Санитарлық көрсеткіш микроорганизмдердің сипаттамасы. Оларға қойылатын талаптар.Санитарлық микробиологиялық зерттеудің әдістері мен принциптері

I Кіріспе
II Негізгі бөлім
2.1 Санитарлық көрсеткіш микроорганизмдердің сипаттамасы. Оларға қойылатын талаптар.
2.2 Санитарлық микробиологиялық зерттеудің әдістері мен принциптері
III Қорытынды
IV Қолданылған әдебиеттер

Микроорганизмдер – тек қана микроскоппен көруге болатын өте ұсақ тірі организмдер. Бұларды алғаш рет 17-ғасырда голланд ғалымы Антони Ван Левенгук ашқан. Кейде микробтарға вирустарды да жатқызады. Мөлшері жағынан микроб тым ұсақ болғандықтан, оларды табиғи субстраттардан оқшаулап алуда (таза дақыл күйінде), өсіруде және зерттеуде ерекше тәсілдерді қолдануды қажет етеді. Микробты зерттейтін ғылым саласы – микробиология. Микробтардың басым көпшілігі бір клеткалы организмдер. Олар, көбінесе қарапайым бөліну арқылы тез көбейеді. Көп клеткалы организмдерге тән өте күрделі жынысты көбею процесі бұлардың көбінде болмайды. Микроорганизмдер табиғаттың барлық жерінде таралған: топырақта, суда, ауада, жануарлар мен өсімдіктердің үстінгі бетінде, жануарлар мен адамдардың ішегінде, қоршаған ортадағы барлық заттарда кездеседі. Сонымен қатар микроорганизмдер шөлдегі құмда, Арктика мен Антрактидағы қар, мұз бен суда, шахта мен теңіз түбінде, бірнеше километрлік биіктіктегі стратосферада кездеседі. Олар әлемнің тірі зат ретінде айтарлықтай бөлігін құрайды. Мысалы, 1 мл лас суда бірнеше жүз миллион микробтар,ал 1гр тыңайтылған топырақта бірнеше миллиард микробтар кездеседі.1гектар тыңайтылған топырақтың жыртылған қабатында 5–10 тонна микроорганизмдердің массасы құралады. Алайда көп ғасырлар бойы адамдарға микроорганизмдер туралы ешнәрсе белгісіз болды.

1.М.Х. Шығаева, Ә.Т. Қанаев «Микробиология және вирусология» 45-53 беттер;
2. Құлдыбаев М.М. Ауыл шаруашылық микробиологиясы.- Алматы , 1994.
3.Дикий И.Л, Сидарчук И.И. и др. Микробиология. Руководство к лабораторным занятием. Киев, 2004, 583 с.
4. Толысбаев Б.Т, Бияшев К.Б. , Мықтыбаева Р.Ж . «Ветеринариялық санитарлық миеробиология», 2008.

Пән: Биология
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым Министірлігі Семей қаласының Шәкәрім атындағы Мемлекеттік университеті

Факультет:аграрлық
Кафедра:ветеринариялық санитария

БӨЖ

Тақырыбы: Санитарлық көрсеткіш микроорганизмдердің сипаттамасы. Оларға қойылатын талаптар.Санитарлық микробиологиялық зерттеудің әдістері мен принциптері.

Орындаған:Бейсенова Айна
Тексерген: Омарбеков Е.О.
Тобы: ВС-303

Семей 2015 ж.

Жоспары:
I Кіріспе
II Негізгі бөлім
2.1 Санитарлық көрсеткіш микроорганизмдердің сипаттамасы. Оларға қойылатын талаптар.
2.2 Санитарлық микробиологиялық зерттеудің әдістері мен принциптері
III Қорытынды
IV Қолданылған әдебиеттер

Кіріспе
Микроорганизмдер - тек қана микроскоппен көруге болатын өте ұсақ тірі организмдер. Бұларды алғаш рет 17-ғасырда голланд ғалымы Антони Ван Левенгук ашқан. Кейде микробтарға вирустарды да жатқызады. Мөлшері жағынан микроб тым ұсақ болғандықтан, оларды табиғи субстраттардан оқшаулап алуда (таза дақыл күйінде), өсіруде және зерттеуде ерекше тәсілдерді қолдануды қажет етеді. Микробты зерттейтін ғылым саласы - микробиология. Микробтардың басым көпшілігі бір клеткалы организмдер. Олар, көбінесе қарапайым бөліну арқылы тез көбейеді. Көп клеткалы организмдерге тән өте күрделі жынысты көбею процесі бұлардың көбінде болмайды. Микроорганизмдер табиғаттың барлық жерінде таралған: топырақта, суда, ауада, жануарлар мен өсімдіктердің үстінгі бетінде, жануарлар мен адамдардың ішегінде, қоршаған ортадағы барлық заттарда кездеседі. Сонымен қатар микроорганизмдер шөлдегі құмда, Арктика мен Антрактидағы қар, мұз бен суда, шахта мен теңіз түбінде, бірнеше километрлік биіктіктегі стратосферада кездеседі. Олар әлемнің тірі зат ретінде айтарлықтай бөлігін құрайды. Мысалы, 1 мл лас суда бірнеше жүз миллион микробтар,ал 1гр тыңайтылған топырақта бірнеше миллиард микробтар кездеседі.1гектар тыңайтылған топырақтың жыртылған қабатында 5 - 10 тонна микроорганизмдердің массасы құралады. Алайда көп ғасырлар бойы адамдарға микроорганизмдер туралы ешнәрсе белгісіз болды.

Қоршаған орта обьектілерінен анықталатын санитарлық көрсеткіш микроорганизмдер

Зерттелетін обьектілер
Санитарлық көрсеткіш микроорганизмдер
Су
Ішек таяқша тобына жататын бактериялар.
Энтерококктар ,стафилококктар
Топырақ
Ішек таяқша тобына жататын бактериялар. Энтерококктар, клостридиялар, термофильдер.

Ауа
Стрептококктер, стафилококктер.
Тұрмыстық заттар
Ішек таяқша тобына жататын бактериялар.
Энтерококктар, стафилококктар.
Тағамдық заттар
Ішек таяқша тобына жататын бактериялар,
Энтерококктар ,стафилококктар, протей тобындағы бактериялар.

Ішек таяқшасы (Escherіchіa colі) - ішек тұқымдасына жататын таяқша пішінді бактерия. І. т-н 1885 ж. неміс педиатры Т.Эшерих адам организмінің қалыпты микрофлорасын зерттеу барысында адамның нәжісінен тапқан.
Бұлар талшықтары бар, спора түзбейтін, екі шеті жұмыр, грам әдісімен бояғанда теріс боялатын (қызыл түске) бактерияларды бір туысқа біріктіріп, оны алғашқы ашқан ғалымның құрметіне Эшерихиа (Escherіcha) деп атады. І. т-лары хим. және физ. факторлардың әсеріне төзімді келеді. 55С-та қайнатқанда 1 сағ-тан кейін өледі, медицинада қолданылатын дезинфек. ерітінділерде тез жойылады. І. т-лары адамдардың, сүтқоректілердің тоқ ішегінде тұрақты тіршілік етіп, сыртқы ортаға нәжіс арқылы шығады. Ал құстардың, бауырымен жорғалаушылардың, балықтардың, жәндіктердің ішек жолында тұрақты кездеседі. Қазіргі кезде кейбір қасиеттерінің (дақылдық, биохим., антигендік) айырмашылығына қарай І. т-ның 200-ден астам нұсқалары ажыратылады. Олардың көпшілігі организмге зиян келтірмейді, қайта пайдалы рөл атқарады: а) әртүрлі тағамдық заттектерді ыдыратып, ас қорыту процесіне қатысады; ә) адам организмін витаминдермен (В1, В6, В12, С) қамтамасыз етеді; б) ауру қоздыратын (патогенді) микробтарғақарсы антагонистік рөл атқарады; г) иммундық жүйенің дұрыс қызмет атқаруына жағдай жасайды. Сонымен қатар І. т. арнайы (специфик.) жұқпалы ауру қоздырады, оны колиэнтерит деп атайды. Бұл аурумен көбінесе үш жасқа дейінгі сәбилер ауырады. Оларға қоздырғыш науқас балалардан, лас судан, тұрмыстық заттардан, ойыншықтардан, т.б. жұғады. Дерттің жасырын кезеңі 2 - 3 күнге созылады. Содан кейін аурудың белгілері көріне бастайды: сәби тамақ ішпейді, лоқсып, құсады, іші өтеді, дене қызуы көтеріледі. І. т. шартты-патогенді бактериялар ретінде іріңді-қабыну процестерін (сепсис, флегмона, бронхит, менингит, отит, цистит, т.б.) қоздыруға себепші болады. Эшерихиа туысына жататын бактериялар қоздыратын ауруларды жалпы эшерихиоздар (колиинфекциялар) деп атайды. І. т. тудырған аурулардың клиник. белгілері бойынша дәл диагноз қою өте қиын. Сондықтан арнайы лабораторияларда бактериол., серол. тәсілдерді қолданып аурудың диагнозын анықтайды. Емі: антибиотиктер (тетрациклин, левомицетин, т.б.), эубиотиктер (колибактерин, лаптобактерин, бифидумбактерин, бификол, т.б.), әртүрлі витаминдер және организмде су-тұз балансын қалпына келтіру үшін күрделі құрамды ерітінділер енгізіледі. Алдын алу үшін арнайы егу қолданылмайды. Жеке бастың гигиенасы дұрыс сақталуы және сан.-гигиен. шаралар бұлжытпай орындалуы керек.
Стафилококктар - кеңінен таралған бактериялар тобы. Қоздырғыш топырақта, ауада таралады, көбінесе адамда болады және тері қабығының, жоғарғы тыныс алу жолдарының және ішектің сілемей қабығындағы дұрыс микрофлораның бөлігі болып табылады. Жиі жағдайда стафилококк тасымалдаушылар кездеседі. Ол спораларды құрмайды. Қоршаған ортада: жоғары температураға (кемінде 80 градус), күн сәулесіне, мұздатқанда, химиялық және дәрілік препараттарға тұрақты. Қайнатқан жағдайда бірден өледі, стафилококкты фенол және сутегі тотығы жоя алады. 60°C градус температурада бір сағат бойы сақталады. Көбеюіне 37-40°C температура оңтайлы.

Стафилококк жылдам бұзылатын тамақ өнімдерінде: крем кондитерлік өнімдер, көкөністер мен ет салаттары, сүт және сүт өнімдері, майға салынған балық консервілерінде, дайын тағамдарда болады. Бұл ретте өнімдердің органолептикалық қасиеттері (дәмі, түсі, иісі) өзгермейді.
Тамақ өнімдеріне микробтар терісінде іріңдері бар, баспамен ауыратын, тістері ауырған немесе сау тасымалдаушы (қол арқылы тікелей қатынас жасағанда не ауа-тамшы жолмен) адамдардан және маститпен ауыратын жануарлардан (сиыр, ешкі).
Көбею процессінде тағамдағы қоздырғыш энтеротоксин бөледі, бұл тамақтан улануды тудыратын у болып табылады.
Стафилококктан уыттанудың алдын алу мақсатында қоздырғыштардың тамақ өнімдеріне түсу және стафилококктың дамуын тоқтататын жағдайларды жасау және өнімде энтеротоксиндердің жиналу мүмкіндігін болдырмайтын іс-шараларды жүргізу қажет.
Стафилококк энтеротоксиндері 96 -- 98°С температурасында 1,5 сағат бойы сақталатынын және ұзақ қайнатқан жағдайда ғана өлетінін білген жөн.
Терісінде, жоғарғы тыныс алу жолдарында іріңді қабыну процесстері бар тұлғаларды шикізатты, тамақ өнімдерін өңдеуге және тамақ дайындауға жол бермеу. Тамақ өнімдері мен тағамды дайындаудың технологиялық процесстері мен термикалық өңделуін, өндірістік үй-жайлардың, технологиялық жабдық пен мүліктің санитариялық күйін, дайын тағамдардың сақтау шарттары мен сату мерзімдерін сақтау.
Бөлме температурасында ұзаққа қалтырылған тағамды пайдаланған қауіпті, өйткені стафилококктың көбеюіне және токсиннің жиналуына қолайлы жағдай құрылады. Тамақ өнімдері мен дайын тағамдарды салқын жерде +4+6°С температурада сақтау керек. Бұндай температурада стафилококктың және энтеротоксиндердің таралуы тоқтатылады.
Дүкеннен сатып алынатын тамақ өнімдерінің жарамдылық мерзіміне, сату шарттары мен сыртқы бейнесіне мән беру қажет.
Тағамдарды мынадай жағдайда алмаған дұрыс:
- жарамдылық мерзімі дұрыс болып, орамасы бұзылған болса - бұндай ормада өнім жылдам бұзылады;
- таңбасы болмаса - бұндай жағдайда өнімнің рұқсатсыз цехте немесе үй жағдайында өндірілген болуы мүмкін (торт, салаттар, аспаздық өнімдер т.б.).
Тамақ өнімдері, оның ішінде сүт өнімдерін стихиялық сауда орындарынан алмау керек. Стихиялық сауда орындарында сатылатын сүт және сүт өнімдері ауру малдан алынуы мүмкін екенін ұмытпаңыздар. Стихиялық сауда орнынан сапасы мен қауіпсіздігін растайтын құжатсыз үй жағдайында дайындалған өнімдерді алған жағдайда Сіз денсаулығыңызға қауіп төндіресіз.
Стрептококк (лат. Streptococcus)- Грам оң хемоорганотропты факультативты анаэробты аспороген туысының бактериялары. Терісі іріңдеп қабынған ( тілме) науқастан (1874 Бильрот ),іріңді аурумен сепсис болғанда (1879, Пастер) стрептококктарды табады. Таза дақылын Фелейзен (1883) және Розенбах (1884) бөліп алады,қасиеттерін толық зерттейді Пневмониялық стрептококкты (пневмококкты) бірнеше зерттеушілер әр кезде ашып,оның белгілерін анықтаған (Кох - 1871,Клебс - 1875,Пастер-Шамберлан,Ру- 1881).Таза дақылын 1885 жылы Френкель боліп алады.1886 жылы Вексельбаум жан- жақты зерттейді. Стрептококктар:полиморфті,ұсақ кокктар,шар тәріздес,сопақша,жаңа бөленген дақылдарда кейде капсула тұзеді. Дақылдандыру: факультативті анаэробтар.Көмірсу,қан,сарысу қосыл-ған орталарда өседі. Жануарлар мен адамдардың паразиттері болып табылады. Көбінесе, ас қорыту және тыныс жолдарында, көп жағдайда ауыз және мұрын қуысында көптеп кездеседі. Патогенді стрептококтар инфекция тудыруға қабілетті. Көптеген аурулар туғызады. Мысалы: тілме, қызамық, жәй мұрын қуысының қабынуларын, сонымен қатар, пневмония, септикопиемия, сепсис сияқты ауыр ауруларды да тудыруға қабілетті.

Көптеген зерттеулердің арқасында санитарлық көрсеткіш ретінде пайдаланатын микроорганизмдер мынадай талапқа жауап беруі керек :
1. Микробтар адамның және жылықандылардың денесінен сыртқы ортаға көп мөлшерде бөлініп отыруы керек
2. Осы микроорганизмдер адамның және жануарлардың организмнен басқа табиғи резервуарларда болмауы керек
3. Сыртқы ортаға бөлінген микроорганизмдер өздерініңстіршілігін белгілі уақытқа дейін сақтап зардапты микробтардың тіршілік ететін уақытына жақындауы керек
4. Олар сыртқы ортада көбеймеуі керек
5. Олар сыртқы ортада биологиялық қасиеттерін өзгертпеу керек
6. Дифференциальды- диагностикалық зерттеу кезінде оңай және тез анықталуы керек
7. Индикация ,идентификация және сандық санау технологияларымен жасау жай экономика жпағынан орындалатын жеңіл микробиологиялық әдістермен анықталуы керек

Санитарлық-бактериологиялық зерттеулердің жоспарлануы
Санитарлы-бактериологиялық зерттеулер мынадай жағдайларда жүргізіледі:
а)Ағымды санитарлық қадағалау тәртібінде жүргізілетін қоғамдық тамақтану және сауда обьектілерін жоспарлы санитарлық тексеру кезінде.
б)Азық-түліктердің жаңа түрлерін технологиялық және сауда құралдарының жаңа түрлерін шығарудың технологиялық жолдарын, гигиеналық бағалау мақсатында ескертпелі санитарлық қадағалау тәртібімен объектілерді тексеру кезінде, сонымен қоса жаңа және қайта жөнделген кәсіпорындарды эксплуатациялауға берген кезді.
в)Тамақтық улану кезінде санитарлы-эпидемиологиялық қызмет орындарында лабораториялық зерттеулерді жүргізу, есептеу ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.