Өзіндік құн, өзіндік құнды анықтау

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Ресубликасы ғылым және білім министрлігі

Семей қаласы Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті

СӨЖ

Тақырыбы: «Өзіндік құн, өзіндік құнды анықтау»

Пәні: Картогофо-геодезиялық өлшемдер экономикасы, оны ұйымдастыру

Орындаған: Мұхамедиярова Т. Д.

ГК-213

Тексерген: Нуралина К. Т.

Семей

2015

Мазмұны:

Өзіндік құн тралы түсінік;
Тауар құнын белгілеу;
Құн түрлері;
Тауар бағасын белгілеу

Кәсіпорынның логистикалық жүйесінде шығындар өндірісті материалды-техникалық (шикізатпен, материалдармен, энергиямен, құрал- жабдықтармен және т. б. ) қамтамасыз ету шығындары, өнім өндірісіне қатысты тікелей шығындар және өнім сату процесіне қатысты шығындар (оның ішінде, өндірістік емес шығындар, дайын өнімді қоймалау мен тасымалдауға кететін шығындар, өнімді сатуға байланысты процестердің құжаттарын толтыру шығындары және т. б. шығындар болып үшке бөлінеді. Мұндай топтастыру материалды - тауарлы ағымдар мен нақты ақша (қаржы) қозғалысын жеке-жеке қарастыруға мүмкіндік береді. Бұл шығындарға тікелей материалды, техникалық және еңбек ресурстарына жұмсалатын шығындармен катар өнімді әзірлеуге, өндіріс процесіне қызмет етуге, материалды, техникалық және қаржылық ағымдарды ұйымдастыру мен басқаруға кететін ағымдық шығындар да кіреді.

Өнімнің өзіндік құны - кәсіпорынның өнім өндіру мен сатуға кеткен ағымдық және жеке шығындарының (аса қажетті шығындар) ақшалай түрдегі көрінісі, әрі құнның бір бөлігі болып табылады. Басқаша айтқанда, өнімнің өзіндік құны өнім өндіру мен сатуда қолданылатын шикізат, материал, жанар-жағар май, энергия, негізгі қор жәнееңбекшығындарының құндық бағамынан құралады. Өнімнің өзіндік құны кәсіпорын экономикасының ең маңызды сапалық көрсеткіші ретінде қызмет атқарады. Себебі, баға, пайда, шаруашылық есеп кірісі, қорлану (жинақ) және тұтыну қорлары, дивиденттер оның дәрежесіне тәуелді болып келеді. Өнімнің өзіндік құны бірқатар ерекшеліктеріне қарай келесідей топтарға жіктеледі. 224 Шығындардың жұмсалу дәрежесіне қарай өнімнің өзіндік құны технологиялық, цехтық және зауыттық болып үшке бөлінеді. Біртұтас логистикалық жүйедегі ішкі өндірістік шығындарды жоспарлаудың нысаны болып табылатын өнімнің технологиялық өзіндік құнына өнім өндіруге қатысты барлық шығындар кіреді (негізгі материалдар, меншікті және сатып алынатын жартылай фабрикаттар, қосалқы бұйымдар, жұмысшылардың еңбек ақысы және құрал-жабдықтарды қолдану мен қызмет көрсетуге жұмсалатын шығыңдар) . Технологиялық өзіндік құн мен цехтық шығындар өнімнің цехтық өзіндік құнын құрайды, бұл да ішкі зауыттық жоспарлаудың нысаны болып табылады. Жалпы кәсіпорындағы цехтық шығындардың жиынтығы логистикалық жүйенің барлық сатылары мен қосалқы жүйелеріндегі цехтік шығындардан құралады (жабдықтау, өндіру және сату жұмыстарын ұйымдастыру және басқару, ғимараттар мен құрылыстарды, қоймаларды, кірме жолдарды, зауыт ішіндегі көліктерді күтіп ұстау және қызмет көрсету шығындары және т. б. ) .

Сондай-ақ, іс-жүзінде, өнімнің өзіндік құны бір тектес өнімнің (мысалы, электр энергиясы) прейскурантты бағасын анықтау мақсатында салалық өзіндік құн және табиғи шарттар мен тұтынушылардың қашықтығына қарай аймақтық өзіндік құн (мысалы, Кузбаста көмір өндірудің орташа өзіндік құны және т. б. ) болып та екіге бөлінеді. Шығындар экономикалық сипаты бойынша өндірістік (жиынтық технологиялық, цехтық және жалпы зауыттық шығындар) және толық (коммерциялық) өзіндік құн деп бөлінеді. Өнімнің коммерциялық өзіндік құны толық өзіндік құн мен өнімді сатуға жұмсалатын өндірістен тыс шығындарды (құжаттарды толтыру, тиеу-түсіру, тасымалдау және т. б. ) қамтиды. Өнім көлемі мен қолданылу (жоспарлау, есептеу, талдау, экономикалық негіздеу) мақсатына қатысты басқа да белгілеріне қарай өзіндік құнды бірнеше топтарға бөліп қарастырады. Іс-жүзінде, жалпы өнім көлемінің бір сомға шаққандағы шығыны, тауарлар мен өткізілген өнім көлемінің бір сомға шаққандағы шығыны, салыстырмалы өнім Пірлігінің 225 өзіндік құны секілді көрсеткіштер де қолданылады. Жалпы өнім көлемінің өзіндік құны шығындар жоспарындағы шығындарға, ал өнім бірлігінің өзіндік құны калькуляция шығынына жатады. Қалыптастыру әдісі бойынша өзіндік құнды (шығын нормасы (мөлшері) мен нормативтеріне қарай) жоспарлы өзіндік құн, (бағаны белгілеу және резервтерді қолдануды есепке ала отырып) есеп айырысу өзіндік құны және (жоспарлау объектісі ретінде қаралмайтын барлық шығын түрлері мен жарамсыздықтарды есепке ала отырып) есеп беру өзіндік құны деп жіктеуге болады.

Өнімнің өзіндік құньн зауыт ішінде жоспарлау - ресурстар мен резервтерді барынша тиімді әрі толық қолдана отырып, үдемелі норма мен нормативтер бойынша жоғары сапалы өнімді өндіруге (нарык шарттарын есепке ала отырып) және сатуға (нарықтағы сұранысқа сай) жұмсалған шығындардың шегін анықтау болып табылады. Зауыт іші жоспарлаудың негізін мынадай көрсеткіштер жүйесі құрайды: өндіріс шығындары сметасы, бір тектес бұйымдардың жекелеген түрлерінің өзіндік құны, бір тектес бұйымдардың өзіндік құнын төмендету, көп номенклатуралы тауар өнімінің бір сомға шаккандағы шығыны, тауар өнімінің бір сомға шаккандағы шығынын азайту, толық өзіндік құн (барлықтауар өніміне қатысты шығыңдар) . Осы көрсеткіштер жүйесі 4 бөлімнен тұратын өнімнің өзіндік құнының жоспарын дайындауға мүмкіндік береді: І-Бөлім. Өндіріс шығындары сметасы. II-Бөлім. Жоспарлы калькуляция. III-Бөлім. Бір тектес өнімдерде өзіндік құнды төмендету жөнінде тапсырма. IV-Бөлім. Өнімнің өзіндікқұнын төмендету шаралары.

Мемлекеттің ұлттық табысы қосымша өнім (өнімді сатудан түскен пайда) мен айналымнан түскен салықтан (қосымша құн салығы) тұрады. Өнімді сатудан түскен пайда - бұл кәсіпорынның өнімді сатудан, қызмет көрсетуден және жұмысты атқарудан алған пайдасы. Пайда кәсіпорынның өңдірістік-техникалық дамуының негізгі қайнар көзі болып табылады. Жоғарыда атап өткеніміздей, пайда ұлттық табысты пайда салығы есебінен құрайды; өндірістік-шаруашылық іс-әрекеттің нәтижесін көрсетеді; нарықтық экономика шарттарында завод ішіндегі экономикалық қарым-қатынастардың негізін орнатады және кәсіпорынның қаржылық ресурстарын қалыптастырады. Сатудан түскен пайданың осы қызметтері кәсіпорын өндірісінің тұрақты дамуын қамтамасыз ете отырып, баланстық пайданың 95-98%-ын құрайды. Пайданы төмендегідей түрлерге бөліп қарастыруға болады: -өнімді сатудан түскен пайда; -жалпы (баланстық) пайда; -таза есеп айырысу (баланстык) пайда. Сатудан түскен пайда 2 әдіс арқылы анықталады. Тікелей шот әдісі арқылы, яғни көтерме баға (айналым салығын қоспағанда) мен бұйымның толық өзіндік құнынын арасындағы айырма бойынша есептеледі: Псі = Бкі - Өқті, мұндағы: Псі -інші бұйымды сатудан түскен пайда; Бкі - і-інші бұйымның көтерме бағасы; Өқті - і-інші бұйымның толык, өзіндік құны. Пайда мөлшеріне ықпал ететін факторларды есепке ала отырып, пайданы анықтаудың аналитикалық (сараптама) әдісі болжамдау әдістерінің бірі болып табылады. Мұндай факторларға өнімді сату көлемін арттыру, өзіндік құнды төмендету арқылы үнемдеу, көтерме бағаны өзгерту, рентабельділік дәрежесіне қарай өнім құрылымына өзгерістер енгізу жатады: Пбо = Пба [(1 + КΔөө) х (1 + КэΔөқ) х (1 + Ккб) х Куп, мұндағы: Куп - рентабельділік дәрежесіне қарай өнім құрылымына өзгерістер енгізуді есептейтін коэффициент: Куп = ∑Пбоі х Ребоі / ∑Пбаі х Ребаі, мұндағы: Пбаі және Пбоі - і-інші бұйымның базалық және болжанған кезеңдегі сату көлемі; Ребаі және Ребоі - і-інші бұйымның базалық және болжанған кезеңдегі рентабельділігі. Жалпы жиынтық (баланстық) пайда сатудан түскен пайда (Пс), басқадай сатудан (қосалқы ауыл шаруашылылығы өнімдерін, мөлшерленген қорларды, өндірістен тыс сипаттағы қызметтерді өткізуден) түскен пайда (Пбс) және сатудан тыс операциялардан (табиғи апаттардың туындауынан, айыппұл төлеуден т. б. ) түскен пайда (+) немесе шығынның (-) қосындысынан (Пст) тұрады: 231 Пжж(б) = Пс + Пбс± Пст Таза есеп айырысу пайдасы жалпы жиынтық пайдадан нақты еңбек ақыдан еңбек ақының асып кеткен бөлігін (ΔЕа), пайдаға салынатын салықты (Спс), мүлік салығын (См), қысқа мерзімді несиеге салынатын салықты (Сн) шегеру аркылы есептеледі: Птеа(б) = Пжж(б) - ΔЕа - Спс - См - Сн, Сонымен қатар, пайданы жоспарланған, нақты, жоспардан тыс және қалдық пайда деп бірнеше түрге бөлуге болады. Егер пайда - абсолютті мөлшер болса, онда өнімнің рентабельділігі тиімділік көрсеткіші ретіндс кіріс деңгейін көрсетеді: Рені = (Бкі - Өқті) / (Өқті - ∑Мі) = Псі / (Өқті - ∑Мі), мұндағы: ∑Мі - тікелей материалды шығындардың сомасы (материалдар, жанар-жағар май, энергия, қосалқы бұйымдар және сатып алынатын жартылай фабрикаттар) . Өнім рентабельділігінен басқа өндірістік қорлардың рентабельділігі деген өндірістің тиімділік

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.