Халық педагогикасындағы тәрбиенің түрі – бесік тәрбиесі



Халық педагогикасындағы тәрбиенің түрлері өте көп.Олар - бесік, сұлулық, құрсақ, отбасы, адамгершілік, экономикалық, дене, экологиялық.Мен осы халық педагогикасындағы тәрбиенің түрі – бесік тәрбиесін алдым.

«Ел болу үшін,бесігіңді түзе»(М.Әуезов)деген сөздің мән-
мағынасына ой салсақ,ол-тәрбие ұрпақты дүниеге
келтіруден басталады;сол тәрбиенің дәстүрлік,салт-
саналық бастаулары мен бағдарларын жан-жақты
пайдаланып,даналықпен дамыта білу керек деген
өсиеттің мәнін ұғамыз.

Қазақ баласын ағаш бесікке салып тәрбиелейді.Бесік иіп кептірілген талдан жасалады.Екі басын қайың ағаштан да шауып жасауы мүмкін.Астыңа тақтай салып,дәрет жүретін жерді тесіп ойып қояды.Оған киізден түбек жасап кигізеді.Баланы орайтын кеудеше,аяқ жақты қымтайтын көрпешігімен (оны жөргек деп атайды) орап танып қояды,басына кішкене жастық салады.Баланы бесікте кіші дәретке отыруына қолайлы етіп қойдын асық жілігінен тесіп шүмек,үлкен дәретке арнап киізден түбек жасайды.Оған орта беліне дейін күл салады.

Бала бөлеген бесіктің үстіне 7 нәрсе жабады.Әр жабылған нәрсенің өзіндік мәні бар.мәселен,ең бірінші етіп бесік көрпе,одан кейін шапан,кебенек,тон,жабу,жүген және қамшы сияқты бұйымдар жабылады.Тон,шапан жабу-ер жеткенде бала халыққа қадірлі болсын деген тілек,;жүген-ер жеткенде бала халықты қорғайтын азамат болсын;жүген жабу-ат ұстайтын азамат болу;кебенек,қамшы жабу-ел қорғайтын батыр болсын деген тілек.
Бесікке салғандарға бірнеше білезік,сақина,жүзік үлестіріледі.Ал бесікке салған бәйбішеге тваза матадан көйлек кигізеді.
Әдебиеттер:
1 . «Қазақ этнопедагогикасындағы отбасылық тәрбиесі»-Бөлеев Қ. Алматы-2014
2. «Қазақ этнопедагогикасы»-Табылдиев Ә. Алматы-2001
3.Ғаламтор желісі

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:   
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік университеті
Жаратылыстану бағытындағы математика факультеті

СӨЖ

Тақырыбы:Халық педагогикасындағы тәрбиенің түрі - бесік тәрбиесі

Тексерген: Оралбекова Б.С.
Орындаған: Әбікен Д.Б.
Тобы: Т - 441

Семей 2015 жыл
Халық педагогикасындағы тәрбиенің түрлері өте көп.Олар - бесік, сұлулық, құрсақ, отбасы, адамгершілік, экономикалық, дене, экологиялық.Мен осы халық педагогикасындағы тәрбиенің түрі - бесік тәрбиесін алдым.

Ел болу үшін,бесігіңді түзе(М.Әуезов)деген сөздің мән-
мағынасына ой салсақ,ол-тәрбие ұрпақты дүниеге
келтіруден басталады;сол тәрбиенің дәстүрлік,салт-
саналық бастаулары мен бағдарларын жан-жақты
пайдаланып,даналықпен дамыта білу керек деген
өсиеттің мәнін ұғамыз.

Қазақ баласын ағаш бесікке салып тәрбиелейді.Бесік иіп кептірілген талдан жасалады.Екі басын қайың ағаштан да шауып жасауы мүмкін.Астыңа тақтай салып,дәрет жүретін жерді тесіп ойып қояды.Оған киізден түбек жасап кигізеді.Баланы орайтын кеудеше,аяқ жақты қымтайтын көрпешігімен (оны жөргек деп атайды) орап танып қояды,басына кішкене жастық салады.Баланы бесікте кіші дәретке отыруына қолайлы етіп қойдын асық жілігінен тесіп шүмек,үлкен дәретке арнап киізден түбек жасайды.Оған орта беліне дейін күл салады.

Бала бөлеген бесіктің үстіне 7 нәрсе жабады.Әр жабылған нәрсенің өзіндік мәні бар.мәселен,ең бірінші етіп бесік көрпе,одан кейін шапан,кебенек,тон,жабу,жүген және қамшы сияқты бұйымдар жабылады.Тон,шапан жабу-ер жеткенде бала халыққа қадірлі болсын деген тілек,;жүген-ер жеткенде бала халықты қорғайтын азамат болсын;жүген жабу-ат ұстайтын азамат болу;кебенек,қамшы жабу-ел қорғайтын батыр болсын деген тілек.
Бесікке салғандарға бірнеше білезік,сақина,жүзік үлестіріледі.Ал бесікке салған бәйбішеге тваза матадан көйлек кигізеді.

Бесіктің бала тәрбиесіне ыңғайлылығына:біріншіден,көшіп қонғанда түйеге артып жүруге қолайлы,екіншіден,баланы емізгенге өте ыңғайлы.Баланы жөргектен шешіп жатпай-ақ ана бесікке асылып отырып та емізе береді.Тіпті анасы емізе отырып,мызғып та алады.Үшіншіден,бесік баланың денесінің тазалығына,ұйықтауына қолайлы.Баланың нәжісі (зәрі) денеге жайылмай шүмек,түбек арқылы кетеді.Денесі құрғақ болса,бала жайлы жатып,тыныш ұйықтайды.Ал ,бала денесінің өсуі үшін ұйқы аса қажет.Бала қырық күнге дейін жиырма екі жиырма үш сағат ,алты айға дейін жиырма жиырма бір сағат,ал бір жасқа дейін он сегіз жиырма сағат ұйықтайды.Ұйқысы тыныш болғаннан денесі тез өсіп жетіледі.
Бала қырқынан шыққан соң атасы мен әжесі немесе әке-шешесі ауыл-аймақты жинап,баланың қарын шашын алып,бесікке салу тойын жасайды.Бесікті көбінесе баланың нағашы жұрты алдын-ала арнайы жасатып,бесік тойына алып келіп таратын болған.Ондағы мавқсат жиен-жекжат өсе берсін,үрім-бұтағын,өрісім көпи болсын деген ой-пікір көзделген.Баланы бесікке салуды да үрім-бұтағы өскен,беделді қариялардың біріне тапсырған.
Ол әйел бесіктің жасау-жабдықтарын үйінен жасап әкеліп,ағаш бесікке саларды нәрестеден жын-шайтан аулақ болсын деген ниетпен бесікті отпен аластайды(отпен аластау біріншіден-діни ұғымға байланысты туған болса,екіншіден-микробтарды ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Этнопедагогика пәнінен дәрістер кешені
ЭТНОПЕДАГОГИКА пәнінің лекция жинағы
Этнопедагогика пәнінің лекция курсы
Қазақ отбасы
Қазақта Баланы жастан
Этнопедагогика пәні бойынша дәрістер
Халық педагогикасындағы тәрбие бағыттары, олардың мақсаты мен міндеттері
Отбасында баланың мерейі әке
Қазақ этнопедагогикасындағы бала жасына қарай кезеңге бөлудің ғылыми-педагогикалық негіздері
Қазақ этнопедагогикасының тәрбие бағыттары, олардың мақсаты мен міндеттері
Пәндер