Тарихи романдардың басты идеялық-көркемдік ерекшелігі. Р.Тоқтаровтың «Абайдың жұмбағы» романына әдеби талдау (образдар жүйесі, портреттер, мінездеу, жазушының тіл шеберлігі, жазушы стилі)жайында

Қамтылатын тақырыптар:
1. Тарихи романдардың басты идеялық.көркемдік ерекшеліктері;
2. Р.Тоқтаровтың «Абайдың жұмбағы» романыны

Тарихи роман халықтың бұрынғысы мен бүгінгісінің жанды байланысын көркем бейнелер арқылы ашады. Мұндай шығармалардың танымдық мәні үлкен. Олардан халық өмірінің өткені мен қазіргісінің арасында қаншалық айырма бар екенін ілгерілеуіміздің сипатынан ұғамыз. Тарих адамзат санасында екі жағдайда есте қалады. Алғашқысы тарихшылар міндетіндегі басты мәселе болып табылатын шежіре тізбек болса, екіншісі тарихи оқиғаларға байланысты ой топшылау, пікір орнықтыру. Осыдан келіп тарих пен уақытқа қатысты кезеңдеу пайда болады. Кезеңдеу дегеніміз –тұтас құбылыстың үзіктілігін, бөліктерін беру әрі олардың арасындағы сабақтастықты айқындау. Осы тарихи кезеңдерді сұрыптаған кезде олардың ең маңыздысы алғаш еске оралады.
Тарихилық-қандайда бір тарихи дәуір келбетін жанды суреттер, нақты адам тағдырлары мен мінез-сипаттары арқылы танытатын көркем әдебиеттің басты белгілерінің бірі. Тарихилық кең мағынасында өз заманын немесе ерте дәуірді суреттеген барша көркем шығармаларға тән. Мұны шығармада бейнеленген кезеңнің түрлі ерекшеліктерінің сақталуы әрі бұл әр дәуірдің көркем туындыларына ортақ деп түсінеміз. Қазіргі әдебиетте тарихи тұлғаны таныту, оның өмір кезеңдерңн, қоршаған ортасын, жеке мінез болмысын суреттеуге деген қызығушылығы өсті оның басты себебі тәуелсіздік алғаннан кейін еңсемізді тіктеп, тарихқа қайта үңіліп, бар жоғымызды түгендедік. Ақтаңдақтар ақиқаты ашылып, көмескі мәселелер айқындалды. Әдебиеттің түрлі жанрларында шынайы адам болмысын жасау өрістеп, бұл әсіресе, тарихи романдарда мемуарлық-өмірбаяндық, публицистикалық салада белең алды.
Абай – ұлт тірегі, сарқылмас бай қазына. Біз Абайдың әлі де жұмбағы көп ғұлама қасиеттері мен құдіретін толық танып болған жоқпыз. Жазушы Рамазан Тоқтаров «Абайдың жұмбағы» роман-хамсасында ұлы ақын өмірі мен поэзиясының әлі ашылмаған қырларына, шетсіз, шексіз әлеміне бойлай отырып, Абайдың жұмбақ болуының кілтін, сырын, себебін іздейді. Ғұлама ақынның «Мен бір жұмбақ адаммын» деп кейінгі ұрпаққа үн қатып, өзінің жай адам емес екендігін айтып кеткені белгілі. Сол себепті де Абай жұмбағын ашу үшін қаламгерге Мұхтар Әуезовтің «Абай жолы» роман-эпопеясы негізінде ғылыми еңбектер мен мұрағат құжаттарына сүйене

Пайдаланылған әдебиеттер:
1. Тоқтаров Р. Абайдың жұмбағы. – Алматы: әл-Фараби, 1999. – 752 б.
2. Ахметов З. Адамзаттың перзенті // Кітапта: Дала даналары. – Алматы, 2001. – 640 б.
3. Елеукенов Ш. Қазақ әдебиеті тәуелсіздік кезеңінде. – Алматы: Алатау, 2006. – 352 б.
4. Абай және архив. – Алматы, 1995. – 216 б.
5. Абай дәстүрі және қазіргі қазақ әдебиеті: ұжымдық монография. – Алматы: Арда, 2009. – 392 б.
6. Р.Бердібай. Тарихи роман. –А.: Санат, 1997. 336 б.