Гамма-көрсеткіштер

Зерттеу материалдары мен әдістері. Эксперименттер аталық жынысты 12, 18 және 24 ай толған егеуқұйрықтарға жасалынды. Әрқайсысы 15 данадан тұратын егеуқұйрықтарға 0,2 Гр гамма-сәулесі берілді. Сәуле көзі ретінде Co60 радиобелсенді элементі қолданылды. Т- және В-лимфоциттер моноклоналды антиденелер арқылы анықталды. Лейкоциттердің миграциясы тежелу реакциясын (ЛМТР) А.Г.Артемова (1973) [5], қан сары суындағы айналыстағы иммундық кешендер (АИК) M. Digeon (1977) тәсілімен [6], нейтрофилдердің фагоцитарлық белсенділігін бағалау А.Е.Кост, М.И.Стенко (1968) [7], нитрокөк тетразоль тестісі (НКТ) Б.С. Нагоев, М.Г.Шубич (1981) [8] әдістерімен анықталды. Зерттеу нәтижелері статистикалық өңдеуден өтіп, салыстыру t-Стьюдент критерийі ретінде саналды.
Зерттеу мәліметтері және оны талқылау. Тәжірибе нәтижелері көрсеткендей гамма-сәулесін алған 12 ай толған егеуқұйрықтарда қалыпты тобына қарағанда лейкоциттердің саны нақты болмаса да төмендегені анықталды. Осы тәжірибелік топта лимфоциттердің абсолюттік саны 2,44±0,23×109/л құраса, қалыпты топта 2,76±0,12×109/л болды, бұл көрсеткіш те нақты өзгеріске түспегенін көрсетті (р>0,05). Т-лимфоциттердің (CD3+) абсолюттік саны шамамен 23,28% төмендеген (р<0,05). 12 айлық қалыпты жануарларда хелперлік белсенділігі бар Т-лимфоциттердің (CD4+) абсолюттік шамасы 0,70±0,04×109/л болса, гамма-сәулесіне ұшыраған жануарларда бұл көрсеткіш 0,59±0,03×109/л (р<0,05) шамаға азайғаны зерттеу барысында анықталды. Ал, супрессорлық белсенділігі бар CD8+ лимфоциттердің шамасына келсек, 12 ай толған қалыпты жануарларда абсолюттік шамасы 0,49±0,02×109/л болса, 0,2 Гр гамма-сәулесіне ұшыраған жануарларда бұл көрсеткіш 0,41±0,03×109/л (р<0,05) деген шамаға нақты түрде кемігені анықталды. Тәжірибелік II топтағы жануарларда CD4+ және CD8+ лимфоциттерінің шамалы өзгеруінің әсерінен, иммундыреттеуіш индексінің (ИРИ) қалыпты тобы маңында өзгеріссіз қалғаны тіркелді (р>0,05). Енді 12 ай толған жануарлардың иммунитет жүйесіндегі Т-лимфоциттердің МИФ-өндіруші белсенділігінің көрсеткіші болатын ЛМТР көрсеткішіне келетін болсақ, қалыпты жануарларда 0,79±0,04 шамасында болса, II топтағы жануарларда 0,89±0,06 мөлшерінде (р>0,05) болды. Бұл көрсеткіш 0,2 Гр гамма-сәулесіне ұшыраған II топтағы жануарларда бұл көрсеткіштің 12,65%-ға артуы лейкоциттердің миграцияны ингибирлейтін фактордың (МИФ) нақты болмаса да төмендей түскенін көрсетті. Гамма-сәулесін алған 12 ай толған егеуқұйрықтарда В-лимфоциттердің саны нақты түрде артқаны анықталды: қалыпты жануарларда CD19+ абсолюттік саны 0,34±0,02×109/л құраса, II топта 0,42±0,03×109/л болды (р<0,05). CD19+ лимфоциттердің артуы көрінісінде қан сары суындағы АИК мөлшерінің 22,22%-ға (р<0,05) төмендегені тіркелді. 0,2 Гр дозадағы гамма-сәуле әсерінен 12 ай толған тәжірибелік жануарларда фагоцитоз белсенділігі нақты өзгеріске түспегені анықталды (р>0,05). Радиацияға ұшыраған тәжірибелік жануарларда НКТ көрсеткіші 71,45%-ға артқан (р<0,01), бұл көрініс нейтрофилдердің функционалдық белсенділігінің шағын дозалы гамма-сәуленің әсерінен артқандығына дәлел бере отырып, ағзаның бейарнамалы қорғанысының бейімделуінің арта түскенін көрсетті. Алынған мәліметтер шағын дозадағы иондағыш сәулелену иммунитеттің Т-буынында белсенділігінің тежелуін, фагоцитарлық жасушаларда метаболизм үдерісінің шамалы үдеуін және гуморалдық буынның шамалы белсенуін көрсетті.

1) Шуров В.И. Техника итехнология добычи нефти
2) Умаров М., Баймухаметов М.А. Скважинная добыча нефти
3) Мищенко И.Т. Расчеты в добыче нефти М. Недра 1989 г.