Экономика ғылымындағы Нобель сыйлығының лауреаттары,экономикалық теория қалыптасу кезеңдері

Жоспары:

1) Экономика ғылымындағы Нобель сыйлығының лауреаттары
2) Экономикалық теория қалыптасу кезендері
3) Қазақстан Республикасындағы жекешелендіру процесі

Экономика ғылымындағы Нобель сыйлығының лауреаттары
Нобель сыйлықтары - жыл сайын әйгілі ғылыми зерттеу, революциялық жаңалықтар немесе мәдениет не қоғам дамуына зор үлес қосатын жұмыстар үшін берілетін халықаралық сыйлықтардың ішіндегі ең танымалдарының бірі. 1969 жылдан бастап швед банктің бастамасымен экономика сыйлығы беріледі. Ол басқа да Нобель жүлделермен бірдей шарттарда марапатталды. Нобель сыйлығы – жыл сайын берілетін халықаралық сыйлық. Альфред Нобель атындағы сыйлыққа ғылыми зерттеу, әлемді дүр сілкіндірген ерекше жаңалықтар, мәдениет немесе қоғам дамуына зор үлес қосатын жұмыстар дайындаған азаматтар ие бола алады
Пол Энтони Самуэльсон – 1915 ж 15 мамыр Индиана штаты Гэри қалашығында Польшадан келген еврей босқынының отбасында дүниеге келіп 2009 ж 13 қаңтарда Массачусетс штаты Бэлмонт қаласында өмірден өткен атақты американ экономисті. Ол 1970 жылғы экономика бойынша Нобель сыйлығының иегері. Оның еңбектері негізінен экономикадағы статистикалық және динамикалық теорияны дамытқан . Ол экономикадағы анализді дамытуғада көп үлес қосты.Пол Самуэльсон экономика бойынша ең әйгілі кітптың авторы «Экономика: Кіріспе анализ». Бұл кітап 1948 жылы жарық көрді. Бұл Кейнстік теорияны түсіндіретін екінші американдық кітап болатын.Қазіргі таңда бұл кітап 19 рет баспадан өтіп әлемнің 40 тіліне аударылған жалпы тиражы 4 млн дана. Массачусетс Технология Институтының профессоры өз естеліктерінде осы кітап жайлы былай деген екен: « Бұл әлемдік экономика ғылымының алпауытынан бізге қалған баға жетпес мұра»
Самуэльсон 1935 жылы Чикаго университетін бітіріп бакалавр дәрежесін алады. Бір жылдан кейін магистр сатысына көтеріледі.1941 жылы Философия ғылымдарының докторы атағын алады. 1960 жылдары американ президентері Дж Кеннеди мен Л. Джонсонның экономика бойынша кеңесшісі болады.1956-59 жылдары Халықаралық Экономикалық Ассоциациясының президенті. 1947 жылы Дж. Кларк медалімен. 1996 жылы АҚШ- тың ұлттық ғылым академиясының медалі. Оқытушылық қызмет атқарған орындары: Массачусетс Технология Институты, Чикаго университеті, Гарвард университеті.

Пайдаланған әдебиеттер:

1. Экономикалық теория. А.Н.Доғалов, Н.С. Досмағанбетов. Алматы 2014жыл. 64-70бет
2. Д.Жеңісхан «Экономикалық теория негіздері»Астана 2008ж
3. Жолдасова Г «Экономика негіздері»Астана 2011
4.Шәденов Ө. Қ, Сағындықов Е. Н «Жалпы экономикалық теория» 2004 ж 56-58 бет
5. Чолаков В «Нобелевские премии. Ученые и открытия» Мир 1986 232-245 бет

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 15 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы білім және ғылым министірлігі Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті

СӨЖ

Тақрыбы:

1) Экономика ғылымындағы Нобель сыйлығының лауреаттары
2) Экономикалық теория қалыптасу кезендері
3) Қазақстан Республикасындағы жекешелендіру процесі

Орындаған: Тілеуғалиев Б.Б
Тексерген: Габдуллина Л.Б
Тобы:ИЯ-411

Семей 2015
Экономика ғылымындағы Нобель сыйлығының лауреаттары
Нобель сыйлықтары - жыл сайын әйгілі ғылыми зерттеу, революциялық жаңалықтар немесе мәдениет не қоғам дамуына зор үлес қосатын жұмыстар үшін берілетін халықаралық сыйлықтардың ішіндегі ең танымалдарының бірі. 1969 жылдан бастап швед банктің бастамасымен экономика сыйлығы беріледі. Ол басқа да Нобель жүлделермен бірдей шарттарда марапатталды. Нобель сыйлығы - жыл сайын берілетін халықаралық сыйлық. Альфред Нобель атындағы сыйлыққа ғылыми зерттеу, әлемді дүр сілкіндірген ерекше жаңалықтар, мәдениет немесе қоғам дамуына зор үлес қосатын жұмыстар дайындаған азаматтар ие бола алады
Пол Энтони Самуэльсон - 1915 ж 15 мамыр Индиана штаты Гэри қалашығында Польшадан келген еврей босқынының отбасында дүниеге келіп 2009 ж 13 қаңтарда Массачусетс штаты Бэлмонт қаласында өмірден өткен атақты американ экономисті. Ол 1970 жылғы экономика бойынша Нобель сыйлығының иегері. Оның еңбектері негізінен экономикадағы статистикалық және динамикалық теорияны дамытқан . Ол экономикадағы анализді дамытуғада көп үлес қосты.Пол Самуэльсон экономика бойынша ең әйгілі кітптың авторы Экономика: Кіріспе анализ. Бұл кітап 1948 жылы жарық көрді. Бұл Кейнстік теорияны түсіндіретін екінші американдық кітап болатын.Қазіргі таңда бұл кітап 19 рет баспадан өтіп әлемнің 40 тіліне аударылған жалпы тиражы 4 млн дана. Массачусетс Технология Институтының профессоры өз естеліктерінде осы кітап жайлы былай деген екен: Бұл әлемдік экономика ғылымының алпауытынан бізге қалған баға жетпес мұра
Самуэльсон 1935 жылы Чикаго университетін бітіріп бакалавр дәрежесін алады. Бір жылдан кейін магистр сатысына көтеріледі.1941 жылы Философия ғылымдарының докторы атағын алады. 1960 жылдары американ президентері Дж Кеннеди мен Л. Джонсонның экономика бойынша кеңесшісі болады.1956-59 жылдары Халықаралық Экономикалық Ассоциациясының президенті. 1947 жылы Дж. Кларк медалімен. 1996 жылы АҚШ- тың ұлттық ғылым академиясының медалі. Оқытушылық қызмет атқарған орындары: Массачусетс Технология Институты, Чикаго университеті, Гарвард университеті.
Рагнар Фриш
Норвегиялық экономист Рагнар Антон Киттил Фриш Осло қаласында дүниеге келген. Ол Антон Фриш пен Рагна Фредирик Фриштин ұлы болған. Көптеген Фриш әулетінің отбасылары зергер, алтын мен күміспен жұмыс істеген. Және Рагнар осы кәсіпті атақты фирмада Давид Андерсен - да оқып, 1920 жылы алтын кәсіпқойы құқығын алады. Және де Осло университетін де, экономист мамандығы бойынша оқиды.Бұл мамандықты таңдау себебі, ең жеңіл,әрі тез оқу курсы дейді. 1919 жылы Норвегиядан Францияға аспирантура оқуға барады. 1925 жылы Осло қаласына экономика көмекші - профессор ретінде келеді. 1926 жылы математикалық статистика бойынша диссертациясын аяқтағаннан кейін докторлық деңгейін алады. 1928 жылы адъюнк - профессоры болады, ал 1931 жылы социалдық эконом профессоры және де Экономикалық университеттің зерттеу бөлімінің директоры болып тағайындалады.
Фриш экономикадағы жаңа бастауларды өзінің бірінші маңызды жұмысында-ақ алдыға шығаруға ұмтылған. Оның 1926 жылы шығарылған таза экономикалық ғылым мәселесі бабында жаңа теориялық қолданушы сұранысына мағына берді. Оның теориясы математикалық нәтиженің азғантай аксиом санынан құралған.Оның пайымдауынша, тұтынушы шын мәнісінде пайданы барынша көбейтеді, ал пайдалы функция белгілі бір нақты математикалық сапаны игереді.
Фриш экономентрика терминің экономикалық теорияда математиканың қолданылуын және эмпирикалық зерттеу үшін енгізген. Ол 1930 жылы Эконометрикалық қауым калыптастыруға біршама күш жасады. Оған халықаралық ассоциация статист-экономисттердің математикалық метод қолданатындар жатады. 30 жыл шамасында ол осы Экономентрика қауымында журнал редакторы болып жұмыс істеген. Фриш 30 жылдардағы Ұлы депрессия кезінде кең ауқымды мәеселег көңіл бөлген. Бұл мәселе Мемлекеттік экономика жағдайында көрінген. Бұл оның жаңа зерттеуі,1933 жылы жария болған классикалық түсіндіру бабы Тарату мәселесі және динамикалық экономикадағы импулсь мәселесі. Оның ішінде бірнеше жаңа жағдайлар болған, ары қарай экономикалық цикл анализін жалғастыру үшін енгізілген салым, оған қоса алғашқы рет Микроэкономика және Макроэкономика терминдерінің қолданылуы. Сонымен қатар, Фриштің бабында ұлттық кіріс есептеу жүйесі болған.
1965 жылы Фриш Осло университетінен зейнетақыға кеткенімен,ол өзінің зерттеулерін экономика саласындағы теория мен практиканы жалғастырған.
1969 жылы экономист- лауреаттары Фриш пен Ян Тинберген бірінші болып экономикада Динамикалық модельді экономикалық процесс анилизінде құрып қолданғаны үшін Нобель сыйлығын алады. Нобель премиясынан өзге, Фриш Шумпетер Гарворд университетінің премиясын алды.
Милтон Фридман
Милтон Фридман - америкалық экономист, 1976 жылғы Нобель сыйлығының лауреаты талдау маңындағы қолдану дәрежесі, ақшалай айналдыру тарихи және теңгелік теорияны қалыптастыру,сонымен қатар экономикалық тұрақтылық политикасында практикалық қиындықтарды көрсеткіні үшін атанды. Милтон Фидман 1912 жылдың 31 шілдесінде Нью-Йорк аймағында Бруклинда дүниеге келген. Рутгерлік және Чикагалық университетті тәмамдаған. 1932 жылы экономика мен математикадан бакалавр болды. Гомер Джонстың көмегімен ол алғаш рет экономика бойынша дипломдық жұмысын жазады. 1933 жылы магистр деңгейін алады.
1940 жылы Кузнец және Фридман бірегей зерттеулерін жекеменшік практиканың тәуелсіз кірісіжазып бітіреді. Осыдан кейін Фридман докторлық диссертацияның негізі болады.
Колумбия университетінің философия докторы. 1967 жылғы Америкалық экономикалық ассоциацияның президенті.
Фридман біртіңдеп ақша - кредит саясатынан, бәрі жетектеп жүретін циклдік тербелістерге мүлдем бас тартуға кеңес береді және тұрақты көбейтуді ақша массасын ұстап тұру тактикасын қолдану қажет дейді. Құрама штаттардың Ақша тарихы жұмысында Фридман мен Анна Шварц экономикалық цикдердегі ақшаның рөлін талдады, жекелікте, Ұлы тежелуді мерзімде.Алайда Фридман эконо өзінің негізгі жетістігі ретінде экономикалық теорияда тұтынушы функциясының теориясы, адамның мінез - құлығында қанша ұзақ мерзімді болса, сонша ағымдағы табысы емес екенін ескергенін бекіткенін санайды.
Гари Стэнли Беккер
Гари Стэнли Беккер - америкалық экономист. 1992 жылдың Нобель сыйлығының лауреаты микроэкономикалық талдауда адамгершілік мінез - құлық және әрекеттесудің аспектілері, нарықтық емес мінез - құлықты қоса бір қатарға саланың таралуы. Принстонда бакалавр дәрежесін 1951 жылы,Чикаго университетінде дәрігердің дәрежесін 1955 жылы алды. 1957 ден 1968 жылдарға дейін Колумбия университетінде жұмыс істеді, кейін Чикаго университетіне қайтады. 1987 жылдың Америкалық ассоциациясының президенті.
Беккер өз талдауында адамгершілік мінез - құлық туралы ұсыныстардан тиімді және орынды, сонымен қоса сиректік, баға, баламалы шығындар және т.б. адам өмірінің түрлі аспектілеріне және басқа әлеуметтік тәртіптерді жүргізуде дәстүр бойынша болатын ұғымдарды қолданып шығарған. Бұл сипаттама басқа келесі зерттеулерге негіз болды. Адам капиталы - бұл әр қорда болатын білімдер,дағдылар,себептер. Оған инвестиция бола алады: кәсіби тәжірибенің жинағы,деңсаулықтың қорғауы, географиялық қозғалғыштық, ақпаратты іздестіру.
Беккер біріншіэкономикалық тиімділіктің есептеудің статистикалық білімін іске асырды. Мысалы, өмірлік еңбек ақыларынан жоғары білімнен табысын анықтау үшін, өмірлік еңбек ақыларын шегерді. Үйренудің шығыны, (оқу ақысы, жатақхана және тағы басқалар) тікелей шығындармен қатар, бас элементті сапада бұл айрылып қалған еңбек ақылар, онда оқудың жылдарында оқушы қоса алынбаған табыс бар. Жоғалтылған еңбек ақылар жанды зат бойымен үйрену жұмсаған оқушыларды уақыттың құндылығы өлшейді, және оның қолданылуының баламалары шығындарымен болып табылады. Оқуға салуларынан серпу анықталып, бұл шығындарға табыстар қатынасын, Бекке 12-14% жылғы пайда да цифрды алды.
Томас Сарджент
Томас Джон Сарджент 1943 жылы 19 шілдеде Пасаденде дүниеге келген.
1964 жылы Беркли университетінде бакалавр деңгейін алады, ал 1968 жылы Гарвард университетінде филисофия доктор деңгейін алады. 1967 мен 1968 жылдары Карнеги Технологиялық институтта ғылыми қызметкер болады. 1970 жылдың қаңтар айынан 1971 жылдың маусымына дейін Пенсильвания университетінің экономиканың адъюнк - профессоры. 1971 -1987 жылдары Сарджент Миннесоты университетінде дәріс берді. Экономиканың шақырылған лекторын сапада 1981 жылдын қыркүйектен 1982 жылдың маусымына дейін Гарвард университетінде жұмыс істеді. 1985 жылдың тамыз айынан 1987 жылдың наурызына дейін Гуверовском институтында дәрістермен шығып тұрды және де Стенфорд университетінде. 1987 жылдың наурызынан бастап - Стенфорд институты және Гуверовска университетінде аға ғылыми қызметкер болады. 1991 мен 1981 жылдар Чикаго университетінің экономикасының профессоры. 1998 - 2002 жылдар - Стенфорд университетінің экономикасының профессоры.
Американдық академи және Ұлттық академияның ғылымдарының мүшесі.1971 мен 1981 жылдары Миннеаполистың Федералды резервтегі оңқасының кеңесші.
Сарджент Томас классикалық макроэкономика жаңа жасаушылардың бірлері болып табылады.
2.Экономикалық теория қалыптасу кезендері.
Экономикалық ілімдерді жүйелеудің ең алғашқы белгілі талпыныстары бірінші Аристотель (б.з.д. 364-322) мен Платон (б.з.д. 428-348) сияқты ежелгі грек ойшылдарымен байланысты. Олар өз зерттеулерінде экономикалық өмірдің негізгі мәселелерін қарастырған. Аристотель экономиканы байлық туралы ғылым ретінде анықтап, құн, баға және ақша теориясына өте көп үлес қосты.
Жоғарыда атап өткеніміздей, экономика термині ежелгі грек сөзі, оны алғаш рет грек жазушысы және тарихшы Ксенофонт (б.з.д. 430-355) қолданған. Шын мәнінде, бастапқы мағынасында экономия сөзі орын алған, ол үй шаруашылығын жүргізудің өнері туралы ғылым ретінде сипатталды. Алайда, уақыттың өзгеруіне байланысты экономикада жаңа ұғымдар пайда бола бастады. Мемлекеттер қалыптасып, қоғамдық еңбек бөлінісі мен айырбас қатынастары дами бастады. Осыған орай, біртұтас мемлекеттің халық шаруашылығын басқару қажеттілігі туындады. Осы кезде француз экономисі Антуан де Монкретьен (1575-1621) 1615 жылы Саяси экономия трактаты атты еңбегін жариялайды. Онда ол сауда қатынастарын жан-жақты дамыту арқылы экономикалық саясатты жүргізуді ұсынады. Сөйтіп, экономия сөзі саяси экономия деп аталатын сөз тіркесіне айналды. Саяси экономия - бұл кең мағынасында, халық шаруашылығын мемлекет тұрғысынан басқару туралы ғылым. Сол уақыттағы осы ғылым тұрғысында экономистер мемлекеттің ұлттық табысын арттыратын шешімдерді және шаруашылық жүргізудің негізгі мәселелерін алға тартты.
Кейнсиандық теория пайда болу тарихы
КЕЙНСИАНДЫҚ ТЕОРИЯ. Бұл бағыттың негізін қалаушы, ағылшынның көрнекті ғалым-экономисі Джон Мейнард Кейнс (1883-1946) болды. Кейнс өзінің 1936 жылы шыққан Жұмыспен қамтудың, ақшаның және пайыздың жалпы теориясы деген басты еңбегінде экономикалық мәселелерді реттеудің макроэкономикалық негіздерін жасай отырып, микроэкономикалық талдау шеңберінде шешіле алмайтын көптеген сұрақтарға жауап бере алды. Осы теория негізінде экономикалық екінші құрамдас бөлігі - макроэкономика қалыптасты. Кейнстің бұл еңбегі оны және оның теориясын әйгілі етті.
Кейнс неоклассикалық ілімнің негізгі қағидаларынан бас тарта отырып нарық өзін-өзін реттей алмайтын тетік екенін дәлелдеді. Мұндағы Кейнстің басты идеясы болып экономиканы мемлекеттік реттеудің қажеттілігі табылады. Өйткені, таза нарық жағдайында экономиканың күрделі мәселелері, атап айтсақ, жұмыссыздық, инфляция, экономиканың кезеңдік ауытқуы, әлеуметтік қамсыздандыру, халықтың әл-ауқаттылығын жақсарту сияқты күрделі мәселелер өздігінен шешілуі мүмкін емес, осыларды реттеу үшін мемлекет нарыққа міндетті түрде араласады. Кейнс ең алдымен, экономиканың қозғаушы күші деп ұсынысты емес, сұранысты бірінші орынға қояды, олай болса, ол жиынтық сұранысты көтеру және қолдау үшін мемлекеттің бюджет-салық және ақша-несие саясаттарын жүргізуді ұсынды. Кейнстің макроэкономикалық теориясын Элвин Хансен, Пол Самуэльсон, Джон Хикс, Евсей Домар және Рой Харрод сияқты ғалымдар әріқарай дамытып неокейнстік бағыттың негізін қалады
Бұл бағыттың негізін қалаушы, ағылшынның көрнекті ғалым-экономисі Джон Мейнард Кейнс (1883-1946) болды. Кейнс өзінің 1936 жылы шыққан Жұмыспен қамтудың, ақшаның және пайыздың жалпы теориясы деген басты еңбегінде экономикалық мәселелерді реттеудің макроэкономикалық негіздерін жасай отырып, микроэкономикалық талдау шеңберінде шешіле алмайтын көптеген сұрақтарға жауап бере алды. Осы теория негізінде экономикалық екінші құрамдас бөлігі - макроэкономика қалыптасты. Кейнстің бұл еңбегі оны және оның теориясын әйгілі етті.
Кейнс неоклассикалық ілімнің негізгі қағидаларынан бас тарта отырып нарық өзін-өзін реттей алмайтын тетік екенін дәлелдеді. Мұндағы Кейнстің басты идеясы болып экономиканы мемлекеттік реттеудің қажеттілігі табылады. Өйткені, таза нарық жағдайында экономиканың күрделі мәселелері, атап айтсақ, жұмыссыздық, инфляция, экономиканың кезеңдік ауытқуы, әлеуметтік қамсыздандыру, халықтың әл-ауқаттылығын жақсарту сияқты күрделі мәселелер өздігінен шешілуі мүмкін емес, осыларды реттеу үшін мемлекет нарыққа міндетті түрде араласады. Кейнс ең алдымен, экономиканың қозғаушы күші деп ұсынысты емес, сұранысты бірінші орынға қояды, олай болса, ол жиынтық сұранысты көтеру және қолдау үшін мемлекеттің бюджет-салық және ақша-несие саясаттарын жүргізуді ұсынды.
Кейнстің макроэкономикалық теориясын Элвин Хансен, Пол Самуэльсон, Джон Хикс, Евсей Домар және Рой Харрод сияқты ғалымдар әріқарай дамытып неокейнстік бағыттың негізін қалады.
Классикалық мектептің экономистері нарықтық жүйе ұзақ мерзімді кезеңде экономикадағы ресурстарды толық пайдалануды қамтамасыз етеді деп пайымдаған болатын. Оның өзінде анда-санда туып қалатын сәйкессіздіктер рыноктың автоматты түрде өзін-өзі реттеу негізінде шешіледі. Соның арқасында, ең соңында, жұмыспен толық қамтамасыз етілу нәтижесінде экономикада өндірістің тиісті деңгейіне қол жетеді.
30-шы жылдардың "Ұлы тоқырауы" мұндай көріністерді жоққа шығарды. АҚШ-та 1930 жылдан бастап, төрт жыл қатарынан, өндіріс көлемі мен нақтылы табыс ұдайы қысқарып отырды. 1929 жыл мен 1933 жылдардың аралығында АҚШ-та жан басына шаққандағы табыс әуелі 30%-ға құлдырады. Әсіресе жұмыссыздық американдықтардың есінде сақталынып қалды. 30-шы жылдары жұмыссыздардың орташа үлесі 19%-дан астамды құрады. 1933 жылы құлдыраудың ең төменгі нүктесінде жұмыссыздар ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.