Термодинамиканың бірінші заңы

1.Термодинамиканың нөлінші және бірінші заңы
2.Жылусыйымдылық
3.Термодинамиканың бірінші заңының биологиялық процестерді зерттеудегі маңызы

Алғашқы кезде термодинамика жылу мен жұмыстың бір – біріне түрленуін қарастырады, сондықтан да термодинамика ( термо грекше – жылу,температура, динамика – күш,жұмыс) деп аталады.
Термодинамиканың нөлінші заңы оны Р. Фаулер 1931 ж жылулық тепе-теңдіктің өтпелілігі туралы заң ашты: егер А және В жүйелерінің әрқайсысы С жүйесімен жылулық тепе-теңдікте болатын болса, онда А мен В жүйелері де өзара жылулық тепе-теңдікте болады.
Термодинамиканың бірінші заңы табиғаттың жалпы заңдарының бірі- энергияның сақталу заңының дербес бір түрі.Оны былай тұжрымдауға болады: энергияның түрлері бір-біріне эквивалентті және бірдей қатынаста ауысады.
Энергияның сақталу заңы табиғаттың объективтік заңдарының бірі ретінде қозғалыстың мәңгілік екенін көрсетеді, өйткені Ф.Энгелістің анықтамасы бойынша энергия қозғалыстың бір түрінен екінші түріне айналуы болып табылады. Қозғалысты материядан бөліп қарауға болмайтындықтан, қозғалыс – материяның бар болуының бір түрі, материяның мәңгілік екенін дәлелдейді.
Термодинамиканың бірінші заңы жұмыс, жылу және жүйенің ішкі нергиясының өзгеруінің арасындағы байланысты көрсетеді. Кез келген процесте жүйенің ішкі энергиясының өзгеруі U=U2-U1 жүйеге берілген жылу Q мен жүйе жасаған жұмыстың А айырмасы болады:
U=Q – A
Q-жүйеге берілген немесе жүйеден шығарылған жылу
U-ішкі энергия өзгерісі
A-жүйемен істелген жалпы жұмыс
Егер жүйені бастапқы және соңғы күйлері бірдей болса, процестің жүру жолдарына байланыссыз U –дың мәні де бірдей болады.
Алайда жылу мен жұмыс мұндай қасиет көрсете алмайды,өйткені олар процестің жүру жолына байлансты болады және олар күйдің функциясы емес.Сондықтан өзгерістері өте аз процесс үшін былай жазылады:
dU=δQ – δA
Теңдеулердегі жұмыс А жалпы түрде күш пен жолдың көбейтіндісімен анықталып көп жағдайда газдың ұлғаю жұмысын өарастырады:
δA=P*dV A=
болады. Бұл жағдайда термодинамиканың бірінші заңы мынадай түрде жазылады:
dU=δQ - PdV немесе
Жұмыстың басқа түрлері болғанда δA –ның орнына соларға сәйкес төмендегідей өрнектеуге болады. Егер Р салмақты жоғары көтеру арқылы жұмыс жасалса, онда:
δA=P*dh=mgdh
Мұндағы dh – биіктің өзгеруі
M - масса
G – еркін түсу үдеуі
Ал заряды de потенциал айырмасы φ болатын нүктелер арасында тасығанда істелетін жұмыс былай анықталады:
δA= φ* de

1.Ә.Қоқанбаев “Физикалық және коллоидтық химия”
2. Жайлау С.Ж. “Физикалық және коллоидтық химия”
3.Student.kz