Ауески ауруы кезіндегі қолданылатын биопреапараттар

І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
1. Ауески туралы жалпы сипаттама
2. Емі. Алдын алу

ІІІ. Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

Ауески ауруы (Morbus Aujeszky), жалған құтыру — мал індеті. Мұнымен, көбінесе, сиыр,шошқа, қой-ешкі ауырады. Негізінен орталық ми жүйесі мен тыныс алу жолдары зақымданады. Аурудың қоздырғышы — герпес вирусы. Вирус мал қиында, жем-шөп құрамында 40 — 60 күн, ал тышқан өлекселерінде 185 күнге дейін сақталады. Биотермиялық өңдеуден өткен мал қиында вирус 8 — 15 күннің ішінде, формальдегид, күйдіргіш натрий ерітінділерінде 5 — 20 минутта өледі. Індет негізінен ауру мал арқылы тарайды, әсіресе, оның маңқасы, зәрі өте қауіпті. Аурудан жазылған мал 2 — 3 жылға дейін вирус таратқыш болып қала береді. Табиғи жағдайда ауру залалданған жем-шөп, су, кеміргіштер арқылы тарайды.
Ауру алғашқы 5 — 10 күнде білінбейді, кейіннен малда жөтел пайда болып, пысқырады, аузы-мұрнынан маңқа ағады. Тыныс алуы қиындап, жұтқыншағы түйіледі, теңселіп бір орнында айнала бастайды. Денесі тырысады, басы желкесіне қарай тартылып кетеді. Ауру жылқы үркек келеді, қызуы 40С-қа жетіп, үсті қышиды, дірілдеп, кейде шойырылып қалады. Қой мен сиыр бұған қосымша қылғынып, жұтына алмайды, ауру 2 — 3 күнге созылады. Індетті белгілері бойынша қарап және бактериол. зерттеулермен анықтайды. Індетке шалдыққан малды бөлек бағады, мал қорасы залалсыздандырылады.
Ауески ауруы анықталған шаруашылықты (ферма, бригада, аула, аң өсіретін орын) сол аурудан қолайсыз хабарланып карантин қойылады. Бір мезгілде ауруды жою шараларының жоспары бекітіледі.
Карантиннің шарты бойынша тиым салынады:
1) Ауески ауруына бейім жануарларды шаруашылыққа әкелуге және әкетуге, сонымен бірге шаруашылықтың (ферманың) және қоралардың іштерінде қайтадан топтастыруға;
2) шаруашылықтан терілерді, қой терілерін алдын-ала залалсыздандырусыз, сонымен қатар қолайсыз ферманың (бөлімшенің) аумағында дайындалған және сақталған жем, шырынды және көлемді азықтарды (шөп, сабан) шығаруға. Бұл азықтар сол жерде ауырып жазылған және вакцинациядан өткен жануарларды азықтандыру үшін пайдаланады;
3) шаруашылықтарда (фермаларда) жануарларды шағылыстыруға, оларды өлшеуге және асхананың қалдықтарын пайдалануға;
4) жануарларды өлшеуге және таңба басуға, аңдардың түбіттерін тарауға;
5) шошқаларды жеммен, шырынды азықтармен (сабаннан басқа), алдын ала қайнатпай азықтандыруға.
Ауески ауруынан қолайсыз шаруашылық жүргізуші субъектіде (елді мекен немесе жеке аула):
1) барлық жануарларды клиникалық тексеруден өткізеді және оларды іріктеп денелерінің температурасын өлшейді;
2) ауырған және ауруға күдікті жануарларды оқшаулайды және глобулинмен немесе Ауески ауруына қарсы сарысумен қолдану нұсқаушасына сәйкес емдейді. Сонымен қатар симптоматикалық заттарды, екінші инфекцияның дамуын ескерту үшін Қазақстан Республикасында тіркелген антибиотиктерді және басқа дәрілік препараттарды қолданады;
клиникалық сау жануарларды Ауески ауруына қарсы вакцинамен қолдану нұсқамасына сәйкес егеді;

1. Исамбаев М., Сарсенова Ш. Русско-казахский словарь медицинских терминов. – Алма-Ата, «Казахстан», 1982.
2. Сайдулдин Т.С. Орысша – қазақша малдәрігерлігі сөздігі. – Алматы, Қайнар. – 1993.
3. Соколов В.Д., Рабинович М.И., Горшков И.Г., Ноздрин Г.А. и др. Фармакология. – М.: Колос, 2000.
4. Қожанов К.Н.-Фармакология.-Алматы,2007
5. Айтжанов Б.Д.,Өтенов Ә.М.,Молдағұлов М.А.,Заманбеков Н.А.,Қорабаев Е.М., Көбдікова Н.К.,Тілепбергенов М.С., Байниязов А.А., Оспанқұлов А.-Фармакология(оқулық )-Алматы,2006-ҚазҰаУ, «Агроуниверситет» баспасы,2006
6. Патология. Пальцев М.А., Пауков В.С. М, Медицина, 2008, 1-том, 512-6., 2- том, 4806.
7. Маянский Д.Н Лекции по клинической патологии. Көмекшіоқуқүралы, «Медицина»,
2007, 4636.
8 .Повзун С.А «Патологическая анатомия в вопросах и ответах». Көмекшіоқуқұралы.
«Медицина», 2007, 1766.
9. Зайратьянц О.В. Патологическая анатомия. Национальное руководство под ред. М.А.Пальцева, Л.В. Коктурского, М, «Медицина», 2008. 1400 б.
10. Қожанов.З.Қ “Малдың патологиялық физиологиясы ”