Вирустардың жіктелуі Вирустардың репродукциясы

Пән: Ветеринария
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым Министрлігі

Семей қаласының Шәкәрім атындағы Мемлекеттік Университеті

БӨЖ

Тақырыбы:Вирустардың жіктелуі

Вирустардың репродукциясы

Орындаған:Мұқанова А. Е

Тексерген:Омарбеков Е. О.

Семей 2015 жыл

жоспар

I. Вирустардың жіктелуі

Вирустар экологиясы
ДНҚ вирустар
РНҚ вирустар

II. Вирустардың репродукциясы

Вирустардың репродукциясының фазалары
ДНҚ вирустары
РНҚ вирустары

III. Қорытынды

IV. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Вирустардың жіктелуі.

Вирустардың құрамында тек бір ғана нуклейн қышқылы бар. Олар: ДНҚ және РНҚ.

Бұл вирустардың геномы

бір жіпшелі,
екі жіпшелі,
сызықшалы
сақиналы ДНҚ-нан тұрады. Қазіргі кезде адамдар мен жануарлар вирустарыныңДНҚ-дыбар 7 тұқымдастығы белгілі. Яғни оларға :
Poxviridae,

Herpeesviridae,

Hepadnaviridae,
Iridoviridae,
Adenoviridae,
Papovaviridae,
кіреді.

Poxviridae тұқымдастығының вирустары өте үлкен, мөлшері жөнінен бактерияларға жақын (300-400нм) . Пішіні: кірпішке ұқсайды. Олар күрделі вирустар қатарында, себебі қабықшасы бар. Қабықшасында: белоктар, липидтер, углеводтар, бүйір денелері және өзекшесі бар. Геномы: екі жіпшелі ДНҚ-ның бір молекуласынан тұрады, м. с 85-240 мД. Өсіп жетілуі: клетка цитоплазмасында.

Тармағы:

Chordopoxvirinae тармағының өзі 6 туыстан тұрады.

Олар:

Orthopoxvirus
Parapoxvirus
Avipoxvirus
Leporipoxvirus
Suipoxvirus
Entomopoxvirinae.

Herpesviridae тұқымдастығы - герпесвирустары. Мөлшері: 120-200нм. Өте күрделі липидтен тұратын қабықшасы бар және сол қабықшасының сыртқы жағында инеге ұқсас тікенекшесі бар. Геномы: ДНҚ-лы екі жіптен түрады, жіптер үзілмеген. Молекулалық салмағы: 54-92*106Д. Пішіні: икосаэдрге ұқсас, куб тәрізді капсиді 162 капсомерден тұрады. Құрамында: 20-дан астам құрылымдық белоктар бар және олар торшада ДНҚ-на тәуелді ДНҚ-полиеразасының пайда болуына әсер етеді. Көбеюі: ядрода көбейіп жетіледі. Тармағы:

Alphaherpesvirinae
Betaherpesvirinae
Gammaherpesvirinae .

Hepadnaviridae тұқымдастығы - бұл топқа жататын вирустар: адамның бауыр ауруының «В» вирусы, орман суырының вирусы жерде, жүретін тиынның және үйректің бауыр ауырының вирустары. Өсіп-жетілу орны: бауыр клеткаларының ядросы. Мөлшері: вирионның үлкендігі 50нм. Пішіні: сферикалық. Геномы: ДНҚ - сақиналы келген бір молекуладан тұрады, м. с. 1, 6-106.

Iridoviridae тұқымдастығына иридовирустар жатады. Пішіні: иксоэдрға ұқсас. Мөлшері: 130нм. Құрылысы: липидтен тұратын өте күрделі қабықшасы, 20 шақты құрылымдық ақзаттар бар. Геномы: екі жіпті ДНҚ-дан тұрады, м. с. 100-250*106. Көбеюі: клетканың цитоплазмазасында өсіп көбейеді. Клеткадан шығуы: бүршіктену арқылы немесе клетка жарылған кезде шығады. Туыстығы: жылқының африка обасы ауруының вирусы, құрбақаның вирустары, қоңыз және маса вирустары т. б.

Adenoviridae тұқымдастығына - аденовирустар жатады. Бұл вирустарды бөліп алған ғалым: Rowe. Пішіні: икосаэдрге ұқсас, капсиді куб тәрізді симметриядан тұрады. Құрамында: 252 капсомер, қабықшасы, 10-н аса құрылымдық белоктар, арнамалы антигені бар. Пішіні: 70-90нм. Геномы: екі жіпті ДНҚ-нан тұрады. Оның м. с. 20-25*106. Көбею орны: клетка ядросында. Туыстығы:

Mastadenovirus
Aviadenovirus .

Papovaviridae тұқымдастығы - паповавирустар. Олардың сыртқы қабықшасы болмайды. Пішіні: икосаэдрге ұқсас, капсиді куб тәрізді симметриядан тұрады. Капсидте 72 капсомер бар оның үлкендігі 45-55 нм. Геномы: бір молекулалы екі жіпті ДНҚ-дан тұрапды, оның м. с. (3-5) *106. Көбеюі: клетка ядросында және ол клетка ядродан шыққанда клетка өледі. Туыстығы:

Papillomavirus
Polyomavirus

Parvoviridae тұқымдастығы - парвовирустар. Пішіні: өте кішкене болып келеді, икосаэдге ұқсас, кубтық симметриядан тұрады, капсидінде 32 капсомері бар. Құрылысы: қабықшасы болмайды. Геномы: бір жіпшелі ДНҚ молекуласынан тұрады, м. с. 1. 5-2. 0*106. Құрамы: 3 полипептид бар және клеткада ДНҚ-ға тәуелді ДНҚ полемераза пайда болады. Бұл вирустар сүтқоректілерді, құстарды, шыбын-шіркейлерді ауыртады.

Туыстығы:

Parvovirus
Dependovirus
Densovirus

РНҚ-ды вирустарға жататындар:

Picornaviridae
Caliciviridae
Togaviridae
Birnaviridae
Coronaviridae
Paramyxoviridae
Rhabdoviridae
Orthomyxoviridae
Bunyaviridae
Arenaviridae
Retroviridae
Reoviridae.

Picornaviridae тұқымдастығы - пикарновирустар. Геномы: РНҚ-лы «оң жіпті» үзілмеген бір жіптен тұрады, м. с. 2, 6*106 . Мөлшері: вириондардың үлкендігі 20-30 нм. Пішіні: икосаэдрге ұқсас, капсиді кубтік симметриядан тұрады. Құрылысы: қабықшасы жоқ. Құрамы: 4 полипепетид бар. Өсіп-жетілуі: цитоплазмада.

Туыстығы:

Enterovirus
Cardiovirus
Rhinovirus
Aphtovirus

Caliciviridae тұқымдасы - қарапайым вирустар, қабықшасы жоқ. Геномы: «оң жіпті» үзілмеген РНҚ-лы болады. Оның м. с. (2, 6-2, 8) *106 . Құрамы: 2 құрылымдық полипептид бар. Мөлшері: вирионның диаметрі 20-30нм. Пішіні: икосаэдрге ұқсас. Симетриясы: кубке ұқсас. Көбеюі: клетка цитоплазмасында. Калицивирустарға шошқаның визикулярлық экзантемасы, теңіз арыстанының, мысық ауруын қоздыратын калицивирустар жатады.

Togaviridae тұқымдасы - өте күрделі вирустар, сыртқы қабықшасы бар. Геномы: «оң жіпті» 1РНҚ-н тұрады. Таралуы: буынаяқтылар арқылы. Құрамында: 3-4 полипептид болады. Пішіні: вириондардың түрі сферикалық, капсид симметриясы икосаэдрге ұқсас. Мөлшері: 30-80нм, м. с. (-4, 2) *106. Туыстығы:\

Alphavirus
Rubirus
Pestivirus
Flavivirus .

Birnaviridae тұқымдасына - жанадан белгілі болған РНҚ бар вирустар болады. Пішіні: икосаэдрге ұқсас, кубтық симметриядан тұрады. Құрылысы: капсидінде 92 капсомер бар. Мөлшері: вириондардың үлкендігі 50-70 нм. Бұл топқа жататын вирустар тауықтардың инфекциялық бурситін, балықтың ұйқы безінің инфекциялық цирозын қоздырады.

Coronaviridae тұқымдасы. Құрылысы: сыртында шығып тұратын тікенекшесі болады. Геномы: «оң жіпті» РНҚ-н тұрады. Оның м. с. (5-7) *106. Мөлшері: вирионның диаметрі 80-130нм. Пішіні: спиральге ұқсас симметриядан тұрады. Құрамы: 4-6 полипептиді, гемаглютиніні, РНҚ-на тәуелді РНҚ құрайтын-полимеразасы бар. Көбеюі: цитоплазмада өсіп көбейеді. Туыстығы:

Coronavirus

Paramyxoviridae тұқымдасы. Құрылысы: күрделі вирустар, сыртқы қабықшасы бар. Мөлшері: 150-300нм. Пішіні: сферикалық, капсиді спиральдік симметриядан тұрады. Геномы: «теріс жіпті» РНҚ-нан тұрады. Молекулаляқ массасы: (16, 7-7, 5) *106. Құрамы: 5-7ге дейін полипептид бар, оның ішінде гемаглютинин, нейраминидаза, РНҚ-на тәуелді РНҚ полимеразалары бар. Жетілуі: вириондар цитоплазма мембранасынан бөлініп шыққан кезде. Туыстығы:

Paramyxovirus
Morbillivirus
Pheumovirus .

Rhabdoviridae тұқымдасына омыртқалылар, омыртқасыздар, өсімдік вирустарының үлкен тобы жатады. Мөлшері: 130-380нм. Пішіні: оқ секілді. Құрамы: 4-5 полипептид РНҚ құрайтын полимеразасы бар. Өсіп-жетілуі: клетка цитоплазмасында.

Туыстығы:

Vesiculovirus
Lissavirus

Orthomyxoviridae тұқымдасына тұмау ауруының вирустары жатады. Өсіп-жетілуі: тыныс жолдарының кілегейлі қабығында. Көбеюі: клетка ядросы мен цитоплазмасында. Құрамы: 7құрылымдық ақ зат бар. Пішіні: әртүрлі болады. Мөлшері: 50-150нм. Геномы: РНҚ-лы 1жіпті үзілмелі.

Туыстығы:

Influenzavirus .

Bunyaviridae тұқымдасы. Пішіні: сферикалық, капсидтің симметриясы спираль тәрізді. Мөлшері: вирионның үлкендігі 90-100нм, м. с. 300Д. Геномы: «теріс жіпті» РНҚ сақиналы үзілмелі РНҚ-нан тұрады. Құрамы: 3құрылымдық ақзат РНҚ құрайтын полимеразасы бар. Өсіп-жетілетін орны: торша цитоплазмасы.

Туыстығы:

Bunyavirus
Phlebovirus
Nairovirus
Uukuvirus .

Arenaviridae тұқымдасы. Пішіні: әр түрлі. Мөлшері: 50-60нм. Геномы: үзілмелі 4бөліктен тұратын 1жіпті сызықшалы РНҚ-н «теріс жіпті» тұрады. Құрамы: 1-3 полипептид РНҚ құрайтын полимеразасы бар. Өсіп-жетілуі: торша цитопламасында.

Туыстығы:

Arenovirus

Retroviridae тұқымдасы. Пішіні: сферикалық симметриядан тұрады. Мөлшері: 80-100нм. Құрылысы: липопротейдтен тұратын қабықшасы бар, капсидтің симметриясы спираль тәрізді. Құрамы: РНҚ-на тәуелді ДНҚ құрайтын фермент ревертаза бар. Өсіп-жетілуі: ДНҚ пайда болады. Геномы: 2молекуладан құралатын 1жіпті РНҚ.

Туыстығы:

Oncovirinae
Spumavirinae
Lentivirinae .

Reoviridae тұқымдасы. Пішіні: икосааэдрге ұқсас, әрқайсысы спиральдік симметриядан тұрады. Мөлшері: 70нм. Геномы: «теріс жіпті» РНҚ-н тұрады, 2жіптен және 10-12бөліктен тұрады. Өсіп-жетілуі: торша цитоплазмасында.

Туыстығы:

Reovirus
Orbivirus
Rotavirus

Вирустардың репродукциясы

«Репродукция» латынның re - қайталану, pioducere - өндіру, пайда болу дегенді білдіреді. Вирустарда дисьюнктивтік көбею жолы кездеседі. Вирустардың көбею сатылары 2 кезеңнен тұрады.

І кезең

Адсорбция- вирустың клеткаға жабысуы;
Пенетрация-вирустың клеткаға енуі;
Депротеинизация- вирустың клетка ішіндегі бөлінуі.

ІІ кезе4

Транскрипция- ДНҚ-ын РНҚ-на көшіру;
Трансляция- вирустың белок молекуласынан құралуы;

-инициация

-элонгация

-терминация

Репликация- геномының көбеюі: ДНҚ немесе РНҚ молекуласының екі есе көбеюі;
Вирускомпоненттерінің жиналуы;
Вирустыңклеткадан шығуы.

Адсорция. Вирустың клеткаға жабысуы, белгілі бір ортада, катиондардың бар жерінде ғана іске асады. Сонымен қоса вирустардың клеткаға жабысуы белгілі бір температураны қажет етеді: ол температура вирустың түріне сәйкес болады. Вирустардың жабысу жылдамдығы олардың түріне сәкес, мысалы, тұмау вирусының 2сағатта 80% ал осындай уақытта шешек вакцина вирусының тек 40% ғана жабысады. Вирустардың клеткаға жабысып үлгеруі 2-16 сағатқа дейін.

Вирустың клеткаға енуі . Күрделі вирустардың торша енуінің екі жолы бар:

«Виропексис»арқылы. Бұл виропексистің . Вирустың клеткаға жабысуының арқасында клетка қабырғасы ойылып шұқыр пайда болады. Бұл шұқыр түбінде ерекше рецепторлар бар, ал мембрананың цитоплазма жағынан мол, салмағы үлкен ерекше белок -«клатрин»бар. Шұқырдың жан-жағы жабылып вирус енген жерде клетка цитоплазмасында вакуоль пайда болады. Демек, виропексис дегеніміз, рецептор арқылы болатын эндоцитоздың бір көрінісі десек те болады.
Вирустың клеткаға жабысуы. Торша және вирус қабықшасының өзара бірігуі арқылы даболуы мүмкін. Демек вирус қабықшасы мен клетка мембранасы ериді де вирустың нуклеопротеиді ішінде қалады. Вирион құрамында ерекше белоктар бар. Олар клетка мембранасының компоненттерін ерітіп жібереді.

Вирустардың белоктан бөлінуі. Белоктан тұратын киімін шешеді. Бұл процесс ферменттердің көмегімен болады. Мысалы, ретровирустардың белоктан бөлінуі - фермент - гидролаза арқылы клетка лизосомасында болады. Тек осы лизосомдарда вирус белоктары пептидтерге бөлініп кетеді. Вирустардың көпшілігі белоктан рецептосомдарда «шешінеді», тек кейбірейлері ғана - ядро мембранасында белоктан бөлінеді. Вирустың клетка ішіне еніп»шешінуінен» бастап, оның клетка ішінде толық өсіп-жетіліп ұрпақ пайда болғанға дейінгі мерзімін қараңғы, немесе «эклипс» - фаза деп атайды. Расында да осы мерзімде к летка тұтылып тек вирусқа еркіндік туады. Себебі вирус клетканың құралу аппаратына өз өмірін жүргізіп, вирустың көбею программасын іске асырады. Эклипс фаза әртүрлі мерзімге созылады.

Транскрипция (латынша transcription - көшіріп жазу) . Бұл фазада ДНҚ-а сәйкес аРНҚ пайда болады. Бұл процесс РНҚ полимераза көмегімен іске асады. аРНҚ 2 жіпті ДНҚ-ң 1 жібінің көшірмесі болады. РНҚ түзейтін полимераза - АТФ, ГТФ, ЦТФ, УТФ - белгілі бір қалыппен тізбектейді. Алғашқы транскриптаза кезінде: алғашқы аРНҚ пайда болады. Ал соңғы транскриптаза кезінде аРНҚ соңғы гендерден көшірме алады. Транскрипция процессінің өтуі:

Бұл вирустар клетканың ядросында РНҚ полимеразасының көмегімен өсіп жетіледі.
РНҚ-ды вирустардың транскрипциясы өзгеше келеді. Генетикалық информация ДНҚ-а немесе РНҚ-а болады.

а) «оң» (+) жіпті РНҚ-ды вирустарда тек қана нәсілдік роль атқармайды. Бұл вирустарда транскрипция жоқ.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.