Мәдени шабындықтар мен жайылымдар жасауға пайдаланатын көпжылдық өсімдіктеріне сипаттама

1. Еркекшөптің шаруашылық маңызы, таралуы.
2. Ботаникалық және биологиялық ерекшеліктері.
3. Өсіру агротехникасы.
4. Тұқымға өсіру агротехникасының ерекшеліктері.
5. Қылтықсыз арпабас.

Қазақстанда мал шаруашылығының азық қорының 50℅ жоғары үлесі мал азықтық шөптерден алынады. Мал азықтық шөптерді жоғары өнімді мәдени шабындықтар және жайылымдар жасауға, пішен, көк азық, пішендеме, сүрлем, шөп ұнтағын, шөп түйіршіктері мен брикеттерін дайындау үшін өсіреді.
Көпжылдық және біржылдық шөптер бұршақ және астық тұқымдастары болып екі топқа бөлінеді. Олардың көк шөбінде әсіресе бұршақ тұқымдастарда, азот, витаминдер мен минерал заттары көптеп кездеседі.
Мал азықтық шөптердің агротехникалық маңыздары да жоғары, олар топырақтың механикалық құрамын және құндылығын жақсартады. Бұршақ тұқымдастары ауадан азотты қабылдап топырақты байытады. Көп жылдық шөптер топырақ эрозиясымен күресуге үлкен септігін тигізеді, олар топырақтың құрылымын және су- ауа өткізгіштігін жақсартады. Суармалы егістікте топырақтың сортаңдауын тоқтатып төмендетеді.
Шаруашылық маңызы, таралуы. Еркекшөп (Agropurom) көпжылдық астық тұқымдасына жататын шөп. Ол жаздық жауын- шашын мөлшері 290 мм- ден аспайтын аудандарда ойдағыдай өсіп,өніп жақсы өнім береді.
Республиканың солтүстік аудандарында өнім жөнінен ол қылтықсыз арпабастан ғана қалысады. Еркекшөптің өсірілетін негізгі аудандары орташа жылдық жауын- шашын мөлшері 150-300мм қоңыр және ашық қоңыр топырақты аймақ. Еркекшөп пішенінің қоректілігі жоғары: 100 кг азығында 47-52 а.ө. және 5,1-5,8 кг сіңімді протеин болады.
Пішеннің сапасы жинау мерзімі мен технологиясына байланысты: еркекшөпті масақтану кезеңінің басында және осы кезең басталғаннан 12 күн бойы жиналған пішеннің құндылығы барынша жоғары болады.
Еркекшөп дақыл ретінде өткен ғасырдың соңында проф. В.С. Богданмен (1899ж.) Орал облысының Кіші өзеннің жағалауында өсетін жабайы өсімдіктер флорасынан мәдени өсімдік ретінде бұдан бір ғасыр бұрын енгізіле бастады және қазіргі уақытта еліміздің ең қуаңшылықты аймақтарында көп жерді алып жатыр. Қазақстан Республикасында жыртылған жердің 3,5 млн.га өсіріледі, оның ішінде Солтүстік Қазақстанда 1,7 млн.га.

1. Қ.Әубәкіров, Т.Атақұлов, А.Ахмет «Мал азығын өндіру»
2. С.Ә.Оразбаев, А.Ә.Төреханов, И.И. Алимаев, Б.А. Ысқақ «Шалғындық және жайылымдық мал азығы өндірісі»

Пән: Биология
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым министрлігі Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік Университеті

БӨЖ

Тақырыбы: Мәдени шабындықтар мен жайылымдар жасауға пайдаланатын көпжылдық өсімдіктеріне сипаттама

Орындаған: Садвакасова М
Тексерген: Сагандыков С.Н
Тобы: АГ-213

Семей 2015

Жоспар
1. Еркекшөптің шаруашылық маңызы, таралуы.
2. Ботаникалық және биологиялық ерекшеліктері.
3. Өсіру агротехникасы.
4. Тұқымға өсіру агротехникасының ерекшеліктері.
5. Қылтықсыз арпабас.

Мәдени шабындықтар мен жайылымдар жасауға пайдаланатын көпжылдық өсімдіктеріне сипаттама

Қазақстанда мал шаруашылығының азық қорының 50co жоғары үлесі мал азықтық шөптерден алынады. Мал азықтық шөптерді жоғары өнімді мәдени шабындықтар және жайылымдар жасауға, пішен, көк азық, пішендеме, сүрлем, шөп ұнтағын, шөп түйіршіктері мен брикеттерін дайындау үшін өсіреді.
Көпжылдық және біржылдық шөптер бұршақ және астық тұқымдастары болып екі топқа бөлінеді. Олардың көк шөбінде әсіресе бұршақ тұқымдастарда, азот, витаминдер мен минерал заттары көптеп кездеседі.
Мал азықтық шөптердің агротехникалық маңыздары да жоғары, олар топырақтың механикалық құрамын және құндылығын жақсартады. Бұршақ тұқымдастары ауадан азотты қабылдап топырақты байытады. Көп жылдық шөптер топырақ эрозиясымен күресуге үлкен септігін тигізеді, олар топырақтың құрылымын және су- ауа өткізгіштігін жақсартады. Суармалы егістікте топырақтың сортаңдауын тоқтатып төмендетеді.
Шаруашылық маңызы, таралуы. Еркекшөп (Agropurom) көпжылдық астық тұқымдасына жататын шөп. Ол жаздық жауын- шашын мөлшері 290 мм- ден аспайтын аудандарда ойдағыдай өсіп,өніп жақсы өнім береді.
Республиканың солтүстік аудандарында өнім жөнінен ол қылтықсыз арпабастан ғана қалысады. Еркекшөптің өсірілетін негізгі аудандары орташа жылдық жауын- шашын мөлшері 150-300мм қоңыр және ашық қоңыр топырақты аймақ. Еркекшөп пішенінің қоректілігі жоғары: 100 кг азығында 47-52 а.ө. және 5,1-5,8 кг сіңімді протеин болады.
Пішеннің сапасы жинау мерзімі мен технологиясына байланысты: еркекшөпті масақтану кезеңінің басында және осы кезең басталғаннан 12 күн бойы жиналған пішеннің құндылығы барынша жоғары болады.
Еркекшөп дақыл ретінде өткен ғасырдың соңында проф. В.С. Богданмен (1899ж.) Орал облысының Кіші өзеннің жағалауында өсетін жабайы өсімдіктер флорасынан мәдени өсімдік ретінде бұдан бір ғасыр бұрын енгізіле бастады және қазіргі уақытта еліміздің ең қуаңшылықты аймақтарында көп жерді алып жатыр. Қазақстан Республикасында жыртылған жердің 3,5 млн.га өсіріледі, оның ішінде Солтүстік Қазақстанда 1,7 млн.га.
Еркекшөп (Agropurom) астық тұқымдастарының бидайық туысына жатады. Бұл туыстық құрамына 13 түрі кіреді(пуалистгүлді, дондық, керчендік, михно, сынғақ, сібірлік (құмдық), бадамдық, пантийлік, қарағайжапырақты, шөл, тарақша, иректісті, черепичалы еркекшөп). Дақылға 4 түрі енгізілген: екі кең масақты еркекшөп-тарақша (Ag.peczinoforme) иректісті, (Ag.tristatum) және екі жіңішке масақты еркекшөбі (Ag.desektorum). Түрлер негізінен масақтыің құрылысымен ажырылатады: кең масақты еркекшөптің масағы кең, бүйірінен қысыңқы (қосқатарлы), мұртты масақшалары сабағына 60 ºС ал кейбір формаларда 80ºС жанай орналасқан, жіңішке масақты еркекшөпте масақшалар сабағына (өсуіне) 30-40º С жанай орналасқан. Масақтың тығыздығы кең масақты еркекшөпте 6,5, жіңішке масақты еркекшөпте -3,8, басқа сөзбен айтқанда жіңішке масақтар селдір және ұзын (4,5-10см), ал кең масақты еркекшөпте тығыздау және қысқа(3-7см). Масақтағы масақшалар саны 28-ден 42-ге дейін өзгереді. Кең масақты еркекшөп жіңішке масақты еркекшөпке қарағанда 5-10 күн бұрын масақтанады, ал олардың тұқымдары шамамен бір мезгілде піседі.
Ботаникалық және биологиялық ерекшеліктері. Еркекшөп - борпылдақ бұталы астық тұқымдас, шашақты тамыр жүйесі күшті дамыған, көптеген ұсақ тамыршалар түзеді. Алғашқы кезеңде, көктеуден кейін қылтықсыз арпабасқа қарағанда, баяу дамиды және 75 күнде топыраққа 30-35 см тереңдікке бойлайды, тіршілігінің бірінші жылының соңында -90-120 см, ал кейінгі жылдары 140см бойлайды, алайда 80co тамырлар топырақтың 0-40 см қабатында шоғырланған.
Еркекшөп - жартылай күздік өсімдік. Көктемде себілген ег.істікте жапырақтары және биіктігі 3-15см, 2-5 сабақ дамиды, тұқым өнімін беріп үлгермейді, себілген жылы егістіктің арамшөппен ластану қауіпі өте күшті, мұның өзі өсімдік тіршілігінің бірінші жылында сабақ бітіктігін құрастыруға және келесі жылдардағы өнімге теріс әсерін тигізеді.
Күзгі жауынның басталуымен өсімдік күшті түптенеді, көптеген жапырақтары пайда болады және осындай күйде қысқа кетеді.
Жаздың екінші жартысы өте қуаңшылықты болған жылдары еркекшөп қысқарып әлсіреп кетеді. Көктемде қар астынан жасыл күйінде шығады және түптенуін жалғастырады, бұл түптену түйіні орналасқан топырақ қабатында,ы ылғал жетімсіздігі байқалғанша жүреді. Тіршілігінің кейінгі жылдары жақсы жапырақтанған (32-36co) көпсабақты бұта (40-60сабақ) пайда болады. Сабақтар жіңішке, дқңгелек, серпімді, тік өсетін, биіктігі 40-85 см болып келеді. Масақтануының басталуымен олар тез қатаяды да жұғымдылығы нашарлайды, сондықтан жинауды кешіктіруге болмайды. Жапырағы линиялы, жіңішке қатты пісе келе бұралады, кқкшіл- сұр, қоңыр - жасыл немесе ашық- жасыл түсті. Көкшіл- сұр түс жапырақты еркекшөпке және құрғақ мекен жайда өсетін формаларына тән.
Жоңышқа, қылтықсыз арпабас, құмдық эспарцетпен салыстырғанда оның жапырақ бетінің ауданы 3-5 есе кем болады, бірақ бір есте болатын жайт, ылғалды жерлерге бейімделген өсімдіктерге қарағанда ксерофит- өсімдіктерде бұл көрсеткіштің мәні едәуір төмен болады, оның үстіне еркекшөптің фотосинтетикалық аппараты аталған мал азықтық шөптерге қарағанда айтарлықтай белсенділігімен ерекшеленеді.
Гүл шоғыры- әртүрлі тығыздықтағы және мөлшердегі масақ тұқымы қабықты, көген тамырсыз бидайықтан кіші, қылтығы қысқа (1,5-20мм). 1000 тұқымының массасы 1,4-2,7 г.
Тұқымы піскеннен кейін жақсы өнгіштік көрсетеді, сондықтан оны жинаған жылы күзде немесе қыс алдында себуге әбден болады.
Еркекшөп - суыққа төзімді дақыл. Тұқымы +2-5 жылылықта өне бастайды, тіршілігіне қабілетті егін көгі топырақтың орташа температурасы +5º шамасында пайда болады. Көктемгі көктеуі ерте басталады және мал жайылғаннан кейін алшынкөгі шығып отырады. Бұл ерекшеліктері жауын- шашын мол жылдары жақсы байқалады. Көктемгі көктеуі ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.