Қазақстандағы және дамыған мемлекеттердегі тұтыну себетін, күнкөріс минимумын, ең төменгі еңбекақының талдауы

Пән: Қаржы
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУЛИКАСЫ БІЛІМ және ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ СЕМЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ

Инженерлік-технологиялық факультет

«Техникалық физика және жылуэнергетика» кафедрасы

Экономика, өндірісті ұйымдастыру және менеджмент

СӨЖ

Қазақстандағы және дамыған мемлекеттердегі тұтыну себетін, күнкөріс минимумын, ең төменгі еңбекақыны талдау

Орындаған: Омарханов Е. Б.

Тексерген: Нуралина К. Т.

Семей 2015

Мазмұны

Кіріспе2

Негізгі бөлім3

Қорытынды7

Пайдаланылған әдебиеттер8

Кіріспе

Бүгінгі таңда Қазақстан Республикасы егемен тәуелсіз мемлекет ретінде қалыптасып өркениетті демократиялық құқықтық қоғам құру жолына түскен ел. Экономикадағы түбегейлі өзгеріс адамның еңбекке қатынасын қалыптастырып, оның атқарған жұмысына қарай берілетін еңбекақыны талап етеді. Осыған орай мемлекеттің дамуы мен халқының материалдық ахуалы олардың күн көрісі мен жалақысымен анықталады. Елбасымыз жыл сайынғы Қазақстан халқына арнаған Жолдауларында халықтың жағдайын жақсартуға баса мән бередi. Кейінгі жылдардағы көрсеткіштерге сенсек қазақстандықтардың орташа жалақысы айтарлықтай өскен. 2012 жылдың қаңтар айындағы мәліметтерге сәйкес орташа жалақы 92191 теңгені құрап отыр. Қазақстанда биылғы ең төменгi жалақы 15999 теңгеге жеткен. . Ең жоғары жалақы - Атырау, ең төменгі жалақы - Солтүстік Қазақстан облысында тіркелген.

Негізгі бөлім

Соңғы мәліметтер көрсеткендей, Қазақстанда ең жоғары жалақы мөлшері 1 миллион 212 мың теңге. Мұндай рекордтық айлық мұнай саласын басқарып отырған компания басшыларының қалтасына түседі. Бұл еліміздегі шенді-шенеуніктер алатын жалақыдан бес есе жоғары екен. Осы саладағы мамандар үшін орташа бір айлық еңбекақы - 197 926 теңге. Бірақ бұл салада мамандарға жұмыс табу, студенттерге сияқты өте қиын. Жұмыс берушінің бір бос орынына мұнайшылардан 6 резюмесі келеді, яғни қазақстандық еңбек нарығы бұл саланың мамандарымен әлдеқашан аса қаныққан, сонымен қоса шет ел жұмысшылары да баршылық. Сондай ақ, Алматы мен Астанадағы қаржы мен өндіріс саласының тізгінін ұстағандар да табыстылар қатарында. Олар айына милионнан астам теңгені қалтасына басады екен. Бір-бір аймаққа басшылық етіп отырған әкімдердің де жағдайы жаман емес. Тіпті Нью-Йорк мэрі - Майкл Блумбергтің жылдық табысынан жоғары саналатын отандық әкімдердің табыс көзі жайындағы ақпарат «Нұр Отан» партиясының «Өзіңнен баста» шарасында мәлім болған. Құрылыс қызметкерлері мен отандық менеджерлердің де жағдайы жаман емес. Олар ай сайын 230 мың теңгеден астам еңбекақы алады. Үздіктердің жағдайы осылай болса, орташа жалақы мөлшері ауыл шаруашылығы, орман және балық шаруашылығы саласында нәпақасын тауып жүргендерге тиесілі. Олар айына 50, 7 мың теңгені қанағат тұтуға мәжбүр. Статистика агенттігінің таратқан мәліметіне қарағанда, ең төменгі жалақы мөлшерін еден жуушылар алады. Олар айына 17 мың мен 23 мың теңгенің аралығында жалақы алады.

Дамыған елдердің стандарттарына сәйкес, өмір сүруге қажетті ең төменгі мөлшер орташа еңбекақының жартысына тең болуы шарт. Елімізде орташа жалақы мен күнкөріс минимумының арасындағы айырмашылық жер мен көктей. Яғни, Қазақстандағы орташа еңбекақы 50 мың теңге болса, онда тұрғынның ақшасы 25 мың теңгеге жетуі керек. Қазақстанда ең аз жалақы көлемі ең көп жалақыдан шамамен сегіз есе төмен. Ойланып қарасақ біздің орташа жалақыны есептеу кезінде ішіне еден жуушылар мен шенеуніктер, ірі қызметкерлердің де жалақысы кіреді екен. Мәліметтерге сүйенсек Оңтүстік Қазақстан облысы Созақ ауданында орташа жалақы - 116. 154 теңге дейді. Осы орайда Созақ ауданында айлық жалақы мөлшерінің облысымыздың өзге аумақтарындағыдан әлдеқайда жоғары екені жұртшылыққа түсініксіз көрінуі де мүмкін. Шындығында бұл аталған ауданда уран кеніштерінің көптеп игеріліп жатқанына байланысты. Яғни Созақта жұрттың барлығы бірдей күреп айлық тауып жатқан жоқ, мұнда орташа айлық жалақы мөлшерінің көрсеткіші уран өндірісінде істейтіндердің табысына байланысты есептеліп отыр.

Конституция бойынша ең төменгi айлық жалақы күн көрiс минимумынан төмен болмауы тиiс. Күн көріс минимумы дегеніміз - адамның өмір сүруін сақтау үшін қажетті өмірлік қажеттіліктердің минимум құны. Күн көріс минимумы адам денсаулығын сақтау мен оның өмір сүруін қамтамасыз ететін тамақтану өнімдері, сатылмайтын тауарлар мен қызметтер, төлемдер мен салықтардың ең аз бағаларынан тұратын тұтыну себетінің бағасын құрайды. Бұл көрсеткіш еңбекақы, шәкіртақы, зейнетақы және басқа да әлеуметтік төлемдерді тағайындауда ескеру үшін есептелінеді.

Биыл Қазақстанда ең төменгi жалақы мен ең төменгi күн көрiс минимумы теңестiрiлген. Екеуi де - 15 999 теңге. Бұл негізгі тамақ өнімдерін тұтынудың ең төменгі нормасымен есептелген жан басына шаққандағы күн көрістің ең төменгі деңгейі былтырғы ақпанға қарағанда 4 пайызға өсті деген сөз. Статистика агенттігінің мәліметтеріне сүйенсек, ет пен балықты сатып алуға жұмсалған шығыс үлесі 23 пайызды, сүт, май және тоң май өнімдері мен жұмыртқа - 16 пайызды, жемістер мен көкөністер - 9 пайызды, нан және жарма өнімдері - 8 пайызды, қант, шай және дәмдеуіштер - 2 пайызды құраған.

Қызылорда облыстық статистикалық департаментінің дерегі бойынша, аймақта күнкөрістің ең төменгі деңгейінің шамасы соның алдындағы айға қарағанда, қазан айында біршама көтерілген. Бұл өлшем халықтың жан басына шаққандағы негізгі тамақ өнімдерінің ең төменгі тұтыну мөлшерін есептеп шығару арқылы жасалған. Сонда облыстағы орташа өсім 1, 1 пайыздық өсімді көрсетіп, ол 13 900 теңгені құраған. Соның ішінде тамақ өнімдері - 8 340 теңгеге, азық-түлік емес тауарлар және ақылы қызмет көрсету 5 560 теңгеге жеткен. . Экономикалық мүмкіндігі шектеулі немесе даму тенденциясы төмен облыстарға Алматы, Жамбыл, Қызылорда облыстарының тұрғындарын жатқызуға болады.

1 сағаттық адам еңбегін шет елмен салыстырғанда Қазақстан өте аз алады екен. Ең аз деген Мексиканың өзімен салыстырғанда 0, 3 пайызға аз. Оны мына кестеден байқауға болады:

Швеция

30 $

Швеция: АҚШ

30 $: 25, 3 $

Швеция: Германия

30 $: 28 $

Швеция: Швецария

30 $: 22, 6 $

Швеция: Франция

30 $: 15 $

Швеция: Италия

30 $: 18, 4 $

Швеция: Канада

30 $: 15, 6 $

Швеция: Жапония

30 $: 16, 8 $

Швеция: Англия

30 $: 11, 5 $

Швеция: Мексика

30 $: 0, 14 $

Швеция: Қазақстан

30 $: 0, 11 $

Ең төменгі еңбекақы деңгейін салыстырып көрер болсақ ол мынадай:

Елдер

2010 ж.

2011 ж.

Ауытқу (+; -)

Елдер: Қазақстан

2010 ж.: 14952

2011 ж.: 15999

Ауытқу (+; -): 1047

Елдер: Ресей

2010 ж.: 26509

2011 ж.: 51510

Ауытқу (+; -): 25001

Қазіргі жағдайда біздің елде еңбекақы шеңберін шамамен былай белгілепті: 70 - 30%. Демек, біздің жалақымыз жалпы табыстың 30 % екен. Ал, АҚШ, Германия, Жапония елдерінде керісінше 30-70% яғни ұлттық табыстың 70% жалақыға жұмсалады, сөйтіп ондағы жұмыскерлер бізден 100-150 есе артық жалақы алады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.