Оқушылардың мәдениетарлық қарым-қатынас біліктілігін қалыптастырудың теориялық негіздері

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 41 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ… . . . 3

І. ОҚУШЫЛАРДЫҢ МӘДЕНИЕТАРЛЫҚ ҚАРЫМ-ҚАТЫНАС БІЛІКТІЛІГІН ҚАЛЫПТАСТЫРУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ …6

1. 1 Мәдениетаралық қарым-қатынас біліктілігіне сипаттама6

1. 2 Оқушылардың мәдениетаралық қарым-қатынас біліктілігін дамытудың психологиялық алғышарттары. …8

II-ТАРАУ. МӘДЕНИЕТАРАЛЫҚ ҚАРЫМ-ҚАТЫНАС БІЛІКТІЛІГІН ҚАЛЫПТАСТЫРУДА ИННОВАЦИЯЛЫҚ ТӘСІЛДЕРДІ ҚОЛДАНУ . . …14

2 . 1 Компетенттік әдіс - қазіргі шеттілдік білім берудегі педагогикалық теория ретінде. . ……. 14

2. 2 Мәдениетаралық қарым-қатынас біліктілігін қалыптастыруға арналған жұмыстарды орындау барысында түпкі нәтижені бағыттай оқыту. 23

2. 3 Мәдениетаралық - қатысымдық құзіреттілікті қалыптастырудажаңа технологияларды қолдану35

ҚОРЫТЫНДЫ . . . 39

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ . . …. 41

КІРІСПЕ

Зерттеу жұмысының өзектілігі: Еліміздің егемендік алып, басқа елдермен саяси, экономикалық және мәдени байланыстарға түсуі шет тілін оқытудың маңыздылығын көрсетіп, оның мақсатын анықтап берді. Шет тілін оқыту барысында оқушыларды өздеріне жат әлемді түсіне білуге үйрету керек. Олар өз әлемін, тілін, мәдениетін білмей, мәдениетаралық қарым-қатынас біліктілігіне қол жеткізу мүмкін емес. Басқа тілді қоғамда, мәдениетте өз орнын таба білу үшін сол елдің тілін ғана меңгеру аз, сол тілде сөйлейтін халықтың мәдениетін де меңгеру керек. Оқушылар жаңа шығармашылық іс-әрекетке, жаңа ақпараттық технологияларды үйренуге, жеке тұлғалық және мәдениетаралық қарым-қатынаста туындайтын қарама-қайшылықты болдырмауға және оларды шешуге икемді болуы қажет. Осыларды шешуде көркем мәтіндерді, жаңа технологияларды қолданудың маңызы зор. Көркем мәтіндер тілін оқып жатқан ел туралы деректер алуға мүмкіндік береді. Олар оқушыларды білім, білік, дағдыға үйретуге ықпал етеді. Мұндай көркем мәтіндер оқушылардың шет тіліне деген қызығушылығын оятады, оларды алдарына мақсат қоюға үйретеді және оқу процесінің нәтижелі болуына септігін тигізеді. Мәдени ерекшеліктер енген және бейнеленген мәтіндер шет тілін оқуға деген қызығушылықты арттырады.

Әрбір тілді үйренушілер тек сол тілдің жүйесінде кездесетін ерекшеліктерге ғана емес, сондай-ақ сол тілді қолданушы елдің мәдениетіне тән үлкен ерекшеліктерге де жолығады. Жат мәдениетті түсініп, өз мәдениетін меңгеру, басқа мәдениет өкілдерінің әрекеті мен сөзін түсіне білу үшін өз мәдениеті мен басқа мәдениетті салыстырып, ұқсастықтары мен айырмашылықтарын ажырата білуге үйренеді. Ал, кейде екі мәдениет өкілі арасында белгілі бір дәрежеде қиындықтар болуы мүмкін. Ол, әрине, тілдегі ерекшеліктер ғана емес, мәдениетке тән өзгешеліктерге де байланысты болып келеді. Өйткені, әрбір тіл мен оны қолданушы тіл иелерінің өздеріне тән ерекшеліктері болады. «Тіпті адамдар бір тілде сөйлесіп жүріп, әрқашан бірін-бірі түсіне бермейді» деп көрсетеді Е. М. Верещагин[1, 48 б. ]

Оқу процесін тиімді әрі белсенді етуге бағытталған ғылыми зерттеу жұмыстарының көптігіне, әртүрлі инновациялық тәсілдердің пайда болуына және олардың оқу процесіне енгізілуіне қарамастан, оқушылардың мәдениетаралық қарым-қатынас біліктілігін қалыптастыруда көркем мәтіндерді шетел тілі сабақтарында қолдану өз алдына толық қаралған жоқ. Осы мәселенің шешімін табуға үлес қосу біздің жұмысымыздың өзектілігін көрсетті де, зерттеу тақырыбын «Көркем мәтіндер негізінде шет тілін оқытуда тілдік оқушылардың мәдениетаралық қарым-қатынас біліктілігін (құзыреттілігін) қалыптастыру» деп алуға себеп болды.

Зерттеу жұмысының нысаны: Тілдік жоғары оқу орындарындағы оқушылардың шетел тілінде мәдениетаралық қарым-қатынас біліктілігін қалыптастыруда көркем мәтіндерді қолдану үрдісі.

Зерттеу жұмысының пәні:Оқушылардың мәдениетаралық қарым-қатынас біліктілігін қалыптастыру мақсатында көркем мәтіндер арқылы жаңа технологияларды қолдану әдістемесі.

Зерттеу жұмысының мақсаты:Оқушылардың мәдениетаралық қарым-қатынас біліктілігін қалыптастыруда көркем мәтіндерді тиімді қолдануды теориялық тұрғыдан негіздеу және оның тиімді әдістемесін құру.

Зерттеу жұмысының міндеттері:

- Зерттеу мәселесі бойынша педагогикалық, психологиялық, лингвистикалық, методологиялық әдебиеттерді зерттеу негізінде көркем мәтіндердің мәдениетаралық қарым-қатынас біліктілігін дамытудағы педагогикалық, әдістемелік мүмкіншіліктеріне сипаттама беру;

- көркем мәтіндерді қолдану жолын көрсету;

- мәдениетаралық қарым-қатынас біліктілігін қалыптастыруға бағытталған сабақ үлгісін құрастыру;

- оқушылардың мәдениетаралық қарым-қатынас біліктілігін қалыптастыруға бағытталған жаттығулар кешенін құру.

Зерттеу жұмысының әдістері:

- Зерттеу жұмысының тақырыбы бойынша ғылыми әдістемелік әдебиеттерді оқып, оларға сипаттамалық, құрылымдық-мағыналық талдау жасау;

- Жаңа технологияларға талдау жасау;

- Көркем мәтіндерді және жаңа технологияларды қолданудағы тәжірибені бақылау.

Зерттеу жұмысының әдіснамалық негіздері: Шетел тілін оқыту әдістемесі мен лингвистиканың негізгі категориялары (С. С. Құнанбаева, Н. Д. Гальскова, И. Л. Бим), тілдік іс-әрекет теориясы (Л. С. Выготский, И. А. Зимняя), мәдениет және лингвотанымдық ақпарат теориясы (Е. М. Верещагин), мәтін (В. Г. Костомаров) .

Зерттеу жұмысының ғылыми болжамы: Оқушылардың мәдениетаралық қарым-қатынас біліктілігін қалыптастыруда, оның психологиялық, лингвистикалық және психолингвистикалық негізін ескере отырып, көркем мәтіндерді және жаңа технологияларды пайдаланатын болсақ, олардың ерешеліктерін ескерсек, оқу процесінің заңдылықтары мен танымдық процестерін тиімді жүргізсек, онда оқушылардың мәдениетаралық қарым-қатынас біліктілігін қалыптастыру тиімді болады.

Зерттеу жұмысының ғылыми жаңашылдығы: Көркем мәтіндерді қолдану барысында оқушылардың мәдениетаралық қарым-қатынас біліктілігін қалыптастырудың әдістемелік үлгісі жасалады және тәжірибелік тұрғыдан көркем мәтіндердің оқушылардың мәдениетаралық қарым-қатынас біліктілігін қалыптастыруға негіз болатындығының дәлелі келтіріледі.

Зерттеу жұмысының теориялық құндылығы:

- Мәдениетаралық қарым-қатынас біліктілігін қалыптастырудың психологиялық, лингвистикалық ерекшеліктері анықталады;

- Көркем мәтіндерді және жаңа технологияларды қолдану үлгісі көрсетіледі.

Зерттеу жұмысының практикалық маңыздылығы: жұмыс барысында жасалған тұжырымдар осы мәселенің одан әрі зерттелуіне негіз бола алады. Бұл зерттеу жұмысының қорытындысын ұстаздар семинар сабақтарында, оқушылар курстық және дипломдық жұмыстарын жазуда пайдалана алады.

Зерттеу жұмысының құрылымы: Кіріспеден, негізгі бөлімнен, екітараудан және жалпы зерттеу жұмысының қорытындысынан, пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

І. ОҚУШЫЛАРДЫҢ МӘДЕНИЕТАРЛЫҚ ҚАРЫМ-ҚАТЫНАС БІЛІКТІЛІГІН ҚАЛЫПТАСТЫРУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

1. 1 Мәдениетаралық қарым-қатынас біліктілігіне сипаттама

Қазіргі кезде адам өмірінде болып жатқан көптеген интеграциялық процестер, экономиканың дамуы, қоғамның жаңаруы, тіл мен қоғамның және тіл мен мәдениеттің екі жақты байланыстарына жаңаша көзбен қарауды талап етеді. Жаңа әлеуметтік мәдени кеністіктің пайда болуы білім беру жүйесінің алдына халықаралық мәдени-кәсіптік қарым-қатынастарды жүзеге асыра алатын мамандар дайындауды мақсат етіп қоюда. Тілді басқа мәдениетті таңдаудың негізгі құралы ретінде пайдалану, сол тілде сойлейтін елдегі құбылыстардың мәнін түсінуді қажет етеді.

Мәдениетаралық түсініктің дамуы - жаңа тілді үйренумен қатар жүретін процесс. Ал шетел тілін сол елдің мәдениетаралық байланысқа түскен кезде адамдар басқа мәдениеттің иегерімен қарым-қатынасқа түседі. Шетел тілін терең меңгергеннің өзінде тілдегі, күнделікті тұрмыс ерекшеліктеріндегі (киім кию, ұлттық аспаздық және тағы басқа), өзін-өзі ұсыну мәнеріндегі ерекшеліктер көп уақытта түсініспеушілікке әкеп соғуы сөзсіз. Бұл айтылған қағида тіл мен мәдениеттің тығыз байланысын көрсетеді. Осыған байланысты біртіндеп тілді оқыту барысында тілді ғана үйретіп коймай, сонымен бірге сол елдің мәдениетін, әдебиетін, салт-дәстүрін де қатар оқыту қолға алынуда.

Бұл мәселе көптеген ғалымдардың (Е. М. Верещагин, В. Г. Костомаров, Т. Г. Грушиевидская, В. Д. Попков, А. П. Садохин, С. Г. Тер-Минасова, С. Г. Агапова, Е. В. Милосердова, П. В. Сысоев, Н. В. Елухина, Э. П. Комарова, Н. Г. Баженова, М. В. Бергельсон) еңбектерінде қарастырылған. Бұл аталған ғалымдар тіл мен мәдениеттің тығыз байланысты екенін зерттеген еңбектеріне шолу жасай келе «Мәдениеттің ең маңызды ұлттық-ерекшелік құраушысы - тіл, себебі тіл мәдениеттің қарым-қатынас құралы болуына ықпал ететін факторлардың негізгісі болып табылады» деген тұжырымға келуге болады. Мысал келтіретін болсақ, атақты кеңес заманының ғалымы Е. М. Верещагин және В. Г. Костомаров мәдениет терминіне бірнеше анықтама берген, оларды атап өтсек:

• Мәдениет-бұл қоғамның мәдени әдет-ғұрыптарын құрайтын материалдық және рухани дамудағы жеткен табыстарының жиынтығы.

• Мәдениет-бұл тарихи экономикалық базис негізінде жинақталған қоғамның материалдық және рухани құндылықтары.

• Мәдениет-бұл адамдар қоғамының өндірістік, қоғамдық және рухани өміріндегі жеткен жетістіктерінің жиынтығы.

• Мәдениет-бұл кез-келген саладағы ой әрекеті мен шаруашылық әрекетіндегі даму дәрежесі.

• Мәдениет-бұл білімді адам қажет ететін өмір жағдайының бар болуы.

Ал атақты ленгвист С. Г. Тер-Минасова және В. Г. Костомаровтың ойларын құптай келе, өзінің мәдениетке берген анықтамаларын одан ары кеңейткен:

• Мәдениет-бұл білімділік, оқымыстылық.

• Мәдениет-бұл белгілі бір уақыттағы белгілі бір адамдар тобының жалпы әдет-ғұрыптары мен сенімдері, олардың өмір сүру салты.

• Мәдениет-бұл өзінің идеяларымен, өмір сүру салтымен, өнерімен қабылданатын белгілі бір қоғам.

• Мәдениет-бұл белгілі бір халықтың белгілі уақыт ішінде жеткен жетістіктері мен салт-дәстүрлері.

• Мәдениет-бұл белгілі қоғамда өз орнын тапқан белгілі бір ойлар, салт-дәстүр және өнерден құралады. [16; 12]

Тілдің анықтамасы туралы ойларын жинақтай келе ф. ғ. д., профессор С. Г. Терминасова өз еңбегінде тілге төмендегіндей анықтамаларды берген:

• Тіл дегеніміз-бір халықтың сөздерінің жиынтығы және өз ойларын дұрыс жеткізу үшін сол сөздердің құрылған қосындысы;

• Тіл дегеніміз-адамдар арасындағы қарым-қатынасты жүзеге асыруға қажет белгілер жүйесі;

• Тіл дегеніміз-адамдар ұжымының негізгі қарым-қатынас құралы болып өзіне-өзі пайда болған семиологиялық жүйелердің бірі. Бұл жүйе сонымен қатар дүниетанымды дамытатын және мәдени, тарихи салт-дәстүрлерді ұрпақтан-ұрпаққа қалдыруға көмектесетін дүние;

• Тіл дегеніміз-қоғамдағы адамдардың екі жақты түсіністігін қамтамасыз ететін, ойлау процесін ақиқаттайтын және қарым-қатынас құралы ретінде пайдаланылатын дауысты белгілердің және грамматикалық құралдың тарихи пайда болған дүниесі;

• Тіл дегеніміз-қарым-қатынас мақсатында сөздерді пайдалана алу мүмкіндігі;

• Тіл дегеніміз-бұл ұлттың немесе халықтың қолданатын ерекше сөздер жүйесі.

Әр мәдениеттің өзіне тән тілдік жүйесі болады. Осындай жүйе арқылы сол мәдениеттің иегерлері бір-бірімен жан-жақты қарым-қатынасқа түсе алады. Мәдениеттегі тілдің рөлін төмендегі анықтамалардан байқауға болады. Тіл дегеніміз:

• Мәдениеттің айнасы, себебі онда тек қана адамды қоршап тұрған орта ғана емес, сонымен қатар сол елдің менталитеті, оның ұлттық мінез-құлқы, салт-дәстүрі, нормалар мен рухани байлықтарының жүйесі көрінеді;

• Мәдениет ошағы себебі халық жинақталған барлық материалдық және рухани байлықтар, білім мен дағдылар тілдік жүйеде, яғни фольклорда, кітаптарда, ауыз және жазба әдебиетінде жиналды;

• Адамның жеке басын куәландыратын мәдениет құралы, себебі адам тіл арқылы өз халқының менталитетін, әдет-ғұрыптары мен салт-дәстүрлерін өз басына сіңіреді.

Әр түрлі ғылыми басылымдарда тілге көптеген түрлі ережелер берілген, солардың бәрін жинақтап, тұжырымдай келгенде шығатыны: тіл дегеніміз-өз ойын жеткізетін құрал, яғни қарым-қатынас құралы. Тіл мәдениетсіз өмір сүре алмайды, сондықтан тіл мен мәдениетті бірін-бірінен бөліп, ажыратып қарастыру мүмкін емес. Тіл дегеніміз -мәдениет, ал мәдениет дегеніміз -тіл.

Осы тұжырымдаманы ұстана келе қазақстандық ғалымдар А. Е. Карлинский, Р. З. Загидуллин, Г. М. Алижанова, Л. А. Коробова, С. К Абдыгаппарова, М. Е. Медетова, Е. Н. Нурахметов, Д. Д. Шайбақова сияқты ғалымдар мен іздеушілер айтылған мәселеге өз үлестерін қосқан.

Университетіміздің құрметті профессоры, ғалым А. Е. Карлинский «Тіл-қарым-қатынас қаруы» деп жазып келген де ойын «Тіл-тек қана қарым-қатынас құралы, мәдениет пен қоршаған ортаның құбылыстарын бейнелейтін құрал ғана емес, ол мәдениеттің бір бөлігі» деп тұжырымдаған.

Өзінің жұмысында Г. М. Алимжанова тілдің мәдениеттегі орнын анықтай келе « . . . тіл мәдениеттің қарым-қатынас құралы болуын қамтамасыз етеді. Тіл-мәдениетін, тарихын, салт-дәстүрін сақтап, ұрпақтан ұрпаққа беру арқылы белгілі бір ұлтты құрайтын ең негізгі және ең күшті қару . . . » деп жазды.

Жоғарыда айтылғандай зерттеу жұмыстарынан шыққан қорытындыны тұжырымдайтын болсақ, тіл мен мәдениет бір-бірін толықтырады және бір-бірінсіз өмір сүре алмайды, яғни мәдениет жоқ жерде тіл, тіл жоқ жерде мәдениет бола алмайды.

Қорыта келе, оқушы білімінің қандай да болмасын саласын жетік меңгеруі тек оқушының қабілетіне ғана байланысты емес, оны мәдениеаралық қарым-қатынасқа оқытуда оқыту процесінің әдістемелік және психологиялық тұрғыда дұрыс ұйымдастырылуына байланысты.

1. 2 Оқушылардың мәдениетаралық қарым-қатынас біліктілігін дамытудың психологиялық алғышарттары

Ең алдымен мәдениетаралық қарым-қатынас біліктілігін дамытудың тиімділігі оқытудың психологиялық өзегінде жатыр. Әрине оқытуды ұйымдастыру процесі кезінде әрбір әдіскер ең алдымен оқытудың лингвистикалық, психологиялық және де әдістемелік негіздерін есепке ала отырып жүргізеді. Ал жалпы қарастырғанда оқыту пәні түрлі ғылымдармен байланысты қаралып, сараланып жатады. Өйткені әрбір зерттеу мәселені бірнеше қырларынан қаралып, мән-мағынасы ашылуы тиіс. Мәдениетаралық қарым-қатынас біліктілігі контекстінде шетел тілін оқыту психологиялық қырынан ашылып ұйымдастырылса, белгілі бір құзырлылық (біліктілік) деңгейіне жету жолы анық болар еді деп пайымдаймыз. Қазіргі таңда ұсынылып отырған жаңа технологиялар психологиялық негіздемелерді есепке алып жүзеге асырылған және де көптеген эксперименттер негізін құрайды. Сондай-ақ біздің қарастырып отырған зерттеу мәселесі де психологиялық сараптама елегінен өткені белгілі. Алайда, нақты белгілі бір инновациялық технология арқылы мәдениетаралық қарым-қатынас біліктілігін қалыптастыру мақсатында біз өзіміз үшін аталған мәселеге қарасты психологиялық негіздеменің жаңа бір қырларын түсінуге тырысып бағарымыз анық және де зерттеу мәселесінде оны басшылыққа аламыз. Сонымен қатар осы уақытқа дейін «қарым-қатынас» түсінігінің өзін, оның салаларын, механизмдерін түсіндіруде де бір жақты көзқарас жоқ. [26] .

Қарым-қатынас түсінігінің аясы өте кең болып табылатын процесс. Қарым-қатынас сан алуан сипатта; оның көптеген формалары, түрлері бар. Дәл осы жағдаятта біз мәдениетаралық қарым-қатынас сипатын, феноменін ерекшелеп отырмыз.

Әдістемлік тұрғыдан алғанда қарым-қатынасты белгілі бір кодталған белгілерді бір субъектіден келесі бір субъектіге белгілі бір нақтыланған мақсатқа сай жеткізу, өзара алмасу; үш жақты процесс болып табылады: ақпарат беру, ақпарат қабылдау және өзара пікір алмасу деп берсек. Психологиялық тұрғыда тұлғаның қажеттілігінен туындаған, демек бірлескен әрекетке деген қажеттіліктен туындайтын және ақпарат алмасуды, өзара әрекетке, басқа адамды қабылдау мен түсінудің ортақ стратегиясын өндіруді қамтитын, адамдар арасында байланыс орнату мен оны дамытудың күрделі, көп жақты процесі дейді. [27; 25] . Мәдениетаралық контекстте қарым-қатынас лингвомәдени, әлеуметтік-мәдени сонымен қатар инофондық сипаттағы мәліметті қабылдаумен байланысты. Берілген анықтамада «қажеттілік», «қабылдау», «түсіну» ұғымдарына көңіл бөлсек, қарым-қатынастың мақсаты айқындала түседі. Мәдениетаралық қарым-қатынас ол әрекет. Ал әрбір әрекетке бағыттайтын ең алдымен оған деген түрткі. Адамның қажеттілігі - оның өмір сүру көзі. Заман талабы адамға өз қажеттіліктерін байлайды. Қазіргі таңда әлеммен ашық түрде байланыс арқылы өмір сүріп жатқан заман. Жаңа деңгейлер жаңа қажеттіліктер болып жетелейді. Ал мәдениетаралық қарым-қатынаста «өзге ел» құбылысын қабылдау не болмаса сол елдің табиғатын түсіну маңызды емес пе? Бұл тұста психологиялық факторлар әдістеме негізін толықтыра түседі. Қабылдау заттар мен құбылыстардың мида тұтастай бейнеленуі болып табылады. Ол мидың күрделі анализдік және синтездік қызметінің нәтижесі [27] . Қабылдауда өзге мәдениет құбылысы, яғни қарым-қатынас барысында өзге мәдениет өкілінің түр-сипаты, қозғалысы, ым-ишара, дене қозғалысы, қылығы адамның миына тұтас күйінде беріледі. Өзге мәдениет талдау мен саралау елегінен өткізіп барып, белгілі бір бейне сипатының миымызда орнығуына мүмкіндік береді. Бірақ көп жағдайда өзге мәдениет құбылысын қабылдаудан бас тартып жатамыз. Бұл біздің анализдік және синтездік әрекетіміздің нәтижесі деп ойлаймын. Мұнда қарым-қатынас барысында біздің анализаторлық қабілетімізге аталған қасиеттер бір мезгілде әсер етеді де миымызда өзге мәдениет бейнесі пайда болады. Ал біз өз кезегімізде психологиялық деңгейде белгілі бір реакциялық әрекет жасаймыз. Ол не кері реакция, не жағымды реакция болуы мүмкін. Жалпы атап айтсақ, мәдениетаралық қарым-қатынас біліктілігін қалыптастыру барысында психологиялық факторларды ескере отырып, прагматикалық деңгейде оқыту әрекетін ұйымдастыруымыз қажет. Егер коммуниканттардың біреуі өзге мәдениет өкілінің әрекетіне байланысты белгілі бір құбылыстан бейхабар болса, онда ол оны тани алмайды. Себебі коммуникант миында ол туралы еш бейне қалыптаспаған. Дәл осы жағдайда тосындылыққа тап болған адам әрекеті жағымсыз нәтижелерге әкелуі мүмкін. Мысалға, Жапондықтар мен Американдықтар арасында келіссөз өтіп жатыр делік. Американдық делегат мүшелері дүниетанымы, дамуы, көзқарасы түрліше, психологиялық ерекшеліктер де бар. Американдықтар өзіндік келіссөз жүргізу стиліне сай әңгіме барысында өздерін жігерлі, ашық, батылдау ұстайды. Американдықтарға жылдамдық мінез сай. Жапондықтар келіссөз жүргізу барысында жеке дара ерекшеліктеріне байланысты сабырлылық, ұстамдылық көрсетеді. Келіссөз барысында аралық үзілістер көп жасайды және де келіссөз мәнеріне байланысты әрбір мәселені талқылау барысында басын изейді. Бірақ ол ұсынысты қабылдаймын деген мағынаны білдірмейді, тек мәселені түсінгені не болмаса белгілі бір істің жөн-жоралғысын түсінгені туралы хабар береді. Ал американдықтар тек келісім берген кезде бас изеуі мүмкін. Мұндай құбылыстар сәйкессіздігінен бейхабар американдық делегат дүниетанымының ерекшелігіне байланысты түсініксіз қылыққа жат әрекет етуі мүмкін. Өйткені мұнда өзара не болмаса бір жақты мәдени құбылысты тану процесі болған жоқ.

Тану - заттар мен құбылыстардың мағынасын түсінудің қарапайым түрі. Өзге ел құбылысын танымайынша, оны аңғарып, қабылдау қиынға соғады [27] .

Мұндай жағдайда біз оқытудың әдістемелік мүмкіндіктерін қолдауымыз керек. Егер қорытындылайтын болсақ, оқытуды ұйымдастыру үрдісінде оқытуудың психологиялық негізін әдістемелік негіздермен интеграциялық түрде қолдануды қадағалау керек. Өйткені мәдениетаралық қарым-қатынас өрбуі жеке дара индивидтің «өзге ел» феноменін қалай қабылдауға байланысты. Бұл серпіліс нүктесі іспеттес.

Жалпы жеке адамның танымдық процестеріне талдау жасасақ, онда «жеке дара тұлғаның» немесе «субъектінің» қарым-қатынас барысында психологиялық ерекшеліктері шешуші фактор екеніне көз жеткіземіз.

Атап айтқанда, таным процестерінің нақты түрлері және де таным операциялары арқылы мәдениетаралық қабілет дамуын мақсатты түрде іске асыра аламыз. Психологияда адамның түйсіне алу қабілеті сезгіштік деп аталады. [27] . Ағылшын тілі сабақтарында аталған заңдылықты ұстана отырып оқушылардың мәдени құбылыстар өзгешілігін айыра білуге, иномәдени құбылыстар өзгешелігіне икемделіп, өзара қарым-қатынас жасауға бейімдей аламыз. Ал өзге мәдениетпен өзара өарым-атынас барысында оқушылардың қабылдауын дұрыс қалыптастыру арқылы мақсатқа жете аламыз. Өйткені оқушылардың апперцепциялық қабілеті, иллюзиясы коммуникация барысында түсінбеушілікке жетелейді.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.