Қиын оқушының психологиялық мінездемесі



Тәрбиесі қиын балаларды тудыратын себептердің бірі - балаларын оқытуда, тәрбиелеуде ата - аналардың жауапкершілік сезімінің жоқтығы бала мінезінде мейрімсіздікті, яғни қатыгездікті, дөрекілікті, өзімшілдікті туғызады.
Екінші себеп - бұл үйдегі сәтсіздік, маскүнемдік, ұрыс - төбелес, ұрлық, ата - аналардың және басқа отбасы мүшелерінің жеңілтек мінез - құлқы, ал бәрінен жаманы – ажырасу, неке бұзу.
Отбасы тәрбиесінде ата – аналардың мінез - құлқы шешуші фактор. «Сіз өз балаңыздың тәрбиесін бастамас бұрын өзіңіздің мінез-құлқыңызды тексеріңіз» деген болатын А. С. Макаренко. Оның сөзін жалғастыра келіп,... егер сіз дөрекі және мақтаншақ немесе маскүнем болсаңыз... ал, онда сізге тәрбие туралы ойланудың қажеті жоқ.
Егер әке маскүнем болса, мектеп жасына дейінгі балалар жүйке ауруынан (невроз), жиі қояншық ұстамадан (эпилепсия) азап шегеді, олардың ақыл - ойы баяу дамиды. Мұндай балалар енжар, тынымсыз, ашушаң келеді. Әрбір ата - ана азғындыққа түспеу үшін күш қабілетін пайдаланып, балаларға мейірімді өнеге мен әсер ету керек.
Үшінші себеп - ұл балаға үнемі жеткіліксіз көңіл аударылады. Кейбір отбасы баланың ішкі дүниесін, тілектерін, ойларын, қайғысын қоршаған ортаға қатынасын жете біле бермейді.
Тату отбасында ата - аналар балалардың күнделікті өмірі мен іс - әрекетіне басшылық жасайды. Балалардың өздерінің қуанышын, қайғыларын, ойларын, уайымдарын бөлісуге үйретеді, саяси мәселелерді, жаңа фильмдер мен кітаптарды бірлесе отырып талдайды, өздерінің сүйікті әндерін орындайды.
Отбасы бала үшін өмір мектебі, онда мейірбандық, шындық, адалдық, қайрымдылық, еңбексүйгіштік, т. б. тәртіп пен мінез - құлық қасиеттері дамиды және қалыптасады. Отбасында қоғамның келешек азаматы өседі.
Басқаша айтқанда, отбасы жеке адамның тәртібі және мінез - құлық негізін қалайтын микро - ұжым.
В. Г. степанов, В. А. Крутецкий мінез құлықтағы қиындық мәселесін қарастыра келе оқушыларды екі қатарға бөлді:
Бірінші қатарға адамгершілік дамуында және мінез - құлқында, шамамен алғанда өте үлкен емес ауытқушылықтары бар оқушылрды жатқызады, олар – тәртіпсіз, жалқау, қыңыр, дөрекі, өтірікші балалар. Тәртіптілік өзіне және басқаларға деген жоғарғы талап қоюшылық, киіміндегі тазалық және жинақтылық сияқты және т. б. көрсеткіштерден айқындалады. Тәртіпті емес мінез - құлықты осыған қарама - қарсы көрсеткіштерден: жұмыстан жалтарып кетуге тырысу, берілген тапсырманы орындамау, адал еместік, өзінің жеке қызығушылықтарын достарының арасында жүзеге асыруға тырысу, үнемі тәртіпті бұзуынан және т. б. байқалады.
1. Рабочая книга школьного психолога/ Под ред. И.В. Дубровина. - СПб., 1998.
2. Раттер М. Помощь трудным детям. - М., 1987.
3. Степанов С.С. Психология трудных школьников: Учебное пособие. М., 1996.
4. Ахметжанова Н. Мінез-құлқы қиын балалар / Н. Ахметжанова //Ұлағат № 1, 2001.
5. Хухлаева О.В. Основы психологического консультирования и психологической коррекции. - М.: Издателский центр «Академия», 2001

Пән: Психология
Жұмыс түрі:  Реферат
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 7 бет
Таңдаулыға:   
Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі

Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті

СРО

Тақырыбы: Қиын оқушының психологиялық мінездемесі

Орындаған: Мухамедканова Мадина

Тексерген: Оспанова Қ.Ш.

Семей 2015 ж

Тәрбиесі қиын балаларды тудыратын себептердің бірі - балаларын
оқытуда, тәрбиелеуде ата - аналардың жауапкершілік сезімінің жоқтығы бала
мінезінде мейрімсіздікті, яғни қатыгездікті, дөрекілікті, өзімшілдікті
туғызады.
Екінші себеп - бұл үйдегі сәтсіздік, маскүнемдік, ұрыс - төбелес,
ұрлық, ата - аналардың және басқа отбасы мүшелерінің жеңілтек мінез -
құлқы, ал бәрінен жаманы – ажырасу, неке бұзу.
Отбасы тәрбиесінде ата – аналардың мінез - құлқы шешуші фактор. Сіз
өз балаңыздың тәрбиесін бастамас бұрын өзіңіздің мінез-құлқыңызды
тексеріңіз деген болатын А. С. Макаренко. Оның сөзін жалғастыра келіп,...
егер сіз дөрекі және мақтаншақ немесе маскүнем болсаңыз... ал, онда сізге
тәрбие туралы ойланудың қажеті жоқ.
Егер әке маскүнем болса, мектеп жасына дейінгі балалар жүйке ауруынан
(невроз), жиі қояншық ұстамадан (эпилепсия) азап шегеді, олардың ақыл - ойы
баяу дамиды. Мұндай балалар енжар, тынымсыз, ашушаң келеді. Әрбір ата - ана
азғындыққа түспеу үшін күш қабілетін пайдаланып, балаларға мейірімді өнеге
мен әсер ету керек.
Үшінші себеп - ұл балаға үнемі жеткіліксіз көңіл аударылады. Кейбір
отбасы баланың ішкі дүниесін, тілектерін, ойларын, қайғысын қоршаған ортаға
қатынасын жете біле бермейді.
Тату отбасында ата - аналар балалардың күнделікті өмірі мен іс -
әрекетіне басшылық жасайды. Балалардың өздерінің қуанышын, қайғыларын,
ойларын, уайымдарын бөлісуге үйретеді, саяси мәселелерді, жаңа фильмдер мен
кітаптарды бірлесе отырып талдайды, өздерінің сүйікті әндерін орындайды.
Отбасы бала үшін өмір мектебі, онда мейірбандық, шындық, адалдық,
қайрымдылық, еңбексүйгіштік, т. б. тәртіп пен мінез - құлық қасиеттері
дамиды және қалыптасады. Отбасында қоғамның келешек азаматы өседі.
Басқаша айтқанда, отбасы жеке адамның тәртібі және мінез - құлық негізін
қалайтын микро - ұжым.
В. Г. степанов, В. А. Крутецкий мінез құлықтағы қиындық мәселесін
қарастыра келе оқушыларды екі қатарға бөлді:
Бірінші қатарға адамгершілік дамуында және мінез - құлқында, шамамен
алғанда өте үлкен емес ауытқушылықтары бар оқушылрды жатқызады, олар –
тәртіпсіз, жалқау, қыңыр, дөрекі, өтірікші балалар. Тәртіптілік өзіне және
басқаларға деген жоғарғы талап қоюшылық, киіміндегі тазалық және жинақтылық
сияқты және т. б. көрсеткіштерден айқындалады. Тәртіпті емес мінез -
құлықты осыған қарама - қарсы көрсеткіштерден: жұмыстан жалтарып кетуге
тырысу, берілген тапсырманы орындамау, адал еместік, өзінің жеке
қызығушылықтарын достарының арасында жүзеге асыруға тырысу, үнемі тәртіпті
бұзуынан және т. б. байқалады.
Екінші қатарға жеке акцентуациясында және мінез - құлқында қиындығы бар
балаларды жатқызады.
Үлесімдік типтегі Балалар барлық жеке қасиеттері қалыптасқандығымен
сипатталады, олардың қиналыс және қауіп - қатерлік сияқты психологиялық
факторларды іс жүзінде қалыс қалады. Олар интеллектің жоғары деңгейіне ие
болады, көпшіл, өзіне сенімді, орындалатын жұмысқа адал ниетпен кіріседі,
өзінің мінез-құлқына ойдағыдай баға береді.
Әлеуметтік - болжамды типіне жататын балалар үйлесімді тип сияқты
жекеліктің тұрақты құрылысына ие болады, бірақ оларда жағдайға байланысты
өте күшті тәуелділік, өзін қоршаған ортамен сәйкестендіруге тырысушылық,
дұрыс мінез - құлық мөлшерін сақтап, іс - әрекет жасауға деген
қажеттіліктері өзгешелендіреді.
Үстемдік типіндегі балалардың айрықша ерекшелігі дербестігі,
тәуелсіздік, өзін - өзі сендіруге тырысушылық. Олар өздеріне өте сенімді,
тәуекел жасауға бейім тұрады және әлеуметтік батылдыққа ие болады.
Қауіп - қатерлі типтегі балаларға жоғары эмоционалдық тұрақсыздық, тым
мазасыздану, қауіп - қатерлік төменгі стрестік, тұрақтылық тән.
Әсерленгіш типтегі балаларға жасқаншақтық пен ұялшақтық тән. Бұл типтегі
балалар үшін өрескелдік, жылылықтың болмауы, басқалардың күлуі,
психотравмды жағдай болып табылады.
Интровертивті типтегі оқушылардың тұйық, жанасымы кембалалар. Олар
үшін біреулермен байланысқа түсу қиындық тудырады.
Инфантивті типтегі балалардан эмоционалды - еріктік сфералары
жетілмегендіктен, өзіндік шешім қабылдаудағы сезім дәрменсіздігі,
қорғансыздығы көрінеді.
Бала көп жағдайда өзін дұрыс ұстамайды, ол оның тәрбиесіздігінен,
қажетті позитивті білімнің, дағдысының, ақлының қалыс қалуынан, қараусыз
қалу, қоршаған ортаның теріс ықпалынан, соның нәтижесінде әлеуметтік -
психологиялық дезадаптациясының дамуынан, т. б. көрінеді. Балаға
мұғалімнің, ата - аналарының немқұрайлығының өршуі, құрбы-құрдастарымен
өзара қарым - қатынастырының дұрыс болмауы қоғамда қиын баланың көбеюіне
әкеліп соғуда.

Тәрбиеленуі  “қиын” балаларды болдырмау үшін  ұстаз бен шәкірт
арасында тартыс тумауы қажет. Қиын деген оқушының өзі бұзылған, бала емес
екенін ескеру керек.
Сондықтан да қиын бала тәрбиесінде  тәрбиеші мына жайттарды ерекше
назарда ұстаған жөн:

❖ Баланың жас ерекшелігін ескере отырып, рухани дүниесін терең зерттеп
білу, жүрегіңізбен сезініп, оған қайырымды болу керек.

❖ Баланың ішкі дүниесі мен қылықтарын, іс-әрекеттерін білу керек, мінезін
түсіну үшін оның дамуына қажетті не екенін білу керек.

❖ Мейірім мен сүйіспеншілік – екі жақты да адамдық сипатқа  жеткізетінін
ұғыну керек.

❖ Психологиялық түзету кезеңінде тек қана төзімділік керек.

❖ Тәрбиелік іс-әрекет кезінде сабырлы, ілтипатты, салқынқанды, ұстамды
болу қажет.

❖ Баланың саналы түсінгендігіне сенім көрсетіп, әділетті болу керек.

❖ Құр уағыз айтып, мезі етіп, жанын жараламай, қателігін үнемі бетіне
баспау керек.

❖ Орынсыз жазаламау керек.

❖ Жан жылуын зәруліктен құтқару, бала құқығымен санасу.

❖ Жеке тұлға ретінде дамуына ықпал ету жағын ескеру қажет.

Осы жағдайлардың бәрін ескере отырып, тәрбиеленуі қиындардың әрқайсысына
әр түрлі қатынас жасап, оларды жеке-жеке бақылап, зерттеп, өзіне лайықты
шара қолданып, тәрбие жұмысын жүргізу керек. Тәрбиелеуі қиын
жасөспірімдерді тәрбиелеу проблемасы көп факторлы құбылыс, оны
психологиялық жағынан бақылап зерттеу, педагогтар мен психологтарға, заң
қызметкерлеріне жүктеледі.
... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Тәрбие жүйесінің құрылымы, мазмұны
Мектептегі тәрбие жүйесінің моделі
Тәрбие мақсатты бағытталған үрдіс ретінде
Педагог-психолог қызметінің мазмұнымен, педагогикалық-психологиялық қызметтің негізгі құжаттары
Жанұя мен мектеп арасындағы өзара әрекеттестік
Тәрбие жүйесінің жалпы заңдылықтары
Мектепке бейімделмеудің психологиялық мінездемесі
Интеграцияланған сабақ бірнеше пәннен білімдерін біріктіріп жинақтап сабақтың мақсатына жететін, бірнеше пән бойынша мәселелерді қарастыруға мүмкіндік беретін арнайы ұйымдастырылған сабақ
Оқушының психологиялық - педагогикалық статусы
Психолгтың қиын балалармен жұмыс әдістемесі
Пәндер