Қазақстандағы экологиялық жағдай



ЖОСПАР

I. КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3

II. ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ЖАҒДАЙ ... ...4

III. ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..11
КІРІСПЕ

Бұл жылдары ауа әсіресе Өскемен, Лениногорск, Ақтау, Балқаш қалаларында қатты ластанғаны байқалды. Бұл түсті металлургия кәсіпорындарының ластануына және қаланың қоспалардың тарап кетуіне қолайсыз климатты жерде орналасуына байланысты.
Шаң. Ауадағы шаң әсіресе Ақтау қаласында көп болып шықты. Мұнда рұқсат етілетін шектік мөлшерден төрт есе асып түсті. Сонымен қатар Зырян және Шымкент қалаларында да ауадағы шаң мөлшері шектік мөлшерден үш есе артық..
Өткен жылдармен салыстырғанда биылғы жылы шаң Ақтау қаласында көп жиналған, басқа қалалардың жағдайлары айтарлықтай өзгермеген. Ақтау қаласының әкімшілігі бұл деректерге көңіл аударып, қаласын шаң басып кетуден сақтайтын шаралар жасады.
Күкірт диоксиді. Бұл зиянды зат рұқсат етілетін шектік мөлшерден Лениногорск қаласында (2,5 есе), Өскеменде (2 есе) және Балқашта (1,5 есе) асып түсті. Өткен жылдың ІІІ тоқсандағымен салыстырғанда, Лениногорск қаласының ауасында күкірт диоксиді азайғандығы байқалды. Басқа қалаларда айтарлықтай өзгерістер байқалғаны жоқ.

ЖОСПАР

I.
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... .3

II. Қазақстандағы экологиялық жағдаЙ ... ...4

III.
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... .11

КІРІСПЕ

Бұл жылдары ауа әсіресе Өскемен, Лениногорск, Ақтау, Балқаш
қалаларында қатты ластанғаны байқалды. Бұл түсті металлургия
кәсіпорындарының ластануына және қаланың қоспалардың тарап кетуіне
қолайсыз климатты жерде орналасуына байланысты.
Шаң. Ауадағы шаң әсіресе Ақтау қаласында көп болып шықты. Мұнда рұқсат
етілетін шектік мөлшерден төрт есе асып түсті. Сонымен қатар Зырян және
Шымкент қалаларында да ауадағы шаң мөлшері шектік мөлшерден үш есе артық..
Өткен жылдармен салыстырғанда биылғы жылы шаң Ақтау қаласында көп
жиналған, басқа қалалардың жағдайлары айтарлықтай өзгермеген. Ақтау
қаласының әкімшілігі бұл деректерге көңіл аударып, қаласын шаң басып
кетуден сақтайтын шаралар жасады.
Күкірт диоксиді. Бұл зиянды зат рұқсат етілетін шектік мөлшерден
Лениногорск қаласында (2,5 есе), Өскеменде (2 есе) және Балқашта (1,5 есе)
асып түсті. Өткен жылдың ІІІ тоқсандағымен салыстырғанда, Лениногорск
қаласының ауасында күкірт диоксиді азайғандығы байқалды. Басқа қалаларда
айтарлықтай өзгерістер байқалғаны жоқ.

Қазақстандағы экологиялық жағдаЙ

Көміртегі оксиды. Орта мөлшердегі шоғырлануы жөнінен бұл зиянды зат
Қазақстан қалаларында рұқсат етілетін шектік мөлшерден асқан жоқ. Ол көп
жинақталған Петропавловск, Семей, Өскеменде рұқсат етілетін шектік мөлшер
деңгейінде. Өткен жылдың ІІІ тоқсанымен салыстырғанда Семей қаласында көп
жинақталғаны байқалды. Басқа қалаларда өзгеріс жоқ.
Азот диоксиді. Тексерген қалалардың жартысында оның шоғырлану дәрежесі
рұқсат етілетін шектік мөлшерге тең немесе аздап артық болды. Оның ең көп
жері Өскемен (1,8 есе артық). Алматы және Ақтобе (1,5 есе көп). 1992 жылдың
ІІІ тоқсандағымен салыстырғанда ауаның азот диоксидімен ластану дәрежесі
Өскеменде артып, Павлодар қаласында азайды. Қалған қалаларда өзгерген жоқ.
Фенол. Бұл зиянды зат та Қазақстанның 10 қаласында анықталды.
Лениногорск қаласында ол шектен 4 есе, Теміртауда 3 есе артып түсті.
Өскеменде, Алматыда, Зырянда, Қарағандыда, Петропавловскіде, Семейде орта
есеппен жинақталу дәрежесі шектен 1-2 еседей артық болып, Павлодарда нормы
деңгейінде жинақталды. 1992 жылдың үшінші тоқсандағымен салыстырғанда
шоғырланған фенол мөлшері Өскеменде, Семейде, Қарағандыда асып түсіп ,
басқа қалаларда айтарлықтай өзгерістер болған жоқ..
Формальдегид. Ол Қазақстанның 10 қаласының ауасында тексерілді.
Жезғазғанда, Лениногорскіде және Алматыда рұқсат етілетін шектік мөлшерден
6 есе асып кеткендігі анықталды. Қарағандыда, Ақтобеде, Зырянда, Өскеменде,
Шымкентте де нормыдан екі есе артық. Өткен жылдың ІІІ тоқсанындағымен
салыстырғанда формальдегид Алматыда, Жезғазғанда, Қарағандыда, Өскеменде
көбейіп, Зырян мен Лениногорскіде азаймаған.
Аммиак. Бұл 5 қалада бақыланды. Ең көп шоғырланған қаласы – Шымкент –
нормыдан 3,5 есе артық. Ақтауда, Жамбылда, Қостанайда, Теміртауда бір нормы
шамасында. 1992 жылдың ІІІ тоқсанындағымен салыстырғанда аммиак Шымкентте
көбейіп, Теміртауда азая түскен.
Фтор сутегі. Бұл элементтің орташа шоғырланған мөлшері Ақмолада
шамадан 2 есе асып түсті. Жамбыл мен Шымкентте рұқсат етілетін шекте болды.
1982-жылдың ІІІ тоқсандығымен салыстырғанда Ақмолада оның көп шоғырланып,
Жамбылда азайғаны байқалды.
Мышьяк. Лениногорскідегі және Өскемендегі мөлшері бір нормыға жетті.
Хлор. Павлодарда, Өскеменде, Шымкентте рұқсат етілетін шамадан артқан
жоқ..
Радиациялық жағдай.
Қазақстан жеріндегі табиғи көздердің төңірегіндегі радиация – топырағы
борпылдақ жерлерде – 9-15 мкрсағ., шың-құздағы қатты жынысты жерлерде – 20-
60 мкрсағ. Радиация Көкшетау облысында көбірек байқалып отыр: мұнда уран
шығатын табиғи орындар көп.
Республика жеріндегі радияцияның көбейюіне Қазақстанда жүргізілген
ядролық жарылыстардың, техникалық қызметтің, Селебе мен Чернобыль
апаттарының, Қытайдағы Лобнұр полигонының зардаптары тиюде. Сонымен қатар
ол жауын-шашынға байланысты.
1949-жылдан бері біздің жерімізде 510 ядролық жарылыс жасалды, оның
470-і Семей полигонында, 8-і Капустин ярда, (қазір басқа деректер бойынша
Капустин ярда, яғни Орал жерінде 11 ядролық жарылысы болды делініп жүр.
Ақтөбеде – 1, Атырауда (Азғыр полигонында) – 17, Ақмолада – 1, Батыс
Қазақстан облысында – 7, Маңғыстауда – 3, Шымкентте – 2, Қосанайда – 1, бұл
жарылыстардың қосынды күші, яғни белсенділігі – 12,9 млн. кюри, ол
негізінен жарылыстың ортасында (эпицентірінде) шоғырланған. Осы радияцияның
белсенділігінің айналадағы ортаға әсері зерттелу үстінде.
Алдын ала жасаған есепке қарағанда радиоактивті қалдықтардың жалпы
көлемі 233 млн. тонна, жалпы белсенділігі – 13 млн. кюри.
Жер бетіндегі және ауадағы жарылыстарды былай қойғанда
радиоактивтілігі жоғары – 0,03 – 700 рсағ. – заттар жоғалып, бақылаудан
тыс қалады. Сондай кездердің 1990-жылы Алматыдан және Қызылордадан
табылғаны белгілі: 1991- жылы Алматы мен Көкшетауда, 1992- жылы Маңғыстауда
Өзен-мұнай ауласында (бір емес төртеу) табылды. Атырау облысында мұнай
өндейтін зауыттан сондай радиоактивті зат ұрланып кетті.
Бүгінгі таңда республика аймағында радиоактивті қалдықтарды көмуге
байланысты бақыланбайтын ешқандай қызмет жоқ. Оның үстіне біздің еліміздің
ядролық қарусыз мемлекет ретінде мұндай қаруды таратпау туралы шартқа
қосылған. Бұл шартқа сәйкес өткен ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Қазіргі заманда қалыптасқан экологиялық жағдайлар
Қазақстандағы ауаның ластануы
Қазақстан Республикасының экологиясының ластануы
Ауру түрлері
Қазақстан Республикасындағы экологиялық мәселелер
Қазақстанның экологиялық мәселелері туралы
Радиация және Қазақстанның экологиялық проблемалары
Қазақстан Республикасында экологиялық мәселесінің орны
Экологиялық туризм ұғымы
Бүлінген экожүйелерді қалпына келтіру
Пәндер