Оқу үлгерімі төмен оқушылар туралы жалпы түсінік жайлы

Кіріспе
Қолданылған әдебиеттер

Мектептегі үлгермеушілік пен оның себептерін түсіндіру мақсатында көптеген классик педагогтар және психологтар өз көзқарастарын білдірген. Солардың бірі П.П.Блонский мектептегі үлгермеушілікті мектептің тәрбиелік және дидактикалық талаптарына тәртіп пен оқудың нәтижелерінің сәйкес келмеу жағдайы деп түсіндіреді. Ал, Педагогикалық- психологиялық сөздікте (1998 ж.): оқушылардың үлгермеушілігі – бұл жалпы білім беретін мектептерде жылдық оқу бағарламасын меңгермеген және екі не одан да көп пәндерден академиялық үлегрмеушілігі бар оқушылармен айқындалатын педагогикалық әдістердің дұрыс емес, теріс құбылысы деп көрсетіледі.
Дубровина И.В. үлгермеушілікті білімді игеруге, оқу дағдысын дамытуға, шығармашылық әрекетінің қалыптасуына және танымдық қатынасындағы тәрбиелікке қойылатын мектептің міндетті талаптарына оқушылар дайындығының сәйкес келмеуі деп мәлімдеген.
Үлгермеушілік оқушының оқуға, санауға деген қабілетінің төмендігінен, ойлау әрекеттерінің (талдау, топтау т.б.) кемдігінен көрінеді.
Тұрақты үлгермеушілік қоғамның, мектептің талаптарына қайшы келетін тұлғаның теріс қасиеттерімен түсіндірілетін педагогикалық бетімен кетушілікке әкеліп соқтырады. Бұл жағдай әрине құптарлық емес және моральдық, әлеуметтік, экономикалық тұрғыда өте қауіпті құбылыс. Ондай оқушылар мектепті жиі тастап кетумен қатар, қауіпті топтарды көбейтеді. Сондықтан да үлгермекшілікті дұрыс түсініп, оның алдын алу қоғамның басты міндеттерінің бірі.
Үлгермеушілік – жан- жақты зерттеуді қажет ететін қиын да көп салалы мектеп мәселеріне қатысты шынайы құбылыс.

Пайдаланылған әдебиеттер:
1. Аубакирова Ж. Ойынның бала психологиясына әсері //Ізденіс. 2000. №4-5, 203-208 б.
2. Елубаева С. Дидактикалық ойын оқыту әдістерінің бірі //Бастауыш мектеп 1988. №2, 7-12 б.
3. Қаратаева Ғ. Ойын адам психологиясын дамыту факторы. //Қазақстан мектебі 2000. №5, 20-26 б.

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 18 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым министрлігі
Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік университеті

СӨЖ
Тақырыбы: Оқу үлгерімі төмен оқушылар туралы жалпы түсінік.

Орындаған:Зейноллаева.М.С
Тексерген: Тезекбаева М.Ж.

Семей 2015

Мектептегі үлгермеушілік пен оның себептерін түсіндіру мақсатында көптеген классик педагогтар және психологтар өз көзқарастарын білдірген. Солардың бірі П.П.Блонский мектептегі үлгермеушілікті мектептің тәрбиелік және дидактикалық талаптарына тәртіп пен оқудың нәтижелерінің сәйкес келмеу жағдайы деп түсіндіреді. Ал, Педагогикалық- психологиялық сөздікте (1998 ж.): оқушылардың үлгермеушілігі - бұл жалпы білім беретін мектептерде жылдық оқу бағарламасын меңгермеген және екі не одан да көп пәндерден академиялық үлегрмеушілігі бар оқушылармен айқындалатын педагогикалық әдістердің дұрыс емес, теріс құбылысы деп көрсетіледі.
Дубровина И.В. үлгермеушілікті білімді игеруге, оқу дағдысын дамытуға, шығармашылық әрекетінің қалыптасуына және танымдық қатынасындағы тәрбиелікке қойылатын мектептің міндетті талаптарына оқушылар дайындығының сәйкес келмеуі деп мәлімдеген.
Үлгермеушілік оқушының оқуға, санауға деген қабілетінің төмендігінен, ойлау әрекеттерінің (талдау, топтау т.б.) кемдігінен көрінеді.
Тұрақты үлгермеушілік қоғамның, мектептің талаптарына қайшы келетін тұлғаның теріс қасиеттерімен түсіндірілетін педагогикалық бетімен кетушілікке әкеліп соқтырады. Бұл жағдай әрине құптарлық емес және моральдық, әлеуметтік, экономикалық тұрғыда өте қауіпті құбылыс. Ондай оқушылар мектепті жиі тастап кетумен қатар, қауіпті топтарды көбейтеді. Сондықтан да үлгермекшілікті дұрыс түсініп, оның алдын алу қоғамның басты міндеттерінің бірі.
Үлгермеушілік - жан- жақты зерттеуді қажет ететін қиын да көп салалы мектеп мәселеріне қатысты шынайы құбылыс.
Үлгермеушілік түсінігі, ең алдымен, оқу мазмұны - дидактиканың негізгі категорияларымен байланысты дидактикалық түсінік. Білім мазмұны оқу бағдарламаларында, оқулықтарда және әдістемелік құралдарда берілген. Оның компоненттері: білім, дағды, икем, оқуға деген эмоционалды- еріктік қатынас. Үлгермеушілік көрсеткіштері туралы айтқанда, алдымен әрбір компонентке қатысты талаптарды білу маңызды.
Білім мазмұнының компоненттерін біле отырып, үлгеру көрсеткіштерінің жүйесін құрастыруға болады. Осы талаптарды орындау үлгеру туралы көптеген ережелерді шығарады:
біріншіден - ең болмаса бір ортақ шешім жасау керек, жаңа білімді іздестіруде өзіңдегі бар біліміңді, икемің мен дағдыңды қоса білу (құрамалау);
екіншіден - білім, икем, дағдыны жаңа жағдайларға таңдап, дұрыс құрастырып қолдана білу;
үшіншіден- теориялық мазмұндағы білімге ұмтылу, оны өз бетімен іздестіріп, таба білу;
төртіншіден - шығармашыдық жұмыс барысында қиындықтарды белсенді түрде жеңе білу;
бесіншіден - танымдық іс- әрекетте өз жетістіктеріңді бағалауға ұмтылу.
Осы аталған негізгі талаптарды орындай алмау баланың үлгермеушілігіне алып келеді.
Оқушылардың оқуға, оның қиындықтарына және оларды жеңуге деген қатынасы олардың өздерінің жетістіктерін бағалауына байланысты. Оқу процесінде бұл аспектінің маңыздылығын мамандар атап көрсеткен. А.И.Липкина Оқудағы оқушының алға басу жетістігін сараптағанда оның интеллектуалдық қасиеттері мен білім жүйесін меңгеру ерекшелігін ғана емес, өзін бағалауда көрінетін жеке мінез- құлқымен ой еңбегінің күрделілігін де ескеру қажеттігін жазады. Оқу мен тәрбие жүйесі табысты болу үшін оқушыларды өздерінің жетістіктерін дұрыс бағалауға, өз күштеріне сенімділіктерін қалыптастыруға баулу керек. Тек осындай өзін бағалау оқушының өздігінен шығармашылықпен жұмыс істеуге талпынысын туғызып, оқуда жетістіктерге жеткізеді.
Оқу мазмұнын игеруде үлгермеушіліктің көрсеткіштері ретінде келесі кемшіліктер айтылады:
1) шығармашылық іс- әрекеттердің аз да болса керекті операцияларын, үйренген білім, икем және дағдыларын жаңа жағдайларда дұрыс ұштастыруды, қолдануды меңгермеу;
2) теориялық негіздегі білім алуға ұмтылмау;
3) шығармашылық істердің қиындығынан қашу, қиыншылықтарға кездескенде белсенділік танытпау;
4) өз жетістіктерін бағалауға ұмтылмау;
5) өз білімін кеңейтуге талпынбау, икем мен дағдыны жетілдірмеу;
6) ұғымдарды меңгермеу.
Жоғарыда көрсетілген көрсеткіштер үлгермеушілік түсінігінің көрсеткіштері - білімділікке, икем мен дағдыға негізделген, шығармашылық мазмұндағы оқу пәндеріне арналған .
Үлгермеушілік шығармашылық іс- әрекеттердің аталған барлық көрсеткіштерімен сипатталады. Оқу оқу барысында үлгермеушіліктің жекеленген кейбір элементтері пайда болуы мүмкін, ал олар артта қалушылық деп көрсетіледі [6].
Үлгермеушілік түсінігі мен артта қалушылық түсінігі тығыз байланысты. Артта қалушылық - бұл белгілі бір уақыт аралығында талаптар мен тапсырмалардың (бір немесе бірнеше) орындалмауы. Артта қалушылық түсінігі орындалмаған талаптардың жинақталу процесін және әрбір осындай орындалмаған жеке талапты, яғни осы процестің орындалмаған бір бөлігін білдіреді.
Жалпы артта қалушылық үдерісі (процесі) жекеленген артта қалушылық бөліктерінен құралады, яғни ол жеке артта қалушылықтардан синтезделген. Сондықтан, жекеленген әрбір артта қалушылықтың дер кезінде себептерін анықтап, жойып отырмаса, олар олар ұлғайып - жалпы үлгермеушілікке алып келеді.
Оқушылардың артта қалушылық себебі неде? деген сұраққа жауап беру үшін, біз алдымен үлгермеушіліктің факторларын білуіміз керек.
Ғылыми зерттеулерге сүйенсек үлгерудің 3 негізгі факторлары бар екен:
- мектеп талабына байланысты, оқушыларға қойылатын міндеттер;
- оқушылардық психофизикалық мүмкіндіктері;
- олардың мектептегі және мектептен тыс оқуы мен тәрбиесінің және өмірлерінің әлеуметтік жағдайлары.
Оқушыларға қойылатын міндеттер олардың физикалық және психикалық мүмкіндіктерінен асып түспеген жағдайда ғана және оқыту тәрбиелеу жағдайларымен сәйкес келгенде ғана, білім беру жүйесінің талаптары орындалуы мүмкін.
Үлгермеушіліктің элементтерін анықтағанда бағдарламалар мен оқулықтарды, сонымен қатар педагогикалық процестердің байқау нәтижелерін қолдана отырып, дидактикалық, әдістемелік және психологиялық әдебиеттерге сүйену керек.
Артта қалушылық көрінісін оқыту барысында оқушы мен оқытушы іс- әрекеттерін бақылау мен байқау арқылы көруге болады.
Артта қалушылықтың негізгі белгілерін оқушылардың оқудағы, жұмыс істеудегі өзінің қиындықтарына, жетістіктері мен сәтсіздіктеріне көзқарасынан (реакциясы); оқытушының сұрақтары немесе бір жағдайларды жасатуға деген талабынан; сыныптағы өзіндік жұмыстарынан байқауға болады. Өздік жұмыс кезінде мұғалім оқушының жұмыс барысында және нәтижесінде қандай жағдайда болғанынан көп мәлімет ала алады. Ол оқушының әрекеттерін байқай отырып, тыңдап, оның сұрақтарына жауап беріп, кейде көмектеседі.
И.П. Блонский оқушылардың артта қалу белгілерін сипаттап өткен. Ол белгілер оқуға, алғашқы икем және дағдыға негізделген шығармашылық іс- әрекеттермен сипатталатын оқу пәндеріне қатысты:
1. Оқушы есептің шығару жолын, оның қиындығының неде екенін айта алмайды, өздігінен есепті шығарып, нәтижесін көрсете алмайды. Мәтін бойынша сұрақтарға жауап бере алмайды;
2. Оқып, білгені туралы маңызды сұрақ қоя алмайды, пәнге байланысты қосымша әдебиеттер оқуға, қызығушылық танытпайды. Бұл белгілер есеп шығарғанда, мәтіннің мазмұнын айтқанда және мұғалім қосымша әдебиеттер оқу керектігін айтқанда байқалады;
3. Оқушы белсенділік танытпайды және оқудың ізденісі кезінде, ойланып жұмыс жасау керек кезінде алаңдайды. Бұл белгілер есеп шығарғанда, мұғалімнің түсіндіргенін қайта айтқанда, өздігінен жұмыс істеуді таңдағанда білінуі мүмкін.
4. Оқушы өзінің жетістіктері мен сәтсіздіктеріне мән бермейді, өз жұмысына баға бере алмайды, өзін бақылай алмайды.
5. Орындайтын жаттығудың мақсатын түсіндіре алмайды, ережелердің ескертулерін орындамайды, олардың орындалу тәртібін шатастырады, шыққан нәтижені тексере алмайды. Бұл белгілер жаттығу орындағанда, сонымен бірге құрамы күрделі әрекеттерді орындағанда байқалады.
6. Оқушы анықтамаларды, формуланы, түсініктемелерді айтып жеткізе
алмайды; таныс жүйе бойынша құрастырылған мәтінді түсінбейді. Бұл белгілер оқушылармен сұрақтар құрастырғанда байқалады.
Психологиялық- педагогикалық жұмыс әдістерінің жетілмегендігі, әсіресе бастауыш сыныптарда, осындай балалардың ұжымнан бөлектенуіне жағдай жасайды. Осының бәрі баланың әлеуметтік теріс бағыттағы көше компанияларына қосылып, бірте- бірте танымдық қызығушылықтарының жойылуына әкеп соқтырады.
Үлгермеушіліктің алдын алуға және жеңуге бағытталған көптеген психологиялық- педагогикалық жұмыстардың тәсілдері құрастырылуда. Қазірдің өзінде көптеген эксперименттердің арқасында психологтар мектептерге осы мәселе жөнінде бірқатар нақты ұсыныстар бере алады.
Үлгермеуші оқушыға тікелей көмек көрсету - әрбір жеке мұғалімнің міндеті. бірақ мұғалімнің көмегін қиындықтары оңай шешілетін артта қалудың эпизодтық түрімен ғана шектеуге болады. Егер артта қалушылық бір- біріне ұласып жатса, онда олардың себептерін сараптап, соған байланысты үлгермеушіліктің себебін жеңуге бағытталған шаралар қолдану керек. Ол үшін, жалпы мектептік сипаттағы іс- шараларды ұйымдастыру қажет.
Алдын алудың алғашқы шарасы - диагностика болып табылады. Онымен мектеп психологі (баланың немесе сыныптың диагностикалық картасын жасау), медициналық қызметкер (баланың денсаулық жағдайын анықтау), педагогтар, сынып жетекшілері, әлеуметтік педагог (отбасының жағдайын білу) айналысады.
Екінші - диагностика нәтижелерін есепке ала отырып, мектептегі психологиялық- педагогикалық әдістемелік жұмыстардың жоспарын құру.
Үшінші - ойластырылған, нақтыланған түзету- дамыту, тәрбие жұмыстарының жүйесі негізіндегі іс- шараларды жүргізу.
Біз осы бөлімде психологиялық қолдау көрсетудің үшінші буынына кеңірек тоқталамыз.
Арнайы ашылған эксперименталдық сыныптардағы көптеген зерттеулердің (Н.А.Менчинская, А.И.Липкина) тәжірибе жұмыстары, оқытылуы төмен оқушылармен жұмыстың алашқы кезеңдерінде оқу жұмысына оң мотивация қалыптастыру мақсатында, іс- әрекеттің қарапайым түрлерімен жұмыс жасату қолайлырақ екендігін дәлелдеген. Бұл олардың өздеріне деген сенімділіктерін қалыптастырады, себебі ол істерді жақсы орындай алғандығының өзі қанағат сезімін туындатады (жетістікті қалыптастыру стратегиясы). Өз күшіне сенімділігі және оқуға оң көзқарас қалыптасқаннан кейін ғана, баланы белсенді ойлау жұмыстарына бірте- бірте қатыстыра отырып, жүйелі түрде оларды ойлау әдістеріне үйрете бастау керек. Бұл жағдайда оқытушы әрбір бала өзін көрсете алатындай, ал мұғалім - оның кішігірім, қарапайым жетістігін де мадақтап, мақтап отыратындай жағдай жасап отыру керек. Мұндай оқушылар әдетте үлкендердің көмегімен бас тартпайды, олардың осы ерекшеліктерін де дұрыс пайдалана білу керек, яғни өздігінен істейтін әрекеттерінің аумағын кеңейте түсу үшін, біртіндеп көмекті азайту керек. Көмекші жауаптарды да құрылымына қарай өзгертіп отыру керек: тапсырмаларды нақтылау, ұқсас есептерді бірігіп шешу, қателерден сақтандыру, т.б. Үлгермеуші оқушыларға берілетін тапсырмалардың ішінде шешілуі тез шығатын оңай тапсырмалардың болуы өздігінен жұмыс істеуге талаптандырады. Ол үшін мұалімдерге үлгірімі төмен балалармен сабақты ұйымдастыру бойынша психологиялық қолдау көрсетудің бір қатар ұсыныстары жасалған. Осындай жұмыстар жүйесі қосымшаларда берілген.
Үлгерімі төмен оқушылардан сабақ сұрағанда шамамен жауап беру үлгісі ұсынылу керек, үйде құрастырылған жоспарын қолдануға рұхсат ету, тақта алдындағы жауапқа ұзақтау уақыт беру, көрнекі құралдарды пайдаландыру керек. Тақырыпты жүйелеп айтуына көмектесу үшін, оларға жетелеу сұрақтарын беріп отыру керек. Оқушының сабақ босатқан күндеріндегі материалдарды игергендігін жүйелі түрде тексеріп отыру керек. Жауап беру барысында және нәтижелерін талдағанда мейірімділік пен ақжарқындық жағдайын жасау керек.
Жаңа тақырыпты үйрену барысында үлгірімі төмен оқушылардың зейінін тақырыптың маңызды, қиындау бөлімдеріне аудару мақсатында, мұғалім оларға жиі сұрақтар қойып, түсінгендерін сұрап отырулары керек, оларды өздеріне көмекші ретінде тартып, жаңа материалды игерудегі қиындықта ынталандыру керек.
Өздігінен жұмыс істеу барысында қателерін түзетуге арналған жаттығу үлгілері берілуі тиіс.Жаңа тапсырманы күш салып, ынтамен жұмыс жасау үшін орындаған жұмыстарынның дұрыс жерлерін айтып отыру керек.
Осы тұрғыда өзіміздің ұлы педагог- психологтарымыздың көзқарастарын айтып кету әбден орынды. ХХ ғасыр басындағы қаз тұрған қазақ педагогикасы мен психологиясының іргетасы М.Жұмабаев пен Ж.Аймауытовтың еңбектерімен қаланғаны бәрімізге белгілі. Олар дәл осы үлгермеушілікке байланысты еңбек жазбағанмен, оқуда жетістікке жетудің мәселелерін кеңінен айтып кеткен. Мәселен, М.Жұмабаев Педагогика еңбегінде, оқу-тәрбие ісінің басты субъектісі - мұғалімге және сол мұғалімге байланысты оқушылардың білімді игеру мәселелеріне тоқталған: ...тәрбиеші баланың дұрыс ойлап үйренуіне көп күш жұмсау керек. Ұста тәрбиеші баланың ойын жетектемесе, бала ұғымды, үкімді теріс жасауға, хата ой шығаруға үйреніп кетеді. ...баланы, заттарды, көріністерді тап- тапқа бөлгізіп үйреткенде, жеңілден ауырға көшуді естен шығармау керек. ...Мұғалімнің шеберлігі өзі білген білімнің бәрін балаға тез білдіруде емес, еппен басқыштап білдіруде деген пікірінің бүгінгі таңда маңызы зор. Ж.Аймауытов Психология атты еңбегінде тұтас сабақтың дәне оның құрамдас бөліктерінің білімдік міндеттерін, сонымен қатар әрбір сабақтың жалпы сабақ жүйесіндегі орнын нақты айқындауға, пән бойынша оқу бағдарламасының талаптарына және сабақ мақсатына сәйкес оқушылардың дайындық деңгейін ескере отырып, сабақтың мазмұнын айқындауға назар аудару керектігін айтады. Нәрсені ұқтырмай, кітаптағыны жаттатып оқытқанның зияны болады. Өйтіп сөзді бұлтартпай, жаттатып оқытқаннан да кітапты көрсетпей, көрнекі жолмен қанағаттатқандықтың өзі игі. ...сөзді жаттатсын, бірақ мәнісін ұғып, ақылға салып, нәрсенің өзімен байланыстырып жаттатсын. Сонымен қатар Көрнекі оқытыстың мақсаты - шәкірттерге деректі нәрселерді көрсету жәрдемімен барып, дерексіз ұғымдарға көшу дейді ғалым [26]. Осылайша оқушылар мен жұмыс істеуде олардын сабаққа, білімге деген қызығушылықтарын арттырып, ынталандару мақсатында мұғалімдердін қолдау көрсетуі - үлгірмеушілікпен күресу, үлгірімі төмен оқушылар санын азайтуға септіктерін тигізері сөзсіз. Осы мақсатта мектеп психологі пән мұғалімдермен жиі әңгімелесіп, кеңес - сабақтар өткізіп отыру керек.
Үлгірімі төмен оқушылармен жұмыс жасауға қажетті жағдайлар мен ұсыныстарды есте ұстаған жөн:
1. Балаға күтпеген жерден сұрақ беріп, тез жауап беруін талап етпеңіз.
2. Жауаптың жазбаша түрде берілгені жақсы.
3. Сабақ сұраудың және ынталандырудың дұрыс жолдарын таңдау арқылы оқушылардың өздеріне деген және өз білімдеріне деген сенімділіктерін қалыптастыру керек.
4. Оқушылардың сәтсіздіктері мен кемшіліктерін абайлап санау керек, себебі олардың өздері де өз кемшіліктерін ауыр сезінеді.
5. Жұмысқа тез кіріскенін талап етпеңіз, себебі олар бірте- бірте кіріседі.
6. Олардың өзін емес, іс- әрекеттерін бағалаңыз.
7. Олардың алдына нақты міндеттер қойғанда, мүмкіндіктерін ескеру керек.
8. Баладағы жақсы, жағымды қасиеттерді көре біліңіз, табыстарын дәріптеңіз.
9. Оқуға жағымды көзқарасын қалыптастырыңыз.
10. Үлгермеуші оқушымен жұмыс істегенде сызбалар, қосымша тірек көрсеткіштерін көп пайдаланыңыз.
11. Баланың денсаулық жағдайын ескеріңіз.
Жоғарыда қарастырылған үлгірмеушіліктің алдын алуға бағытталған іс-шаралар негізінен мұғалім мен оқушы арасындағы қарым-қатынасқа негізделген. Дегенмен, оқу жұмысы дұрыс ұйымдастырылғанның өзінде де бірнеше нашар оқитын және үлгірмейтін оқушылар болатыны анық. Бұл құбылыс сан алуан себептерден тұратынын, ол себептер әрине, көптеген оқушының жеке бас психологиялық ерекшеліктеріне байланысты екендігін айтып өттік. Сол себептерге байланысты үлгірмеушілерге психологиялық қолдау көрсету мектеп психологінің міндеті болып табылады.
Оқуға, танымдық іс-әрекеттерге қызығушылығын ояту үшін алдымен оқушының өзіне деген сенімділігін қалыптастыру керек. Балаға өзінің сенімсіздігін жеңуге қалай көмек көрсетуге болады?
Психолог мұғаліммен бірлесе отырып, оқушының жетістікке жетуіне және содан жағымды эмоцияны сезіне білінуіне жағдай жасау керек. Ол үшін баланың алдына оның мүмкіндігі жететіндей өзінің жақын даму аймағындағы орындай алатын тапсырмалар мен міндеттерді қою керек. Іс-әрекеттер ішінен бала инициатива көрсете алатындай және мектепте таныла алатындай жұмыстарды бөліп алып беру керек. Ондай жұмыстарға: жазғы демалыс лагеріндегі жұмыстар, туристік жорықтар, спорттық шаралар және т.б. жатады. Жетістікке жеткізетін жұмыстарды бөліп беру үлгірмеуші оқушыларға қатысты мұғалімдердің, ата-аналарының, құрбыларының көзқарастарын жағымды жаққа өзгертеді.
Американдық педиатр Бенджамин Спок осы тұрғыда мыныдай әңгіме жазған: Бала алғашқы екі сыныпта оқу мен жазуды қиындықпен меңгере алмай, екінші жылға қалдырылады. Өзінің сәтсіздігі үшін, ол қатты ұялады. Бірақ бұл туралы ешкімге айтпай, есесіне мектепті жек көретіндей әрекеттерге барады. Бұған дейін де оның сыныптастарымен қарым-қатынасы жақсы болмады. Барлығының оны дым білмейтін, топас деп санағандары, жанын күйзелтті. Осы үшін ол кейде, сыныптастары алдында батырсынып, бұзақыланатын. Мұғалім оны әдейі, қасақана жасайды деп ойлайтын. Ал, шын мәнінде ол өзінің осындай жаман әрекеттерін басқалардың назарын аудару үшін жасайтын. Бір күні бала басқа мектепке ауысады, ол мектепте жағдай басқаша болды. Ол жердегі мұғалім оны жазу мен оқуға үйретіп қана қоймай, баланың ұжымда өз орнын табуына жағдай жасады. Мұғалім баланың анасымен әңгімелесу барысында, оның сурет салуға және ұсталыққа қызығушылығы бар екендігін білді. Ол баланың осы ұнамды қасиеттерін пайдалануға болатынын ұқты. Мұғалімі үндістер туралы тақырыптық іс-шараға дайындалып жатқан сыныптастарының арасына баланы қосып, үнділер аулының макетін жасауға, сурет салуға көмектесетінін айтты. Ол жұмыстарды бала ықыласпен орындап шыққысы келді.Суреттері мен макеті ойдағыдай шығу үшін, олар туралы қосымша кітаптар оқығысы келді. Сүйтіп, кітап оқуға да ықыласы оянды. Оның жаңа сыныптастары оқи алмағандығы үшін топас деп санамады, себебі оның макеттері мен суреттері мақтан етуге тұрарлық еді, кейін балалар одан сурет салғанда көмек те сұрайтын болды. Баланың өзіне деген сенімділігі нығая түсті.
Баланың кішкентай жетістігін де мақтап, айтып отыру керек. Жаңадан кездесетін сәтсіздіктер орнығып қалмау үшін, баланы еркін тәрбиелей отырып, оны бастаған ісін аяқтатуға, алғашқы кездескен қателіктерге бола ісін кейінге қалдырмауға мәжбүр ету керек.
Үлгірмеуші оқушыны ұялту және мадақтау түрлеріне де ерекше мән берілуі керек. Оны ұялту қабілетіне байланысты айтылмау керек. Ұялту немесе құптамау нақты және оқушының өзінің сезінген кемшіліктерін жоюға бағытталуы тиіс (тәртіп бұзғанда, жұмысты ұқыпсыз істегенде т.б). ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.