Орман шикізатынан халық шаруашылығына тигізер пайдасы

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..2
І.тарау Орман шикізатынан халық шаруашылығына тигізер пайдасы ... .5
ІІ.тарау Елімізде халық шаруашылыққа жарамды ағаш түрлерікездесетін аймақ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .7
2.1 Орман шаруашылығын пайдалануда кездесетін түрлі мәселелер және шешімдері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...10
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер

Орман шаруашылығы– экономиканың бір саласы. Орман ресурстарының халық шаруашылығына тигізер пайдасы өте зор. Ормандарды зерттеу; есепке алу; ағаштар мен бұталардың тұқымынан және көшеттерден орман өсіру, орманды жаңартып отыру; орманды күту; сүрек дайындау, оны кесіп, реттеу; питомниктерде көшет өсіру; суландыру; орманды өрттен, зиянкестер мен түрлі аурулардан қорғау; саңырауқұлақ, ағаш шырынын жинау; ағашқа және орман өнімдеріне деген халық шаруашылығына қажеттерін қанағаттандыру мақсатында орманды пайдалану ісін реттеу шараларымен шұғылданады. Орман шикізатын халық шаруашылығында пайдаланудың келесідей түрлері бар: 1м3 ағаштан 1000 метр мата алуға болады.1 тонна құрғақ ағаш үгітіндісінен 680 кг кристалдық глюкоза немесе 140 литр спирт алынады.
Қазақстан Республика ауданы 2717,3 мың кв км2 алады. Оның ішінде, орманды жерлер 27 мың га алды. Оның 70% ШҚО-да орналасқан. Қазіргі уақытта еліміздің флорасында ағаштың 68 түрі, бұталардың 266 түрі, жартылай бұталардың 433 түрі, бұталардың және жартылай шөптердің, шөптердің 2598 түрі бар. Республика ландшафтының басым бөлігін шөл, жартылай шөл, далалық аймақ алып жатыр. Орман алқабының % үлесін 7,9% қарағай, 5,7% самырсын, 2,3% балқарағай, 1,8%шырша, 52,2% сексеуіл, 8,7% қайың, 3,4% көк терек, 1,3% теректің барлық түрлері, 12,2% бұталы ағаштар, 2,3% шоқталдар, аз аудандарында алма, арша, ильма, шегіршін, балқарағай, шабдалы, бадам, миндаль, фисташка және т.б.
Тек Қазақстан территориясында ғаламшардың басқа жерлерінде кездеспейтін ағаштардың және бұталар 115 түрі, М: астрагань (35 түрі), джузгунь (28 түрі), қырғыз қайыңы, түркістан және шренк раушан гүлі, вилова алмасы және т.б.Егін егу үшін ашық алқап дайындау мақсатында орманды аяусыз кесу, тіпті оны өртеу сияқты зор зиян келтіруден адамдар оның зардабын да тартты. Табиғи жамылғысынан айырылған жер жалаңаштанып, тез арада топырақ эрозиясы басталды,жел эрозиясы күшейді. Мәселен, бәрмәзге белгілі Ливия шөлі орналасқан аймақ бір кезде карфагеннің жасыл желекті,гүлді алқабы болған. Орманды аяусыз кесуден жасыл алқаптың бейнесі-шөл бейнесіне айналды. Бұл сияқты мысалдар көптеп кездеседі, ол жасыл байлық – орманға шаруашылық көзбен қараудың,оны қорғаудың қажеттігін білдіреді. Өйткені, жасыл байлықтың пайдаланылуы оның кесілуі әлдеқайда оңай, ал қалпына келтірілуі,керісінше, өте қиын және ол ұзақ мерзімді қажет етеді. Оның үстіне жер бетіндегі ормандардың пайдаланылу қарқыны мен оның қалпына келтірілуі бірін – бірі теңестіре алмайды. Жүргізілген есептеулерге қарағанда 1947-1952 жылдардың арасында ғана планетамызда 25 млн. га орман кесілсе, оның орнына осы мерзімде 2,65 млн.га ғана ағаш отырғызылған екен. Бұл мысалдар жасыл байлықты пайдалану мен оның байлық қорын қалпына келтірудеқарқынды жұмыстар жүргізу қажеттігін көрсетуде. Тек соңғы 300 жылда ғана жер бетіндегі ормандардың ауданы үш есе дерлік кемігендігі анықталып отыр. Ормандар плнетамыздың 27 процентін алып жатыр. Ормандардың жыл өткен сайын азайып бара жатқандығына жол беруге болмайтындығы белгілі. Өйткені орман – планета ландшафтының құрам бөлігінің бірі, ол-табиғи боиценоз, ол-басты байлықтың бірі, оман-жер атмосферасында оттегін өндіруші жасыл лаборатория, ол-климатты реттеуші фактордың бірі, т.т.

1 Қазақстан Республикасының Орман кодексі. Қазақстан Республикасының 2003 жылғы 8 шілдедегі № 477 Кодексі.
2 Атрохин В.Г., Гурский А.А., Аманбаев А.К., Токтасынов Ж.Н. Леса и лесное хозяйство Казахстана.Алматы.2002.-244 б
3 Кентбаев Е.Ж., Кентбаева Б.А. Деревья и кустарники Казахстана для лесовыращивания. – Алматы, 2008.-103 б
4 Сағимұратов, Е. Орман мәселесі ойландырады // Семей таңы. - 2009. - 13 тамыз.– 9 б.
5 Тілеубайқызы, Л. Орманды қалпына келтіру – кезек күттірмейтін мәселе // Дидар. - 2008. - 19 ақпан. - Б. 1.
6 Биология: Жалпы білім беретін мектептің, 9-сыныбына арналған оқулық, 2-басылымы, өңделген/ 212 б
7 Набатов Н.М. Лесоводство. – М.: 2007. – 325 б.
8 Нестеров В.Г. Общее лесоводство. – М.: 2000
. – 432 б.
9 Сүлейменов А.А. Орман шаруашылығы: курстық жұмысты орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар.- Павлодар: Кереку,2008.- 20 б.
10 Эйтинген Г.Р. Лесоводство. – М.: 2002. – 426 б.