Депозиттерге кепілдік беру қоры
МАЗМҰНЫ
1.Қазақстанның депозиттерге кепілдік беру қорының жалпы сипаттамассы
1.1Депозиттерге кепілдік беру қорының даму тарихы және құрылымы
1.2Депозиттерге кепілдік беру қорының миссиясы және негізгі өкілеттіліктері
1.3Қордың 2007.2009 жылдардағы негізгі жетістіктері стратегиялық міндеттері
2 Қазақстанның депозиттерге кепілдік беру қорының жалпы қаржылық жағдайы
2.1Қазақстанның қаржы нарығындағы ахуалы және 2010.2012
жылдардағы депозит нарығының даму келешегі
2.2Қазақстанның бөлшек депозит нарығы және тиімді корпоративтік басқару және әріптестік Акционермен, уәкілетті органмен және қатысушы банктермен өзара қарым.қатынас
2.3 Қазақстанның депозиттерге кепілдік беру қорының қаржылық жағдайы
1.Қазақстанның депозиттерге кепілдік беру қорының жалпы сипаттамассы
1.1Депозиттерге кепілдік беру қорының даму тарихы және құрылымы
1.2Депозиттерге кепілдік беру қорының миссиясы және негізгі өкілеттіліктері
1.3Қордың 2007.2009 жылдардағы негізгі жетістіктері стратегиялық міндеттері
2 Қазақстанның депозиттерге кепілдік беру қорының жалпы қаржылық жағдайы
2.1Қазақстанның қаржы нарығындағы ахуалы және 2010.2012
жылдардағы депозит нарығының даму келешегі
2.2Қазақстанның бөлшек депозит нарығы және тиімді корпоративтік басқару және әріптестік Акционермен, уәкілетті органмен және қатысушы банктермен өзара қарым.қатынас
2.3 Қазақстанның депозиттерге кепілдік беру қорының қаржылық жағдайы
1.1Депозиттерге кепілдік беру қорының даму тарихы
Қор «Қазақстанның депозиттерге кепілдік беру қоры»акционерлік қоғамыҚР Қазақстан РеспубликасыҰлттық Банк Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі IADI Депозиттерді Сақтандыру Жүйелерінің Халықаралық АссоциациясыҚордың 2010-2012 жылдарға арналған стратегиялық даму жоспары Қазақстандағы жеке тұлғалардың депозиттеріне кепілдік беру жүйесін одан әрі дамыту бойынша басым мақсаттары мен міндеттерін белгілеуге көзделген.
«Қазақстанның депозиттерге кепілдік беру қоры» АҚ 2010-2012 жылдарға арналғанстратегиялық жоспарында Қордың алдағы үш жылға арналған қызметінің стратегиялық бағыты, мақсаттары және басымдылықтары анықталған.
Біздің стратегиялық бағытымыз экономикалық орта мен жоспарланған кезең ішінде күтілетін тәуекелдерді талдауға негізделген. Қор кешенді стратегиялық басқарудың тұжырымдамасы негізінде дамиды, ол Қор ұшырауы мүмкін неғұрлым елеулі тәуекелдерді талдауды, оларды барынша азайту бойынша тиімді шаралар мен іс-қимылдарды әзірлеуді,
ДКБЖ-ны дамытудың сапалы жаңа кезеңдеріне көшу мақсатында Қор қызметінің негізгібағыттарын одан әрі жетілдіруді қамтиды.
Қордың стратегиялық даму жоспары біздің миссиямызды тиімді жүзеге асырудыңбағытын, сондай-ақ біздің дүниетанымдық тұжырымдамамыз – өз миссиямызды әлем тәжірибесінің ең үздік жетістіктерін қолдана отырып, депозиттерге кепілдік берудің тиімді жүйесі болуға қол жеткізу үшін жұмсайтын күш жігерімізді болжайды.
Қордың жетістіктері. Қор өте аз уақыт кезеңі ішінде өз дамуында «pay-box» жүйесіненнемесе «қаражат жинақтауға арналған себеттен» сапалы жаңа деңгейге – барабар бағалауғаарналған құралға және оған тән тәуекелдерді нақты басқаруға ие жүйеге өте отырып, жоғарынәтижелерге қол жеткізді.
Депозиттерге мемлекет кепілдігі. Өткен үш жыл ішінде мемлекеттегі және одан тысжерлердегі жалпы экономикалық ахуал, күрделі проблемалар мен анықсыздықты әкелеотырып күшті шиеленісті. Ішкі және сыртқы қаржылық ландшафтыдағы осындай өзгерістерғаламдық қаржылық дағдарыстың әсерін жеңілдетуге және қаржылық тұрақсыздық проблемасына қадала назар салуға бағытталған бірқатар мемлекеттік және реттеуші шаралардықабылдауға алып келді.
Қордың алдағы кезеңге арналған жоспары. Біздің назарымыз жоспарланған кезең ішінде келесі бағыттарды дамыту арқылы халықтың қазақстандық банк жүйесіне сенімін сақтауғашоғырланатын болады:
(1) депозиттерге міндетті кепілдік беру саласындағы заңнамаларды
жетілдіру және проблемалы банктерді тиімді қайта құрылымдау мен тарату, (2) көрсетілгензаңнама нормаларын практикалық табысты жүзеге асыру,
(3) қатысушы банктердің күнтізбелік
салымдарының сараланған мөлшерлемелерінің методологиясын жетілдіру, (4) тәуекелдерталдауларын және Қордың қызметін бақылауды күшейту, (5) Қордың өзінің негізгі қызметтерін орындауға шұғыл дайындығын қамтамасыз ету. Сондай-ақ, салымшылардың хабардарлығын
арттыру мен олардың ДКБЖ-нің қызметі қағидаттарын түсінушілігіне бағытталған жұмыстаркүшейтілетін болады.
Қор өз қызметін жоспарлауды жүзеге асыру кезінде ішкі тәуекелдерді басқару жүйесінің негізі ретінде, біршама елеулі тәуекелдерді талдауды қамтитын кешенді стратегиялық басқару тұжырымдамасына негізделеді.
Стратегиялық жоспарлау процесінде мынадай факторлар ескеріледі:
• ДКБЖ және Қор жұмыс істейтін орта;
• негізгі тәуекелдер және олардың салдарларын анықтау мен топтастыру;
• Қордың негізгі серіктестерін бірегейлендіру;
• ҚДКБҚ қол жеткізуге ниет еткен нәтижелер; және
• Қор тәуекелдерін төмендетуге бағытталған стратегиялар және іс-шаралар.
Қор «Қазақстанның депозиттерге кепілдік беру қоры»акционерлік қоғамыҚР Қазақстан РеспубликасыҰлттық Банк Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі IADI Депозиттерді Сақтандыру Жүйелерінің Халықаралық АссоциациясыҚордың 2010-2012 жылдарға арналған стратегиялық даму жоспары Қазақстандағы жеке тұлғалардың депозиттеріне кепілдік беру жүйесін одан әрі дамыту бойынша басым мақсаттары мен міндеттерін белгілеуге көзделген.
«Қазақстанның депозиттерге кепілдік беру қоры» АҚ 2010-2012 жылдарға арналғанстратегиялық жоспарында Қордың алдағы үш жылға арналған қызметінің стратегиялық бағыты, мақсаттары және басымдылықтары анықталған.
Біздің стратегиялық бағытымыз экономикалық орта мен жоспарланған кезең ішінде күтілетін тәуекелдерді талдауға негізделген. Қор кешенді стратегиялық басқарудың тұжырымдамасы негізінде дамиды, ол Қор ұшырауы мүмкін неғұрлым елеулі тәуекелдерді талдауды, оларды барынша азайту бойынша тиімді шаралар мен іс-қимылдарды әзірлеуді,
ДКБЖ-ны дамытудың сапалы жаңа кезеңдеріне көшу мақсатында Қор қызметінің негізгібағыттарын одан әрі жетілдіруді қамтиды.
Қордың стратегиялық даму жоспары біздің миссиямызды тиімді жүзеге асырудыңбағытын, сондай-ақ біздің дүниетанымдық тұжырымдамамыз – өз миссиямызды әлем тәжірибесінің ең үздік жетістіктерін қолдана отырып, депозиттерге кепілдік берудің тиімді жүйесі болуға қол жеткізу үшін жұмсайтын күш жігерімізді болжайды.
Қордың жетістіктері. Қор өте аз уақыт кезеңі ішінде өз дамуында «pay-box» жүйесіненнемесе «қаражат жинақтауға арналған себеттен» сапалы жаңа деңгейге – барабар бағалауғаарналған құралға және оған тән тәуекелдерді нақты басқаруға ие жүйеге өте отырып, жоғарынәтижелерге қол жеткізді.
Депозиттерге мемлекет кепілдігі. Өткен үш жыл ішінде мемлекеттегі және одан тысжерлердегі жалпы экономикалық ахуал, күрделі проблемалар мен анықсыздықты әкелеотырып күшті шиеленісті. Ішкі және сыртқы қаржылық ландшафтыдағы осындай өзгерістерғаламдық қаржылық дағдарыстың әсерін жеңілдетуге және қаржылық тұрақсыздық проблемасына қадала назар салуға бағытталған бірқатар мемлекеттік және реттеуші шаралардықабылдауға алып келді.
Қордың алдағы кезеңге арналған жоспары. Біздің назарымыз жоспарланған кезең ішінде келесі бағыттарды дамыту арқылы халықтың қазақстандық банк жүйесіне сенімін сақтауғашоғырланатын болады:
(1) депозиттерге міндетті кепілдік беру саласындағы заңнамаларды
жетілдіру және проблемалы банктерді тиімді қайта құрылымдау мен тарату, (2) көрсетілгензаңнама нормаларын практикалық табысты жүзеге асыру,
(3) қатысушы банктердің күнтізбелік
салымдарының сараланған мөлшерлемелерінің методологиясын жетілдіру, (4) тәуекелдерталдауларын және Қордың қызметін бақылауды күшейту, (5) Қордың өзінің негізгі қызметтерін орындауға шұғыл дайындығын қамтамасыз ету. Сондай-ақ, салымшылардың хабардарлығын
арттыру мен олардың ДКБЖ-нің қызметі қағидаттарын түсінушілігіне бағытталған жұмыстаркүшейтілетін болады.
Қор өз қызметін жоспарлауды жүзеге асыру кезінде ішкі тәуекелдерді басқару жүйесінің негізі ретінде, біршама елеулі тәуекелдерді талдауды қамтитын кешенді стратегиялық басқару тұжырымдамасына негізделеді.
Стратегиялық жоспарлау процесінде мынадай факторлар ескеріледі:
• ДКБЖ және Қор жұмыс істейтін орта;
• негізгі тәуекелдер және олардың салдарларын анықтау мен топтастыру;
• Қордың негізгі серіктестерін бірегейлендіру;
• ҚДКБҚ қол жеткізуге ниет еткен нәтижелер; және
• Қор тәуекелдерін төмендетуге бағытталған стратегиялар және іс-шаралар.
МАЗМҰНЫ
1.Қазақстанның депозиттерге кепілдік беру қорының жалпы сипаттамассы
1.1Депозиттерге кепілдік беру қорының даму тарихы және құрылымы
1.2Депозиттерге кепілдік беру қорының миссиясы және негізгі өкілеттіліктері
1.3Қордың 2007-2009 жылдардағы негізгі жетістіктері стратегиялық міндеттері
2 Қазақстанның депозиттерге кепілдік беру қорының жалпы қаржылық жағдайы
2.1Қазақстанның қаржы нарығындағы ахуалы және 2010-2012
жылдардағы депозит нарығының даму келешегі
2.2Қазақстанның бөлшек депозит нарығы және тиімді корпоративтік басқару және әріптестік Акционермен, уәкілетті органмен және қатысушы банктермен өзара қарым-қатынас
2.3 Қазақстанның депозиттерге кепілдік беру қорының қаржылық жағдайы
1.1Депозиттерге кепілдік беру қорының даму тарихы
Қор Қазақстанның депозиттерге кепілдік беру қорыакционерлік қоғамы ҚР Қазақстан Республикасы Ұлттық Банк Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі IADI Депозиттерді Сақтандыру Жүйелерінің Халықаралық АссоциациясыҚордың 2010-2012 жылдарға арналған стратегиялық даму жоспары Қазақстандағы жеке тұлғалардың депозиттеріне кепілдік беру жүйесін одан әрі дамыту бойынша басым мақсаттары мен міндеттерін белгілеуге көзделген.
Қазақстанның депозиттерге кепілдік беру қоры АҚ 2010-2012 жылдарға арналған стратегиялық жоспарында Қордың алдағы үш жылға арналған қызметінің стратегиялық бағыты, мақсаттары және басымдылықтары анықталған.
Біздің стратегиялық бағытымыз экономикалық орта мен жоспарланған кезең ішінде күтілетін тәуекелдерді талдауға негізделген. Қор кешенді стратегиялық басқарудың тұжырымдамасы негізінде дамиды, ол Қор ұшырауы мүмкін неғұрлым елеулі тәуекелдерді талдауды, оларды барынша азайту бойынша тиімді шаралар мен іс-қимылдарды әзірлеуді,
ДКБЖ-ны дамытудың сапалы жаңа кезеңдеріне көшу мақсатында Қор қызметінің негізгібағыттарын одан әрі жетілдіруді қамтиды.
Қордың стратегиялық даму жоспары біздің миссиямызды тиімді жүзеге асырудыңбағытын, сондай-ақ біздің дүниетанымдық тұжырымдамамыз - өз миссиямызды әлем тәжірибесінің ең үздік жетістіктерін қолдана отырып, депозиттерге кепілдік берудің тиімді жүйесі болуға қол жеткізу үшін жұмсайтын күш жігерімізді болжайды.
Қордың жетістіктері. Қор өте аз уақыт кезеңі ішінде өз дамуында pay-box жүйесіненнемесе қаражат жинақтауға арналған себеттен сапалы жаңа деңгейге - барабар бағалауғаарналған құралға және оған тән тәуекелдерді нақты басқаруға ие жүйеге өте отырып, жоғарынәтижелерге қол жеткізді.
Депозиттерге мемлекет кепілдігі. Өткен үш жыл ішінде мемлекеттегі және одан тысжерлердегі жалпы экономикалық ахуал, күрделі проблемалар мен анықсыздықты әкелеотырып күшті шиеленісті. Ішкі және сыртқы қаржылық ландшафтыдағы осындай өзгерістерғаламдық қаржылық дағдарыстың әсерін жеңілдетуге және қаржылық тұрақсыздық проблемасына қадала назар салуға бағытталған бірқатар мемлекеттік және реттеуші шаралардықабылдауға алып келді.
Қордың алдағы кезеңге арналған жоспары. Біздің назарымыз жоспарланған кезең ішінде келесі бағыттарды дамыту арқылы халықтың қазақстандық банк жүйесіне сенімін сақтауғашоғырланатын болады:
(1) депозиттерге міндетті кепілдік беру саласындағы заңнамаларды
жетілдіру және проблемалы банктерді тиімді қайта құрылымдау мен тарату, (2) көрсетілгензаңнама нормаларын практикалық табысты жүзеге асыру,
(3) қатысушы банктердің күнтізбелік
салымдарының сараланған мөлшерлемелерінің методологиясын жетілдіру, (4) тәуекелдерталдауларын және Қордың қызметін бақылауды күшейту, (5) Қордың өзінің негізгі қызметтерін орындауға шұғыл дайындығын қамтамасыз ету. Сондай-ақ, салымшылардың хабардарлығын
арттыру мен олардың ДКБЖ-нің қызметі қағидаттарын түсінушілігіне бағытталған жұмыстаркүшейтілетін болады.
Қор өз қызметін жоспарлауды жүзеге асыру кезінде ішкі тәуекелдерді басқару жүйесінің негізі ретінде, біршама елеулі тәуекелдерді талдауды қамтитын кешенді стратегиялық басқару тұжырымдамасына негізделеді.
Стратегиялық жоспарлау процесінде мынадай факторлар ескеріледі:
:: ДКБЖ және Қор жұмыс істейтін орта;
:: негізгі тәуекелдер және олардың салдарларын анықтау мен топтастыру;
:: Қордың негізгі серіктестерін бірегейлендіру;
:: ҚДКБҚ қол жеткізуге ниет еткен нәтижелер; және
:: Қор тәуекелдерін төмендетуге бағытталған стратегиялар және іс-шаралар.
Акционер
Директорлар кеңесі
Консультативтік кеңес
Бөлімдер
Акционер
Қордың бірден бір акционері және басқарудың жоғарғы органы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі болып табылады
Ғалиева Дина Тулеубекқызы
Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі
Төрағасының орынбасары
Директорлар кеңесі
Қордың Директорлар кеңесі Төрағадан және бес мүшеден, оның ішінде екі тәуелсіз директордан және Қордың Төрайымынан құралады, ал Қордың қызметіне жалпы басшылықты оның Жарғысына сәйкес жүзеге асырады
Ақышев Дәнияр Талғатұлы
Қордың Директорлар кеңесінің Төрағасы
Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Төрағасының орынбасары
Мәженова Бақыт Мүрсәлімқызы
"Қазақстанның депозиттерге кепілдік беру қоры" АҚ Төрайымы
Қожахметов Қуат Бәкірұлы
Қазақстан Республикасы қаржы нарығын және қаржы
ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі
Төрайымының орынбасары
Герасименко Юрий Викторович
Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі
Монетарлық операциялар департаментінің директоры
Шайқақова Гүлфайрус Жолболсынқызы
Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі
Зерттеу және статистика департаментінің директоры
Смоляков Олег Александрович
Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі
Қаржы тұрақтылығы басқармасының бастығы
Құрманов Жанат Бостанұлы
Тәуелсіз директор
Якупбаева Юлия Константиновна
Тәуелсіз директор
Консультативтік кеңес
Қордың Консультативтік кеңесі қатысушы банктердің өкілдерінен құрылады. Ол барлық қатысушы банктердің дауыс беруінің нәтижелері бойынша сайланады. Консультативтік кеңестің құрамын Төрағасы бекітеді.
Консультативтік кеңестің төрағасын оның мүшелерінің ішінен Консультативтік кеңес сайлайды.
Консультативтік кеңестің құрамы жыл сайын қайта сайланып отыруы тиіс.
Консультативтік кеңес Қорға ұсыныстар жасайды, кепілдемелер береді, консультациялар өткізеді, Қордың депозиттерге міндетті түрде кепілдік беру мәселелері бойынша құжаттар әзірлеуіне жәрдемдеседі.
Консультативтік кеңес қызметінің тәртібі ол қабылдаған жұмыс регламентіне қарай белгіленеді.
Консультативтік кеңестің шешімдері кепілдемелік сипатта болады.
Бөлімдер
1.2Депозиттерге кепілдік беру қорының миссиясы және негізгі өкілеттіліктері
Есептілік және есеп берушілік жүйесі
Дүниетанымдықтұжырымдама
Қызметтері мен өкілеттіктері
Негізгістратегиялық қағидаттары
Мақсаттары
Қолжеткізілуі тиіс нәтижелер
Бастамалар
Біршама тиімділікке қол жеткізу үшін Қордың қызметін жоспарлау процесі Қордың ішкітәуекелдерін басқару процесімен интеграцияланған. Қор 2008 жылы Қазақстанныңдепозиттерге кепілдік беру қоры АҚ-да тәуекелдерді басқаруды ұйымдастыру ережесін(Акционердің 310708 ж. № 120 шешімі) әзірледі және қабылдады, соның негізінде Қордаоған әсер ететін елеулі тәуекелдерді анықтау үшін ішкі тәуекелдерді басқару жүйесі жұмысістейді. Осылайша біртұтас болып бірлесу Қордың стратегиялық бағытын анықтауға жәнеаталған тәуекелдерге сәйкес басымдықтарды орнатуға мүмкіндік береді.
Ішкі тәуекелдерді басқару процесіҚДКБҚ тәуекелдерді басқару жүйесінің көмегі арқылы Қорға жоспарланған кезеңдеәсер ететін елеулі тәуекелдерді анықтады және бағалады, сондай-ақ Қордың күшті жәнеәлсіз жақтары бағаланды. Аталған іс-шара анықталған тәуекелдерді барынша азайтуға
бағытталған іс-шаралар жоспарын әзірлеу мақсатында жүзеге асырылды.
Сыртқы және ішкі ортаны анықтауБизнес-процестерді бірегейлендіру
Оларға тән тәуекелдерді белгілеуТәуекелдерді талдау және бағалауТәуекелдерді өлшеуТәуекелдерді азайту бойыншашараларды қабылдау
Бақылау шараларын бағалау және қабылдауІшкі бақылау жай-күйін бағалау
Қабылданған шаралар мониторингі жәнетәуекелдерді қайта қарау
Есеп және тәуекелдер туралы ақпараттыбаяндау мазмұндау
Қор өз қызметінде келесідей негізгі стратегиялық қағидаттарды ұстанатын болады:
1999 жылдың қарашасында құрылған қазақстанның депозиттерге міндетті кепілдік беру жүйесіқаржылық тұрақтылық пен халықтың отандық банк жүйесіне деген сеніміне қолдау көрсетуде бірнешемәрте өзінің маңыздылығын растады.
2006 жылғы 7 шілдеде қабылданған Қазақстан Республикасының екінші деңгейдегі банктеріндеорналастырылған депозиттерге міндетті кепілдік беру туралы Қазақстан Республикасының Заңыдепозиттерге кепілдік беру жүйесінің жұмыс істеуінің құқықтық негізі болып табылады.
ҚДКБҚ жоғары органы болып Акционер - Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі табылады. Басқару органы болып Қордың Директорлар Кеңесі табылады. Қордың ДиректорларКеңесі сегіз мүшеден - Ұлттық Банк төрағасының орынбасарынан, Қаржылық қадағалау агенттігітөрағасының орынбасарынан, Ұлттық Банк бөлімшесінің үш басшысынан, екі тәуелсіз директорлардан, олардың бірі Қазақстан Қаржыгерлерінің ассоциациясы ЗТБ өкілі болып табыладыжәне Қор Төрайымынан тұрады. Ұлттық банк төрағасының орынбасары Қордың Директорларкеңесінің төрағасы болып табылады.
Стратегиялық жоспарлардың орындалуын бақылауды Қордың Директорлар кеңесі жүзеге асырады. Үздіксіздік қағидаты Қордың стратегиялық жоспарлауының негізінде жатыр, соған байланыстықұжат жыл сайын Қордың алдағы 3 жылға даму жоспарын нақтылау үшін қайта қаралады.
Қордың негізгі миссиясы банкілік депозиттерге кепілдік беру арқылы депозитсалымшыларының мүдделерін қорғау және қатысушы банк мәжбүрлеп таратылған жағдайда,олардың шығындарын өтеуболып табылады.
Қор өзінің миссиясын тиімді орындауы үшін халықтың депозиттеріне кепілдікберуді жүзеге асырумен және Қазақстанның банк секторының тұрақтылығын қамтамасызетуге қатысумен байланыстыөзінің негізгі міндеттерін жоғары кәсібидеңгейде орындауға ұмтылады.
Өз міндеттерін орындау кезінде Қор негізгі күшін Қордың тәуекелдерін және
Ықтимал шығындарын біруақтылық азайтуға бағыттайды.
Қор мынадай негізгі өкілеттіліктерге ие:
жүйенің қатысушы банкі мәжбүрлеп таратуға ұшыраған жағдайда кепілдік берілген өтемақысын төлеу;
кепілдік берілген өтемақыны төлеуге арналған арнайы резервті қалыптастыру;
Қор қаражаттарын тиімді инвестициялау;
Қосылу шартымен ережелерді анықтау арқылы қатысушы банктерге қойылатын талаптарды белгілеу;
қатысушы банктердің жарналарды төлеу тәртібін анықтау;
қатысушы банктердің кепілдік берілген депозиттерді есепке алудың автоматтандырылған деректер қорының Қор талаптарына сәйкестігін анықтау;
қатысушы банктің консервациясы кезеңінде тағайындалатын уақытша әкімшіліктің құрамына кіру;
қатысушы банктің барлық банкілік операцияларды жүргізуге арналған лицензияларынан айыру кезеңінде тағайындалатын уақытша әкімшіліктің құрамына кіру;
тарату комиссиясының және мәжбүрлеп таратылатын қатысушы банктің кредиторлар комитетінің құрамына кіру.
1.3Қордың 2007-2009 жылдардағы негізгі жетістіктері стратегиялық міндеттері
Қазақстан Республикасының екінші деңгейдегі банктерінде орналастырылған депозиттергеміндетті кепілдік беру туралы ҚР Заңының күшіне енуі;
қатысушы банктердің міндетті күнтізбелік жарналарының сараланған мөлшерлемелержүйесінің енгізілуі;
қатысушы банктің, тарату комиссиясының және мәжбүрлеп-таратылатын қатысушыбанктің кредиторлар комитетінің барлық банкілік операцияларды жүргізуге арналғанлицензияларынан айыру кезеңіне байланысты енгізілген, уақытша әкімшіліктің құрамынаміндетті қатысу түріндегі Қор өкілеттілігін кеңейту;
Валют-Транзит Банк АҚ-мен барлық банкілік операцияларды жүргізуге арналғанлицензиясынан айрылуына байланысты енгізілген уақытша әкімшілікке басшылық ету;
Валют-Транзит Банк АҚ тарату комиссиясы және кредиторлар комитетіне қатысу;
Валют-Транзит Банк АҚ-ның 90%-дан аса салымшыларына кепілдік берілген өтемақынытөлеу.
2008 ж.Қор тәуекелдеріні басқаруды ұйымдастыру ережесін бекіту,
Акционердің, директорлар кеңесі мен Қордың атқарушы органдарының арасында өзарақарым-қатынасты реттейтін Корпоративтік басқару кодексін бекіту;
Қатысушы банк мәжбүрлеп таратылған жағдайда, Қор төлейтін кепілдік берілген өтемақысомасын көбейту;
Қордың жарғылық капиталын көбейту;
бір тараптан, қатысушы банктің қаржылық ауыртпашылығын азайтуға және екіншітараптан, банкілік жүйе алдында тұрған жаңа елеулі тәуекелдерді есепке алуғабағытталған күнтізбелік жарналардың сараланған мөлшерлемелерінің методологиясынжетілдіру;
БАТА АЖ өндірістік пайдалануға қабылдау;
Қатысушы банктердің автоматтандырылған деректер қорының Қордың талаптарындабелгіленген депозиторлар бойынша сәйкестігін белгілеу ережесін бекіту.
2009 ж.Банк банкроттығы кезінде депозиттерге кепілдік беру жүйесінің негізгі жауапкершілігітақырыбына халықаралық конференция және Депозиттерді сақтандыру жүйелерініңхалықаралық қауымдастығы шеңберінде Азия аймақтық комитетінің жыл сайынғыжиналысын өткізу;
Failedbank'sdepositors' claimsandpayouts тақырыбына IADIА зияяаймақтық комитетінің шеңберінде зерттеу жүргізу;
IADI Қазынашысы лауазымына Қор Төрайымын қайта сайлау;
Қатысушы банктердің автоматтандырылған деректер қорының Қордың талаптарындабелгіленген депозиторлар бойынша сәйкестігін анықтау бойынша жұмыстардың басталуы;
Сараланған мөлшерлеме жүйесінің одан әрі дамуы банкті басқару сапасын бағалаубойынша жаңа сапалы көрсеткіштің енгізілуі;
БАТА АЖ дамуының екінші кезеңін іске асыру;
Мәжбүрлеп таратылатын банк салымшыларының тізілімі жөніндегі бағдарламалыққамтамасыз етуді әзірлеудің басталуы.
Қазақстан экономикасына жалпы шолу алдыңғы екі жыл қазақстанның қаржылық секторы мен тұтастай экономика үшін ұзаққа созылғандағдарыс кезеңі болып табылды, ол әлемдік экономикадағы белсенділіктің баяулауы қаржылық жәнетауар нарықтарының тұрақсыздығымен, экономикалық өсу мен республикадағы ішкі сұраныстыңазаюымен, негізгі экспорт тауарларына, сондай-ақ, жылжымайтын мүлік нарығындағы бағаныңқұлдырауымен сипатталды.
Шикізат тауарларына әлемдік бағаның елеулі ауытқуы өтімділік тапшылығы жағдайын шиеленістіретүсті. Мысалы, 2008 жылғы шілдеде Brent маркалы мұнай баррелінің бағасы шамамен 147 долларды құраса, ал 2008 жылдың аяғында мұнай бағасы 3,7 есе төмендеп, баррелдің бағасы бар болғаны
шамамен 40 долларды құрады.
2009-2010 жылдар республиканың негізгі экспорт тауарларына бағаның біртіңдеп қалпына келуімен ерекшеленеді. Мемлекеттердің көпшілігі дағдарыстың салдарларымен күрес үшін қабылдағанқазыналық және монетарлық сипаттағы шаралары олардың экономикаларының 2009 жылдың екіншіжартысында біршама жандануына алып келді. Көптеген дамушы елдердің өсуін қалпына келтіруде тауар нарықтарындағы бағаның, әсіресе энергия ресурстарына бағаның өсуі негізгі мәнге ие. Мысалы,
2010 жылдың сәуірінде мұнай баррелінің бағасы 85 доллардан асты және болжауларға сәйкес, шикізаттауарларына баға орта мерзімді келешекте сақталатын болады, бұл жақын келешекте Қазақстанныңэкспорттық түсімінің көбеюіне болжам жасауға мүмкіндік береді.
Шикізат тауарларына әлемдік бағаның өсуі, сонымен қатар Ұлттық банк 2009 жылдың басындажүргізген бір сәттік девальвация экономиканың экспорттық-бағытталған салаларын қолдады, яғни өткен жылдың 2-жартысынан бастап өндірістің қалпына келу динамикасын және қаржылықкөрсеткіштердің жақсартылғанын көрсетеді.
Тұтастай, 2009 жылы ЖІӨ 1,2%-ды құрады. Экономиканың өсуін сақтауға мемлекеттік қолдаудыңмаңызды көлемі, сондай-ақ өткен жылдың екінші жартысынан бастап әлемдік тауар нарықтарындағыбаға конъюктурасының жақсаруы ықпал етті.
Мемлекеттік дағдарысқа қарсы бағдарлама және оның нәтижелері
Ағымдағы әлемдік дағдарыс Қазақстанның экономикасына бірнеше себептер бойынша елеулі әсеретті, олардың арасынан мыналарды бөліп көрсетуге болады:
банк секторының қорландырудың сыртқы көзіне жоғары тәуелділігі. Нарық әлемдік экономикаға жоғары енуімен ерекшеленді, ал шетелдік несиелер бойынша төмен пайыздық мөлшерлемелеротандық банктерді қорландырудың сыртқы көздеріне тәуелділігінің артуына алып келді. Банктердіңсыртқы қарыз алуының жоғары деңгейі елдің қаржы жүйесінің тұрақтылығы үшін қауіп тудырды;
банк сегментінің экономиканың құрылыс секторына тартылуының жоғары деңгейі. АҚШ-та басталған ипотекалық дағдарыстың және қазақстан банктері үшін шетелдерден жаңа заемдарды тарту мүмкіндіктерінің төмендеуі нәтижесінде, сол сәтте елеулі бөлігі құрылыс секторы мен халықтыңипотекалық заемдары алып отырған несиелеудің көлемін қысқарту қажеттілігі туындады;
ел экспортының жалпы көлеміндегі шикізат құрайтындардың басым келуі, осыған байланысты негізгі шикізат өнімдеріне бағаның күрт ауытқуынан құндық мәнде экспорт көлемінің елеулі құлаутәуекелі өте жоғары болып қалады.
Банктердің несие беру белсенділіктерінің төмендеуін, ең алдымен құрылыс саласы сезінді, алкейіннен экономика секторларының арасындағы өзара қарым-қатынас жүйесі арқылы домино әсерібайқала бастады.
Экономикадағы оқиғаның мұндай кері дамуы мемлекеттен қаржылық тұрақтылықты қолдаумақсатында ауқымды қаржылық және реттеуіштік араласуды талап етті.
Дағдарыстың экономиканың ең маңызды және сонымен қатар осал сегменттеріне теріс әсерінтөмендету үшін, ҚР Үкіметі негізінен банк арқылы жүзеге асырылатын неғұрлым проблемалы сегменттерге ақшалай қаражат құюды жүзеге асырды.
2008 жылғы 25 қарашада қабылданған Үкіметтің, Ұлттық банктің және Қаржы нарығы және қаржыұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігінің Экономиканы және қаржы жүйесін тұрақтандыружөніндегі 2009-2010 жылдарға арналған бірлескен іс-қимыл жоспары 1,2 трлн. теңге бөлуді
қарастырды. Осы сомадан 480 млрд. теңге қаржы секторын тұрақтандыруға, 360 млн. теңге тұрғын үй секторын дамытуға, 120 млрд. теңгеден шағын және орта бизнесті қолдауға, АӨК,инфрақұрылымдық және серпінді жобаларды іске асыруға жіберілді.
Дағдарысқа қарсы бағдарламада елдің қаржы секторын қолдауға бағытталған шараларнегізгі орынды алды, өйткені сыртқы қарыз алудың күрт төмендеуі мен ішкі нарық өтімділігініңшектеулі деңгейі, сондай-ақ, банктердің сыртқы міндеттемелерін өтеу бойынша мерзімдерініңбасталуы елдің қаржы жүйесінің тұрақтылығы үшін қауіп туғызды. Қабылданған шаралардың
ішінен мыналарды атап өту қажет:
жай және артықшылықты акцияларды сатып алу арқылы төрт жүйе түзеуші банктерді қосымша капиталдандырылып, сондай-ақ оларға реттелген заемдарды беру;
жеке тұлғалардың салымдары бойынша кепілдік сомасын 5 млн. теңгеге дейін арттыру.
Дағдарыс кезеңінде екі жүйе түзуші банктердің Альянс Банк АҚ және БТА Банк АҚ проблемалары шиеленісе түсті. 2009 жыл барысында мемлекет БТА Банк акцияларының бақылау пакетін, сондай-ақ Альянс банкі акцияларының толық пакетін сатып алуға мәжбүр болды. Екібанк те қазіргі уақытта сыртқы қарызын қайта құрылымдау процесін аяқтап келеді.
Дағдарысқа қарсы бағдарламаны жүргізу аясында мемлекет қосымша эмиссия акцияларынсатып ала отырып, жүйе түзуші тағы да екі банктің: Қазақстанның Халық банкі АҚ жәнеКазкоммерцбанк АҚ капиталына енді.
Дағдарыс кезеңінде қазақстандық банк жүйесінде бірде-бір банкроттық орын алған жоқ,банктердің өздері біртіңдеп өз кредит белсенділіктерін қалпына келтіріп келеді. Осылайша,қазақстандық банк жүйесі дағдарыстан барынша жетістікпен шығып отыр.
Тұтастай алғанда, Үкіметтің, Ұлттық банктің және Агенттіктің 2009-2010 жылдарға арналғанэкономикалық және қаржылық секторларды тұрақтандыру жөніндегі дағдарысқа қарсы шұғылшараларды іске асыруы банк жүйесіндегі тұрақтылықты және 2009 жылы кредиттік қоржынның 4,3% (4,2% - 2008ж.) деңгейінде қалыпты өсуін қамтамасыз етті.
Банк секторы, оның негізгі тәуекелдеріЖекелеген ірі банктердің проблемалары тұтастай банк жүйесінің проблемасына айналған жоқ,
ал проблемалы банктер қазіргі уақытта қайта құрылымдау процестерін барынша жетістікпен аяқтапкеледі. Тұтастай мемлекет іске асырған дағдарысқа қарсы бағдарлама бірқатар дағдарыстыққауіптерге тойтарыс беруге мүмкіндік берді. Атап айтқанда, ол экономиканың біршама маңызды
салалары бойынша несиелеу тапшылығын жеңіп шығуға және қаржыландырудың жеткіліксіздігісалдарынан олардың тоқырауының алдын алуға мүмкіндік ашты.
Кредиттік тәуекелдің жоғары деңгейі мен банк активтерінің, әсіресе олардың кредиттікқоржындарының төмендетілген сапасы Қазақстандық банк жүйесінің әлсіз жақтары болыпқалуда.
Екінші деңгейдегі банктердің жиынтық активтері 01.01.2010 жылы шамамен 11,5 трлн. теңгеніқұрады, ол 01.01.2009ж. көлеммен салыстырғанда шамамен 3%-ға азайды. Кредиттік қоржынбанк активтерінің негізгі үлесін құрайды. 2009 жылы банктердің нақты секторды несиелеу қарқыныалдыңғы жылмен салыстырғанда бірдей болды.
Нәтижесінде, қадағалау органының деректеріне сәйкес, кредиттік операцияларды қысқартудыңжәне банк активтерінің сапасының төмендеуіне байланысты банк кірістерінің елеулі төмендеуінің
беталысы байқалады.
Іс жүзінде банктердің кредиттік қоржындарының сапасы экономиканың барлық секторларыбойынша нашарлады. Банктердің кредиттік қоржындарының сапасының төмендеуі толығыменкүткендегідей болды. Елдегі іскерлік белсенділіктің баяулауы мен жүргізілген ұлттық валютаның
құнсыздануы аясында банк жүйесіндегі 2009 жылғы жұмыс атқармайтын кредиттердің үлесі 4,5есеге өсті және 3,5 трлн. теңгеге жетті, бұл банктердің топтастырылған кредиттік қоржындарының36%-н құрайды. Бұл ретте, заемдар бойынша провизиялар мөлшері 2009 жылдың аяғында3,6 трлн. теңгені немесе кредиттік қоржынның 37,7%-н құрады. Жұмыс істемейтін кредиттердіқалыптастырылған провизиялардың жабу деңгейі 01.01.2010 мезетінде 1,03 құрайды. Бұл ретте,жұмыс істемейтін кредиттердің басым бөлігі екі банкке - БТА және Альянс банктеріне тиесілі.
Кредиттік тәуекелмен қатар банктерде сыртқы қарыз алудың елеулі үлесінің болуына байланыстыөтімділік және қайта қаржыландыру тәуекелдері ерекше қам туғызды.11
18,0
16,0
14,0
12,0
10,0
8,0
6,0
4,0
2,0
0,0 трлн. теңге
Стандартты Күмәнді Үмітсіз Барлық активтер
қант. 07
сәуір 07
шілде 07
қазан 07
қант. 08
сәуір 08
шілде 08
қазан 08
қант. 09
сәуір 09
қазан 09
қант. 10
шілде 09
Банк жүйесінің активтері дереккөзі: Активтер мен шартты міндеттемелерді жіктеу және олар бойынша ҚР ЕДБ (ҚҚА) бойынша провизияларды қалыптастыру жөніндегі жиынтық есеп Кейбір қазақстандық жүйе түзетін банктер мен олардың еншілесқұрылымдарының міндеттемелерін қайта құрылымдау қалған банктердің халықаралық капитал нарықтарында қолайлы жағдайларда қарыз алу мүмкіндіктеріне тұтастай теріс әсер етті. Сыртқы қаржы ресурстарының жетіспеуіне байланысты ішкі депозит нарығының маңызы өсті. Алайда қорландырудың ішкі көздері банк бизнесінің бұрынғы өсуін ұласымды сақтау үшін жеткіліксіз, салыстырмалы қысқа мерзімге ие және тұрақсыздығымен ерекшеленеді, сондықтан да қазақстандық банктер, капиталдың халықаралық нарығында жағдай түзелісімен қайтып келуі мүмкін.
Экономиканы және қаржылық секторды тұрақтандыру бойынша мемлекеттің дағдарысқа қарсы бағдарламасының арқасында банктерге қосымша өтімділікті беру мен капиталдың сайма-сай деңгейін қалыптастыру арқылы банк секторының көзделген тұрақтылығы қамтамасыз етілді. 2010 жылы банк секторының мемлекеттік қаржылық қолдауға белгілі дәрежеде тәуелділігі сақталуы мүмкін, ол оларға қорландыру тапшылығын жеңуге мүмкіндік береді. Осы орайда банктердің жаңа, соның ішінде қорландырудың ішкі көздерін іздеуді ынталандыру қажет.
2.1Қазақстанның қаржы нарығындағы ахуалы және 2010-2012
жылдардағы депозит нарығының даму келешегі
Экономикадағы және банк жүйесіндегі теріс үрдіске қарамастан халықтың банк секторына деген сенімі жоғалған жоқ. Клиенттердің 2009 жылы тартылған салымдары (арнайы мақсаттағы еншілес ұйымдар салымын есепке алмағанда) 30,8%-ға өсіп, 01.01.2010 есебі бойынша 6 003,8 теңгені
құрады, бұл көбінесе жеке тұлғалар салымдарының 29,1%-ға өсуімен және дағдарысқа қарсы бағдарлама аясында банктерде Самұрық-Қазына ҰӘАҚ АҚ шарттастырылған депозиттерді орналастыруымен қамтамасыз етілді.
Қазақстанның бөлшек депозит нарығыСыртқы нарықтан ресурстарды тарту мүмкіндігінің болмауы ресурстық база ретінде ішкі депозиттердің әлеуетті тартымдылығын елеулі арттырды. Алайда, қорландырудың ішкі көздері дәстүрлі түрде барынша шектелген болуынабайланысты клиенттердің банк жүйесіне деген сенімін сақтау проблемасы өте көкейкесті болып қалып отыр.
Осы міндеттерді шешу мақсатында мемлекет жеке тұлғалардың депозиттері бойынша кепілдік берілген өтемақы көлемін ұлғайту туралы шешім қабылдады, ол 2012 жылғы 1 қаңтарға дейін бес миллион теңгені құрады. Кепілдік берілген өтемақы көлемінің көбеюіне байланысты ҚР Ұлттық Банкінің Қорды барабар қаржы ресурстарымен қамтамасыз ету мақсатында Қордың жарғылық капиталы 110 млрд. теңгеге дейін жеткізілді. Қабылданған дағдарысқа қарсы мемлекеттік бағдарлама шеңберінде Қордың жарғылық капиталы бұдан әрі де жыл сайын 01.01.2012 қарсаңына дейін 10%-ға көбейтілетін болады. Бұл шаралар банктерге қатысты қоғамдағы үрейлі көңіл-күйдің алдын алуға мүмкіндік береді. 12 Экономикадағы және банк жүйесіндегі жағымсыз үрдіске қарамастан халықтың банк секторына деген сенімі жоғалған жоқ. Өткен жыл ішіндегі халықтың екінші деңгейдегі банктердегі салымының өсуі шамамен 29%-ды құрап, 2010 жылдың басында абсолюттік мәні 1,9 трлн. теңгеге жетті. 01.01.2010 қарсаңында салымдардың жиынтық көлемі 6 621 млрд. теңгені құрады, бұл 01.01.2007 мезетіндегі
көрсеткіштен 2,5 есе көп.
1-кесте. ЕДБ салымдарының өсіңкілігі (резидент еместердің шоттарын есепке алмағанда) қаңт.07 қаңт.08 қаңт.09 қаңт.10
ЕДБ-дағы салымдар (млрд. теңге), оның ішінде: 2 630 3 384 5 256 6 621
ЕДБ-дағы жеке тұлғалардың салымдары (млрд. теңге) 1 039 1 420 1 481 1 891
кезең ішіндегі %-дық өзгеріс 77.3% 36.7% 4.3% 27.7%
ЕДБ-дағы заңды тұлғалардың салымдары (млрд. теңге) 1 591 1 964 3 775 4 730 кезең ішіндегі %-дық өзгеріс 108.5% 23.4% 92.2% 25.3%
Дереккөзі: Статистикалық бюллетень, Ұлттық банк Жалпы алғанда, қазақстан банктеріне жеке тұлғалар салған депозиттердің көлемі екі жыл ішінде 13 есеге өсті: дәлірек, 2008 жылы - 3% және 2009 ж. - 29% өсу қарқыны орын алды.
Ірі салымдар көлеміндегі өзгерістер 2009 жылы депозиттік негіздің өсуінің анықтаушы факторы болды, осы өсім 15 млн.теңгеден асады - 660 млрд. теңгеден 869 млрд. теңгеге дейін немесе 32%. Мерзімді депозиттердің көлемі 1-ден 5 млн теңгеге дейін - 87 млрд. теңгеге елеулі өсті. Одан басқа, жылдық өсім шамамен 65 млрд. теңгені құраған ағымдағы шоттардағы қалдық ақшалардың өсуі, сонымен қатар, талап еткенге дейін салымдар көлемінің 33 млрд.теңгеге өсуі маңызды роль атқарды. Кепілдік берілген өтемақы сомасы 2008 жылдың IV тоқсанынан бастап 5 млн. теңгеге дейін артқаннан кейін жеке тұлғалардың 5 млн теңгеге дейінгі мерзімді депозиттерінің жиынтық көлемі 489 млрд. теңгеден 580 млрд теңгеге дейін немесе 19%-ға өсті.5 млн. теңгеге дейінгі сома шоттары барларды қоса алғанда ЕДБ-дағы жеке тұлғалардың шоттарының жалпы саны 99,8%-ды, ал мұндай депозиттердің мөлшері 45%-ды құрады.
Қордың болжамдары бойынша, ЕДБ-дағы жеке тұлғалардың депозиттік базасы шамалы қарқынмен ғана өсетін болады (1-Қосымша).
Қордың арнайы резерві Мемлекет қабылдаған шаралар республикадағы қаржылық тұрақтылықты сақтауға үміт береді, өйткені ол жүйелі банк дағдарысын еңсеруге бағытталған. Сонымен қатар, жекелеген банктердің активтерінің сапасы, табыстылығы және басқа да іспеттес көрсеткіштері өзгерістерінің теріс динамикасы нақты қауіп туғызады, өйткені олардың бұдан әрі нашарлауы мұндай банктердің дефолтына алып келуі мүмкін.
Осы орайда, Жүйе үшін банктердің мүмкін болатын банкроттығына дайын болуы және соған сәйкес өзінің негізгі қызметін тиісінше орындау үшін - депозиторларға кепілдік берілген өтемақыны төлеу үшін қажетті барлық шараларды қабылдауы қажет.
50% жарғылық капиталдың есепке алғанда, арнайы резервте жинақталған Қордың қаржылық резервтері 2010 жылдың 1 сәуірінде 96,1 млрд. теңгеге жетті, ол депозиттар бойынша өтемақының жиынтық сомасының 10,7%-н құрайды. Заңнамаға сәйкес арнайы резервтің мақсатты көлемі жеке тұлғалардың депозиттерінің сомасынан кемінде 5%-н құрауы тиіс, ағымдағы сәтте аталған деңгей 4,9%-ға тең.
Қордың арнайы резервінің жыл бойы өсуінің көздері: (1) қатысушы банктер тоқсан сайын аударатын күнтізбелік жарналардың жиынтық сомасы, (2) Қордың жарғылық капиталын 10 млрд. теңгеге көбейту, (3) банктердің таратушы комиссияларының өз берешегін өтеу есебінен аударған және 1,3 млрд. теңгені құраған сомасы, (4) сондай-ақ арнайы резервке жатқызылған, 0,9 млрд. теңгеге артқан таза кіріс сомасы есебінен қол жеткізілді.
Қор төлеуі тиіс жеке тұлғалардың депозиттері бойынша жиынтық кепілдік берілген өтемақы ағымдағы жылдың 1 қаңтарындағы жағдайы бойынша 852 млрд. теңгеге жетті (депозиттердің жиынтық сомасының 44%). Жылдық арту 174 млрд. теңгені (немесе 26%) құрады, бұл көп дәрежеде Е тобының банктердегі өтемақы сомасының өсуі салдарынан болды. БАТА жүйесі
аясында ең аз балл алған қатысушы банктер кірген Е тобына кепілдік берілген өтемақының жалпы сомасының 13 келеді. 2010 жылғы 1 қаңтарда Е тобында 9 банкболса, ал 2008 жылы осы топта небары 2 қатысушы банк қана болатын.
ҚОРДЫҢ 2010-2012 ЖЫЛДАРДАҒЫ СТРАТЕГИЯЛЫҚ МІНДЕТТЕРІ
Соңғы 2,5 жылда - 2007-2009 жылдар Қазақстан экономикасы мен оның билігі үшін салмақты сынақтар кезеңі болып табылды. Дегенмен, мемлекеттік органдар уақтылы және жеткілікті табысты қадамдар мен іс-шараларды қабылдай алды, және Қазақстан жақсы экономикалық және
қаржылық нәтижелермен дағдарыстан шығып келеді. Алайда қазіргі уақытта біздің алдымызда одан күрделірек тапсырма тұр, ол дағдарыс сабақтарын бұдан әрі қолдану болып табылады.ҚДКБҚ қызметі 2010-2012 жылдары мынадай міндеттерді шешуге бағытталады:
:: Қордың негізгі контрагенттерімен тиімді әріптестік іс-қимылдың одан әрі дамуын қоса алғанда тиімді корпоративтік басқару;
:: Сақтандыру жағдайларының басталуына (рәсімдердің әзір болуына) дайын болу;
:: Депозиттерге кепілдік беру жүйесінің қызметі жөнінде жұртшылықты және өзге де мүдделі тұлғаларды хабардар ету;
:: Қор қызметкерлерінің біліктілік деңгейін арттыру.
Қордың алдына қойылған деңгейді және сапаны анықтау үшін, өткен кезеңде скоринг-талдау жүргізілген болатын. Нәтижелері Қордың 2007-2009 жылдардағы стратегиялық міндеттерін орындау дәрежесінің бағалау кестесінде берілген.
Жүргізілген скоринг-талдау кейбір міндеттердің бұдан әрі дамытуды талап ететіндігін немесе дербес жобалар ретінде дамуға мұқтаж екендігін көрсетті. Бұл ұсыныстар Қордың 2010-2012 жылдардағы стратегиялық міндеттерінің бағалау кестесінде берілген.
"Қазақстанның депозиттерге кепілдік беру қоры" АҚ
2009 жылғы "31" желтоқсан жағдайы бойынша
бухгалтерлік баланс
теңге, тиын
Көрсеткіштер атауы
Жол коды
Өткен кезеңнің есепті күніне
Ағымдағы кезеңнің есепті күніне
1 Бөлім Қысқа мерзімді активтер
Ақша қаражаты (1010-1060)
10
90 226 915 793,80
42 925 933 570,12
Қысқа мерзімді қаржы инвестициялары, барлығы, оның ішінде:
11
12 054 134 050,23
14 609 412 016,77
Қысқа мерзімді ұсынылған заемдар (1110)
11.1
Саудаға арналған қысқа мерзімді қаржы активтері (1120)
11.2
Өтеуге дейін ұсталатын қысқа мерзімді инвестициялар (1130)
11.3
Сату үшін қолда бар қысқа мерзімді қаржы инвестициялары (1140)
11.4
11 054 133 936,02
14 609 412 016,77
Өзге де қысқа мерзімді қаржы инвестициялары (1150)
11.5
1 000 000 114,21
0
Қысқа мерзімді дебиторлық берешек, барлығы, оның ішінде:
12
1 363 845 136,18
4 694 580 302,13
Сатып алушылар мен тапсырыс берушілердің қысқа мерзімді дебиторлық берешегі (1210)
12.1
Еншілес, қауымдасқан және бірлескен ұйымдардың қысқа мерзімді дебиторлық берешегі (1220,1230)
12.2
Қызметкерлердің қысқа мерзімді дебиторлық берешегі (1250)
12.3
168 556,51
333 190,00
Жалдау бойынша қысқа мерзімді дебиторлық берешек (1260)
12.4
Алуға арналған қысқа мерзімді сыйақылар (1270)
12.5
473 938 697,17
2 940 568 969,39
Өзге де қысқа мерзімді дебиторлық берешек (1280)
12.6
889 737 882,50
1 753 678 142,74
Күмәнды талаптар бойынша резерв (1290)
12.7
Қорлар, барлығы, оның ішінде:
13
839 508,42
489 348,16
Шикізат және материалдар (1310)
13.1
839 508,42
489 348,16
Ағымдағы салық активтері (1400)
14
15 737,00
0,00
Сатуға арналған ұзақ мерзімді активтер, барлығы, оның ішінде:
15
Басқа да қысқа мерзімді активтер, барлығы, оның ішінде:
16
5 433 521,11
4 812 453,89
Берілген қысқа мерзімді аванстар (1610)
16.1
5 171 399,53
4 455 770,46
Болашақ кезеңдердің шығыстары (1620)
16.2
262 121,58
356 683,43
Өзге де қысқа мерзімді активтер (1630)
16.3
Қысқа мерзімді активтердің жиыны
100
103 651 183 746,74
62 235 227 691,07
2 Бөлім Ұзақ мерзімді активтер
Ұзақ мерзімді қаржы инвестициялары, барлығы, оның ішінде:
20
18 881 437 466,28
99 867 443 615,97
Ұзақ мерзімді ұсынылған заемдар (2010)
20.1
Өтеуге дейін ұсталатын ұзақ мерзімді қаржы инвестициялары (2020)
20.2
Сату үшін қолда бар ұзақ мерзімді қаржы инвестициялары (2030)
20.3
18 881 437 466,28
99 867 443 615,97
Өзге де ұзақ мерзімді қаржы инвестициялары (2040)
20.4
Ұзақ мерзімді дебиторлық берешек, барлығы, оның ішінде:
21
0
0
Сатып алушылар мен тапсырыс берушілердің ұзақ мерзімді дебиторлық берешегі (2110)
21.1
Үлестік қатысу әдісімен ескерілетін инвестициялар (2200)
22
Жылжымайтын мүлікке инвестициялар, барлығы, оның ішінде:
23
0
0
Негізгі құрал-жабдықтар, барлығы, оның ішінде:
24
4 762 306,06
6 231 832,90
Негізгі құрал-жабдықтар (2410)
24.1
10 628 467,90
14 048 830,90
Негізгі құрал-жабдықтардың амортизациясы (2420)
24.2
-5 866 161,84
-7 816 998,00
Негізгі құрал-жабдықтардың құнсыздануынан шығын (2430)
24.3
Биологиялық активтер (2500)
25
Гудвилл, барлығы, оның ішінде:
26
Материалдық емес активтер, барлығы, оның ішінде:
27
2 292 156,00
9 782 396,00
Өзге де материалдық емес активтер (2730)
27.1
4 429 599,00
11 520 000,00
Өзге де материалдық емес активтердің амортизациясы (2740)
27.2
-2 137 443,00
-1 737 604,00
Өзге де материалдық емес активтердің құнсыздануынан шығын (2750)
27.3
Кейінге қалдырылған салық активтері (2800)
28
1 379 592,00
3 101 157,00
Өзге де ұзақ мерзімді активтер, барлығы, оның ішінде:
29
0
0
Ұзақ мерзімді активтердің жиыны
200
18 889 871 520,34
99 886 559 001,87
Баланс (актив) (100 жол + 200 жол)
122 541 055 267,08
162 121 786 692,94
3 Бөлім Қысқа мерзімді міндеттемелер
Қысқа мерзімді қаржы міндеттемелер, барлығы, оның ішінде:
30
0
0
Салықтар бойынша міндеттемелер (3100)
31
2 920 608,83
860 639 899,51
Басқа да міндетті және ерікті төлемдер бойынша міндеттемелер (3200)
32
625 169,84
0,00
Қысқа мерзімді кредиторлық берешек, барлығы, оның ішінде:
33
42 741 107,60
378 608 669,91
Жеткізушілер мен мердігерлерге қысқа мерзімді кредиторлық берешек (3310)
33.1
201 630,35
2 112 425,49
Еншілес ұйымдарға қысқа мерзімді кредиторлық берешек (3320)
33.2
Қауымдасқан және бірлескен ұйымдарға қысқа мерзімді кредиторлық берешек (3330)
33.3
Еңбек ақысын төлеу бойынша қысқа мерзімді берешек (3350)
33.4
806 360,09
603 249,41
Жалдау бойынша қысқа мерзімді берешек (3360)
33.5
Ұзақ мерзімді кредиторлық берешектің ағымдағы бөлігі (3370)
33.6
Төлеуге арналған қысқа мерзімді сыйақылар (3380)
33.7
Өзге де қысқа мерзімді кредиторлық берешек (3390)
33.8
41 733 117,16
375 892 995,01
Қысқа мерзімді бағалау міндеттемелері (3400)
34
11 517 345,25
27 255 304,75
Өзге де қысқа мерзімді міндеттемелер, барлығы, оның ішінде:
35
0,00
0,00
Алынған қысқа мерзімді аванстар (3510)
35.1
Болашақ кезеңдер кірісі (3520)
35.2
Сатуға арналған істен шығу топтарының міндеттемелері (3530)
35.3
Өзге де қысқа мерзімді міндеттемелер (3540)
35.4
Қысқа мерзімді міндеттемелердің жиыны
300
57 804 231,52
1 266 503 874,17
4 Бөлім Ұзақ мерзімді міндеттемелер
Ұзақ мерзімді қаржы міндеттемелері, барлығы, оның ішінде:
40
Ұзақ мерзімді міндеттемелердің жиыны
400
0,00
0,00
5 Бөлім Капитал
Жарғылық капитал, барлығы, оның ішінде:
50
100 000 000 000,00
110 000 000 000,00
Артықшылықты акциялар (5010)
50.1
Жай акциялар (5020)
50.2
100 000 000 000,00
110 000 000 000,00
Салымдар мен пайлар (5030)
50.3
Төленбеген капитал(5100)
51
Сатып алынған меншікті үлестік құралдар (5200)
52
Резервтер, барлығы, оның ішінде:
54
320 215 843,33
4 109 766 615,06
Құрылтай құжаттарымен белгіленген резервтік капитал (5410)
54.1
160 000 000,00
1 000 000 000,00
Негізгі құрал-жабдықтарды қайта бағалауға резерв (5420)
54.2
18 522,00
0,00
Материалдық емес активтерді қайта бағалауға резерв (5430)
54.3
Сатуға арналған қолда бар қаржы активтерін қайта бағалауға резерв (5440)
54.4
160 197 321,33
3 109 766 615,06
Шетелдік қызмет бойынша шетел валютасына қайта есептеуге резерв (5450)
54.5
Өзге де резервтер (5460)
54.6
Бөлінбеген пайда (жабылмаған залал), барлығы, оның ішінде:
55
1 659 662 340,83
10 542 084 115,52
Есепті жылдың бөлінбеген пайдасы (жабылмаған залал) (5510)
55.1
1 659 662 340,83
10 542 084 115,52
Алдыңғы жылдардың бөлінбеген пайдасы (жабылмаған залал) (5520)
55.2
0,00
0,00
Азшылық үлесі
56
Қосымша төленген капитал (5710)
57
Капиталдар жиыны
500
101 979 878 184,16
124 651 850 730,58
6 Бөлім Кепілдік беру резерві
Қазақстанның депозиттерге кепілдік беру қорының салымдары бойынша өтеуге арналған резерв
60
20 503 372 851,40
36 203 432 088,19
Кепілдік беру резервтерінің жиыны
600
20 503 372 851,40
36 203 432 088,19
Баланс (300 жол + 400 жол + 500 жол + 600 жол)
122 541 055 267,08
162 121 786 692,94
"Қазақстанның депозиттерге кепілдік беру қоры" АҚ
2009 жылғы ""01" қаңтардан бастап 2009 жылғы "31" желтоқсан аралығындағы кезең бойынша
пайдалар мен шығындар туралы есеп
теңге, тиын
Көрсеткіштер атауы
жол коды
Өткен кезеңнің есепті күніне
Ағымдағы кезеңнің есепті күніне
Іс жүзінде есепті кезең үшін
Жоспар бойынша есепті кезең үшін
1
2
3
4
5
6
Өнімді өткізуден және қызметті көрсетуден түскен кіріс (залал)
10
187 515 812,11
0,00
0,00
Өткізілген өнім мен көрсетілген қызметтің өзіндік құны (7000)
20
187 515 812,11
0,00
0,00
Жалпы пайда (10 жол - 20 жол)
30
0,00
0,00
0,00
Қаржыландырудан түскен кіріс (6100)
40
1 777 241 843,28
7 215 091 167,64
7 215 091 167,64
5 770 454 000,00
Өзге де кірістер (6200)
50
554 809 375,82
6 038 575 182,76
6 038 575 182,76
0,00
Әкімшілік шығыстар (7200)
60
189 912 180,28
279 902 252,61
279 902 252,61
236 994 000,00
Өнімді өткізу және қызметтерді көрсету бойынша шығыстар (7100)
70
Қаржыландыруға жұмсалған шығыстар (7300)
80
3 939,46
0,00
0,00
Өзге де шығыстар (7400)
90
444 314 185,53
1 572 345 523,76
1 572 345 523,76
10 016 000,00
Үлестік қатысу әдісі бойынша ескерілетін еншілес ұйымдар пайдасыныңшығынының үлесі
100
Жалғасқан қызмет кезеңі ішіндегі пайда (залал) (30 жол + 40 жол + 50 жол - 60 жол - 70 жол - 80 жол - 90 жол + -100 жол)
110
1 697 820 913,83
11 401 418 574,03
11 401 418 574,03
5 523 444 000,00
Тоқтатылған қызметтен пайда (залал)
120
0,00
0,00
0,00
Салық салуға дейінші пайда (залал) (110 жол +- 120 жол)
130
1 697 820 913,83
11 401 418 574,03
11 401 418 574,03
5 523 444 000,00
Корпорациялық табыс салығы бойынша шығыстар (7700)
140
38 239 997,00
859 334 458,51
859 334 458,51
Таза пайда (залал) (130 жол - 140 жол)
150
1 659 580 916,83
10 542 084 115,52
10 542 084 115,52
5 523 444 000,00
Азшылық үлесі
160
Кезең ішіндегі жиынтық пайда (жиынтық залал) (150 жол - 160 жол)
170
1 659 580 916,83
10 542 084 115,52
10 542 084 115,52
5 523 444 000,00
"Қазақстанның депозиттерге кепілдік беру қоры" АҚ
2009 жылғы "01" қаңтардан бастап 2009 жылғы "31" желтоқсан аралығындағы кезең бойынша ақша қаражатының қозғалысы жөніндегі есеп (тікелей әдіс)
теңге, тиын
Көрсеткіш атауы
жол коды
Алдыңғы кезең үшін
Есепті кезең үшін
1
2
3
4
1. Операциялық қызметтен түскен ақша қаражатының қозғалысы
1.1 Ақша қаражатының түсімі, барлығы
10
1 099 032 848,18
8 990 219 726,18
өнімді өткізу
11
қызметтерді ұсыну
12
алынған аванстар
13
дивидендтер
14
өзге де түсімдер
15
1 099 032 848,18
8 990 219 726,18
1.2 Ақша қаражатының істен шығуы, барлығы
20
642 363 258,13
1 573 196 803,23
тауарлар мен қызметтерге төлемдер
21
57 871 606,17
116 480 669,10
берілген аванстар
22
8 175 888,81
20 845 131,23
жалақы бойынша төлемдер
23
69 617 583,59
76 244 657,49
жинақтаушы зейнетақы қорларына
24
7 870 279,28
8 786 139,76
әлеуметтік сақтандыру қорына
25
883 851,64
1 491 919,86
заемдар бойынша сыйақы төлеу
26
3 939,46
0,00
корпорациялық табыс салығы
27
35 600 000,00
3 267 558,00
бюджетке басқа да төлемдер
28
13 934 245,10
16 366 013,01
өзге де төлемдер
29
448 405 864,08
1 329 714 714,78
1.3 Операциялық қызметтен түскен ақша қаражатының таза сомасы (10 жол - 20 жол)
30
456 669 590,05
7 417 022 922,95
2. Инвестициялық қызметтен түскен ақша қаражатының қозғалысы
2.1 Ақша қаражатының түсімі, барлығы
40
152 252 884 229,61
170 081 821 295,72
негізгі құрал-жабдықтарды сату
41
0,00
материалдық емес активтерді сату
42
0,00
басқа да ұзақ мерзімді активтерді сату
43
0,00
қаржы активтерін сату
44
152 252 884 229,61
170 081 821 295,72
басқа ұйымдарға ұсынылған заемдарды өтеу
45
0,00
өзге де түсімдер
46
0,00
2.2 Ақша қаражатының істен шығуы, барлығы
50
170 666 304 357,60
249 154 551 479,20
оның ішінде:
негізгі құрал-жабдықтарды сатып алу
51
2 610 414,00
3 570 209,00
материалдық емес активтерді сатып алу
52
2 766 875,00
8 800 000,00
басқада ұзақ мерзімді активтерді сатып алу
53
0,00
қаржы активтерін сатып алу
54
170 606 876 039,07
248 988 402 859,36
басқа ұйымдарға заемдарды ұсыну
55
0,00
өзге де төлемдер
56
54 051 029,53
153 778 410,84
2.3 Инвестициялық қызметтен түскен ақша қаражатының таза сомасы (40 жол - 50 жол)
60
-18 413 420 127,99
-79 072 730 183,48
3. Қаржы қызметінен түскен ақша қаражатының қозғалысы
3.1 Ақша қаражатының түсімі, барлығы
70
94 092 556 628,52
24 361 141 329,27
заемдарды алу
71
18 000 077,38
қаржыландырылатын жалдау бойынша сыйақы алу
72
0,00
өзге де түсімдер
73
94 074 556 551,14
24 361 141 329,27
3.2 Ақша қаражатының істен шығуы, барлығы
80
89 056 890,06
... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
1.Қазақстанның депозиттерге кепілдік беру қорының жалпы сипаттамассы
1.1Депозиттерге кепілдік беру қорының даму тарихы және құрылымы
1.2Депозиттерге кепілдік беру қорының миссиясы және негізгі өкілеттіліктері
1.3Қордың 2007-2009 жылдардағы негізгі жетістіктері стратегиялық міндеттері
2 Қазақстанның депозиттерге кепілдік беру қорының жалпы қаржылық жағдайы
2.1Қазақстанның қаржы нарығындағы ахуалы және 2010-2012
жылдардағы депозит нарығының даму келешегі
2.2Қазақстанның бөлшек депозит нарығы және тиімді корпоративтік басқару және әріптестік Акционермен, уәкілетті органмен және қатысушы банктермен өзара қарым-қатынас
2.3 Қазақстанның депозиттерге кепілдік беру қорының қаржылық жағдайы
1.1Депозиттерге кепілдік беру қорының даму тарихы
Қор Қазақстанның депозиттерге кепілдік беру қорыакционерлік қоғамы ҚР Қазақстан Республикасы Ұлттық Банк Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі IADI Депозиттерді Сақтандыру Жүйелерінің Халықаралық АссоциациясыҚордың 2010-2012 жылдарға арналған стратегиялық даму жоспары Қазақстандағы жеке тұлғалардың депозиттеріне кепілдік беру жүйесін одан әрі дамыту бойынша басым мақсаттары мен міндеттерін белгілеуге көзделген.
Қазақстанның депозиттерге кепілдік беру қоры АҚ 2010-2012 жылдарға арналған стратегиялық жоспарында Қордың алдағы үш жылға арналған қызметінің стратегиялық бағыты, мақсаттары және басымдылықтары анықталған.
Біздің стратегиялық бағытымыз экономикалық орта мен жоспарланған кезең ішінде күтілетін тәуекелдерді талдауға негізделген. Қор кешенді стратегиялық басқарудың тұжырымдамасы негізінде дамиды, ол Қор ұшырауы мүмкін неғұрлым елеулі тәуекелдерді талдауды, оларды барынша азайту бойынша тиімді шаралар мен іс-қимылдарды әзірлеуді,
ДКБЖ-ны дамытудың сапалы жаңа кезеңдеріне көшу мақсатында Қор қызметінің негізгібағыттарын одан әрі жетілдіруді қамтиды.
Қордың стратегиялық даму жоспары біздің миссиямызды тиімді жүзеге асырудыңбағытын, сондай-ақ біздің дүниетанымдық тұжырымдамамыз - өз миссиямызды әлем тәжірибесінің ең үздік жетістіктерін қолдана отырып, депозиттерге кепілдік берудің тиімді жүйесі болуға қол жеткізу үшін жұмсайтын күш жігерімізді болжайды.
Қордың жетістіктері. Қор өте аз уақыт кезеңі ішінде өз дамуында pay-box жүйесіненнемесе қаражат жинақтауға арналған себеттен сапалы жаңа деңгейге - барабар бағалауғаарналған құралға және оған тән тәуекелдерді нақты басқаруға ие жүйеге өте отырып, жоғарынәтижелерге қол жеткізді.
Депозиттерге мемлекет кепілдігі. Өткен үш жыл ішінде мемлекеттегі және одан тысжерлердегі жалпы экономикалық ахуал, күрделі проблемалар мен анықсыздықты әкелеотырып күшті шиеленісті. Ішкі және сыртқы қаржылық ландшафтыдағы осындай өзгерістерғаламдық қаржылық дағдарыстың әсерін жеңілдетуге және қаржылық тұрақсыздық проблемасына қадала назар салуға бағытталған бірқатар мемлекеттік және реттеуші шаралардықабылдауға алып келді.
Қордың алдағы кезеңге арналған жоспары. Біздің назарымыз жоспарланған кезең ішінде келесі бағыттарды дамыту арқылы халықтың қазақстандық банк жүйесіне сенімін сақтауғашоғырланатын болады:
(1) депозиттерге міндетті кепілдік беру саласындағы заңнамаларды
жетілдіру және проблемалы банктерді тиімді қайта құрылымдау мен тарату, (2) көрсетілгензаңнама нормаларын практикалық табысты жүзеге асыру,
(3) қатысушы банктердің күнтізбелік
салымдарының сараланған мөлшерлемелерінің методологиясын жетілдіру, (4) тәуекелдерталдауларын және Қордың қызметін бақылауды күшейту, (5) Қордың өзінің негізгі қызметтерін орындауға шұғыл дайындығын қамтамасыз ету. Сондай-ақ, салымшылардың хабардарлығын
арттыру мен олардың ДКБЖ-нің қызметі қағидаттарын түсінушілігіне бағытталған жұмыстаркүшейтілетін болады.
Қор өз қызметін жоспарлауды жүзеге асыру кезінде ішкі тәуекелдерді басқару жүйесінің негізі ретінде, біршама елеулі тәуекелдерді талдауды қамтитын кешенді стратегиялық басқару тұжырымдамасына негізделеді.
Стратегиялық жоспарлау процесінде мынадай факторлар ескеріледі:
:: ДКБЖ және Қор жұмыс істейтін орта;
:: негізгі тәуекелдер және олардың салдарларын анықтау мен топтастыру;
:: Қордың негізгі серіктестерін бірегейлендіру;
:: ҚДКБҚ қол жеткізуге ниет еткен нәтижелер; және
:: Қор тәуекелдерін төмендетуге бағытталған стратегиялар және іс-шаралар.
Акционер
Директорлар кеңесі
Консультативтік кеңес
Бөлімдер
Акционер
Қордың бірден бір акционері және басқарудың жоғарғы органы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі болып табылады
Ғалиева Дина Тулеубекқызы
Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі
Төрағасының орынбасары
Директорлар кеңесі
Қордың Директорлар кеңесі Төрағадан және бес мүшеден, оның ішінде екі тәуелсіз директордан және Қордың Төрайымынан құралады, ал Қордың қызметіне жалпы басшылықты оның Жарғысына сәйкес жүзеге асырады
Ақышев Дәнияр Талғатұлы
Қордың Директорлар кеңесінің Төрағасы
Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Төрағасының орынбасары
Мәженова Бақыт Мүрсәлімқызы
"Қазақстанның депозиттерге кепілдік беру қоры" АҚ Төрайымы
Қожахметов Қуат Бәкірұлы
Қазақстан Республикасы қаржы нарығын және қаржы
ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі
Төрайымының орынбасары
Герасименко Юрий Викторович
Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі
Монетарлық операциялар департаментінің директоры
Шайқақова Гүлфайрус Жолболсынқызы
Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі
Зерттеу және статистика департаментінің директоры
Смоляков Олег Александрович
Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі
Қаржы тұрақтылығы басқармасының бастығы
Құрманов Жанат Бостанұлы
Тәуелсіз директор
Якупбаева Юлия Константиновна
Тәуелсіз директор
Консультативтік кеңес
Қордың Консультативтік кеңесі қатысушы банктердің өкілдерінен құрылады. Ол барлық қатысушы банктердің дауыс беруінің нәтижелері бойынша сайланады. Консультативтік кеңестің құрамын Төрағасы бекітеді.
Консультативтік кеңестің төрағасын оның мүшелерінің ішінен Консультативтік кеңес сайлайды.
Консультативтік кеңестің құрамы жыл сайын қайта сайланып отыруы тиіс.
Консультативтік кеңес Қорға ұсыныстар жасайды, кепілдемелер береді, консультациялар өткізеді, Қордың депозиттерге міндетті түрде кепілдік беру мәселелері бойынша құжаттар әзірлеуіне жәрдемдеседі.
Консультативтік кеңес қызметінің тәртібі ол қабылдаған жұмыс регламентіне қарай белгіленеді.
Консультативтік кеңестің шешімдері кепілдемелік сипатта болады.
Бөлімдер
1.2Депозиттерге кепілдік беру қорының миссиясы және негізгі өкілеттіліктері
Есептілік және есеп берушілік жүйесі
Дүниетанымдықтұжырымдама
Қызметтері мен өкілеттіктері
Негізгістратегиялық қағидаттары
Мақсаттары
Қолжеткізілуі тиіс нәтижелер
Бастамалар
Біршама тиімділікке қол жеткізу үшін Қордың қызметін жоспарлау процесі Қордың ішкітәуекелдерін басқару процесімен интеграцияланған. Қор 2008 жылы Қазақстанныңдепозиттерге кепілдік беру қоры АҚ-да тәуекелдерді басқаруды ұйымдастыру ережесін(Акционердің 310708 ж. № 120 шешімі) әзірледі және қабылдады, соның негізінде Қордаоған әсер ететін елеулі тәуекелдерді анықтау үшін ішкі тәуекелдерді басқару жүйесі жұмысістейді. Осылайша біртұтас болып бірлесу Қордың стратегиялық бағытын анықтауға жәнеаталған тәуекелдерге сәйкес басымдықтарды орнатуға мүмкіндік береді.
Ішкі тәуекелдерді басқару процесіҚДКБҚ тәуекелдерді басқару жүйесінің көмегі арқылы Қорға жоспарланған кезеңдеәсер ететін елеулі тәуекелдерді анықтады және бағалады, сондай-ақ Қордың күшті жәнеәлсіз жақтары бағаланды. Аталған іс-шара анықталған тәуекелдерді барынша азайтуға
бағытталған іс-шаралар жоспарын әзірлеу мақсатында жүзеге асырылды.
Сыртқы және ішкі ортаны анықтауБизнес-процестерді бірегейлендіру
Оларға тән тәуекелдерді белгілеуТәуекелдерді талдау және бағалауТәуекелдерді өлшеуТәуекелдерді азайту бойыншашараларды қабылдау
Бақылау шараларын бағалау және қабылдауІшкі бақылау жай-күйін бағалау
Қабылданған шаралар мониторингі жәнетәуекелдерді қайта қарау
Есеп және тәуекелдер туралы ақпараттыбаяндау мазмұндау
Қор өз қызметінде келесідей негізгі стратегиялық қағидаттарды ұстанатын болады:
1999 жылдың қарашасында құрылған қазақстанның депозиттерге міндетті кепілдік беру жүйесіқаржылық тұрақтылық пен халықтың отандық банк жүйесіне деген сеніміне қолдау көрсетуде бірнешемәрте өзінің маңыздылығын растады.
2006 жылғы 7 шілдеде қабылданған Қазақстан Республикасының екінші деңгейдегі банктеріндеорналастырылған депозиттерге міндетті кепілдік беру туралы Қазақстан Республикасының Заңыдепозиттерге кепілдік беру жүйесінің жұмыс істеуінің құқықтық негізі болып табылады.
ҚДКБҚ жоғары органы болып Акционер - Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі табылады. Басқару органы болып Қордың Директорлар Кеңесі табылады. Қордың ДиректорларКеңесі сегіз мүшеден - Ұлттық Банк төрағасының орынбасарынан, Қаржылық қадағалау агенттігітөрағасының орынбасарынан, Ұлттық Банк бөлімшесінің үш басшысынан, екі тәуелсіз директорлардан, олардың бірі Қазақстан Қаржыгерлерінің ассоциациясы ЗТБ өкілі болып табыладыжәне Қор Төрайымынан тұрады. Ұлттық банк төрағасының орынбасары Қордың Директорларкеңесінің төрағасы болып табылады.
Стратегиялық жоспарлардың орындалуын бақылауды Қордың Директорлар кеңесі жүзеге асырады. Үздіксіздік қағидаты Қордың стратегиялық жоспарлауының негізінде жатыр, соған байланыстықұжат жыл сайын Қордың алдағы 3 жылға даму жоспарын нақтылау үшін қайта қаралады.
Қордың негізгі миссиясы банкілік депозиттерге кепілдік беру арқылы депозитсалымшыларының мүдделерін қорғау және қатысушы банк мәжбүрлеп таратылған жағдайда,олардың шығындарын өтеуболып табылады.
Қор өзінің миссиясын тиімді орындауы үшін халықтың депозиттеріне кепілдікберуді жүзеге асырумен және Қазақстанның банк секторының тұрақтылығын қамтамасызетуге қатысумен байланыстыөзінің негізгі міндеттерін жоғары кәсібидеңгейде орындауға ұмтылады.
Өз міндеттерін орындау кезінде Қор негізгі күшін Қордың тәуекелдерін және
Ықтимал шығындарын біруақтылық азайтуға бағыттайды.
Қор мынадай негізгі өкілеттіліктерге ие:
жүйенің қатысушы банкі мәжбүрлеп таратуға ұшыраған жағдайда кепілдік берілген өтемақысын төлеу;
кепілдік берілген өтемақыны төлеуге арналған арнайы резервті қалыптастыру;
Қор қаражаттарын тиімді инвестициялау;
Қосылу шартымен ережелерді анықтау арқылы қатысушы банктерге қойылатын талаптарды белгілеу;
қатысушы банктердің жарналарды төлеу тәртібін анықтау;
қатысушы банктердің кепілдік берілген депозиттерді есепке алудың автоматтандырылған деректер қорының Қор талаптарына сәйкестігін анықтау;
қатысушы банктің консервациясы кезеңінде тағайындалатын уақытша әкімшіліктің құрамына кіру;
қатысушы банктің барлық банкілік операцияларды жүргізуге арналған лицензияларынан айыру кезеңінде тағайындалатын уақытша әкімшіліктің құрамына кіру;
тарату комиссиясының және мәжбүрлеп таратылатын қатысушы банктің кредиторлар комитетінің құрамына кіру.
1.3Қордың 2007-2009 жылдардағы негізгі жетістіктері стратегиялық міндеттері
Қазақстан Республикасының екінші деңгейдегі банктерінде орналастырылған депозиттергеміндетті кепілдік беру туралы ҚР Заңының күшіне енуі;
қатысушы банктердің міндетті күнтізбелік жарналарының сараланған мөлшерлемелержүйесінің енгізілуі;
қатысушы банктің, тарату комиссиясының және мәжбүрлеп-таратылатын қатысушыбанктің кредиторлар комитетінің барлық банкілік операцияларды жүргізуге арналғанлицензияларынан айыру кезеңіне байланысты енгізілген, уақытша әкімшіліктің құрамынаміндетті қатысу түріндегі Қор өкілеттілігін кеңейту;
Валют-Транзит Банк АҚ-мен барлық банкілік операцияларды жүргізуге арналғанлицензиясынан айрылуына байланысты енгізілген уақытша әкімшілікке басшылық ету;
Валют-Транзит Банк АҚ тарату комиссиясы және кредиторлар комитетіне қатысу;
Валют-Транзит Банк АҚ-ның 90%-дан аса салымшыларына кепілдік берілген өтемақынытөлеу.
2008 ж.Қор тәуекелдеріні басқаруды ұйымдастыру ережесін бекіту,
Акционердің, директорлар кеңесі мен Қордың атқарушы органдарының арасында өзарақарым-қатынасты реттейтін Корпоративтік басқару кодексін бекіту;
Қатысушы банк мәжбүрлеп таратылған жағдайда, Қор төлейтін кепілдік берілген өтемақысомасын көбейту;
Қордың жарғылық капиталын көбейту;
бір тараптан, қатысушы банктің қаржылық ауыртпашылығын азайтуға және екіншітараптан, банкілік жүйе алдында тұрған жаңа елеулі тәуекелдерді есепке алуғабағытталған күнтізбелік жарналардың сараланған мөлшерлемелерінің методологиясынжетілдіру;
БАТА АЖ өндірістік пайдалануға қабылдау;
Қатысушы банктердің автоматтандырылған деректер қорының Қордың талаптарындабелгіленген депозиторлар бойынша сәйкестігін белгілеу ережесін бекіту.
2009 ж.Банк банкроттығы кезінде депозиттерге кепілдік беру жүйесінің негізгі жауапкершілігітақырыбына халықаралық конференция және Депозиттерді сақтандыру жүйелерініңхалықаралық қауымдастығы шеңберінде Азия аймақтық комитетінің жыл сайынғыжиналысын өткізу;
Failedbank'sdepositors' claimsandpayouts тақырыбына IADIА зияяаймақтық комитетінің шеңберінде зерттеу жүргізу;
IADI Қазынашысы лауазымына Қор Төрайымын қайта сайлау;
Қатысушы банктердің автоматтандырылған деректер қорының Қордың талаптарындабелгіленген депозиторлар бойынша сәйкестігін анықтау бойынша жұмыстардың басталуы;
Сараланған мөлшерлеме жүйесінің одан әрі дамуы банкті басқару сапасын бағалаубойынша жаңа сапалы көрсеткіштің енгізілуі;
БАТА АЖ дамуының екінші кезеңін іске асыру;
Мәжбүрлеп таратылатын банк салымшыларының тізілімі жөніндегі бағдарламалыққамтамасыз етуді әзірлеудің басталуы.
Қазақстан экономикасына жалпы шолу алдыңғы екі жыл қазақстанның қаржылық секторы мен тұтастай экономика үшін ұзаққа созылғандағдарыс кезеңі болып табылды, ол әлемдік экономикадағы белсенділіктің баяулауы қаржылық жәнетауар нарықтарының тұрақсыздығымен, экономикалық өсу мен республикадағы ішкі сұраныстыңазаюымен, негізгі экспорт тауарларына, сондай-ақ, жылжымайтын мүлік нарығындағы бағаныңқұлдырауымен сипатталды.
Шикізат тауарларына әлемдік бағаның елеулі ауытқуы өтімділік тапшылығы жағдайын шиеленістіретүсті. Мысалы, 2008 жылғы шілдеде Brent маркалы мұнай баррелінің бағасы шамамен 147 долларды құраса, ал 2008 жылдың аяғында мұнай бағасы 3,7 есе төмендеп, баррелдің бағасы бар болғаны
шамамен 40 долларды құрады.
2009-2010 жылдар республиканың негізгі экспорт тауарларына бағаның біртіңдеп қалпына келуімен ерекшеленеді. Мемлекеттердің көпшілігі дағдарыстың салдарларымен күрес үшін қабылдағанқазыналық және монетарлық сипаттағы шаралары олардың экономикаларының 2009 жылдың екіншіжартысында біршама жандануына алып келді. Көптеген дамушы елдердің өсуін қалпына келтіруде тауар нарықтарындағы бағаның, әсіресе энергия ресурстарына бағаның өсуі негізгі мәнге ие. Мысалы,
2010 жылдың сәуірінде мұнай баррелінің бағасы 85 доллардан асты және болжауларға сәйкес, шикізаттауарларына баға орта мерзімді келешекте сақталатын болады, бұл жақын келешекте Қазақстанныңэкспорттық түсімінің көбеюіне болжам жасауға мүмкіндік береді.
Шикізат тауарларына әлемдік бағаның өсуі, сонымен қатар Ұлттық банк 2009 жылдың басындажүргізген бір сәттік девальвация экономиканың экспорттық-бағытталған салаларын қолдады, яғни өткен жылдың 2-жартысынан бастап өндірістің қалпына келу динамикасын және қаржылықкөрсеткіштердің жақсартылғанын көрсетеді.
Тұтастай, 2009 жылы ЖІӨ 1,2%-ды құрады. Экономиканың өсуін сақтауға мемлекеттік қолдаудыңмаңызды көлемі, сондай-ақ өткен жылдың екінші жартысынан бастап әлемдік тауар нарықтарындағыбаға конъюктурасының жақсаруы ықпал етті.
Мемлекеттік дағдарысқа қарсы бағдарлама және оның нәтижелері
Ағымдағы әлемдік дағдарыс Қазақстанның экономикасына бірнеше себептер бойынша елеулі әсеретті, олардың арасынан мыналарды бөліп көрсетуге болады:
банк секторының қорландырудың сыртқы көзіне жоғары тәуелділігі. Нарық әлемдік экономикаға жоғары енуімен ерекшеленді, ал шетелдік несиелер бойынша төмен пайыздық мөлшерлемелеротандық банктерді қорландырудың сыртқы көздеріне тәуелділігінің артуына алып келді. Банктердіңсыртқы қарыз алуының жоғары деңгейі елдің қаржы жүйесінің тұрақтылығы үшін қауіп тудырды;
банк сегментінің экономиканың құрылыс секторына тартылуының жоғары деңгейі. АҚШ-та басталған ипотекалық дағдарыстың және қазақстан банктері үшін шетелдерден жаңа заемдарды тарту мүмкіндіктерінің төмендеуі нәтижесінде, сол сәтте елеулі бөлігі құрылыс секторы мен халықтыңипотекалық заемдары алып отырған несиелеудің көлемін қысқарту қажеттілігі туындады;
ел экспортының жалпы көлеміндегі шикізат құрайтындардың басым келуі, осыған байланысты негізгі шикізат өнімдеріне бағаның күрт ауытқуынан құндық мәнде экспорт көлемінің елеулі құлаутәуекелі өте жоғары болып қалады.
Банктердің несие беру белсенділіктерінің төмендеуін, ең алдымен құрылыс саласы сезінді, алкейіннен экономика секторларының арасындағы өзара қарым-қатынас жүйесі арқылы домино әсерібайқала бастады.
Экономикадағы оқиғаның мұндай кері дамуы мемлекеттен қаржылық тұрақтылықты қолдаумақсатында ауқымды қаржылық және реттеуіштік араласуды талап етті.
Дағдарыстың экономиканың ең маңызды және сонымен қатар осал сегменттеріне теріс әсерінтөмендету үшін, ҚР Үкіметі негізінен банк арқылы жүзеге асырылатын неғұрлым проблемалы сегменттерге ақшалай қаражат құюды жүзеге асырды.
2008 жылғы 25 қарашада қабылданған Үкіметтің, Ұлттық банктің және Қаржы нарығы және қаржыұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігінің Экономиканы және қаржы жүйесін тұрақтандыружөніндегі 2009-2010 жылдарға арналған бірлескен іс-қимыл жоспары 1,2 трлн. теңге бөлуді
қарастырды. Осы сомадан 480 млрд. теңге қаржы секторын тұрақтандыруға, 360 млн. теңге тұрғын үй секторын дамытуға, 120 млрд. теңгеден шағын және орта бизнесті қолдауға, АӨК,инфрақұрылымдық және серпінді жобаларды іске асыруға жіберілді.
Дағдарысқа қарсы бағдарламада елдің қаржы секторын қолдауға бағытталған шараларнегізгі орынды алды, өйткені сыртқы қарыз алудың күрт төмендеуі мен ішкі нарық өтімділігініңшектеулі деңгейі, сондай-ақ, банктердің сыртқы міндеттемелерін өтеу бойынша мерзімдерініңбасталуы елдің қаржы жүйесінің тұрақтылығы үшін қауіп туғызды. Қабылданған шаралардың
ішінен мыналарды атап өту қажет:
жай және артықшылықты акцияларды сатып алу арқылы төрт жүйе түзеуші банктерді қосымша капиталдандырылып, сондай-ақ оларға реттелген заемдарды беру;
жеке тұлғалардың салымдары бойынша кепілдік сомасын 5 млн. теңгеге дейін арттыру.
Дағдарыс кезеңінде екі жүйе түзуші банктердің Альянс Банк АҚ және БТА Банк АҚ проблемалары шиеленісе түсті. 2009 жыл барысында мемлекет БТА Банк акцияларының бақылау пакетін, сондай-ақ Альянс банкі акцияларының толық пакетін сатып алуға мәжбүр болды. Екібанк те қазіргі уақытта сыртқы қарызын қайта құрылымдау процесін аяқтап келеді.
Дағдарысқа қарсы бағдарламаны жүргізу аясында мемлекет қосымша эмиссия акцияларынсатып ала отырып, жүйе түзуші тағы да екі банктің: Қазақстанның Халық банкі АҚ жәнеКазкоммерцбанк АҚ капиталына енді.
Дағдарыс кезеңінде қазақстандық банк жүйесінде бірде-бір банкроттық орын алған жоқ,банктердің өздері біртіңдеп өз кредит белсенділіктерін қалпына келтіріп келеді. Осылайша,қазақстандық банк жүйесі дағдарыстан барынша жетістікпен шығып отыр.
Тұтастай алғанда, Үкіметтің, Ұлттық банктің және Агенттіктің 2009-2010 жылдарға арналғанэкономикалық және қаржылық секторларды тұрақтандыру жөніндегі дағдарысқа қарсы шұғылшараларды іске асыруы банк жүйесіндегі тұрақтылықты және 2009 жылы кредиттік қоржынның 4,3% (4,2% - 2008ж.) деңгейінде қалыпты өсуін қамтамасыз етті.
Банк секторы, оның негізгі тәуекелдеріЖекелеген ірі банктердің проблемалары тұтастай банк жүйесінің проблемасына айналған жоқ,
ал проблемалы банктер қазіргі уақытта қайта құрылымдау процестерін барынша жетістікпен аяқтапкеледі. Тұтастай мемлекет іске асырған дағдарысқа қарсы бағдарлама бірқатар дағдарыстыққауіптерге тойтарыс беруге мүмкіндік берді. Атап айтқанда, ол экономиканың біршама маңызды
салалары бойынша несиелеу тапшылығын жеңіп шығуға және қаржыландырудың жеткіліксіздігісалдарынан олардың тоқырауының алдын алуға мүмкіндік ашты.
Кредиттік тәуекелдің жоғары деңгейі мен банк активтерінің, әсіресе олардың кредиттікқоржындарының төмендетілген сапасы Қазақстандық банк жүйесінің әлсіз жақтары болыпқалуда.
Екінші деңгейдегі банктердің жиынтық активтері 01.01.2010 жылы шамамен 11,5 трлн. теңгеніқұрады, ол 01.01.2009ж. көлеммен салыстырғанда шамамен 3%-ға азайды. Кредиттік қоржынбанк активтерінің негізгі үлесін құрайды. 2009 жылы банктердің нақты секторды несиелеу қарқыныалдыңғы жылмен салыстырғанда бірдей болды.
Нәтижесінде, қадағалау органының деректеріне сәйкес, кредиттік операцияларды қысқартудыңжәне банк активтерінің сапасының төмендеуіне байланысты банк кірістерінің елеулі төмендеуінің
беталысы байқалады.
Іс жүзінде банктердің кредиттік қоржындарының сапасы экономиканың барлық секторларыбойынша нашарлады. Банктердің кредиттік қоржындарының сапасының төмендеуі толығыменкүткендегідей болды. Елдегі іскерлік белсенділіктің баяулауы мен жүргізілген ұлттық валютаның
құнсыздануы аясында банк жүйесіндегі 2009 жылғы жұмыс атқармайтын кредиттердің үлесі 4,5есеге өсті және 3,5 трлн. теңгеге жетті, бұл банктердің топтастырылған кредиттік қоржындарының36%-н құрайды. Бұл ретте, заемдар бойынша провизиялар мөлшері 2009 жылдың аяғында3,6 трлн. теңгені немесе кредиттік қоржынның 37,7%-н құрады. Жұмыс істемейтін кредиттердіқалыптастырылған провизиялардың жабу деңгейі 01.01.2010 мезетінде 1,03 құрайды. Бұл ретте,жұмыс істемейтін кредиттердің басым бөлігі екі банкке - БТА және Альянс банктеріне тиесілі.
Кредиттік тәуекелмен қатар банктерде сыртқы қарыз алудың елеулі үлесінің болуына байланыстыөтімділік және қайта қаржыландыру тәуекелдері ерекше қам туғызды.11
18,0
16,0
14,0
12,0
10,0
8,0
6,0
4,0
2,0
0,0 трлн. теңге
Стандартты Күмәнді Үмітсіз Барлық активтер
қант. 07
сәуір 07
шілде 07
қазан 07
қант. 08
сәуір 08
шілде 08
қазан 08
қант. 09
сәуір 09
қазан 09
қант. 10
шілде 09
Банк жүйесінің активтері дереккөзі: Активтер мен шартты міндеттемелерді жіктеу және олар бойынша ҚР ЕДБ (ҚҚА) бойынша провизияларды қалыптастыру жөніндегі жиынтық есеп Кейбір қазақстандық жүйе түзетін банктер мен олардың еншілесқұрылымдарының міндеттемелерін қайта құрылымдау қалған банктердің халықаралық капитал нарықтарында қолайлы жағдайларда қарыз алу мүмкіндіктеріне тұтастай теріс әсер етті. Сыртқы қаржы ресурстарының жетіспеуіне байланысты ішкі депозит нарығының маңызы өсті. Алайда қорландырудың ішкі көздері банк бизнесінің бұрынғы өсуін ұласымды сақтау үшін жеткіліксіз, салыстырмалы қысқа мерзімге ие және тұрақсыздығымен ерекшеленеді, сондықтан да қазақстандық банктер, капиталдың халықаралық нарығында жағдай түзелісімен қайтып келуі мүмкін.
Экономиканы және қаржылық секторды тұрақтандыру бойынша мемлекеттің дағдарысқа қарсы бағдарламасының арқасында банктерге қосымша өтімділікті беру мен капиталдың сайма-сай деңгейін қалыптастыру арқылы банк секторының көзделген тұрақтылығы қамтамасыз етілді. 2010 жылы банк секторының мемлекеттік қаржылық қолдауға белгілі дәрежеде тәуелділігі сақталуы мүмкін, ол оларға қорландыру тапшылығын жеңуге мүмкіндік береді. Осы орайда банктердің жаңа, соның ішінде қорландырудың ішкі көздерін іздеуді ынталандыру қажет.
2.1Қазақстанның қаржы нарығындағы ахуалы және 2010-2012
жылдардағы депозит нарығының даму келешегі
Экономикадағы және банк жүйесіндегі теріс үрдіске қарамастан халықтың банк секторына деген сенімі жоғалған жоқ. Клиенттердің 2009 жылы тартылған салымдары (арнайы мақсаттағы еншілес ұйымдар салымын есепке алмағанда) 30,8%-ға өсіп, 01.01.2010 есебі бойынша 6 003,8 теңгені
құрады, бұл көбінесе жеке тұлғалар салымдарының 29,1%-ға өсуімен және дағдарысқа қарсы бағдарлама аясында банктерде Самұрық-Қазына ҰӘАҚ АҚ шарттастырылған депозиттерді орналастыруымен қамтамасыз етілді.
Қазақстанның бөлшек депозит нарығыСыртқы нарықтан ресурстарды тарту мүмкіндігінің болмауы ресурстық база ретінде ішкі депозиттердің әлеуетті тартымдылығын елеулі арттырды. Алайда, қорландырудың ішкі көздері дәстүрлі түрде барынша шектелген болуынабайланысты клиенттердің банк жүйесіне деген сенімін сақтау проблемасы өте көкейкесті болып қалып отыр.
Осы міндеттерді шешу мақсатында мемлекет жеке тұлғалардың депозиттері бойынша кепілдік берілген өтемақы көлемін ұлғайту туралы шешім қабылдады, ол 2012 жылғы 1 қаңтарға дейін бес миллион теңгені құрады. Кепілдік берілген өтемақы көлемінің көбеюіне байланысты ҚР Ұлттық Банкінің Қорды барабар қаржы ресурстарымен қамтамасыз ету мақсатында Қордың жарғылық капиталы 110 млрд. теңгеге дейін жеткізілді. Қабылданған дағдарысқа қарсы мемлекеттік бағдарлама шеңберінде Қордың жарғылық капиталы бұдан әрі де жыл сайын 01.01.2012 қарсаңына дейін 10%-ға көбейтілетін болады. Бұл шаралар банктерге қатысты қоғамдағы үрейлі көңіл-күйдің алдын алуға мүмкіндік береді. 12 Экономикадағы және банк жүйесіндегі жағымсыз үрдіске қарамастан халықтың банк секторына деген сенімі жоғалған жоқ. Өткен жыл ішіндегі халықтың екінші деңгейдегі банктердегі салымының өсуі шамамен 29%-ды құрап, 2010 жылдың басында абсолюттік мәні 1,9 трлн. теңгеге жетті. 01.01.2010 қарсаңында салымдардың жиынтық көлемі 6 621 млрд. теңгені құрады, бұл 01.01.2007 мезетіндегі
көрсеткіштен 2,5 есе көп.
1-кесте. ЕДБ салымдарының өсіңкілігі (резидент еместердің шоттарын есепке алмағанда) қаңт.07 қаңт.08 қаңт.09 қаңт.10
ЕДБ-дағы салымдар (млрд. теңге), оның ішінде: 2 630 3 384 5 256 6 621
ЕДБ-дағы жеке тұлғалардың салымдары (млрд. теңге) 1 039 1 420 1 481 1 891
кезең ішіндегі %-дық өзгеріс 77.3% 36.7% 4.3% 27.7%
ЕДБ-дағы заңды тұлғалардың салымдары (млрд. теңге) 1 591 1 964 3 775 4 730 кезең ішіндегі %-дық өзгеріс 108.5% 23.4% 92.2% 25.3%
Дереккөзі: Статистикалық бюллетень, Ұлттық банк Жалпы алғанда, қазақстан банктеріне жеке тұлғалар салған депозиттердің көлемі екі жыл ішінде 13 есеге өсті: дәлірек, 2008 жылы - 3% және 2009 ж. - 29% өсу қарқыны орын алды.
Ірі салымдар көлеміндегі өзгерістер 2009 жылы депозиттік негіздің өсуінің анықтаушы факторы болды, осы өсім 15 млн.теңгеден асады - 660 млрд. теңгеден 869 млрд. теңгеге дейін немесе 32%. Мерзімді депозиттердің көлемі 1-ден 5 млн теңгеге дейін - 87 млрд. теңгеге елеулі өсті. Одан басқа, жылдық өсім шамамен 65 млрд. теңгені құраған ағымдағы шоттардағы қалдық ақшалардың өсуі, сонымен қатар, талап еткенге дейін салымдар көлемінің 33 млрд.теңгеге өсуі маңызды роль атқарды. Кепілдік берілген өтемақы сомасы 2008 жылдың IV тоқсанынан бастап 5 млн. теңгеге дейін артқаннан кейін жеке тұлғалардың 5 млн теңгеге дейінгі мерзімді депозиттерінің жиынтық көлемі 489 млрд. теңгеден 580 млрд теңгеге дейін немесе 19%-ға өсті.5 млн. теңгеге дейінгі сома шоттары барларды қоса алғанда ЕДБ-дағы жеке тұлғалардың шоттарының жалпы саны 99,8%-ды, ал мұндай депозиттердің мөлшері 45%-ды құрады.
Қордың болжамдары бойынша, ЕДБ-дағы жеке тұлғалардың депозиттік базасы шамалы қарқынмен ғана өсетін болады (1-Қосымша).
Қордың арнайы резерві Мемлекет қабылдаған шаралар республикадағы қаржылық тұрақтылықты сақтауға үміт береді, өйткені ол жүйелі банк дағдарысын еңсеруге бағытталған. Сонымен қатар, жекелеген банктердің активтерінің сапасы, табыстылығы және басқа да іспеттес көрсеткіштері өзгерістерінің теріс динамикасы нақты қауіп туғызады, өйткені олардың бұдан әрі нашарлауы мұндай банктердің дефолтына алып келуі мүмкін.
Осы орайда, Жүйе үшін банктердің мүмкін болатын банкроттығына дайын болуы және соған сәйкес өзінің негізгі қызметін тиісінше орындау үшін - депозиторларға кепілдік берілген өтемақыны төлеу үшін қажетті барлық шараларды қабылдауы қажет.
50% жарғылық капиталдың есепке алғанда, арнайы резервте жинақталған Қордың қаржылық резервтері 2010 жылдың 1 сәуірінде 96,1 млрд. теңгеге жетті, ол депозиттар бойынша өтемақының жиынтық сомасының 10,7%-н құрайды. Заңнамаға сәйкес арнайы резервтің мақсатты көлемі жеке тұлғалардың депозиттерінің сомасынан кемінде 5%-н құрауы тиіс, ағымдағы сәтте аталған деңгей 4,9%-ға тең.
Қордың арнайы резервінің жыл бойы өсуінің көздері: (1) қатысушы банктер тоқсан сайын аударатын күнтізбелік жарналардың жиынтық сомасы, (2) Қордың жарғылық капиталын 10 млрд. теңгеге көбейту, (3) банктердің таратушы комиссияларының өз берешегін өтеу есебінен аударған және 1,3 млрд. теңгені құраған сомасы, (4) сондай-ақ арнайы резервке жатқызылған, 0,9 млрд. теңгеге артқан таза кіріс сомасы есебінен қол жеткізілді.
Қор төлеуі тиіс жеке тұлғалардың депозиттері бойынша жиынтық кепілдік берілген өтемақы ағымдағы жылдың 1 қаңтарындағы жағдайы бойынша 852 млрд. теңгеге жетті (депозиттердің жиынтық сомасының 44%). Жылдық арту 174 млрд. теңгені (немесе 26%) құрады, бұл көп дәрежеде Е тобының банктердегі өтемақы сомасының өсуі салдарынан болды. БАТА жүйесі
аясында ең аз балл алған қатысушы банктер кірген Е тобына кепілдік берілген өтемақының жалпы сомасының 13 келеді. 2010 жылғы 1 қаңтарда Е тобында 9 банкболса, ал 2008 жылы осы топта небары 2 қатысушы банк қана болатын.
ҚОРДЫҢ 2010-2012 ЖЫЛДАРДАҒЫ СТРАТЕГИЯЛЫҚ МІНДЕТТЕРІ
Соңғы 2,5 жылда - 2007-2009 жылдар Қазақстан экономикасы мен оның билігі үшін салмақты сынақтар кезеңі болып табылды. Дегенмен, мемлекеттік органдар уақтылы және жеткілікті табысты қадамдар мен іс-шараларды қабылдай алды, және Қазақстан жақсы экономикалық және
қаржылық нәтижелермен дағдарыстан шығып келеді. Алайда қазіргі уақытта біздің алдымызда одан күрделірек тапсырма тұр, ол дағдарыс сабақтарын бұдан әрі қолдану болып табылады.ҚДКБҚ қызметі 2010-2012 жылдары мынадай міндеттерді шешуге бағытталады:
:: Қордың негізгі контрагенттерімен тиімді әріптестік іс-қимылдың одан әрі дамуын қоса алғанда тиімді корпоративтік басқару;
:: Сақтандыру жағдайларының басталуына (рәсімдердің әзір болуына) дайын болу;
:: Депозиттерге кепілдік беру жүйесінің қызметі жөнінде жұртшылықты және өзге де мүдделі тұлғаларды хабардар ету;
:: Қор қызметкерлерінің біліктілік деңгейін арттыру.
Қордың алдына қойылған деңгейді және сапаны анықтау үшін, өткен кезеңде скоринг-талдау жүргізілген болатын. Нәтижелері Қордың 2007-2009 жылдардағы стратегиялық міндеттерін орындау дәрежесінің бағалау кестесінде берілген.
Жүргізілген скоринг-талдау кейбір міндеттердің бұдан әрі дамытуды талап ететіндігін немесе дербес жобалар ретінде дамуға мұқтаж екендігін көрсетті. Бұл ұсыныстар Қордың 2010-2012 жылдардағы стратегиялық міндеттерінің бағалау кестесінде берілген.
"Қазақстанның депозиттерге кепілдік беру қоры" АҚ
2009 жылғы "31" желтоқсан жағдайы бойынша
бухгалтерлік баланс
теңге, тиын
Көрсеткіштер атауы
Жол коды
Өткен кезеңнің есепті күніне
Ағымдағы кезеңнің есепті күніне
1 Бөлім Қысқа мерзімді активтер
Ақша қаражаты (1010-1060)
10
90 226 915 793,80
42 925 933 570,12
Қысқа мерзімді қаржы инвестициялары, барлығы, оның ішінде:
11
12 054 134 050,23
14 609 412 016,77
Қысқа мерзімді ұсынылған заемдар (1110)
11.1
Саудаға арналған қысқа мерзімді қаржы активтері (1120)
11.2
Өтеуге дейін ұсталатын қысқа мерзімді инвестициялар (1130)
11.3
Сату үшін қолда бар қысқа мерзімді қаржы инвестициялары (1140)
11.4
11 054 133 936,02
14 609 412 016,77
Өзге де қысқа мерзімді қаржы инвестициялары (1150)
11.5
1 000 000 114,21
0
Қысқа мерзімді дебиторлық берешек, барлығы, оның ішінде:
12
1 363 845 136,18
4 694 580 302,13
Сатып алушылар мен тапсырыс берушілердің қысқа мерзімді дебиторлық берешегі (1210)
12.1
Еншілес, қауымдасқан және бірлескен ұйымдардың қысқа мерзімді дебиторлық берешегі (1220,1230)
12.2
Қызметкерлердің қысқа мерзімді дебиторлық берешегі (1250)
12.3
168 556,51
333 190,00
Жалдау бойынша қысқа мерзімді дебиторлық берешек (1260)
12.4
Алуға арналған қысқа мерзімді сыйақылар (1270)
12.5
473 938 697,17
2 940 568 969,39
Өзге де қысқа мерзімді дебиторлық берешек (1280)
12.6
889 737 882,50
1 753 678 142,74
Күмәнды талаптар бойынша резерв (1290)
12.7
Қорлар, барлығы, оның ішінде:
13
839 508,42
489 348,16
Шикізат және материалдар (1310)
13.1
839 508,42
489 348,16
Ағымдағы салық активтері (1400)
14
15 737,00
0,00
Сатуға арналған ұзақ мерзімді активтер, барлығы, оның ішінде:
15
Басқа да қысқа мерзімді активтер, барлығы, оның ішінде:
16
5 433 521,11
4 812 453,89
Берілген қысқа мерзімді аванстар (1610)
16.1
5 171 399,53
4 455 770,46
Болашақ кезеңдердің шығыстары (1620)
16.2
262 121,58
356 683,43
Өзге де қысқа мерзімді активтер (1630)
16.3
Қысқа мерзімді активтердің жиыны
100
103 651 183 746,74
62 235 227 691,07
2 Бөлім Ұзақ мерзімді активтер
Ұзақ мерзімді қаржы инвестициялары, барлығы, оның ішінде:
20
18 881 437 466,28
99 867 443 615,97
Ұзақ мерзімді ұсынылған заемдар (2010)
20.1
Өтеуге дейін ұсталатын ұзақ мерзімді қаржы инвестициялары (2020)
20.2
Сату үшін қолда бар ұзақ мерзімді қаржы инвестициялары (2030)
20.3
18 881 437 466,28
99 867 443 615,97
Өзге де ұзақ мерзімді қаржы инвестициялары (2040)
20.4
Ұзақ мерзімді дебиторлық берешек, барлығы, оның ішінде:
21
0
0
Сатып алушылар мен тапсырыс берушілердің ұзақ мерзімді дебиторлық берешегі (2110)
21.1
Үлестік қатысу әдісімен ескерілетін инвестициялар (2200)
22
Жылжымайтын мүлікке инвестициялар, барлығы, оның ішінде:
23
0
0
Негізгі құрал-жабдықтар, барлығы, оның ішінде:
24
4 762 306,06
6 231 832,90
Негізгі құрал-жабдықтар (2410)
24.1
10 628 467,90
14 048 830,90
Негізгі құрал-жабдықтардың амортизациясы (2420)
24.2
-5 866 161,84
-7 816 998,00
Негізгі құрал-жабдықтардың құнсыздануынан шығын (2430)
24.3
Биологиялық активтер (2500)
25
Гудвилл, барлығы, оның ішінде:
26
Материалдық емес активтер, барлығы, оның ішінде:
27
2 292 156,00
9 782 396,00
Өзге де материалдық емес активтер (2730)
27.1
4 429 599,00
11 520 000,00
Өзге де материалдық емес активтердің амортизациясы (2740)
27.2
-2 137 443,00
-1 737 604,00
Өзге де материалдық емес активтердің құнсыздануынан шығын (2750)
27.3
Кейінге қалдырылған салық активтері (2800)
28
1 379 592,00
3 101 157,00
Өзге де ұзақ мерзімді активтер, барлығы, оның ішінде:
29
0
0
Ұзақ мерзімді активтердің жиыны
200
18 889 871 520,34
99 886 559 001,87
Баланс (актив) (100 жол + 200 жол)
122 541 055 267,08
162 121 786 692,94
3 Бөлім Қысқа мерзімді міндеттемелер
Қысқа мерзімді қаржы міндеттемелер, барлығы, оның ішінде:
30
0
0
Салықтар бойынша міндеттемелер (3100)
31
2 920 608,83
860 639 899,51
Басқа да міндетті және ерікті төлемдер бойынша міндеттемелер (3200)
32
625 169,84
0,00
Қысқа мерзімді кредиторлық берешек, барлығы, оның ішінде:
33
42 741 107,60
378 608 669,91
Жеткізушілер мен мердігерлерге қысқа мерзімді кредиторлық берешек (3310)
33.1
201 630,35
2 112 425,49
Еншілес ұйымдарға қысқа мерзімді кредиторлық берешек (3320)
33.2
Қауымдасқан және бірлескен ұйымдарға қысқа мерзімді кредиторлық берешек (3330)
33.3
Еңбек ақысын төлеу бойынша қысқа мерзімді берешек (3350)
33.4
806 360,09
603 249,41
Жалдау бойынша қысқа мерзімді берешек (3360)
33.5
Ұзақ мерзімді кредиторлық берешектің ағымдағы бөлігі (3370)
33.6
Төлеуге арналған қысқа мерзімді сыйақылар (3380)
33.7
Өзге де қысқа мерзімді кредиторлық берешек (3390)
33.8
41 733 117,16
375 892 995,01
Қысқа мерзімді бағалау міндеттемелері (3400)
34
11 517 345,25
27 255 304,75
Өзге де қысқа мерзімді міндеттемелер, барлығы, оның ішінде:
35
0,00
0,00
Алынған қысқа мерзімді аванстар (3510)
35.1
Болашақ кезеңдер кірісі (3520)
35.2
Сатуға арналған істен шығу топтарының міндеттемелері (3530)
35.3
Өзге де қысқа мерзімді міндеттемелер (3540)
35.4
Қысқа мерзімді міндеттемелердің жиыны
300
57 804 231,52
1 266 503 874,17
4 Бөлім Ұзақ мерзімді міндеттемелер
Ұзақ мерзімді қаржы міндеттемелері, барлығы, оның ішінде:
40
Ұзақ мерзімді міндеттемелердің жиыны
400
0,00
0,00
5 Бөлім Капитал
Жарғылық капитал, барлығы, оның ішінде:
50
100 000 000 000,00
110 000 000 000,00
Артықшылықты акциялар (5010)
50.1
Жай акциялар (5020)
50.2
100 000 000 000,00
110 000 000 000,00
Салымдар мен пайлар (5030)
50.3
Төленбеген капитал(5100)
51
Сатып алынған меншікті үлестік құралдар (5200)
52
Резервтер, барлығы, оның ішінде:
54
320 215 843,33
4 109 766 615,06
Құрылтай құжаттарымен белгіленген резервтік капитал (5410)
54.1
160 000 000,00
1 000 000 000,00
Негізгі құрал-жабдықтарды қайта бағалауға резерв (5420)
54.2
18 522,00
0,00
Материалдық емес активтерді қайта бағалауға резерв (5430)
54.3
Сатуға арналған қолда бар қаржы активтерін қайта бағалауға резерв (5440)
54.4
160 197 321,33
3 109 766 615,06
Шетелдік қызмет бойынша шетел валютасына қайта есептеуге резерв (5450)
54.5
Өзге де резервтер (5460)
54.6
Бөлінбеген пайда (жабылмаған залал), барлығы, оның ішінде:
55
1 659 662 340,83
10 542 084 115,52
Есепті жылдың бөлінбеген пайдасы (жабылмаған залал) (5510)
55.1
1 659 662 340,83
10 542 084 115,52
Алдыңғы жылдардың бөлінбеген пайдасы (жабылмаған залал) (5520)
55.2
0,00
0,00
Азшылық үлесі
56
Қосымша төленген капитал (5710)
57
Капиталдар жиыны
500
101 979 878 184,16
124 651 850 730,58
6 Бөлім Кепілдік беру резерві
Қазақстанның депозиттерге кепілдік беру қорының салымдары бойынша өтеуге арналған резерв
60
20 503 372 851,40
36 203 432 088,19
Кепілдік беру резервтерінің жиыны
600
20 503 372 851,40
36 203 432 088,19
Баланс (300 жол + 400 жол + 500 жол + 600 жол)
122 541 055 267,08
162 121 786 692,94
"Қазақстанның депозиттерге кепілдік беру қоры" АҚ
2009 жылғы ""01" қаңтардан бастап 2009 жылғы "31" желтоқсан аралығындағы кезең бойынша
пайдалар мен шығындар туралы есеп
теңге, тиын
Көрсеткіштер атауы
жол коды
Өткен кезеңнің есепті күніне
Ағымдағы кезеңнің есепті күніне
Іс жүзінде есепті кезең үшін
Жоспар бойынша есепті кезең үшін
1
2
3
4
5
6
Өнімді өткізуден және қызметті көрсетуден түскен кіріс (залал)
10
187 515 812,11
0,00
0,00
Өткізілген өнім мен көрсетілген қызметтің өзіндік құны (7000)
20
187 515 812,11
0,00
0,00
Жалпы пайда (10 жол - 20 жол)
30
0,00
0,00
0,00
Қаржыландырудан түскен кіріс (6100)
40
1 777 241 843,28
7 215 091 167,64
7 215 091 167,64
5 770 454 000,00
Өзге де кірістер (6200)
50
554 809 375,82
6 038 575 182,76
6 038 575 182,76
0,00
Әкімшілік шығыстар (7200)
60
189 912 180,28
279 902 252,61
279 902 252,61
236 994 000,00
Өнімді өткізу және қызметтерді көрсету бойынша шығыстар (7100)
70
Қаржыландыруға жұмсалған шығыстар (7300)
80
3 939,46
0,00
0,00
Өзге де шығыстар (7400)
90
444 314 185,53
1 572 345 523,76
1 572 345 523,76
10 016 000,00
Үлестік қатысу әдісі бойынша ескерілетін еншілес ұйымдар пайдасыныңшығынының үлесі
100
Жалғасқан қызмет кезеңі ішіндегі пайда (залал) (30 жол + 40 жол + 50 жол - 60 жол - 70 жол - 80 жол - 90 жол + -100 жол)
110
1 697 820 913,83
11 401 418 574,03
11 401 418 574,03
5 523 444 000,00
Тоқтатылған қызметтен пайда (залал)
120
0,00
0,00
0,00
Салық салуға дейінші пайда (залал) (110 жол +- 120 жол)
130
1 697 820 913,83
11 401 418 574,03
11 401 418 574,03
5 523 444 000,00
Корпорациялық табыс салығы бойынша шығыстар (7700)
140
38 239 997,00
859 334 458,51
859 334 458,51
Таза пайда (залал) (130 жол - 140 жол)
150
1 659 580 916,83
10 542 084 115,52
10 542 084 115,52
5 523 444 000,00
Азшылық үлесі
160
Кезең ішіндегі жиынтық пайда (жиынтық залал) (150 жол - 160 жол)
170
1 659 580 916,83
10 542 084 115,52
10 542 084 115,52
5 523 444 000,00
"Қазақстанның депозиттерге кепілдік беру қоры" АҚ
2009 жылғы "01" қаңтардан бастап 2009 жылғы "31" желтоқсан аралығындағы кезең бойынша ақша қаражатының қозғалысы жөніндегі есеп (тікелей әдіс)
теңге, тиын
Көрсеткіш атауы
жол коды
Алдыңғы кезең үшін
Есепті кезең үшін
1
2
3
4
1. Операциялық қызметтен түскен ақша қаражатының қозғалысы
1.1 Ақша қаражатының түсімі, барлығы
10
1 099 032 848,18
8 990 219 726,18
өнімді өткізу
11
қызметтерді ұсыну
12
алынған аванстар
13
дивидендтер
14
өзге де түсімдер
15
1 099 032 848,18
8 990 219 726,18
1.2 Ақша қаражатының істен шығуы, барлығы
20
642 363 258,13
1 573 196 803,23
тауарлар мен қызметтерге төлемдер
21
57 871 606,17
116 480 669,10
берілген аванстар
22
8 175 888,81
20 845 131,23
жалақы бойынша төлемдер
23
69 617 583,59
76 244 657,49
жинақтаушы зейнетақы қорларына
24
7 870 279,28
8 786 139,76
әлеуметтік сақтандыру қорына
25
883 851,64
1 491 919,86
заемдар бойынша сыйақы төлеу
26
3 939,46
0,00
корпорациялық табыс салығы
27
35 600 000,00
3 267 558,00
бюджетке басқа да төлемдер
28
13 934 245,10
16 366 013,01
өзге де төлемдер
29
448 405 864,08
1 329 714 714,78
1.3 Операциялық қызметтен түскен ақша қаражатының таза сомасы (10 жол - 20 жол)
30
456 669 590,05
7 417 022 922,95
2. Инвестициялық қызметтен түскен ақша қаражатының қозғалысы
2.1 Ақша қаражатының түсімі, барлығы
40
152 252 884 229,61
170 081 821 295,72
негізгі құрал-жабдықтарды сату
41
0,00
материалдық емес активтерді сату
42
0,00
басқа да ұзақ мерзімді активтерді сату
43
0,00
қаржы активтерін сату
44
152 252 884 229,61
170 081 821 295,72
басқа ұйымдарға ұсынылған заемдарды өтеу
45
0,00
өзге де түсімдер
46
0,00
2.2 Ақша қаражатының істен шығуы, барлығы
50
170 666 304 357,60
249 154 551 479,20
оның ішінде:
негізгі құрал-жабдықтарды сатып алу
51
2 610 414,00
3 570 209,00
материалдық емес активтерді сатып алу
52
2 766 875,00
8 800 000,00
басқада ұзақ мерзімді активтерді сатып алу
53
0,00
қаржы активтерін сатып алу
54
170 606 876 039,07
248 988 402 859,36
басқа ұйымдарға заемдарды ұсыну
55
0,00
өзге де төлемдер
56
54 051 029,53
153 778 410,84
2.3 Инвестициялық қызметтен түскен ақша қаражатының таза сомасы (40 жол - 50 жол)
60
-18 413 420 127,99
-79 072 730 183,48
3. Қаржы қызметінен түскен ақша қаражатының қозғалысы
3.1 Ақша қаражатының түсімі, барлығы
70
94 092 556 628,52
24 361 141 329,27
заемдарды алу
71
18 000 077,38
қаржыландырылатын жалдау бойынша сыйақы алу
72
0,00
өзге де түсімдер
73
94 074 556 551,14
24 361 141 329,27
3.2 Ақша қаражатының істен шығуы, барлығы
80
89 056 890,06
... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz