Фармацевтикалық терминдердің латын тілінде дәріптелуі жайлы

Пән: Медицина
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министірлігі Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті

СӨЖ

Тақырыбы: Фармацевтикалық терминдердің латын тілінде дәріптелуі

Орындаған: Шідербаев Айдар

Тобы: ВМ-501

Тексерген: Билялов Е. Е

Семей 2015 жыл.

Жоспары:

I. Кіріспе

1. 1 Фармацевтикалық терминология туралы түсінік

II. Негізгі бөлім

2. 1 Фармацевтикалық терминдердің түйіткілдер

2. 2 Фармацевтикалық терминдердің латын тілінде дәріптелуі

III. Қорытынды:

IV. Пайдаланылған әдебиеттер

Фармацевтикалық терминология туралы түсінік

Фармацевтикалық терминология /гр. pharmakeia -дәрі-дәрмектің жасалуы және колданылуы/- медицина терминологиясының негізгі бір саласы болып есептелінеді. Фармацевтикалық деген сөз гректің “pharmacon” (дәрі) сөзінен шыққан. Ал фармакология дегеніміз - бұл дәрі-дәрмектердің ағзадағы әсерін тигізу жөніндегі ғылым. Фармация - бұл өсімдіктен, мал өнімдерінен, минералдан және синтез әдісімен алынған дәрі-дәрмектердің өндірісі мен қолданылуы.

2. 1 Фармацевтикалық терминдердің түйіткілдер

Қоғамның дамуына байланысты әр ғылым саласындағы терминдердің саны көбейіп, қолдану аясы кеңейе түсті. Сондықтан да белгілі бір түсінікті дәл белгілеп, сөз мәнін нақтылы көрсететін терминдерді жасау маңызды үрдіске айналды. Осыған байланысты латынның Oleum және Unguentum деген сөздерін қарастыратын болсақ, осы сөздер медицина, фармация және биология ғылымдарында кеңінен қолданылады әрі осы сөздерді барлық фармацевтер, медицина саласындағы азаматтар біледі. Латынның Oleum сөзі орыс тіліне масло, қазақ тіліне май деп аударылған және Oleum сөзінің орыс тіліндегі әрі қазақ тіліндегі баламаларының нақтылығы еш талас тудырмайды. Ереже бойынша майлар деп глицерин мен май қышқылдарының күрделі эфирлерін айтады.

Қалыпты жағдайдағы майлар сұйық және қатты болады. Ал латынның Unguentum деген сөзін қарастыратын болсақ, бұл сөз латынның Unguere - жағу (мазать) сөзінен алынған. Мұндағы Unguentum сөзі зат есім де, Unguere сөзі - етістік. Сондықтан Unguentum сөзі латын тілінде термин ретінде қолданылған және орыс тіліне мазь деп аударылған. Осы сөздің қазақша аудармасын қарастыратын болсақ, Unguere -жағу етістігінің жақ түбірінің әсерінен қазақшаға бір сөзбен жағылма және екі сөзбен жақпа май деп аударылып, даулы мәселе қалыптасқан. Осындай теке-тірестің салдарынан аударушыларға, оқытушылар мен оқушыларға күні бүгінге дейін үлкен ыңғайсыздық туып отыр. Енді осы сөздің аудармасын келесідей жазып көрейік.

Латыншасы - Oleum, орысшасы - масло, қазақшасы - май.
Латыншасы - Unguentum, орысшасы - мазь, қазақшасы - жағылма.
Oleum және Unguentum деген латынша терминдер заттардың бір-біріне ұқсамайтындығын және екі зат екенін білдіреді, ал осы сөздердің орысша баламалары да заттардың екеу екенін көрсетеді. Енді қазақшаға Oleum - май, ал Unguentum - жақпа май деп аударылған нұсқасын қарастырайық. Oleum сөзінің қазақша баламасы май болса, онда май сөзі екінші рет тағы да Unguentum сөзіне балама бола алмайды. Бұл аударма (жақпа май) екі сөзден тұрғандықтан, термин болмай тек сөз тіркесі болады. Сондықтан латынның Unguentum деген сөзін жақпа май деп аударуды ғылым тіліне жатқызуға болмайды. Жақпа май сөзі тоң май, сұйық май, сары май, өсімдік майы, жануар майы, қарын майы деген атаулар қатарында болғаны орынды болар еді. Осыдан туындайтыны, Oleum терминінің - май, ал Unguentum терминінің баламасы ғылыми тұрғыдан жағылма болады. Сонымен жағылма деп сыртқа қолданылатын тұтқыр пластикалық қасиетті, бір немесе бірнеше дәрілік заттардан және негізден тұратын жұмсақ дәрілік қалыптарды айтады.

Фармацевтикалық терминдердің латын тілінде дәріптелуі Құрылу ережелері

1. Көп дəрілік заттардың латын атаулары -um-ға аяқталаын n тектік

түріндегі екінші жіктеудің зат есімдері: Ampicillinum. Бұл зат есімдер ілік

септігінде -i-ге аяқталады: Ampicillini. Екпін бұл терминдерде соңғы

буынның алдындағы буынға түседі жəне қазақ тіліне um жалғауынсыз

аударылады - ампициллин. .

2. n тектік түріндегі екінші жіктеудің зат есімдерінің біразы -ium

жалғауына аяқталады. Олар -ий, -форм жалғауымен сай келеді: натрий -

Natrium, хлороформ - Chloroformium. Мұндай зат есім ілік септігінде -ii-ға

аяқталады: Chloroformii (бірінші і- түбірдің соңғы дауыстысы) . Екпін

соңынан санағанда үшінші буынға түседі.

3. -а -ға аяқталатын шет елдік препараттар I жіктеу бойынша жіктеледі: