Аяқ киім гигиенасының ережелері
Жоспар
І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
2.1 Аяқ киім жайлы жалпы түсінік
2.2 Аяқ киім гигиенасының ережелері
ІІІ. Қорытынды
ІV.Қолданылған әдебиеттер
І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
2.1 Аяқ киім жайлы жалпы түсінік
2.2 Аяқ киім гигиенасының ережелері
ІІІ. Қорытынды
ІV.Қолданылған әдебиеттер
Кіріспе
Жалпы алғанда киімнің алмастырылмайтын бір бөлігі - аяқ киім болып табылады, ол, суық пен жылу, ылғал, механикалық әсерлерден, ластанудан, жәндіктер мен жануарлардың шағуынан қорғайды. Адамзат өміріндегі ең басты және күнделікті қолданылатын зат болғандықтан, аяқ киім жайлы барлық ақпаратты жіті білу, өте маңызды болып есептеледі. Не дегенмен адамның денсаулығы басты құндылық болған соң, аяқ киімнің денсаулыққа әсерін, және оған қойылатын талаптарды, гигиеналық ережелерді басты назарды ұстау қажет. Маған берілген тапсырма бойынша мен осы жолғы білім алушының өздік жұмысында аяқ киімге қойылатын гигиеналық ережелер жайлы ақпарат көзін жинап, оны болашақта да кәдеге жаратуға тырысып көремін.
Жалпы алғанда киімнің алмастырылмайтын бір бөлігі - аяқ киім болып табылады, ол, суық пен жылу, ылғал, механикалық әсерлерден, ластанудан, жәндіктер мен жануарлардың шағуынан қорғайды. Адамзат өміріндегі ең басты және күнделікті қолданылатын зат болғандықтан, аяқ киім жайлы барлық ақпаратты жіті білу, өте маңызды болып есептеледі. Не дегенмен адамның денсаулығы басты құндылық болған соң, аяқ киімнің денсаулыққа әсерін, және оған қойылатын талаптарды, гигиеналық ережелерді басты назарды ұстау қажет. Маған берілген тапсырма бойынша мен осы жолғы білім алушының өздік жұмысында аяқ киімге қойылатын гигиеналық ережелер жайлы ақпарат көзін жинап, оны болашақта да кәдеге жаратуға тырысып көремін.
Қолданылған әдебиеттер
1. Қазақтың этнографиялық категориялар, ұғымдар мен атауларының дәстүрлі жүйесі. Энциклопедия. - Алматы: DPS, 2011. - ISBN 978-601-7026-17-2
2. Интернет материалдары: https://kk.wikipedia.org/wiki/Аяқ-киім
3. http://www.tarbie.kz/9059
4. http://lektsii.com/1-8487.html
1. Қазақтың этнографиялық категориялар, ұғымдар мен атауларының дәстүрлі жүйесі. Энциклопедия. - Алматы: DPS, 2011. - ISBN 978-601-7026-17-2
2. Интернет материалдары: https://kk.wikipedia.org/wiki/Аяқ-киім
3. http://www.tarbie.kz/9059
4. http://lektsii.com/1-8487.html
Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігі
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті
Инженерлік-технологиялық факультеті
Тамақ өнімдерінің және жеңіл өнеркәсіп бұйымдарының технологиясы
кафедрасы
БАӨЖ
Тақырыбы: Аяқ киім гигиенасының ережелері
Орындаған: Мақұлжанова Ақжан
Топ: ТК-321
Тексерген: Нұрымхан Г. Н.
Семей, 2015
Жоспар
І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
2.1 Аяқ киім жайлы жалпы түсінік
2.2 Аяқ киім гигиенасының ережелері
ІІІ. Қорытынды
ІV.Қолданылған әдебиеттер
Кіріспе
Жалпы алғанда киімнің алмастырылмайтын бір бөлігі - аяқ киім болып
табылады, ол, суық пен жылу, ылғал, механикалық әсерлерден, ластанудан,
жәндіктер мен жануарлардың шағуынан қорғайды. Адамзат өміріндегі ең басты
және күнделікті қолданылатын зат болғандықтан, аяқ киім жайлы барлық
ақпаратты жіті білу, өте маңызды болып есептеледі. Не дегенмен адамның
денсаулығы басты құндылық болған соң, аяқ киімнің денсаулыққа әсерін, және
оған қойылатын талаптарды, гигиеналық ережелерді басты назарды ұстау қажет.
Маған берілген тапсырма бойынша мен осы жолғы білім алушының өздік
жұмысында аяқ киімге қойылатын гигиеналық ережелер жайлы ақпарат көзін
жинап, оны болашақта да кәдеге жаратуға тырысып көремін.
Аяқ киім жайлы жалпы түсінік
Аяқкиім түрлері олардың жасалған материалына, тұтынушысының жасы мен
жынысына, әлеуметтік жағдайына байланысты жасалады. Аяқ киімнің өңделуі мен
әшекейленуі жоғарыда аталған жайттарға байланысты болады. Аяқ киімнің
қыстық, жаздық, еркектер мен әйелдерге, балаларға,
жұмысқа, салтанатты шараларға, қарттарға, жастарға арналған түрлері
болады. [1]
Дәстүрлі ортада аяқ киім тігумен тері, қайыс өңдеумен айналысқан
маманданған адамдар айналысқан. Олардың атадан балаға беріліп отыратын
өзіндік технологиясы, яғни тәсілдер жүйесі болды. Жылқышылар, отардағы
малшылар, шанамен жолға шыққан жолаушы жылы аяқ киімінің сыртынан киеді.
Өкшелі аяқ киімдерге саптама етік, мөкі (киіз қонышты саптама), сырма
киіз етік тәрізді өкшесі әртүрлі пішінді етіктер жатады. Әйел
мен еркектер киюіне ыңғайластырылып тігіледі. Оларды өкшесіне қарай жуан
өкше, қазық өкше, биік өкше, жез (тойнақпен қапталған) өкше, шоңқайма,
мықшима деген түрлерге де бөледі.
Жергілікті тілде жұмыс aяқ киімдерінің бір сұқпай (шәркей), көн шабата
(кебіс орнына киетін аяқ киім), қайыс етік, қалың, қатты көннен тігілген
шоқай - шоқай, шапаты, шәркей, шәтиөр, шәрке, шепік, мөкі кебіс (кебістің
шарық сияқты түрі) секілді жеңіл түрлерінің атаулары кездеседі. Былғарыдан
етік киюге шамасы келмейтіндер, әсіресе, жасы үлкендер жазда, қыста сірімен
қаптаған киіз байпақпен жүрген. Көн шабата, шабата, көн шарық, көн шоқай
жазда киетін жұмыс aяқ киіміне жатады.
Дәстүрлі қазақы ортада аяқ киімдердің мынадай негізгі түрі
таралған: етік, кебіс, мәсі, салтама, байлақ, шоқай және
т.б. Кебіс пен мәсінің сан алуан ыңғайлы да, әдемі түрлері тігілген. Кебіс
көбінесе малдың сауыр терісінен тігіліп, қалыпқа қатырылады. [2]
Аяқ киім гигиенасының ережелері
Аяқ-киім ыңғайлы, берік, сәнді әрі гигиена талаптарына және киілу
шарттарына сай келіп, басқа киімдермен үйлесіп тұруы қажет.Ол табанды
жарақаттанудан сақтап, адамның қимыл –қозғалысына кедергі келтірмей,
табанға қысым түсірмейтіндей ыңғайлы болуы қажет.Жаңа аяқ-киімді
таңдағанда оны киіп, мүмкін болған жағдайда жүріп көріп барып алу
керек.Аяқ-киімді кигенде башпайлар еркін қимылдайтындай болуы шарт.
Башпайдың аяқ-киім тұмсығына сәл жетпей тұрғаны жөн. [3]
Аяқ киімнің көп түрлілігіне қарамастан, оның қасиеттері мен
параметрлері төмендегідей гигиеналық талаптарға сай болуы қажет:
1. ауа райы мен жұмыс жағдайларына сәйкес, аяқ киім ішіндегі қолайлы
ауа алмасу мен температуралық-ылғалдылық режимді қамтамасыз етуі керек;
2. аяқ ұшының анатомо-физиологиялық және жасының ерекшеліктеріне
сәйкес болуы керек;
3. аяқ ұшы мен бақайларын қыспауы керек, қозғалысты шектеп, аяқтың
қан айналымын бұзбауы керек;
4. адамға қолайсыз әсер ететін зиянды химиялық заттар бөлінетін көзі
болмауы керек;
5. жұмсақ, жеңіл, ыңғайлы, жеңіл тазартылатын болуы керек;
6. механикалық, химиялық және биологиялық әсерлерден қорғауы керек.
Аяқ киім үшін жоғарыда аталған барлық талаптарға сай келетін, ең
жақсы материал - табиғи тері болып табылады. Ол төмен жылу өткізгіштік пен
орташа ауа өткізгіштік қасиеттерімен сипатталады, созылғыш болады, зиянды
химиялық заттар бөлмейді. Тері, оны қорғайтын қабатын тұзетін, 2-24% дейін
майдан тұратындықтан, оның саңылауларына су енбейді. Салқын уақытта
теріден жасалған аяқ киімнің жылу сақтайтын қасиеттерін жүні бар терімен
астарлау және жүнді тері мен киізден жасалған ұлтарақ қолдану арқылы,
жоғарылатылады. Аяқ киімнің табанына, жылу сақтайтын қасиеті теріден кем
емес, ұсақ саңылаулы резеңке қолданылады. Киізден жасалған пималардың жылу
сақтайтын қасиеті теріден де жоғары болып табылады, бірақ олар тез су
болады және жүруге ыңғайсыз.
Жазғы уақытта жеңіл желдетілетін аяқ киімдерді: сандал, жалаң аяққа
киетін аяқ киім, туфли,панталеттерді пайдалану қажет. Жазғы аяқ киімдердің
үстіңгі бөлігі ауа өткізетін материалдардан тігіледі. Жазғы аяқ киімдер
үшін, қысқы аяқ киімдерге пайдаланатын сияқты, табиғи тері ең жақсы
материал болып табылады, бірақ жасанды тері, замша, тоқылған материалдар
да кеңінен қолданылады. Жасанды тері, әр түрлі жоғарғы молекулалы
... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті
Инженерлік-технологиялық факультеті
Тамақ өнімдерінің және жеңіл өнеркәсіп бұйымдарының технологиясы
кафедрасы
БАӨЖ
Тақырыбы: Аяқ киім гигиенасының ережелері
Орындаған: Мақұлжанова Ақжан
Топ: ТК-321
Тексерген: Нұрымхан Г. Н.
Семей, 2015
Жоспар
І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
2.1 Аяқ киім жайлы жалпы түсінік
2.2 Аяқ киім гигиенасының ережелері
ІІІ. Қорытынды
ІV.Қолданылған әдебиеттер
Кіріспе
Жалпы алғанда киімнің алмастырылмайтын бір бөлігі - аяқ киім болып
табылады, ол, суық пен жылу, ылғал, механикалық әсерлерден, ластанудан,
жәндіктер мен жануарлардың шағуынан қорғайды. Адамзат өміріндегі ең басты
және күнделікті қолданылатын зат болғандықтан, аяқ киім жайлы барлық
ақпаратты жіті білу, өте маңызды болып есептеледі. Не дегенмен адамның
денсаулығы басты құндылық болған соң, аяқ киімнің денсаулыққа әсерін, және
оған қойылатын талаптарды, гигиеналық ережелерді басты назарды ұстау қажет.
Маған берілген тапсырма бойынша мен осы жолғы білім алушының өздік
жұмысында аяқ киімге қойылатын гигиеналық ережелер жайлы ақпарат көзін
жинап, оны болашақта да кәдеге жаратуға тырысып көремін.
Аяқ киім жайлы жалпы түсінік
Аяқкиім түрлері олардың жасалған материалына, тұтынушысының жасы мен
жынысына, әлеуметтік жағдайына байланысты жасалады. Аяқ киімнің өңделуі мен
әшекейленуі жоғарыда аталған жайттарға байланысты болады. Аяқ киімнің
қыстық, жаздық, еркектер мен әйелдерге, балаларға,
жұмысқа, салтанатты шараларға, қарттарға, жастарға арналған түрлері
болады. [1]
Дәстүрлі ортада аяқ киім тігумен тері, қайыс өңдеумен айналысқан
маманданған адамдар айналысқан. Олардың атадан балаға беріліп отыратын
өзіндік технологиясы, яғни тәсілдер жүйесі болды. Жылқышылар, отардағы
малшылар, шанамен жолға шыққан жолаушы жылы аяқ киімінің сыртынан киеді.
Өкшелі аяқ киімдерге саптама етік, мөкі (киіз қонышты саптама), сырма
киіз етік тәрізді өкшесі әртүрлі пішінді етіктер жатады. Әйел
мен еркектер киюіне ыңғайластырылып тігіледі. Оларды өкшесіне қарай жуан
өкше, қазық өкше, биік өкше, жез (тойнақпен қапталған) өкше, шоңқайма,
мықшима деген түрлерге де бөледі.
Жергілікті тілде жұмыс aяқ киімдерінің бір сұқпай (шәркей), көн шабата
(кебіс орнына киетін аяқ киім), қайыс етік, қалың, қатты көннен тігілген
шоқай - шоқай, шапаты, шәркей, шәтиөр, шәрке, шепік, мөкі кебіс (кебістің
шарық сияқты түрі) секілді жеңіл түрлерінің атаулары кездеседі. Былғарыдан
етік киюге шамасы келмейтіндер, әсіресе, жасы үлкендер жазда, қыста сірімен
қаптаған киіз байпақпен жүрген. Көн шабата, шабата, көн шарық, көн шоқай
жазда киетін жұмыс aяқ киіміне жатады.
Дәстүрлі қазақы ортада аяқ киімдердің мынадай негізгі түрі
таралған: етік, кебіс, мәсі, салтама, байлақ, шоқай және
т.б. Кебіс пен мәсінің сан алуан ыңғайлы да, әдемі түрлері тігілген. Кебіс
көбінесе малдың сауыр терісінен тігіліп, қалыпқа қатырылады. [2]
Аяқ киім гигиенасының ережелері
Аяқ-киім ыңғайлы, берік, сәнді әрі гигиена талаптарына және киілу
шарттарына сай келіп, басқа киімдермен үйлесіп тұруы қажет.Ол табанды
жарақаттанудан сақтап, адамның қимыл –қозғалысына кедергі келтірмей,
табанға қысым түсірмейтіндей ыңғайлы болуы қажет.Жаңа аяқ-киімді
таңдағанда оны киіп, мүмкін болған жағдайда жүріп көріп барып алу
керек.Аяқ-киімді кигенде башпайлар еркін қимылдайтындай болуы шарт.
Башпайдың аяқ-киім тұмсығына сәл жетпей тұрғаны жөн. [3]
Аяқ киімнің көп түрлілігіне қарамастан, оның қасиеттері мен
параметрлері төмендегідей гигиеналық талаптарға сай болуы қажет:
1. ауа райы мен жұмыс жағдайларына сәйкес, аяқ киім ішіндегі қолайлы
ауа алмасу мен температуралық-ылғалдылық режимді қамтамасыз етуі керек;
2. аяқ ұшының анатомо-физиологиялық және жасының ерекшеліктеріне
сәйкес болуы керек;
3. аяқ ұшы мен бақайларын қыспауы керек, қозғалысты шектеп, аяқтың
қан айналымын бұзбауы керек;
4. адамға қолайсыз әсер ететін зиянды химиялық заттар бөлінетін көзі
болмауы керек;
5. жұмсақ, жеңіл, ыңғайлы, жеңіл тазартылатын болуы керек;
6. механикалық, химиялық және биологиялық әсерлерден қорғауы керек.
Аяқ киім үшін жоғарыда аталған барлық талаптарға сай келетін, ең
жақсы материал - табиғи тері болып табылады. Ол төмен жылу өткізгіштік пен
орташа ауа өткізгіштік қасиеттерімен сипатталады, созылғыш болады, зиянды
химиялық заттар бөлмейді. Тері, оны қорғайтын қабатын тұзетін, 2-24% дейін
майдан тұратындықтан, оның саңылауларына су енбейді. Салқын уақытта
теріден жасалған аяқ киімнің жылу сақтайтын қасиеттерін жүні бар терімен
астарлау және жүнді тері мен киізден жасалған ұлтарақ қолдану арқылы,
жоғарылатылады. Аяқ киімнің табанына, жылу сақтайтын қасиеті теріден кем
емес, ұсақ саңылаулы резеңке қолданылады. Киізден жасалған пималардың жылу
сақтайтын қасиеті теріден де жоғары болып табылады, бірақ олар тез су
болады және жүруге ыңғайсыз.
Жазғы уақытта жеңіл желдетілетін аяқ киімдерді: сандал, жалаң аяққа
киетін аяқ киім, туфли,панталеттерді пайдалану қажет. Жазғы аяқ киімдердің
үстіңгі бөлігі ауа өткізетін материалдардан тігіледі. Жазғы аяқ киімдер
үшін, қысқы аяқ киімдерге пайдаланатын сияқты, табиғи тері ең жақсы
материал болып табылады, бірақ жасанды тері, замша, тоқылған материалдар
да кеңінен қолданылады. Жасанды тері, әр түрлі жоғарғы молекулалы
... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz