Өнім сапасын басқарудың шетелдің тәжірибесі
Кіріспе
1 Негізгі бөлім
1.1 Өнім сапасын арттырудың шетелдік тәжірбиесі
1.2 Сапаны басқарудың жапондық типінің түрлері
1.3 Американдық сапа басқару ерекшеліктері
1.4 Американдық және жапондық басқару үлгілерін салыстырмалы сипаттамасы
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізімі
1 Негізгі бөлім
1.1 Өнім сапасын арттырудың шетелдік тәжірбиесі
1.2 Сапаны басқарудың жапондық типінің түрлері
1.3 Американдық сапа басқару ерекшеліктері
1.4 Американдық және жапондық басқару үлгілерін салыстырмалы сипаттамасы
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Қазақстандық кәсіпорындар мен ұйымдардың әлемдік нарықтағы отандық өнеркәсіптердің бәсекеге қабілеттілігін арттыру мақсатында, нарықтық экономикасы дамыған шет елдердің тәжірбиесін қарастырған жөн.
Нарықтық экономикаға өту жоғарғы сапаға жеткен әлемнің жетекші фирмаларының тәжірбиесін зерттеу қажеттілігін негіздейді. Нарықтық экономикасы дамыған елдердің жетекші фирмалары сапаға жету үшін барлық қызмет алға қойылған белгілі бір мақсатқа бағытталуы керек деп есептейді. Сапаны арттырудағы негізгі рөлді тұтынушылардың талаптары мен тұтынушының бағалауларындағы қателіктері ақпараттар алады.
Еуропа, Америка және Жапонияның өнеркәсіптік кәсіпорындарда келесідей екі тұжырымдама неғұрлым кеңінен таралған. TQC тұжырымдамасы (Total Qualiti Control) және CWQC (Company Wide Qualiti Control). TQC тұжырымдамасы сапа мәселесіне мамандандырылған құрылымдық функционалды бөлімшелерді дұрыс құруды ұсынады. Өнім сапасының жауапкершілігі фирманың жетекшілігінің жоғары деңгейіне ұсынылады. SWQC тұжырымдамасы басқару функциясының орталықсыздандыруға негізделген және сапаны басқаруға кәсіпорынның барлық қызметкерлерінің қатысуын ұсынады.
Бұл ыңғай тұтынушының талаптарын жан жақты қанағаттандырумен байланысты. Жүйелі ыңғайға негізделе отырып, сапаны басқаруға негізгі акцент сапаның тұрақты деңгейінен өлшемді өндіруге кепілдік беретін шараларды жүзеге асырумен араласады, осылайша сапаны қамтамасыз ету кәсіпкерлердің басты стратегиялық міндеті ретінде қарастырылады. Бұл қағида сериясы ИСО стандартты тұжырымдамасымен жүзеге асты [1].
Нарықтық экономикаға өту жоғарғы сапаға жеткен әлемнің жетекші фирмаларының тәжірбиесін зерттеу қажеттілігін негіздейді. Нарықтық экономикасы дамыған елдердің жетекші фирмалары сапаға жету үшін барлық қызмет алға қойылған белгілі бір мақсатқа бағытталуы керек деп есептейді. Сапаны арттырудағы негізгі рөлді тұтынушылардың талаптары мен тұтынушының бағалауларындағы қателіктері ақпараттар алады.
Еуропа, Америка және Жапонияның өнеркәсіптік кәсіпорындарда келесідей екі тұжырымдама неғұрлым кеңінен таралған. TQC тұжырымдамасы (Total Qualiti Control) және CWQC (Company Wide Qualiti Control). TQC тұжырымдамасы сапа мәселесіне мамандандырылған құрылымдық функционалды бөлімшелерді дұрыс құруды ұсынады. Өнім сапасының жауапкершілігі фирманың жетекшілігінің жоғары деңгейіне ұсынылады. SWQC тұжырымдамасы басқару функциясының орталықсыздандыруға негізделген және сапаны басқаруға кәсіпорынның барлық қызметкерлерінің қатысуын ұсынады.
Бұл ыңғай тұтынушының талаптарын жан жақты қанағаттандырумен байланысты. Жүйелі ыңғайға негізделе отырып, сапаны басқаруға негізгі акцент сапаның тұрақты деңгейінен өлшемді өндіруге кепілдік беретін шараларды жүзеге асырумен араласады, осылайша сапаны қамтамасыз ету кәсіпкерлердің басты стратегиялық міндеті ретінде қарастырылады. Бұл қағида сериясы ИСО стандартты тұжырымдамасымен жүзеге асты [1].
1. Мейірбеков А.Қ. Кәсіпорын экономикасын оқу құралы /А.Қ.Мейірбеков.Д.Ә. Әлімбетов - Алматы: Экономика.-2003.-252 бет.
2. Жолдасбаеа Г.Ө Кәсіпорын экономикасы: Оқу құралы -Алматы: Экономика, 2002. - 109 бет.
3. Муратбаева Г. А. Өнім сапасын басқару қызметін дамыған мемлекеттерде жетілдіру жолдары , Молодой ученый.-2015.- №1.1. – 45-49 беттер.
4. Маликтаева П.М. Сапа менеджменті жүйесі: оқулық.-Алматы: «Отан»,2014.-100-105 беттер.
5. Мендебаев Т.М. Сапаны басқару: Оқулық/Т.М. Мендебаев, А.З. Габдулина, А.Т. Альпеисов.-Алматы: ЖШС РПБК «Дәуір»,2013.-92-94 беттер.
2. Жолдасбаеа Г.Ө Кәсіпорын экономикасы: Оқу құралы -Алматы: Экономика, 2002. - 109 бет.
3. Муратбаева Г. А. Өнім сапасын басқару қызметін дамыған мемлекеттерде жетілдіру жолдары , Молодой ученый.-2015.- №1.1. – 45-49 беттер.
4. Маликтаева П.М. Сапа менеджменті жүйесі: оқулық.-Алматы: «Отан»,2014.-100-105 беттер.
5. Мендебаев Т.М. Сапаны басқару: Оқулық/Т.М. Мендебаев, А.З. Габдулина, А.Т. Альпеисов.-Алматы: ЖШС РПБК «Дәуір»,2013.-92-94 беттер.
Қазақстан Республикасының Ғылым және Білім министрлігі
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті
Тақырыбы :
Өнім сапасын басқарудың шетелдің тәжірибесі
Орындаған: Ашкенова З.Н.
Тексерген: Нуралина Қ.Т
Семей қ. 2015 ж
Мазмұны
Кіріспе
1 Негізгі бөлім
0.1 Өнім сапасын арттырудың шетелдік тәжірбиесі
0.2 Сапаны басқарудың жапондық типінің түрлері
0.3 Американдық сапа басқару ерекшеліктері
0.4 Американдық және жапондық басқару үлгілерін салыстырмалы сипаттамасы
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізімі
КІРІСПЕ
Қазақстандық кәсіпорындар мен ұйымдардың әлемдік нарықтағы отандық өнеркәсіптердің бәсекеге қабілеттілігін арттыру мақсатында, нарықтық экономикасы дамыған шет елдердің тәжірбиесін қарастырған жөн.
Нарықтық экономикаға өту жоғарғы сапаға жеткен әлемнің жетекші фирмаларының тәжірбиесін зерттеу қажеттілігін негіздейді. Нарықтық экономикасы дамыған елдердің жетекші фирмалары сапаға жету үшін барлық қызмет алға қойылған белгілі бір мақсатқа бағытталуы керек деп есептейді. Сапаны арттырудағы негізгі рөлді тұтынушылардың талаптары мен тұтынушының бағалауларындағы қателіктері ақпараттар алады.
Еуропа, Америка және Жапонияның өнеркәсіптік кәсіпорындарда келесідей екі тұжырымдама неғұрлым кеңінен таралған. TQC тұжырымдамасы (Total Qualiti Control) және CWQC (Company Wide Qualiti Control). TQC тұжырымдамасы сапа мәселесіне мамандандырылған құрылымдық функционалды бөлімшелерді дұрыс құруды ұсынады. Өнім сапасының жауапкершілігі фирманың жетекшілігінің жоғары деңгейіне ұсынылады. SWQC тұжырымдамасы басқару функциясының орталықсыздандыруға негізделген және сапаны басқаруға кәсіпорынның барлық қызметкерлерінің қатысуын ұсынады.
Бұл ыңғай тұтынушының талаптарын жан жақты қанағаттандырумен байланысты. Жүйелі ыңғайға негізделе отырып, сапаны басқаруға негізгі акцент сапаның тұрақты деңгейінен өлшемді өндіруге кепілдік беретін шараларды жүзеге асырумен араласады, осылайша сапаны қамтамасыз ету кәсіпкерлердің басты стратегиялық міндеті ретінде қарастырылады. Бұл қағида сериясы ИСО стандартты тұжырымдамасымен жүзеге асты [1].
4.1 Өнім сапасын арттырудың шетелдік тәжірбиесі
Бірқатар елдерде жүргізілген зерттеулер бойынша сапаға аз көңіл аударған компаниялар уақыттың 60 пайызын ақауларды жөндеуге кетендігін көрсеткен.
Сапаны арттырудың мәні Жапония мысалында жақсы көрінеді. Екінші дүниежүзілік соғыстан кейін өнеркәсіптері артта қалған, техникасы тозған, өндірген өнімнің сапасы өте төмен Жапония еліне ұлт ретінде жойылып кету қауіпі туды. Өнеркәсіпшілер өнім сапасы мен өндіріс тиімділігін арттыру жолдарын іздестірумен белсенді айналысып, Жапондық басқарушылар бүкіл әлем бойынша тәжірбиелерді зерттеген. Сондай-ақ АҚШ және Еуропа елдеріндегі жетекші өнеркәсіптік фирмалардың жетекшілерімен кездесіп, тиімді жақтарын қарастырған. Жапондық басқарушылар сапаны статистикалық бақылау және сапаны кешенді басқару ұғымдарына көп көңіл аударған сонымен қатар әр түрлі елдердің тәжірбиесін зерттей оырып, өнім сапасы мен өз жұмыскерлеріне жоғарғы талаптар қойылған.
Қорытындысында, Жапон елінде сапаның жапондық стандарттары және Сапа мәдниеті деп аталатын түсінік пайда болған. Сапа мәдениеті - өндірістік операциялардың орындалу сапасынан және қызмет көрсету сапасынан тұратын кешенді түсінік. Осылайша Жапония кәсіпорынның іс - әрекетінің жаңа әдістемесінің бастамасы болып, сапаны жалпылай басқаруға көшті. Бұл жаңа жүйе микродеңгейден басқа өнім өткізу нарығын бақылау, нарықтық коньюктураны талдау, сатудан кейінгі қызмет көрсетуден тұрады. Сапаны жалпы басқару тұтынушылар сұранысының өнім сапасына ықыласын күшейтті және сапа менеджер жұмысын бағалау критерилерінің санына кірді. Сондықтан компания менеджерлері сапаға басқарудың бір кезеңі ретінде қарамай, үлкен мән берді.
1950 жылыдың соңында, АҚШ және Батыс Еуропа елдерінде сапаны бақылаудың әр түрлі формалары пайда болды. Солардың бірі нөлдік дефекті немесе дефектісіз еңбек аталған болатын. Мұндай қолданылған шаралар, материалды және моральды ынталандырулар қызметкерлердің өз жұмысын ақаусыз, сапалы орындауына алып келеді [2].
1950 жылдары Жапонияда сапа үйірмелері белсенді қызмет етті. Сапа үйірмелері сапаны және қызметкерлерді басқарудың жапондық тәжірбиесі мен тұжырымдамасынан пайда болды. Сапа үйірмесі іс әрекетінің маңызды формасы шеберлер мен жұмыскерлерді оқыту болды. Шебер үшін сапаны бақылау деп аталатын журнал шығарыла бастады. Бұл үйімелердің негізгі мақсаттары:
● Кәсіпорынның дамуына және өндірісті жетілдіруге үлес қосу;
● Адамға құрмет көрсету кезінде, жұмыс орнында қуанышты жағдай құру;
● Адам қабілетін оятуға және оның шексіз мүмкіндіктерін анықтауға қолайлы жағдай жасау. Мұндай сапа үйірмелерінің саны Жапонияда 1965 жылы 3700-ге жетті. Жапондық сапаны басқару жүйесіндегі функцоналдаудың ерекше сипаттамасы дефектісіз еңбек әдісімен кәсіпорын қызметкерлерін жан жақты оқыту, технологияны сақтауды қатаң тексеру, өнім сапасын басқарудағы жұмысшыларды сапаны жақсату іс - шараларына тарту болып табылады. Соңғы жиырма жыл ішінде өнімнің сапасын жақсарту бойынша Жапонияны тәжірбиесіне көңіл ауғаны белгілі. Олардың тауарлары жоғары сапалығымен, американдық және батыс еуропалық тауарларынан анағұрлым төмен бағасымен ерекшеленеді. Сонымен Жапонияда сапаға деген көз қарас келесідей:
● Басқару және технология облысындағы ғылыми өңдеулердің кең қолданысы;
● Өз фирмасына деген патриоттық тәрбие;
● Барлық басқару операцияларында өндірісті талдау мен бақылауда компьютеризацияның жоғарғы дәрежесі;
● Кооперативті рухтың дамуы.
Батыс Еуропа, Жапония, АҚШ фирмаларында өнім сапасын жалпы бақылау үш міндетті шартты ұсынады:
1. Сапа іс-әрекетінің негізгі стратегиялық мақсаты ретінде, фирманың жоғары жетекшілігімен мойындалуы. Сондықтан нақты міндеттер қойылып, оны шешуге белгілі бір қор бөлінеді. себебі сапаға қойылатын талапты тұтынушы аяқтайды. Өнім сапасы тұрақты өсіп отыруы қажет және бұл үздіксіз өзгеріп отыратын мақсат.
2. Өнім сапасын арттыру бойынша шаралар кәсіпорынның барлық бөлімшелеріне тиісті болуы қажет. Көбінесе өнім сапасын арттыруға, жаңа бұйымды дайындау кезеңінде көп көңіл бөлінеді.
3. Белгілі бір жұмыс орнында үздіксіз оқу процесінің жүруі және жұмыскерлерді ынталандыру.
Американдық экономист А.Фейгенбауманның пікірінше қатаң бәсекелестік шартында, (АҚШ-та өндірілетін өнімнің 70% импорт өнімі тарапынан қатаң бәсекелестікте) фирма жетістікпен дамуы, келесідей қағидалармен жетекшілік етуінде:
● сапа фирма қызметінің бағыттарының бірі емес, ол кәсіпорынның барлық функцияларына қатысты үздіксіз процесс;
● сапаның артуы оның қалыптасуына әрбір фирма қызметкерлерінің қатысу деңгейінен тәуелді;
● сапа өнімнің өзіндік құнын төмендетуде кедергі жасамайды, керісінше жағдай жасайды;
● сапа жаңа техниканы және технологияны пайдалануды білдіреді;
● сапаны тікелей және тиімді басқару қажет.
Бұйым сапасын арттыруға қойылатын талап, жыл сайы өсіп отырады, қазіргі уақытта әлемдік нарықтың сипаттамаларының бірі. Жаңа бұйымды талқылау жүйесі келесі шарттарды қанағаттандыруы тиіс:
● бұйымды талқылау кезінен бастап, барлық техникалық жаңалықтармен қатар сапа қарастырылуы қажет;
● ғылыми зерттеу және тәжірбиелі - конструкторлық жұмысты жоспарлау, сипаттамалары жоғары бұйым варианттарын жобалауды шектемей ұйымдастырылуы қажет;
● бұйымды талқылауды жеделдету талқылау жүйесінің тиіділігінің негізгі белгісі болуы қажет.
1980 жылдың соңында нарықтық экономикасы дамыған елдер сапа менеждментін сертификациялау және ендіру, талқылаумен айналысты. Сапа менеджментіне жүйелі ыңғай қалыптасты. Өнім сапасына ғана емес көрсетілетін қызмет сапасына көңіл аударылды. АҚШ пен Жапония модельдерін жүзеге асырудың басты ерекшелігі олардың тұтынушыға бағытталуы. Американдық компанияларда өнім сапасының қалыптасуындағы негізгі элементі - тұтынушының талаптарын талдау болып табылады. Сапаны реттеу процесінің соңғы элементі де тұтынушының талабы болады, осылайша кері байланыс жүйесі құрылады. таңдап алынған сапа көрсеткіштері жоспарланған өз мәніне өндіріс процесінде жетеді. Эксплуатация, техникалық қызмет көрсету, жөндеуге кепілдік беру, сол өнім түріне қажеттілікті қанағаттандыру деңгейі жөнінде қосымша ақпараттар береді.
Сапаны басқарудың Жапондық жүйесінің қызмет етуінің ерекшелігі бұл кәсіпорын қызметкерлерін технологияны сақтауды қатаң бақылау, өнім сапасын басқаруға жұмыскерлерді тарту әдістері арқылы жан жақты оқыту болып табылады. Еуропа, Америка және Жапонияның өнеркәсіптік кәсіпорындарда келесідей екі тұжырымдама неғұрлым кеңінен таралған.
TQC тұжырымдамасы (Total Qualiti Control) және CWQC (Company Wide Qualiti Control). TQC тұжырымдамасы сапа мәселесіне мамандандырылған құрылымдық функционалды бөлімшелерді дұрыс құруды ұсынады. Өнім сапасының жауапкершілігі фирманың жетекшілігінің жоғары деңгейіне ұсынылады. SWQC тұжырымдамасы басқару функциясының орталықсыздандыруға негізделген және сапаны басқаруға кәсіпорынның барлық қызметкерлерінің қатысуын ұсынады [2].
1.2 Сапаны басқарудың жапондық типінің түрлері
Н.С.Целищевтің пікірінше, басқарудың жапондық типінің базалық принциптерінің төрт топқа бөлуге болады. Бірінші - корпорация мен жұмыскерлердің өз корпорациясына ерекше тәуелділігі және оның мүддесі жолында жан аямайтындығы үшін едәуір қолайлы жағдай мен уәде беруі.
Екінші топтағы принциптерді дара басшылықтан гөрі ұжымдық басшылыққа көбірек, көңіл бөлуі, корпорациядағы адамдарды фирма ішінде үнемі көтермелеу, істейтін қызметіне қарамастан жұмыскерлерді тең правода қарау деп тұжырымдауға болады.
Үшінші топқа - фирманың жұмыс істеуін қамтамасыз ететін үш негізгі күшке - басқарушыға, басқа жұмыскерлерге және инвесторларға ықпал ету мен көңіл бөлу балансын ұтымды ұстау жатады.
Төртінші топқа - әр түрлі фирмалармен - іскер әріптестермен, соның ішінде ең алдымен өнімді тапсырушылармен және сатып алушылармен алуан түрлі байланыс орнату әдісін қалыптастыру жатады.
Аталған принциптерді жүзеге асыру механизмінің маңызды элементтеріне мыналар жатады:
1. Еңбекті ұйымдастыру.
2. Өндіріс процестерін басқару және бақылау.
3. Топтық жұмыстарды және корпорацияны ынталандыру.
4. жалдау және еңбек жағдайы.
Қазіргі Жапониядағы басқаруды американдық менеджиризм мен жапондық традиционализмнің қоспасы деп түсіну қажет. сондықтанда мұнда менеджмент термині толық сай келеді. Жапондықтардың өзі де, басқару туралы әңгіме болғанда, осы терминді қолданады. Жапондықтар өздерін американдықтардың шәкірті ретінде есептей отырып, менеджменттің барлық белгілі концепцияларын мұқият зерттеді, әрі өзіне сай етіп құра білді.
Қазіргі кезде басқару саласындағы жапондық тәжірибеге американдықтар көбірек көңіл бөле бастады, атап айтқанда, мұның өзі Массачусетс технологиялық институтында зерттелуде.
Жапонияда істі, өндірісті және басқаруды ұйымдастырудың жоғары деңгейі кімді де болса қайран қалдырады. Жапония - өндірістік қатынасты, сонымен қоса, басқару сипатын айқындайтын монополистік капитализм мемлекеті. Франциямен және Голландиямен қоса, Жапония экономиканы программалайтын капиталистік мемлекеттердің бірі. Талдаудың көрсеткеніндей қазіргі жапондық басқару жүйесі едәуір икемді, әрі тиімді механизм, оның өзі соғыстан кейінгі кезеңде, қазіргі ірі ауқымды өндірісті дамыту жағдайында қалыптасты. Бұл механизм ұдайы жетілдіру үстінде [3].
Жапон экономикасының жетістігі басқарудағы әлеуметтік - кәсіптік саланың қызметіне негізделген. Мұны менеджерлер деп атайды. Менеджер ұғымы алуан саладағы басшылардың тілектес адамдар тобын құрайды.
Қазіргі кезде менеджерлер мәртебесі ерекше артты, менеджерлердің жеке басындағы жетістіктеріне, олардың белсенділігіне, батылдығына, күнделікті істегі творчестволық қабілетіне, қырағылығына, алдығыны ойлай білетіндігіне т.б. талап қоя бастады.
Сонымен қоса Жапонияда менеджерлер тобын жинақтау практикасы көп жағдайда ұлттық сипатының ерекшеліктеріне негізделген, мұнда топтық психология басты рөл атқарады. Жапондықтар адамдар арасындағы салқын көзқарасқа қатты күйзеледі. Сол себептенде менеджерлер арасында ГАКУБАУХ деп аталатын кландар болады, яғни белгілі бір университетті бітірген кландар.
Нағыз жапондық фирма ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті
Тақырыбы :
Өнім сапасын басқарудың шетелдің тәжірибесі
Орындаған: Ашкенова З.Н.
Тексерген: Нуралина Қ.Т
Семей қ. 2015 ж
Мазмұны
Кіріспе
1 Негізгі бөлім
0.1 Өнім сапасын арттырудың шетелдік тәжірбиесі
0.2 Сапаны басқарудың жапондық типінің түрлері
0.3 Американдық сапа басқару ерекшеліктері
0.4 Американдық және жапондық басқару үлгілерін салыстырмалы сипаттамасы
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізімі
КІРІСПЕ
Қазақстандық кәсіпорындар мен ұйымдардың әлемдік нарықтағы отандық өнеркәсіптердің бәсекеге қабілеттілігін арттыру мақсатында, нарықтық экономикасы дамыған шет елдердің тәжірбиесін қарастырған жөн.
Нарықтық экономикаға өту жоғарғы сапаға жеткен әлемнің жетекші фирмаларының тәжірбиесін зерттеу қажеттілігін негіздейді. Нарықтық экономикасы дамыған елдердің жетекші фирмалары сапаға жету үшін барлық қызмет алға қойылған белгілі бір мақсатқа бағытталуы керек деп есептейді. Сапаны арттырудағы негізгі рөлді тұтынушылардың талаптары мен тұтынушының бағалауларындағы қателіктері ақпараттар алады.
Еуропа, Америка және Жапонияның өнеркәсіптік кәсіпорындарда келесідей екі тұжырымдама неғұрлым кеңінен таралған. TQC тұжырымдамасы (Total Qualiti Control) және CWQC (Company Wide Qualiti Control). TQC тұжырымдамасы сапа мәселесіне мамандандырылған құрылымдық функционалды бөлімшелерді дұрыс құруды ұсынады. Өнім сапасының жауапкершілігі фирманың жетекшілігінің жоғары деңгейіне ұсынылады. SWQC тұжырымдамасы басқару функциясының орталықсыздандыруға негізделген және сапаны басқаруға кәсіпорынның барлық қызметкерлерінің қатысуын ұсынады.
Бұл ыңғай тұтынушының талаптарын жан жақты қанағаттандырумен байланысты. Жүйелі ыңғайға негізделе отырып, сапаны басқаруға негізгі акцент сапаның тұрақты деңгейінен өлшемді өндіруге кепілдік беретін шараларды жүзеге асырумен араласады, осылайша сапаны қамтамасыз ету кәсіпкерлердің басты стратегиялық міндеті ретінде қарастырылады. Бұл қағида сериясы ИСО стандартты тұжырымдамасымен жүзеге асты [1].
4.1 Өнім сапасын арттырудың шетелдік тәжірбиесі
Бірқатар елдерде жүргізілген зерттеулер бойынша сапаға аз көңіл аударған компаниялар уақыттың 60 пайызын ақауларды жөндеуге кетендігін көрсеткен.
Сапаны арттырудың мәні Жапония мысалында жақсы көрінеді. Екінші дүниежүзілік соғыстан кейін өнеркәсіптері артта қалған, техникасы тозған, өндірген өнімнің сапасы өте төмен Жапония еліне ұлт ретінде жойылып кету қауіпі туды. Өнеркәсіпшілер өнім сапасы мен өндіріс тиімділігін арттыру жолдарын іздестірумен белсенді айналысып, Жапондық басқарушылар бүкіл әлем бойынша тәжірбиелерді зерттеген. Сондай-ақ АҚШ және Еуропа елдеріндегі жетекші өнеркәсіптік фирмалардың жетекшілерімен кездесіп, тиімді жақтарын қарастырған. Жапондық басқарушылар сапаны статистикалық бақылау және сапаны кешенді басқару ұғымдарына көп көңіл аударған сонымен қатар әр түрлі елдердің тәжірбиесін зерттей оырып, өнім сапасы мен өз жұмыскерлеріне жоғарғы талаптар қойылған.
Қорытындысында, Жапон елінде сапаның жапондық стандарттары және Сапа мәдниеті деп аталатын түсінік пайда болған. Сапа мәдениеті - өндірістік операциялардың орындалу сапасынан және қызмет көрсету сапасынан тұратын кешенді түсінік. Осылайша Жапония кәсіпорынның іс - әрекетінің жаңа әдістемесінің бастамасы болып, сапаны жалпылай басқаруға көшті. Бұл жаңа жүйе микродеңгейден басқа өнім өткізу нарығын бақылау, нарықтық коньюктураны талдау, сатудан кейінгі қызмет көрсетуден тұрады. Сапаны жалпы басқару тұтынушылар сұранысының өнім сапасына ықыласын күшейтті және сапа менеджер жұмысын бағалау критерилерінің санына кірді. Сондықтан компания менеджерлері сапаға басқарудың бір кезеңі ретінде қарамай, үлкен мән берді.
1950 жылыдың соңында, АҚШ және Батыс Еуропа елдерінде сапаны бақылаудың әр түрлі формалары пайда болды. Солардың бірі нөлдік дефекті немесе дефектісіз еңбек аталған болатын. Мұндай қолданылған шаралар, материалды және моральды ынталандырулар қызметкерлердің өз жұмысын ақаусыз, сапалы орындауына алып келеді [2].
1950 жылдары Жапонияда сапа үйірмелері белсенді қызмет етті. Сапа үйірмелері сапаны және қызметкерлерді басқарудың жапондық тәжірбиесі мен тұжырымдамасынан пайда болды. Сапа үйірмесі іс әрекетінің маңызды формасы шеберлер мен жұмыскерлерді оқыту болды. Шебер үшін сапаны бақылау деп аталатын журнал шығарыла бастады. Бұл үйімелердің негізгі мақсаттары:
● Кәсіпорынның дамуына және өндірісті жетілдіруге үлес қосу;
● Адамға құрмет көрсету кезінде, жұмыс орнында қуанышты жағдай құру;
● Адам қабілетін оятуға және оның шексіз мүмкіндіктерін анықтауға қолайлы жағдай жасау. Мұндай сапа үйірмелерінің саны Жапонияда 1965 жылы 3700-ге жетті. Жапондық сапаны басқару жүйесіндегі функцоналдаудың ерекше сипаттамасы дефектісіз еңбек әдісімен кәсіпорын қызметкерлерін жан жақты оқыту, технологияны сақтауды қатаң тексеру, өнім сапасын басқарудағы жұмысшыларды сапаны жақсату іс - шараларына тарту болып табылады. Соңғы жиырма жыл ішінде өнімнің сапасын жақсарту бойынша Жапонияны тәжірбиесіне көңіл ауғаны белгілі. Олардың тауарлары жоғары сапалығымен, американдық және батыс еуропалық тауарларынан анағұрлым төмен бағасымен ерекшеленеді. Сонымен Жапонияда сапаға деген көз қарас келесідей:
● Басқару және технология облысындағы ғылыми өңдеулердің кең қолданысы;
● Өз фирмасына деген патриоттық тәрбие;
● Барлық басқару операцияларында өндірісті талдау мен бақылауда компьютеризацияның жоғарғы дәрежесі;
● Кооперативті рухтың дамуы.
Батыс Еуропа, Жапония, АҚШ фирмаларында өнім сапасын жалпы бақылау үш міндетті шартты ұсынады:
1. Сапа іс-әрекетінің негізгі стратегиялық мақсаты ретінде, фирманың жоғары жетекшілігімен мойындалуы. Сондықтан нақты міндеттер қойылып, оны шешуге белгілі бір қор бөлінеді. себебі сапаға қойылатын талапты тұтынушы аяқтайды. Өнім сапасы тұрақты өсіп отыруы қажет және бұл үздіксіз өзгеріп отыратын мақсат.
2. Өнім сапасын арттыру бойынша шаралар кәсіпорынның барлық бөлімшелеріне тиісті болуы қажет. Көбінесе өнім сапасын арттыруға, жаңа бұйымды дайындау кезеңінде көп көңіл бөлінеді.
3. Белгілі бір жұмыс орнында үздіксіз оқу процесінің жүруі және жұмыскерлерді ынталандыру.
Американдық экономист А.Фейгенбауманның пікірінше қатаң бәсекелестік шартында, (АҚШ-та өндірілетін өнімнің 70% импорт өнімі тарапынан қатаң бәсекелестікте) фирма жетістікпен дамуы, келесідей қағидалармен жетекшілік етуінде:
● сапа фирма қызметінің бағыттарының бірі емес, ол кәсіпорынның барлық функцияларына қатысты үздіксіз процесс;
● сапаның артуы оның қалыптасуына әрбір фирма қызметкерлерінің қатысу деңгейінен тәуелді;
● сапа өнімнің өзіндік құнын төмендетуде кедергі жасамайды, керісінше жағдай жасайды;
● сапа жаңа техниканы және технологияны пайдалануды білдіреді;
● сапаны тікелей және тиімді басқару қажет.
Бұйым сапасын арттыруға қойылатын талап, жыл сайы өсіп отырады, қазіргі уақытта әлемдік нарықтың сипаттамаларының бірі. Жаңа бұйымды талқылау жүйесі келесі шарттарды қанағаттандыруы тиіс:
● бұйымды талқылау кезінен бастап, барлық техникалық жаңалықтармен қатар сапа қарастырылуы қажет;
● ғылыми зерттеу және тәжірбиелі - конструкторлық жұмысты жоспарлау, сипаттамалары жоғары бұйым варианттарын жобалауды шектемей ұйымдастырылуы қажет;
● бұйымды талқылауды жеделдету талқылау жүйесінің тиіділігінің негізгі белгісі болуы қажет.
1980 жылдың соңында нарықтық экономикасы дамыған елдер сапа менеждментін сертификациялау және ендіру, талқылаумен айналысты. Сапа менеджментіне жүйелі ыңғай қалыптасты. Өнім сапасына ғана емес көрсетілетін қызмет сапасына көңіл аударылды. АҚШ пен Жапония модельдерін жүзеге асырудың басты ерекшелігі олардың тұтынушыға бағытталуы. Американдық компанияларда өнім сапасының қалыптасуындағы негізгі элементі - тұтынушының талаптарын талдау болып табылады. Сапаны реттеу процесінің соңғы элементі де тұтынушының талабы болады, осылайша кері байланыс жүйесі құрылады. таңдап алынған сапа көрсеткіштері жоспарланған өз мәніне өндіріс процесінде жетеді. Эксплуатация, техникалық қызмет көрсету, жөндеуге кепілдік беру, сол өнім түріне қажеттілікті қанағаттандыру деңгейі жөнінде қосымша ақпараттар береді.
Сапаны басқарудың Жапондық жүйесінің қызмет етуінің ерекшелігі бұл кәсіпорын қызметкерлерін технологияны сақтауды қатаң бақылау, өнім сапасын басқаруға жұмыскерлерді тарту әдістері арқылы жан жақты оқыту болып табылады. Еуропа, Америка және Жапонияның өнеркәсіптік кәсіпорындарда келесідей екі тұжырымдама неғұрлым кеңінен таралған.
TQC тұжырымдамасы (Total Qualiti Control) және CWQC (Company Wide Qualiti Control). TQC тұжырымдамасы сапа мәселесіне мамандандырылған құрылымдық функционалды бөлімшелерді дұрыс құруды ұсынады. Өнім сапасының жауапкершілігі фирманың жетекшілігінің жоғары деңгейіне ұсынылады. SWQC тұжырымдамасы басқару функциясының орталықсыздандыруға негізделген және сапаны басқаруға кәсіпорынның барлық қызметкерлерінің қатысуын ұсынады [2].
1.2 Сапаны басқарудың жапондық типінің түрлері
Н.С.Целищевтің пікірінше, басқарудың жапондық типінің базалық принциптерінің төрт топқа бөлуге болады. Бірінші - корпорация мен жұмыскерлердің өз корпорациясына ерекше тәуелділігі және оның мүддесі жолында жан аямайтындығы үшін едәуір қолайлы жағдай мен уәде беруі.
Екінші топтағы принциптерді дара басшылықтан гөрі ұжымдық басшылыққа көбірек, көңіл бөлуі, корпорациядағы адамдарды фирма ішінде үнемі көтермелеу, істейтін қызметіне қарамастан жұмыскерлерді тең правода қарау деп тұжырымдауға болады.
Үшінші топқа - фирманың жұмыс істеуін қамтамасыз ететін үш негізгі күшке - басқарушыға, басқа жұмыскерлерге және инвесторларға ықпал ету мен көңіл бөлу балансын ұтымды ұстау жатады.
Төртінші топқа - әр түрлі фирмалармен - іскер әріптестермен, соның ішінде ең алдымен өнімді тапсырушылармен және сатып алушылармен алуан түрлі байланыс орнату әдісін қалыптастыру жатады.
Аталған принциптерді жүзеге асыру механизмінің маңызды элементтеріне мыналар жатады:
1. Еңбекті ұйымдастыру.
2. Өндіріс процестерін басқару және бақылау.
3. Топтық жұмыстарды және корпорацияны ынталандыру.
4. жалдау және еңбек жағдайы.
Қазіргі Жапониядағы басқаруды американдық менеджиризм мен жапондық традиционализмнің қоспасы деп түсіну қажет. сондықтанда мұнда менеджмент термині толық сай келеді. Жапондықтардың өзі де, басқару туралы әңгіме болғанда, осы терминді қолданады. Жапондықтар өздерін американдықтардың шәкірті ретінде есептей отырып, менеджменттің барлық белгілі концепцияларын мұқият зерттеді, әрі өзіне сай етіп құра білді.
Қазіргі кезде басқару саласындағы жапондық тәжірибеге американдықтар көбірек көңіл бөле бастады, атап айтқанда, мұның өзі Массачусетс технологиялық институтында зерттелуде.
Жапонияда істі, өндірісті және басқаруды ұйымдастырудың жоғары деңгейі кімді де болса қайран қалдырады. Жапония - өндірістік қатынасты, сонымен қоса, басқару сипатын айқындайтын монополистік капитализм мемлекеті. Франциямен және Голландиямен қоса, Жапония экономиканы программалайтын капиталистік мемлекеттердің бірі. Талдаудың көрсеткеніндей қазіргі жапондық басқару жүйесі едәуір икемді, әрі тиімді механизм, оның өзі соғыстан кейінгі кезеңде, қазіргі ірі ауқымды өндірісті дамыту жағдайында қалыптасты. Бұл механизм ұдайы жетілдіру үстінде [3].
Жапон экономикасының жетістігі басқарудағы әлеуметтік - кәсіптік саланың қызметіне негізделген. Мұны менеджерлер деп атайды. Менеджер ұғымы алуан саладағы басшылардың тілектес адамдар тобын құрайды.
Қазіргі кезде менеджерлер мәртебесі ерекше артты, менеджерлердің жеке басындағы жетістіктеріне, олардың белсенділігіне, батылдығына, күнделікті істегі творчестволық қабілетіне, қырағылығына, алдығыны ойлай білетіндігіне т.б. талап қоя бастады.
Сонымен қоса Жапонияда менеджерлер тобын жинақтау практикасы көп жағдайда ұлттық сипатының ерекшеліктеріне негізделген, мұнда топтық психология басты рөл атқарады. Жапондықтар адамдар арасындағы салқын көзқарасқа қатты күйзеледі. Сол себептенде менеджерлер арасында ГАКУБАУХ деп аталатын кландар болады, яғни белгілі бір университетті бітірген кландар.
Нағыз жапондық фирма ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz