Биоалуандылық және түрлер жіктелуі

Жоспар
Кіріспе

Мазмұны:

Кіріспе

1. Биоалуандылық және түрлер жіктелуі

2. Жойылуға жалпы түсінік

3. Жойылу түрлері
3.1. Megolocerus giganteus
3.2. Солтүстік Америка жылқысы
3.3. Динозаврлар жойылуы

Қорытынды

Қолданылған әдебиеттер

Кәзіргі геологиялық дәуірде өмір сүріп жатқан түрлер олар ертеректегі дәуірде өмір сүрген түрлер ата-тектері. Көпшілік түрлер өлуге мәжбүр. Мүлдем жойылу тек түрлерге ғана тән емес сонымен қатар ол отрядтар, тұқымдастарға және үлкен топтарға да тән. Жер шарының тарихында жойылу белгілі бір үлкен масштабтарда бірнеше түрлерді қамыта жүрген. Жойылудың үш кезеңін ажыратуға болады: 1. жекелеген түрлер жойылуы (мысалы Megalouros giganteus), 2. белгілі түр топтарының жойылуы (мысалы: аммонит және бор дәуірінде) және 3. жаппай немесе жайылған жойылу (мысалы: бор дәуірінің соңы).
Түр топтарының жойылуы екі түрлі болады. Бірінде түр топтары өзінен кейін филогенетикалық қатар қалдырмастан жойылуы, ал екіншісі ол өзінен кейін өзінен әлдеқайда айырмасы бар ұрпағын қалдыруы.

Пән: Биология
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны:

Кіріспе

1. Биоалуандылық және түрлер жіктелуі

2. Жойылуға жалпы түсінік

3. Жойылу түрлері
1. Megolocerus giganteus
2. Солтүстік Америка жылқысы
3. Динозаврлар жойылуы

Қорытынды

Қолданылған әдебиеттер

Кәзіргі геологиялық дәуірде өмір сүріп жатқан түрлер олар ертеректегі
дәуірде өмір сүрген түрлер ата-тектері. Көпшілік түрлер өлуге мәжбүр.
Мүлдем жойылу тек түрлерге ғана тән емес сонымен қатар ол отрядтар,
тұқымдастарға және үлкен топтарға да тән. Жер шарының тарихында жойылу
белгілі бір үлкен масштабтарда бірнеше түрлерді қамыта жүрген. Жойылудың үш
кезеңін ажыратуға болады: 1. жекелеген түрлер жойылуы (мысалы Megalouros
giganteus), 2. белгілі түр топтарының жойылуы (мысалы: аммонит және бор
дәуірінде) және 3. жаппай немесе жайылған жойылу (мысалы: бор дәуірінің
соңы).
Түр топтарының жойылуы екі түрлі болады. Бірінде түр топтары өзінен
кейін филогенетикалық қатар қалдырмастан жойылуы, ал екіншісі ол өзінен
кейін өзінен әлдеқайда айырмасы бар ұрпағын қалдыруы.

Биоалуандылық және түрлер жіктелуі
Жер бетіндегі ағзалар түрлері өте үлкен, олар 5 және 80 миллион
арасында ауытқып тұрады. Осылар ішінде 1,4 миллионы ғана таксономиялық орны
анықталған. Олардың 750000 – насекомдар, 47000 – омыртқалы жануарлар,
250000 - өсімдіктер. Ал қалған түрлері ол омыртқасыз жануарлар,
саңырауқұлақтар, балдырлар және басқа микроорганизмдер.
Әр климото-географиялық зоналардағы түрлер зоналардағы түрлер молдығы
әртүрлі негізі олар полюстен – экваторға қарай баий түседі. Тропикалық
ормандарда жер бетіндегі сүтқоректілердің көбі кездеседі. Латын-
Америкасының ылғалды ормандарында бір гектер жерде 40-100 ағаш түрлері
кездессе, ал шығыста Солтүстік Америкада ол 10-30 түр ғана.
Биоалуандылықтың маңызы өте зор, көбісі тауар ретінде қолданылады.
Сонымен қатар кейбір түрлер өмір үшін өте маңызды. Адамдар тамақ ретінде
7000 өсімдік түрін қолданады, ал дүние жүзіндегі азықтар тек өсімдіктің 20
түрінен ғана алынады, олардың үш түрі (бидай, жүгері және күріш) барлық
қажеттіліктің жартысын қанағаттандырады.
Сонымен қатар биологиялық ресурстар өнеркәсіпте де шикізат көзі болып
табылады және медицинада кеңінен қолдаылады. Кәзіргі кезде адам баласы
пайдалы жабайы өсімдіктер мен жануарлар түрлерін игере бастады.
Адамның азық қорына жатпайтын ағзалар түрі жанама түрде пайда әкелуі
мүмкін. Мысалы: детритофаг- және фильтірлеуші жануарларды адам азық ретінде
қолданбаса да, олар биогенді элементтер айналымында әсіресе фосфор
айналымына үлкен әсер етеді.
Кәзіргі кезде биоалуандылық дегеніміз өсімдіктер, жануарлар,
микроорганизмдердің барлық түрлері және де оның құрамды бөлігі болып
табылатын экологиялық процестер.
Биоалуандылық үш деңгейде қарастырылады: 1. генетикалық, 2. түрлік
және 3. эко жүйелік. Генетикалық алуандылық дегеніміз жер бетіндегі ағзалар
геніндегі генетикалық ақпарат көлемі.
Түрлік алуандылық дегеніміз – жер шарындағы тірі ағзалардың түр
алуандылығы. Ал эко жүйе алуандылығы ол әртүрлі тіршілік орталарын,
биотикалық қауымды және биосферадағы экологиялық процестерді, сонымен қатар
тіршілік ортасының үлкен алуандылығымен сипатталады.

Түрлерді жоғалту
Әртүрлі геологиялық дәуірдегі эволюциялық процестер жер шарын
мекендейтін түр құрамын едәуір өзгертті.
Осыдан 65 миллион жыл бұрын бор дәуірінің аяғында түрлер көптеп
жойылды, әсіресе құстар мен сүтқоретілер. Ал динозаврлар болса жаппай
жойылды. Кейінірек биологиялық ресурстар қарқында жойылды, бірақ бор
дәуіріндегі жаппай жойылудан айырмашылығы ол кезде негізгі себеп табиғат
көріністері болса кейін түрлер жойылуы адамның әсерінен.
1810 ж америкалық орнитолог Александр Уилсон Огайо өзенінің маңында
кептерлер үйірін бақылады. Бірнеше күндер ішінде құстар тобының үлкендігі 1
шақырымнан асарлықтай аспанды жауып ұшып өтті. Уилсонның бағалауы бойынша
бұл топ ішінде 2 миллиардқа дейін құс болды. Кейін 100 жылдан соң 1914 ж 1
қыркүйегінде Цинцинат зообағында соңғы кептер өлді.
Бұл кептерлердің жойылуына екі жайсыз себептер әсер етті. Бірі олар
түнегенде және ұялағанда көп мөлшерде бір жерге тоқтаған, олардың саны
бірнеше миллион ол жер көлемі бірнеше квадрат километр ғана болған.
Екіншіден олар тамақ ретінде кеңінен қолданылған. Сондықтан бұл құстарды
арнайы аулауға шығатын аңшылар жасақталып, құс аулау шаруашылығы дамыды.
Кептерлер ұясы бар ағаштар шабылып ұядан әлі өсіп үлгермеген балапандар
алынды. ХІХ ғасырда кептерлер популяциясы азая бастады.
Сонымен дала кептері өзі сияқты жер бетінде өліп біткен түрлер
қатарына қосылды. Ғалымдар жер бетіндегі өсімдіктер мен жануарларды
сипаттағанша олардың ішінде 53 құстар түрі, 77 сүтқоректілер және басқа да
көптеген жануарлар мен өсімдіктер түрлері өліп бітті, негізгі антропогендік
факторлар әсерінен.
Кәзіргі кезде Одюбона ұйымы, Халықаралық құстарды қорғау және де
көптеген табиғат қорғау ұйымдары жойылып бара жатқан түрлерді қорғауға
барша күштерін салуда.
Құстар мен сүтқоректілердің жойылуы.
Жойылудың географиялық таралуы және оның әртүрлі тірі ағзалар
арасындағы жиілігі түрлер құрдан өлмейтінің көрсетеді.
Эксперттердің айтуы бойынша кейінгі 20-30 жыл ішінде жойылу қауіпі
барлық биоалуандылықтың 25 %-на әсер етеді. Кейбір түрлер, селекцияда
қолдан сұрыптаудың базасына айналған, мысалы, жылқы, сиыр – қәзір табиғатта
жабайы түрде мүлде кездеспейді. Ал кейбір үй жануарларының (ит, шошқа,
мысық) ата-тектері табиғатта жабайы түрде әлі де кездеседі. Жабайы түрлер
және үй формаларының арасында қолайлы жағдайларда жақсы гибридизация жүріп
пайдалы ұрпақ береді. Қасқыр және ит, қабан мен шошқа, орман және дала
мысығының гибридтерінің мысалы бар.
Биоалуандылықтың жойылу қауіпі күннен-күнге өсуде. 1990 және 2020
жылдар аралығында 5-тен 15 %-ға дейін түрлер жойылуы мүмкін, олардың басты
себебі тропиктардағы ормандарды жою. Ол дегеніміз 15000-нан 50000-ға дейін
түрлер жылына немесе 40-140 түр күніне жойылады. Қәзіргі кезде өсімдік пен
жануардың 22000 түріне жойылу қауіпі төнуде. Олардың ішінде омыртқалы
жануар түрінің 66 % континенттерде мекендейді.
Түрлер жойылуының төрт негізгі себебі ажыратылады:
1. Өмір сүру ортасын жоғалту, фрагментация және модификация.
2. Ресурстарды шамадан тыс қолдану.
3. Қоршаған ортаны ластандыру.
4. Табиғи түрлерді интродукциялық экзотикалық түрлермен шығару.
Барлық жағдайда антропогендік фактор әсер етеді. Мамандар есептеуі
бойынша жер шарында жылына тропикалық ормандардың 11,1 миллион гектары
жойылуда (21 гектар әр минутта). Тропикалық ормандардың 70 %-ға дейін
жойылуы сол орманда тіршілік еткен түрлер ғана жойылып қоймай, сонымен
қатар көрші аймақтардағы түрлердің 30 %-ға дейін жойылуына әсер етеді.
Мысалы, мекен ету ортасына антропогендік ауырлық түсуіне байланысты
африкандық піл де жойылу қауіпінде. Қоршаған орта ластануына антропогендік
әсердің химиялық заттары токсиндері мен ксенобиотиктер үлкен әсер етеді.
Пестицидтер, мысалы, ДДТ ол уақыттан бері экологиялық қауіпті зат ретінде
ұйғарылса да, әлі де топытақтан және де тірі ағзалар ұлпаларынан табылуда.
Атмосфераға порникалық газдардың қалдықтарын тастау климат өзгеруіне
сонымен қатар биоортаның түр байлығына әсер етуі мүмкін. Мамандар болжауы
бойынша олар жер шарундағы көптеген экожүйенің түр құрамын өзгерте алады.

Биоалуаныдылықта сақтау шаралары
Бұрынғы кеңес одағында биоалуандылық туралы Конвенция қабылданды, ол
жағдай күрделілігін көрсететін әртүрлі мемлекеттердің ұзақ уақыт бойы
сұраныстарының біріктірілген шешімі болып табылады.
Конвенция мақсаты болып табылатын биоалуандылықты дұрыс пайдалану және
сақтауда төрт шаралар ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.