Экономикалық саласындағы нобель ,сыйлығының лауреаты

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі.

Шәкәріматындағы Семей мемлекеттік университеті.

СӨЖ

Тақырыбы: Экономикалық саласындағы нобель, сыйлығының лауреаты.

Қазақстан Республикасының жекешелендіру. Қазақстан Республикасының кәсіпкерлікті дамытудың. Қазақстан Республикасының нарықтық экономика қалыптастыру

Тексерген: Габдуллина. Л. Б

Орындаған: Өзгерисхан. Н

Тобы: Е-415

Семей қаласы 2015 оқу жылы

Жоспар:

Экономикалық саласындағы нобель, сыйлығының лауреаты.
Қазақстан Республикасының жекешелендіру.
Қазақстан Республикасының кәсіпкерлікті дамытудың.
Қазақстан Республикасының нарықтық экономика қалыптастыру.
Пайдаланылған әдебиеттер.

Экономикалық саласындағы нобель, сыйлығының лауреаты:

2013-жылдың 20-мамырында экономика саласы бойынша Нобель Сыйлығының Лауреаты Джеймс Александр Миррлис Қазақстан Республикасына сапарында Қазақ Ұлттық Техникалық университетінде болды. Джеймс Александр Миррлис ҚазҰТУ ректоры Ж. М. Әділовпен кездесіп, оқу орнында Нобель дәрісін оқыды.
Джеймс Александр Миррлис экономика саласындағы Нобель Сыйлығын «Ақпаратты асимметрия» зерттеу аумағы бойынша 1996-жылы иемденген болатын. Дәріс алдында ҚазҰТУ ректоры Ж. Әділов жиналғандарды Нобель Лауреатымен қысқаша таныстырып өтті.
Сэр Джеймс Александр Миррлис (ағыл. sir James Alexander Mirrlees. 5-маусымда 1936ж туылған, Нью-Стевард) - Шотланд экономист. Экономика саласы бойынша «Ақпараттты асимметрия аумағын зерттеу» еңбегі үшін 1996-жылы Нобель Сыйлығын алған. Джеймс Миррлис 1954-жылы Эдинбург университетіне математика мамандығы бойынша оқуға түсіп, 1957-жылы университетті аяқтаған соң, экономика саласын зерттеумен тыңғылықты айналысты. 1963-жылы нәтижелі еңбегінің арқасында Кембридж университетінің ғылыми докторы атағына ие болады. Экономика оның ойынша әлсіз дамыған мемлекеттерге қызмет етуі керек деген Джеймс Миррлис өз өміріне үлкен сеніммен қарап, барлық күш-жігерін осы салаға жұмсап, өз жұмыстарында әлеуметтік сақтандыру мен салық саласы сияқты тақырыптармен айналысты.
1968-жылдары Джеймс Миррлис Оксфордско университетінде ұстаздық ете жүріп, АҚШ-тың салық жүйесімен нақты айналысып, салықтың кіріс жүйесі жайлы зерттеулер жүргізді. Джеймс Миррлис әлемнің әр түрлі елдерімен ынтымақтаса мемлекеттік қызметтерде еңбек етіп, көптеген жоғары оқу орындарында дәріс оқыды, өзге елдің ғалымдарымен тәжірибе алмасты. Ол « Миррлистің әдісі» атты салық жүйесінің әдіс-тәсілдері мен зерттеу еңбегінен тұратын құнды дүниені өмірге алып келді.
1996-жылы оның еңбектері бағаланып, экономика саласының іргетасын қалаған жұмыстары Нобель Сыйлығын оның қанжығасына байлады. (1982ж) Экономикалық ұйымның Президенті.
(1988-89ж) Халықаралық атлант экономикалық ұйымының Президенті. Джеймс Миррлистің экономика ғылымына қосқан еңбегі қоғамдық экономикалық аумақ секторларымен тығыз байланысты. Оның еңбектерінде тауар айналымындағы салық туралы маңызды зерттеулер жүргізді. Бірақ, еңбектерінің көлемдісі деп, экономика аумағындағы ақпаратты жұмыстары бағаланды.
ҚазҰТУ жастарымен болған дәрісінде Джеймс Миррлис әлемдік экономикалық дағдарыстың себептері мен мәселелеріне кеңінен тоқталды. Ол сондай-ақ, әлемдік экономикалық дағдарыс Қазақстан халқына аса салмақ сала қоймағанын айтты. Мұның бәрі Қазақстан Республикасының Президенті Н. Назарбаевтың экономикалық саясаттың тізгінін дұрыс ұстауының арқасы деп атап өтті Нобель иегері өз сөзінде.
Кездесу соңында ҚазҰТУ ректоры Ж. Әділов Джеймс Александр Миррлиске «ҚазҰТУ-дың Құрметті Профессоры» атағын табыс етіп, иығына шапан жауып, сый сыяпат көрсетті.

Қазақстан Республикасының жекешелендіру

Жекешелендіру - меншік құқығын азаматтарға немесе меншіктің мемлекеттік нысаны қағидасында өндіріс жүргізуші, жеке тұлға беру үдерісі. Жекешелендіру экономиканы қайта құрудың соңғы мақсаты болып табылмайды - бұл тек меншік қатнастарын қайта құрудың әдісі.

Жекешелендірудің тәсілдері

1. Аукционда байқау бойынша сату және сатып алу.

2. Кәсіпорын капита-лының үлесін сату (акцияларды)

3. Жалға берілген кәсіпорынның мүлкін сатып алу.

Қазақстан Республикасында жекешелендіру мен мемлекет иелігінен алу процесі «Жекешелендіру және мемлекет иелігінен алудың Ұлттық бағдарламасына» сәйкес жүргізіледі. Жекешелендіру үш негізгі бағытта жүргізіледі.

1. Кіші жекешелендіру - еңбеккерлердің саны 200 адамға дейін.

2. Жаппай жекешелендіру - орташа және ірі кәсіпорындар (200-500 адам) және халыққа жекешелендіру купондарының бөлінуіне негізделді.

3. Жеке жобалық жекешелендіру - ірі кәсіпорындар мен мемлекеттің ерекше маңызды кәсіпорындары.

Экономиканы реформалауда, оның ішінде жекешелендіру үрдерісі өткен жолды сын көзімен саралап көрейік.

Қазақстандағы мемлекет қарамағынан алу және жекешелендіру бойынша жүргізіледі. Әрбір кезеңге өз бағдарламасы сәйкес келеді.

І кезең - 1991-1992 жж. ; ІІ кезең - 1193-1995 жж. ; ІІІ кезең - 1996-1998 жж.

Бірінші кезең төмендегілерді қарастырады: Мемлекет қарамағынан алу және сауда, қоғамдық тамақтандыру тұрмыстық қызмет көрсету және камуналдық шаруашылық, өндірістің ұсақ кәсіпорындарын, құрылыс, автокөлік, ауыл шаруашылығы және басқа да экономиканың салаларын, сондай-ақ мемлекеттік тұрғын үй қорларын жекешелендіру;

ІІ кезеңнің негізгі нәтижелерін келесі жағдайда қорытындылауға болады: кіші жекешелендіру шеңберінде 11 мың объекті сатылған, бұл кіші жекешелендіруге жататын, барлық объектілердің 2/3 бөлігін құрады, оның ішінде саудада, қоғамдық тамақтандыру және қызмет көрсету аясында жаппай жекешелендіру негізінен аяқталады. Қосымша ақпарат. 5 мыңнан аса адам жұмыс істеген, кәсіпорынды қамтитын жеке жекешелендіру шеңберінде, 5 кәсіпорын сатылған, оның ішінде шетелдік компанияларға 42 кәсіпорын сенімді басқаруға берілген.

Салалық құрлымда жеке меншік нысанының барлығынан аз көбі ауыл шаруашылығында болды - 32, 2 пайыз, сауда мен қоғамдық тамақтандыруда - 17 пайыз, өнеркәсіпте - 11, 8 пайыз, құрлыста - 8, 6 пайыз. Жеке меншік нысанында барлығынан аз кәсіпорындар сақтандыру, геология және жер қойнауын барлау кәсіпорындарында - 0, 2 пайыз, жылжымайтын мүлік операциялары аясында - 0, 1 пайыз болды.

Үшінші кезең Мемлекеттік меншікті қайта құрлымдау мен жекешелендіру бағдарламасында әзірленген шеңберде жүзеге асты. Оның негізгі мақсаты - экономикада жеке секторды басым болуын бекіту мен жекешелендірудің негізгі үдерісін аяқтау болатын.

Кейбір кәсіпорындар жекешелендіру алдында қайта құрылымдалуы тиісті еді. Яғни бұл олардың белгілі бір құрлымдық өзгерістерден өтуі тиістігін білдіреді: мысалы, залалды кәсіпорынды алдын ала қалпына келтіру немесе оның ішінде өз бетімен жұмыс істей алатын құрлымды бөлу.

1996 жылдан бастап Қазақстанда, мемлекеттік меншіктегі кез келген жекешелендіру тек ақшалай қаражаттармен жүзеге асырлады. Бірақ қолданыстағы заң жекешелендірудің екі түрін қарастырады:

1. Саудада сату (аукциондар, тендер) .

2. Тікелей атаулы сату ( заңды тұлғада жалға алу құқығы немесе мемлекет акциясының бақылау пакеті болған жағдайда жүзеге асады, өйткені соңында сатып алу құқығымен сенімді басқаруға келісім бекітілген) .

Үкімет жекешелендіруді секторлық бағдарлама бойынша жүзеге асырады. Сөйтіп, мұнай-газ, көлік-өатнастық кешендерде; ҚР Сауда және экономика министрлігіндегі кәсіпорындар жүйесінде, денсаулық сақтау, білім беру, ғылым, мәдениет және спортта жекешелендіру мен қайта құрылымдау бағдарламасы белгіленеді. Онда мемлекеттік меншіктің мена ерекше объектілері жекешелендіруге жатпайтыны көрсетілген: жер, оның қойнауы, су, ауа кеңістігі, өсімдік және жануарлар әлемі, басқа да табиғи ресурстар, тарихи және мәдени ескерткіштер, мемлекеттік бюджет қоры, республикалық сақтандыру мен резервтік қорлар.

Өтпелі кезеңде орта және шағын бизнес мемлекеттік тұрақты қолдауды қажет етеді. Тек сол ғана ірі қаржылық және тұрғындардың өндірістік ресурстарын жинақтайды, аралас экономикаға икемділік береді, өзінде монополияға қарсы күшті және тұрғындардың өндірістік ресурстарын жинақтайды, құрлымдық қайта құрудың шынайы факторына қызмет етеді, көп жағдайда жұмыспен қамтамасыз ету мәселесін шешеді.

Қазақстан Республикасының кәсіпкерлікті дамытудың:

Нарықтық экономикаға көшу кәсіпкерлікті ұйымдастыру және, тиесінше, кәсіпкерлер
Жаңадан бастайтын кәсіпкерге фирманы басқару жүйесінің өзіндік “қаңқасын”
Біз оларды “басқару бағдарлары” деп атаймыз. Шет елдерде
Төменде шетелдік фирмадағы кәсіпкерліктің принциптері мен логикасын бейнелейтін
Кәсіпкерлік принциптері негізінен көпқырлы. Кәсіпкер өз іс-қимыл стратегиясынын
Кәсіпкерлік жүйесі ретінде фирманың шектес ортаға кіріп, шығатын
Фирма алуан түрлі бағдарлар мен шектеулер, реттеуші нормалар,
фирманың тіршілік философиясы (кәсіпкерлікті дамыту идеялары мен мақсаттары) ;
заңдар мен кәсіпкерліктің басқа да құқықтық актілері;
менеджмент принциптері мен мақсаттары;
әлеуметтік әріптестік нормалары мен талаптары;
фирманы дамыту дәстүрлері мен кезеңдері;
корпоративтік нұсқамалар мен әдеп нормалары;
жалпы адамзат және мәдениет өлшемдері мен құндылықтары.
Фирманың тіршілік философиясы - жалпы алғанда фирманың, сондай-ақ
Философия кәсіпкердің ойы мен ісі түрткі болған себептерді
Фирма философиясының аса маңызды құрамдас бөлігі - басқару
Фирманың мақсаттары белгіленген кезде оның нақты потенциалы мен
Рынок потенциалы негізінен рыноктың өсуімен және фирма конъюктурасы
Екі түрлі мақсаттар белгіленеді:
Сан - (рыноктық - айналым, өсім, рыноктағы үлес;
Модельде сондай-ақ басқару механизмінің сипаттамасы болып, онда фирма
Қосалқы жүйелердің әрқайсысы шеңберінде басқару функциясы жүзеге асырылады,
Кәсіпкерлік идеяларды тікелей жүзеге асыру мына факторларға байланысты:
Өнім өткізу жоспары тұтынушылар мен рыноктар топтарына орай
Айналым жоспары өнім өткізу жоспарының деректері бойынша есептеледі.
Өндіріс жоспары өнім өткізу жоспарының деректері бойынша есептеледі;
Қуаттар жоспары өндірістік алаңдар, машиналар, коммуникациялар түрінде белгіленеді
Инвестициялар жоспарында қызметкерлер жөніндегі қажет, олардың біліктілігі, ақы
Материалдық-техникалық жабдықтау жоспары ассортимент тұрғысынан өндіріс көлемін негізге
Материалдық қор жоспары - ағымдағы материалдық қорлар анықталады.
Дайын бұйымдар қорларының жоспары - қоймадағы дайын бұйымдар
Қаржы жоспары - қаншама капитал қажет болатыны және
Өтімділік жоспарында оралымды қызметті жүзеге асыру үшін кәсіпорынға
Жоспар балансында кәсіпорынның қаржы жағдайы оның қарыздарымен салыстырылады.
Фирмада басқару процестерінің басым бөлігі әміршіл емес режимде
Құндылықтар:
меншік иесі құндылығы (фирманың табысы, пайда) ;
қоғам мүшесі құндылығы (қоғамдық пайдалылық) ;
әріптес құндылығы (ынтымақ) жүйесі.
Өзін-өзі басқаруға ұмтылу (инициатива, тапқырлық, тәуекел етуге
әзірлік) .
Моралдық-этикалық факторлар (сенім, ашықтық, адалдық, опасыздық,
пайдакүнемдік, шамшылдық) .
Саяси нұсқамалар (жеке, партиялық) .
Фирма мақсаттарына жету үшін менеджменттің түрлі әдістері пайдаланылады.
Менеджмент әдістері өкілеттіктер беру құралдары мен тәсілдерін пайдалануға,
Жаңадан бастайтын кәсіпкер бастапқыда мазмұны мен логикасын түсінуге
Қорытынды
Кәсіпкерлікті шаруашылық искусствосы, экономикалық және ұйымдық творчество, еркін
Кәсіпкер қабылданған заңға қайшы келмейтін қызметтің қандай да
Бизнес пен кәсіпкерлік жақын ұғымдар болғанымен, оларды бір-бірімен
Қазақстан Республикасы Конституциясында былай деп жазылған: “Әркімнің кәсіпкерлік
Кәсіпкерлікті жетілдіру экономиканың тұрақтылығы мен оның бәсекелік сипатын
Қазақстанда құрылған кәсіпкерлік субъектілерінің басым бөлігі сауда саласында
Ұзақ мерзімде кәсіпорындар тек саудамен ғана емес, экономиканың
Қазақстан Республикасы Президентінің 1996 жылғы 14 маусымындағы
Шағын кәсіпкерлік экономиканың ерекше секторы ретінде өмір сүріп
Шағын бизнесті елеулі көтермелеуге Қазақстан Республикасы Президентінің
“Жеке кәсіпкерлік туралы”, “Жеке кәсіпкерлік мәселелері бойынша Қазақстан