Микроб ферменті, классификациясы. Микроорганизмдердің көмегімен органикалық заттардың, азот, күкірт, фосфор және темір қосылыстардың өзгеріске ұшырауы

1. Микроб ферменттері, классификациясы.
2. Микрооргонизмдердің көмегімен органикалық заттардың, азот, күкірт, фосфор және темір қосылыстарының өзгеріске ұшырауы.

Микроорганизмдер - (бактериялар, саңырауқұлақтар, қарапайымдылар, вирустар) өзара ұқсастықтарына, ерекшеліктеріне және қарым-қатынасына қарай өз іішнде жүйелендірілген. Мұнымен арнайы ғылым- микроорганиздер систематикасы (жүйесі) айналысады. Систематика үш бөлімнен тұрады: түрлерге жіктелуі, яғни классификация, таксономия және идентификация. микроағзалар таксономиясының негізіне олардың морфологиялық, физиологиялық, биохимиялық және молекулярлық-биологиялық қасиеттері жатыр.
Микроорганизмдер ферменттері . Микробтардың ферменттері эндо және экзоферменттер болып бөлінеді. Эндофермент цитоплазмамен тығыз байланысты, экзоферменттер қоректіе заттарды қарапайым заттарға ыдыратады. Микробтық жасушада өтетін барлық процестер толығымен ферменттердің белсенділігіне тәуелді. Ферменттер суда, сондай-ақ тұз, қышқыл және сілті ерітінділеріне ериді. Олардың молекулалық массасы үлкен және зарядталған. Ферменттер - протеиндік кешен, кристалл пішінді. Ерітіндіде тұнбаға түсе алады. Ферменттердің екі тобы белгілі: біркомпонетті, протеин және простетикалық немесе белсенді топтан тұрады. Протеин – апофермент, ал белсенді топ кофермент деп аталады. Протеиндік және простетикалық топтар өз алдына ферментативтік белсенділік көрсете алмайды, олар қосылғанда ғана ферменттік қасиеттке ие болды.
Ферменттердің каталитикалық белсенділігі өте аз мөлшерде байқалады. Ферменттер реакция соңына дейін өзгермейді, соңғы өнімдердің құрамына кірмейді. Олар улы емес.
Ферметтердің жіктелуі. Ферменттер 6 класқа бөлінеді: оксидоредуктазалар, трансферазалар, гидролазалар, лиазалар, изомеразалар, синтетазалар.
1. Оксидоредуктазалар — тотықтырушы –тотықсыздандырушы ферменттер.
2. Трансферазалар — биологиялық реакцияларда атомдар тобын және молекула қалдықтарын алмастырып ауыстыратын ферменттер.
3. Гидролазалар —бұл ферменттер химиялық байланыстарды үзеді де, суды қосады.
4.Лиазалар – бұл ферменттер субстратты гидролиздік емес жолмен ыдырауын, катализдейді және бұл кезде субстрат молекуласында өос байланыс түзіледі. Бұған 90 нан астам ферметтер кіреді, олардың ішіндегі маңыздысы карбоксилаза, альдегид-лиаза.
5. Изомеразалар — изомерлер түзілу арқылы заттардың молекула ішіндегі өзгерістерін катализдейді. Зат алмасуда маңызды рөл атқарады.
6. Лигазалар —ферменттер пирофосфоралық байланыстардың ыдырауы нәтижесінде қарапайым заттардан күрделі қосылыстардың синтездеуин жеделдетеді.
2. Микрооргонизмдердің көмегімен органикалық заттардың, азот, күкірт, фосфор және темір қосылыстарының өзгеріске ұшырауы.
Микробтар үшін азоттың көздері әртүрлі болатындықтан кейбір зерттеушілер (Н.Д. Иерусалимский) оларды аминоавтотрофтар және аминогетеротрофтар деп екі топқа бөлуд ұсынған. Біріншісі протеиндік азоттың минералдық немесе қарапайым қосылыстарынан синтезделсе , соңғысы дайын аминқышқылдарын пайдаланады.
Күкірт тірі организмдердің қажетті элементтердің бірі. Топырақта күкірттер сульфаттар және сульфидтер, органикалық қосылыстар құрамында кездеседі. Топырақта түрлі биологиялық процестердің әсерінен пайда болған сутегі құрамында күкірті бар аминқышқылдарын тотықсыздандырады да, күкіртсутегін түзеді.Күкіртсутегі мен күкіртқышқылдары тұздарының сутегі ионының тотықсыздандырғыш әрекеті нәтижесинде пайда болады. Мұндай құбылыс күкірт бактерияларынан байқалады. Оған: Spirillum ,desulfuricans жатады. Күкіртсутегі улы келеді. Егер топырақта жиналатын болса онда өсімдік тірішілік ете алмайды. Ал суда жиналса өсімдіктер мен жануарларда тіршілігі жойылады. Күкірт сутегі күкірт бактерияларымен тотыққанда күкірит кені пайда болады, яғни өнеркәсіптік пайдасы бар.