Әлемдегі және Қазақстандағы демографиялық жағдай және азық түлік мәселесі

ЖОСПАР:
1 Табиғи қорлар және оларды тиімді пайдалану
2 Әлемдегі және қазақстандағы демографиялық жағдай және азық түлік мәселесі (2014.2015 ж.)
3 Өнеркәсіп пен ауыл шаруашылығында аз қалдықты технологиялар енгізу.

1 Тіршіліктің негізі болып саналатын жер, су қорларының жасалуына мемлекет тарапынан жыл сайын күрделі қаржы жұмсалады, сонымен қатар мелиорациялық шаралар мұнымен ұштастырыла жүргізіледі.Табиғатты қорғау жұмысында ведомстволық көзқарасқа жол берілмеуі керек. Сондықтан бұл проблемаға жинақты және мемлекеттік тұрғыдан қарап, қоршаған ортаны қорғаудың және оны басқарудың барлық жүйесін табандылықпен жақсарту қажет.Перспективалық жоспарлады жасағанда әртүрлі факторлардың,көп қырлы құбылыстардың байланысын және олардың ауыл шарушылық өндірісін жеделдетуге тигізетін әсерін ескеру керек.Ауа райы жағдайын есепке алу. Ауа райы-табиғаттың ауыл шаруашылығы үшін ең негізгі факторларының бірі болып саналады. Сондықтан да олар ауыл шаруашылығының ауа райы қоры деп саналып, табиғаттың басқа да қорлары сияқты тиянақты түрде есепке алынып тиімді пайдалануды қажет етеді.Жылу қорлары жауын-шашындармен үйлесе отырып ауыл шаруашылық дақылдарының өнімінің қалыптасуына өте күшті әсер етеді. Ауарайының қолайлы жағдайларын дұрыс пайдалана отырып республикамыздың оңтүстік облыстарының шарушылықтары жүгері және көпжылдық тұқымын өндіруге мамандандырлып, өндірілген тұқым өнімін жылу қорлары жеткіліксіз солтүстікегі шарушылықтарға жібереді.Оңтүстікте орналасқан шарушылықтарда ауыл шаруашылық дақылдарын қайта себу және аңыздық дақылдар себу кеңінен тараған. Бұл әдісті алғашылардың бірі болып Сарыағаш, Келес және басқа да суармалы егіншілікте бір жерден екі өнім өндіретін Шымкент облысының шаруашылықтары қолданды.Сөйтіп, республикамыздың солтүстік аудандарында жаңадан суарылатын жерлерді жинақты пайдаланудың озат тәжірибесі оларды жылу қорларының

Қосымша әдебиеттер:
1 Қ.С.Есенғалиева «Экономикалық теория негіздері»
2 А.Н.Доғолов Н.С.Досмағамбетов «Экономикалық теория»
3 А.Б.Темірбекова «Экономикалық теория негіздері» Алматы 2014

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
Семей қаласындағы Шакәрім атындағы мемлекеттік университеті

СӨЖ

Тексерген:Мурзалимова Асель Қабдығалиевна
Орындаған: Сансызбаев Нұртай
Топ: ВС-403
Тақырыптар: 1 Табиғи қорлар және оларды тиімді пайдалану
2 Әлемдегі және қазақстандағы демографиялық жағдай және азық түлік мәселесі (2014-2015 ж.)
3 Өнеркәсіп пен ауыл шаруашылығында аз қалдықты технологиялар енгізу.

Семей 2015

ЖОСПАР:
1 Табиғи қорлар және оларды тиімді пайдалану
2 Әлемдегі және қазақстандағы демографиялық жағдай және азық түлік мәселесі (2014-2015 ж.)
3 Өнеркәсіп пен ауыл шаруашылығында аз қалдықты технологиялар енгізу.

1 Тіршіліктің негізі болып саналатын жер, су қорларының жасалуына мемлекет тарапынан жыл сайын күрделі қаржы жұмсалады, сонымен қатар мелиорациялық шаралар мұнымен ұштастырыла жүргізіледі.Табиғатты қорғау жұмысында ведомстволық көзқарасқа жол берілмеуі керек. Сондықтан бұл проблемаға жинақты және мемлекеттік тұрғыдан қарап, қоршаған ортаны қорғаудың және оны басқарудың барлық жүйесін табандылықпен жақсарту қажет.Перспективалық жоспарлады жасағанда әртүрлі факторлардың,көп қырлы құбылыстардың байланысын және олардың ауыл шарушылық өндірісін жеделдетуге тигізетін әсерін ескеру керек.Ауа райы жағдайын есепке алу. Ауа райы-табиғаттың ауыл шаруашылығы үшін ең негізгі факторларының бірі болып саналады. Сондықтан да олар ауыл шаруашылығының ауа райы қоры деп саналып, табиғаттың басқа да қорлары сияқты тиянақты түрде есепке алынып тиімді пайдалануды қажет етеді.Жылу қорлары жауын-шашындармен үйлесе отырып ауыл шаруашылық дақылдарының өнімінің қалыптасуына өте күшті әсер етеді. Ауарайының қолайлы жағдайларын дұрыс пайдалана отырып республикамыздың оңтүстік облыстарының шарушылықтары жүгері және көпжылдық тұқымын өндіруге мамандандырлып, өндірілген тұқым өнімін жылу қорлары жеткіліксіз солтүстікегі шарушылықтарға жібереді.Оңтүстікте орналасқан шарушылықтарда ауыл шаруашылық дақылдарын қайта себу және аңыздық дақылдар себу кеңінен тараған. Бұл әдісті алғашылардың бірі болып Сарыағаш, Келес және басқа да суармалы егіншілікте бір жерден екі өнім өндіретін Шымкент облысының шаруашылықтары қолданды.Сөйтіп, республикамыздың солтүстік аудандарында жаңадан суарылатын жерлерді жинақты пайдаланудың озат тәжірибесі оларды жылу қорларының жеткіліксіз және өсу дәуірі қысқа болған жағдайда да тиімді пайдалануға мол мүмкіншіліктердің барлығын дәлелдейді.Сондай-ақ республикада суару жүйелерін жобалағанда және олардың құрылыстарын салғанда ауыл шаруашылығы дақылдарының өнімінің құралуына желдің де тигізетін зиянды әсерін ескеру қажет. Бұл жүйелерді жобалағанда оларда орман алқаптарын отырғырғызу және басқа суару аймағында желдің күшін кемітетін шараларды қолданған жөн.Жер қорлары. Республика жер қорларың тиімді пайдалану проблемасының көлемді міндеттер екені белгілі. Республиканың территориясы 272 млн гектар жерді алып жатыр. Сондықтан, келешекте егістіктің көлемін одан әрі ұлғайту тек суармалы егіншілік негізінде қуаң және шөлей аймақтарды игеру арқылы іске асырылмақшы.Республикадағы су қорлары. Республика жерінде 85 мыңға жуық өзендер мен уақытша су жүретін сай-салалар бар, оның ішінде 228 өзеннің ұзындығы 100 км артығырақ, ал6 өзеннің ұзындығы 1000км жетеді. Жер беті су қорларының территориялық жағынан да біркелкі таралмауы және жыл бойы біркелкі болмауы республика облыстарының сумен қамтамасыз етілу көрсеткішіне әсерін тигізуде.Қазақстан өзендерінің су жүру режимі жыл бойн біркелкі болмайды және олардың өзгерістері көп жылдар аралығында да кездесіп тұрады. Сондықтан жер беті су қорларын толығырақ пайдалану үшін реттегіш су қоймаларын жасау керек.Арыс-Түркістан, Нұра-Есіл, Үлкен Алматы және Ертіс-Қарағанды каналының бірінші кезегінің құрылыстары салынып бітті. Ертіс-Қарағанды каналып Жезқазған қаласына жеткізетін екінші кезегінің құрылыстары жүргізіліп жатыр.Шығыс су шарушылығы ауданы. Бұл ауданға негізінен Алматы және Талдықорған облыстарының территориясы жатады 2000 ж. пайдалануға мүмкін болатын су қорының мөлшері 38,77 млрд текшеметр шамасында текшеметр шамасында болмақшы.Оңтүстік су шаруашылығы ауданы. Бұл ауданға Шымкент, Жамбыл және Қызылорда облыстары жатады 2000 ж пайдалануға мүмкін болатын су қорының мөлшері 26,69 пайдалануға мүмкін болатын су қорының мөлшері.Батыс су шаруашылық ауданы. Бұл ауданға Орал, Атырау және Маңғыстау облыстары және Ақтөбе облысының батыс жақ бөлігі жатады 2000ж. пайдалануға мүмкін болатын су қорының мөлшері жылына 9,42 млрд текшеметр.Орталық су шаруашылық ауданы. Бұл ауданға Қарағанды мен Жезказған облыстарының территориясын және Ақмола, Торғай, Қостанай және Ақтөбе облыстарының бірен-саран жерлерін алып жатыр 2000ж. пайдалануға мүмкін болатын су қорының мөлшері жылына 5,05 млрд текшеметр шамасында.Солтүстік су шаруашылық аударны. Бұл ауданға Көкшетау, Солтүстік Қазақстан, пайдалануға мүмкін болатын су қорының мөлшері жылына влодар облыстарының бірен-саран территориясы және Қостанай облысы мен Ақмола облысының солтүстікаудандары кіреді пайдалануға мүмкін болатын су қорының мөлшері жылына 2000 ж. пайдалануға мүмкін болатын су қорының мөлшері жылына 3,12 млрд текшеметер шамасында.Жоғарыда келтірілген өзендерде бөгендер, гидротехникалық құрылыстар жүйесін, су қоймаларын және басқада құрылыстар салудың нәтижесінде оларда су ағынын реттеп, оны тиімді пайдалануға мүмкіншілік туады. Дегенмен, Оңтүстік Қазақстан өзендерінің бассейндерінде су балансының қолайсыздау болып отырғаны мәлім.Жер асты сулары. Республика және жер қойнауын қорғау министрлігінің деректеріне сәйкес минералдығы әр литрге 10 грамм шамасасындағы жер асты суларының пайдалануға мүмкін болатын жылдық қоры 41,71 млрд текшеметрге тең оның ішінде минералдығы литріне 1 грамға дейінгі сулар қоры 10,49 млрд текшеметр, ал 3 гл дейінгісі 26,46 млрд текшеметр шамасында болады.Еске салатын бір жағдай осы уақытқа дейін жер асты сулары қоры жеткіліксіз пайдаланылып келді. Суды негізгі пайдаланушыларға ауыл шаруашылығы, оның ішінде суармалы егіз шаруашылығы және жайылымдарды суландыру жатады және болашақта да солай болмақшы.Сонымен қатар су және жер қорлары облыстар арасында және су шаруашылықтары бойынша біркелкі таралмаған.Республикамызда суарылатын жерлердің осындай біркелкі орналаспауымен бірге суаруға жарайтын жерлердің көлемінің су көздеріне сәйкес болмауы да көптен кездеседі.Үстіміздегі он жыл ішінде өзен суларын реттен және оларды қайта бөлуді қамтамасыз ету негізінде су қорларын толығымен пайдалануға мүмкіндік туғызаты көптеген ірі гидротехникалық құрылыстар мен су қоймалары құрылыстары салынды.Өзендер суын бассейндер арасында қайта бөлу және оларды суы өте тапшы аудандарда комплексті пайдаланды қамтамасыз ету үшін Ертік-Қарағанды каналының екінші кезегі құрылысын аяқтап, Үлкен Алматы каналының құрылысын да жеделдеткен дұрыс.Жоғарында көрсетілген арнаулы және көп жылдарға жобаланған су шаруашылық шаралары облыстардағы әрбір жеке су шаруашылықь аудандарының және суару жүйелерінің ерекшеліктерін ескере отырып жоспарлы түрде іске асырылмақшы.Жоғарыда көрсетілгендей қазіргі кезде Ертік-Қарағанды каналы құрылысының екінші кезегі жүргізілуде, ал оның бірінші кезегі іске қосылып Қазақстанның өндіріс орталығы болып саналатын Қарағанды-Теміртау торабына су беруде.Ертік-Қарағанды каналының екінші кезегі құрылыстары салынып болғаннан кейін Жезқазған, Атасу және Шет өндірістік аудандарының өнеркәсіп орындары мен а ауыл шаруашылығын сумен толық қамтамасыз етуге мүмкіншілік туады. Су қоры өте мол екінші ауданға Алматы және Талдықорған облыстары кіретін Оңтүстік-Шығыс су шаруашылығы жатады. Бұл ауданда құнарлы жерлермен су қорларының молдығы және ауа райының қолайлылығы дәнді дақылдар, көкөніс және малазығы дақылдарын өсіріп, одан тұрақты және мол өнім алуға мүмкіншілік туғызады.Осы су шаруашылығы ауданындағы Іле-Балқаш су жүйесінің маңызды артериясы болып Іле өзені саналады.Жоспар бойынша келешкте Талдықорған облысында Қаратал және Көксу өзендері бассейндеріндегі жерлердің көлемі ұлғайтылып, ол үшін суы маусымды реттелетін су қоймасы бар Шанғар гидроторабы негізінен Вабалиян су жүйесі құрылысы салынбақшы.Дегенмен су қоймалары құрылыстарын салу және жергілікті су қорларын қайта бөлу арқылы суармалы егіншілік шаруашылығы сумен толық қамтамасыз егілмейді, олар тек өзендер суын маусымдық және көпжылдық реттеу арқасында су қорын тиімді пайдалануға мүмкіншілік туғызады. Сондықтан бұл мәселені шешу үшін республикамыздағы жер асты суларының мол қорын толық пайдалану мен суару жұмыстарын ұйымдастырғанда суды тиімді және үнемді пайдаланудың алатын орын зор.Суды пайдалану шығынын азайтумен күресу-суармалы егіншіліктің тиімділігін арттырдың негізі шарты болып саналады. Осындай күрделі мәселені шешу суару жүйелерінің ехникалық жағдайымен тікелей байланысты болғандықтан бұрын салыған және жаңадан салынатын суару жүйелерін техникалық жағынан жетілдіру мәселесіне қатал талаптар қою қажет.
2 Қазақстаннын демографиялық жағдай.Демографиялық жағдайдың жақсаруы, халықтың туу денгейiнiң 18,42-ден (2005 ж.) 22,75-ке (2008 ж.) дейiн артуы;өлiм-жiтiм көрсеткiшiнiң тұрақтануы - 9,74 (2005 ж. - 10,37);халықтың табиғи өсу коэффициентiнiң 1000 адамға шаққанда 13,01-ге (2005 ж. - 8,05) дейiн өсуi байқалды.Республикада халықтың саны 2005 жылмен салыстырғанда 762,6 мың адамға ұлғайды және 2010 жылдың басында 16004,6 мың адамды құрады. Мембағдарламаны iске асыру кезеңiнде сырқаттанушылықтың сәл ұлғаю (1,7%) үрдiсi белгiлi болды. Сырқаттанушылық құрылымында бiрiншi орынды тыныс алу ағзаларының аурулары (39,37%), екiншi - жарақаттанушылық пен уланулар (6,88%), үшiншi - несеп-жыныс жүйелерiнiң аурулары (6,86%), одан кейiн асқорыту ағзаларының аурулары (6,46%), терi және терiасты жасушаларының аурулары (6,08%), қан және қан өндiру ағзаларының аурулары (4,24%), қанайналым жүйесiнiң аурулары (3,72%), инфекциялық және паразиттiк аурулар (3,24%), басқа да аурулар (23,14%) алады.Демографиялық жағдайдағы оң iлгерiлеушiлiкке қарамастан, ана мен бала денсаулығының темен деңгейi сақталуда. Ұрпақты болу өзектi проблема күйiнде қалып отыр, некеге тұрғандардың 16 %-ға жуығы ұрпақсыз болып табылады. Бұл көбiнесе жыныстық жолмен берiлетiн инфекциялардың (бұдан әрi - ЖЖБИ) кеңiнен таралуына және түсiктiң жоғары деңгейiне байланысты, бұл өз кезегiнде халықтың, ең алдымен жас адамдардың қауiпсiз жыныстық мiнез-құлқымен айқындалады. Тiркелген жағдайлардың статистикасына сәйкес елдегi 4 жүктiлiктiң 1-i жасанды үзумен аяқталады. 15-19 жас аралығындағы жасөспiрiм қыздардың босану жиiлiгiнiң ұлғаю үрдiсi бар және 2008 жылы 1000 адамға шаққанда 31,1-дi құрады. Ана өлiм-жiтiмiнiң негiзгi себептерi (100 мың тiрi туғандарға шаққанда 2005 ж. - 40,5; 2009 ж. - 36,9) акушериялық қан кетулер, гестоздар, экстрагениталдық патологиялар болып отыр72005 жылы нәресте өлiм-жiтiмiнiң деңгейi 1000 тiрi туғандарға шаққанда 15,1-дi құрады. 2008 жылдан бастап тiрi туу және өлi туу өлшемдерiнiң енгiзiлуiмен нәресте өлiм-жiтiмiнiң көрсеткiшi 20,7-нi құрады және 2009 жылы 1000 тiрi туғандарға шаққанда 18,4-ке дейiн төмендеу үрдiсi байқалады. Нәресте өлiм-жiтiмiнiң негiзгi себептерi перинаталдық кезеңде туындаған жағдайлар болып табылады (60,4%). Нәресте өлiм-жiтiмiнiң құрылымында екiншi орынды туа бiткен патология алады, бұл жүргiзiлген ерте диагностиканың (туа бiткен патологияны анықтау мәнiне жүктi әйелдердiң скринингi) жеткiлiксiздiгiн, ата-аналардың саламатты өмiр салтын сақтамайтындығын және республиканың бiрқатар өңiрлерiнде қолайсыз экологиялық жағдайды айғақтайды.2007 - 2009 жылдардағы деректердi талдау өлiм-жiтiмнiң барлық себептерi арасында 1 жасқа дейiнгi балалардың респираторлық аурулардан және пневмониядан өлiм-жiтiмi 3-орынды, инфекциялық аурулардан өлiм-жiтiмi 1-орынды алатынын көрсеттi. 2008 жылы Қазақстан Республикасында 5 жасқа дейiнгi балалардың пневмониямен сырқаттанушылығының 33774 жағдайы тiркелдi. 2008 жылы 5 жасқа дейiн балалар өлiм-жiтiмi жағдайының жалпы саны 8 225 баланы құрады, пневмониядан 1,5 мың бала қайтыс болды.Қазiргi таңда пневмококктық инфекциядан ең тиiмдi және экономикалық пайдалы қазiргi заманғы медицинадағы профилактикалық iс-шара вакцинация болып табылады. Республиканың профилактикалық екпелерiнiң күнтiзбесiне 2 айлық балаларға пневмококктық инфекцияға қарсы вакцинацияны енгiзу 5 жасқа дейiнгi балалардың пневмониямен сырқаттанушылығын 50 %-ға дейiн, өлiм-жiтiмiн 20 %-ға дейiн айтарлықтай төмендетуге қол жеткiзуге мүмкiндiк бередi.Қазiргi таңда Қазақстанда егде жастағы адамдар барлық халық санының 7,7 %-дан астамын құрайды. Бiрiккен Ұлттар Ұйымы сарапшыларының болжамдары бойынша таяу жылдары Қазақстанда егде жастағы адамдардың саны 11 %-ға артатындығы күтiлуде. Соған байланысты оларға медициналық көмек көрсетудi жақсарту үшiн республикада геронтологиялық көмек жүйесiн құру қажет.Өткен бесжылдық кезеңде әлеуметтiк мәнi бар аурулардың таралушылығы мен халық өлiм-жiтiмiнiң кейбiр көрсеткiштерiнiң төмендеуi байқалады. Мәселен, туберкулезден болған сырқаттанушылық пен өлiм-жiтiм көрсеткiшi (100 мың адамға шаққанда тиiсiнше 147,3-тен 105,5-ке дейiн және 20,8-ден 12,5-ке дейiн) төмендеген. Сонымен қатар осы ауру бойынша эпидемиологиялық жағдай шиеленiскен күйiнде қалып отыр. Бәсекеге қабiлеттiлiктiң жаһандық индексiнiң рейтингiнде Қазақстан сырқаттанушылық бойынша 94-орында (2007 ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.