Әйелдер қылмыстық әрекетінің психологиялық негізі туралы

Кіріспе
Қолданылған әдебиеттер

Кейінгі жылдары әйелдердің қоғамға, билік басына араласуына байланыс-ты, алаяқтық қылмыстың өсу қарқыны бірден көзге түсе бастады. Әйелдерде көбінесе алаяқтық әрекетті жүзеге асырғанда қылмыстық қол сұғушылық заты болып ақша табылады. Олар алаяқтық қылмыстардың төмендегідей тәсілдерін қолданады: банктік несиелерді жалған құжаттар арқылы алу; жалған фирмалар құрып, кейіннен халықтың қаражатын ие-лену; тұрғын үйлерді алу (сату, айырбас¬тау, кепілге беру) үшін жалған құжаттар жасау; валютаны айырбастау, шетелдік куәліктерді, визаларды рәсімдеу кезіндегі жалған құжаттарды қолдану. Әйелдердің мұндай алаяқтық қылмысқа баруларының себебі, өзінің материалдық құндылықтарын толығымен қамтамасыз ете отырып, жоғарғы сатыға көтерілуді көздеуі.
Біздің қоғамда көбінде жас қыздардың арасында бөтеннің мүлкін күш қолдану арқылы тартып алу да жиі кездеседі. Әйел адамдарда қорқытып алушылық – сараңдық, өзімшілдік, қатыгездік, азғындық пен шектен шығушылық қасиеттерімен сипатталады. Басым көпшілік жағдайда қорқытып алу қылмыстары ер адамдар¬мен жасалады. Ал, әйел адамдары тек топ құрамына кіру арқылы қылмыс жасауға қатысады. Әдетте қорқытып алу қылмысын әйелдерде 16-35 жас аралығындағы бұрын сотталған әйел адамдар жасайды. Олар мұндай қылмысқа өзінің ойлаған ойын жүзеге асыру немесе махаббат үшін де барады. Осы аталған қылмыстардың барлығын әйелдер өз пайдаларын көздеп не¬месе қандайда бір кек алушылық арқылы жүзеге асырады.
Әйел адамдарға барлық жанұялық мін¬деттерді орындау жүктелген – жанұяны тамақпен және басқа да заттармен қамтамасыз ету, балаларды тәрбиелеу және оларға қарау. Осы жағдайда барлық қысымдарға төзе алмай, қылмыстық әрекеттерге, жағымсыз қылықтарға ба¬рады. Өзін және жақындарын физикалық қауіптен қорғауға талпыныс зорлық қылмысын жасауға итермелейді, ал басқаларға тәуелді болу өзінің жағдайына сенімсіздік, материалдық құндылықтарды уайымдау барысында құқықбұзушылыққа және пайдакүнемдікке итермелейді

Әйелдер қылмысының салдарымен күрескеннен гөрі, себептерімен күрескен үнемі ыңғайлы әрі пайдалырақ. Сондықтан әйелдер қылмыстылығының себептерін іздестіру, жалпы қазіргі таңдағы әйелдер қылмыстылығының жан –күйін, оның алдын алу шараларын терең зерттеу өте маңызды міндет. әйелдер қылмыстылығының өсіп келе жатқан ұрпақтың тәрбиесіне тигізетін теріс әсері мол. Егер ана қылмыс жасап, қоғамға қайшы түрде өмір сүретін блса, онда жанұядағы болатын жағымсыз жағдайдың өзі жасөспірімдерді жат қылықтарды жасай бастауына дағдыландыратыны анық.
Жалпы алғанда, біздің қоғамдағы қылмыстардың себептері қылмысты заңды әлеуметтік нәтиже ретінде тудыратын обьективті және субьективті жағдайлардың жиынтығы деп санауымыз керек. Қылмыс - әлеуметтік құбылыс, сипаты жағынан оның себептері әлеуметтенген деп қорытынды жасауға болады. Қылмыстың себептері, қылмыстың өзі сияқты обьективті және заңды. Бұл біздің мемлекетіміздің барлық өткен қалыптасу кезеңінде шын мәнісінде қылмыстың болғанын және онымен күресуде қандай да бір табыстың, елеулі нәтижелердің жоқтығын дәлелдейді. Мұны қылмыс динамикасы, жағдайы, құрылымының тұрақтылығын анық көрсететін мәліметтер куәлайды. Онымен қылмыстық-құқықтық күресу нәтижесінде қандай да бір қылмыс түрлерінің жойылғандығы туралы мәліметтер де жоқтың қасы. Кейбір авторлар қылмыстың және жеке қылмыстардың себептері түсінігін субьективтілікке, психологиялық сәтке, адам санасында шоғырланған кемістікке апарып соғады.

Пайдаланған әдебиеттер
1. Жапарова М.Ж Заң және заман журналы 2009 Б-14-15
2. Антонян Ю.М Психология криминального поведения Питер 2005 298-с
3. Леонтьев А.Н Потребности,мотивы,эмоции 1991 -187с
4. Женская психология ,Карен Хорни ВЕИ психоанализа С-П 1993-300с

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Ғылым және Білім Министірлігі
Семей қаласының Шәкәрім атындағы Мемлекеттік Университеті

СӨЖ
Тақырыбы: Әйелдер қылмыстық әрекетінің психологиялық негізі.

Тексерген: Абдуллина Г.К.
Орындаған: Биназарова Ж
Пх-215

Семей - 2015 ж

Кейінгі жылдары әйелдердің қоғамға, билік басына араласуына байланыс - ты, алаяқтық қылмыстың өсу қарқыны бірден көзге түсе бастады. Әйелдерде көбінесе алаяқтық әрекетті жүзеге асырғанда қылмыстық қол сұғушылық заты болып ақша табылады. Олар алаяқтық қылмыстардың төмендегідей тәсілдерін қолданады: банктік несиелерді жалған құжаттар арқылы алу; жалған фирмалар құрып, кейіннен халықтың қаражатын ие - лену; тұрғын үйлерді алу (сату, айырбас - тау, кепілге беру) үшін жалған құжаттар жасау; валютаны айырбастау, шетелдік куәліктерді, визаларды рәсімдеу кезіндегі жалған құжаттарды қолдану. Әйелдердің мұндай алаяқтық қылмысқа баруларының себебі, өзінің материалдық құндылықтарын толығымен қамтамасыз ете отырып, жоғарғы сатыға көтерілуді көздеуі.
Біздің қоғамда көбінде жас қыздардың арасында бөтеннің мүлкін күш қолдану арқылы тартып алу да жиі кездеседі. Әйел адамдарда қорқытып алушылық - сараңдық, өзімшілдік, қатыгездік, азғындық пен шектен шығушылық қасиеттерімен сипатталады. Басым көпшілік жағдайда қорқытып алу қылмыстары ер адамдар - мен жасалады. Ал, әйел адамдары тек топ құрамына кіру арқылы қылмыс жасауға қатысады. Әдетте қорқытып алу қылмысын әйелдерде 16-35 жас аралығындағы бұрын сотталған әйел адамдар жасайды. Олар мұндай қылмысқа өзінің ойлаған ойын жүзеге асыру немесе махаббат үшін де барады. Осы аталған қылмыстардың барлығын әйелдер өз пайдаларын көздеп не - месе қандайда бір кек алушылық арқылы жүзеге асырады.
Әйел адамдарға барлық жанұялық мін - деттерді орындау жүктелген - жанұяны тамақпен және басқа да заттармен қамтамасыз ету, балаларды тәрбиелеу және оларға қарау. Осы жағдайда барлық қысымдарға төзе алмай, қылмыстық әрекеттерге, жағымсыз қылықтарға ба - рады. Өзін және жақындарын физикалық қауіптен қорғауға талпыныс зорлық қылмысын жасауға итермелейді, ал басқаларға тәуелді болу өзінің жағдайына сенімсіздік, материалдық құндылықтарды уайымдау барысында құқықбұзушылыққа және пайдакүнемдікке итермелейді

Әйелдер қылмысының салдарымен күрескеннен гөрі, себептерімен күрескен үнемі ыңғайлы әрі пайдалырақ. Сондықтан әйелдер қылмыстылығының себептерін іздестіру, жалпы қазіргі таңдағы әйелдер қылмыстылығының жан - күйін, оның алдын алу шараларын терең зерттеу өте маңызды міндет. әйелдер қылмыстылығының өсіп келе жатқан ұрпақтың тәрбиесіне тигізетін теріс әсері мол. Егер ана қылмыс жасап, қоғамға қайшы түрде өмір сүретін блса, онда жанұядағы болатын жағымсыз жағдайдың өзі жасөспірімдерді жат қылықтарды жасай бастауына дағдыландыратыны анық.
Жалпы алғанда, біздің қоғамдағы қылмыстардың себептері қылмысты заңды әлеуметтік нәтиже ретінде тудыратын обьективті және субьективті жағдайлардың жиынтығы деп санауымыз керек. Қылмыс - әлеуметтік құбылыс, сипаты жағынан оның себептері әлеуметтенген деп қорытынды жасауға болады. Қылмыстың себептері, қылмыстың өзі сияқты обьективті және заңды. Бұл біздің мемлекетіміздің барлық өткен қалыптасу кезеңінде шын мәнісінде қылмыстың болғанын және онымен күресуде қандай да бір табыстың, елеулі нәтижелердің жоқтығын дәлелдейді. Мұны қылмыс динамикасы, жағдайы, құрылымының тұрақтылығын анық көрсететін мәліметтер куәлайды. Онымен қылмыстық-құқықтық күресу нәтижесінде қандай да бір қылмыс түрлерінің жойылғандығы туралы мәліметтер де жоқтың қасы. Кейбір авторлар қылмыстың және жеке қылмыстардың себептері түсінігін субьективтілікке, психологиялық сәтке, адам санасында шоғырланған кемістікке апарып соғады. Мұндай көзқарас Н.Ф.Кузнецованың монографиялық еңбектерінде, сондай-ақ, Криминология оқулығында да анық келтіріледі. Бұл көзқарастың мәнділігі сонда, оның жақтастары қылмыскерліктің және қылмыстың жалғыз себебі деп тек қылмыс шарты ретінде қатысатын обьективті - субьективті әлеуметтік факторлар нәтижесінде пайда болған жеке тұлғалар және әлеуметтік қауымдастық психологиясының кемістігі деп мойындайды. Әлбетте, қылмысты жасау механизмде жеке тұлғаның психологиялық ұстамын жоққа шығаруға болмайды, өйткені, біздің заңнама бойынша, тек сананың қадағалауымен жасалатын әрекеттер ғана саналады. Бұл жағдайда, жеке тұлға психологиясының ақаулығын жасалған қылмыстың тікелей себебі деп мойындауға болады. Бірақта жалпы алғанда, берілген тұжырымдаманы біздің қоғамда жалғыз және даусыз деп қабылдауға болмайды.
Кейбір авторлардың пікірінше, қылмыскерлікке жеке қылмыстық көріністерде және қылмыс себептерін жүзеге асыру мен қалыптастыруға жағдай жасайтын, қылмыс себептерінің құрамдық комплекстік бөлігі ретінде әсер ететін жағдайлар болып тұрады. Бірақ олардың қандай да бірін оның өзіндік себебі деп атауға болмайды, өйткені, олар шын өмірде ажыраған күйінде емес, өзара әрекеттескен күйінде болады. Адам қоғамының көптүрлігіне және қоғамдық қатынастардың үйлесімділігіне, онда құрылған заңды және физикалық субьектілерге алып келеді. Барлық қоғамдық қатынастардың негізін қоғамның экономикалық базисін құратын және барлық басқа құрылыстық тәртіп: саяси, құқықтық, моральдық қатынастарының сипатын анықтайтын өндірістік қатынастар құрайды. Қоғамдық қатынастар адам санасына ене отырып, олардың барлық іс-әркекттерін айқындайды. Оған адамдардың қылмыстық әрекеті ретінде бірінші себебі де кірген. Сол себепті, автор қылмыскерлік себебтері деп заңды түрде қылмысты әлеуметтік құбылыс ретінде көрсететін, базистік және құрылымдық тәртіптің қоғамдық қатынастарында орын алған жағдайлардың үйлесімділігін санайды. Қалай болғанда да, қоғамдық қатынастар ақиқатқа негізделген болып келеді, яғни, біздің қоғамымыздың алға қарай жылжуына әсер ететін, қоғамның дамуының обьективті заңдарының әрекетін бекітуші болып келеді. Бұл қатынастар қоғам өмірінің барлық салаларында бар. Әйелдер қылмысының себептерін зерттеу барысында қоғамдық қатынастарда орын алған жағдайлардың жиынтығын, физикалық және психологиялық өзгешелігінен көрінетін әйел табиғатының ерекшелігін де ескеру қажет. Әйелдер қылмысының интенсивті өсуі қоғамда белсенді әрекет ететін құбылыстар мен үрдістер қатарымен түсіндіріледі. Бұл құбылыстар мен үрдістерге белгілі бір мөлшерде әсер ету, қылмыстық құрамды иеленген әлеуметтік қайшылықтардың тегістелуі әйелдер арасындағы құқық бұзушылық деңгейін түсіру үшін маңызы зор. Өкінішке орай, бүгінгі таңда әйелдер қылмысының өзі де, оны айқындайтын себептер де барлығы бірдей назар аударатындай тақырыпқа айнала қойған жоқ. Барлық шыққан мәселелер мұқият зерттелмейді және талданбайды, ал алдын алу шаралары көбінде күнәлілерді жазалаумен шектеледі, сонда олармен тең дәрежеде қылмыстық әрекеттер пайда болған жағдайлар жойылуы керек.
Әйелдер қылмысының себептерінің негізінде, қоғам өмірінің нақты және белгілі бір шартарымен тығыз байланысты қылмыс себептерінің әлеуметтік сипаты жатыр. Ал қоғамдық қатынастар жүйесінде әйелдердің орны, ролі үлкен мағынаны береді, сондықтан да, қамықпаса да әйелдер қылмыскерлігі үнемі қоғамның даму барысында пайда болатын табиғи және шарасыз құбылыс. Әйелдер қылмысының пайда болуына, оның қоғамдық қауіпті күшейтуіне, басымдылық пен қаталдық көрсетуге әсер ететін белгілі бір факторлар бар. Біздің мемлекетіміз ауыр экономикалық және саяси дағдарысты бастан кешірді. Бұл халықтың тұрмыс жағдайына кері әсерін тигізді, бұл өз кезегінде жеке адамдардың адамгершілігінің қалыптасуына, өмірде қалыптасқан жағдайлар мен қақтығыстарға жағымсыз әсер етті. Әйелдердің кәсіби орнында бірқатар өзгешеліктер болды, олар не үздіксіз материалдық құндылықтарды өндірумен шұғылданады, немесе басшылық бөлімдерде жұмыс істейді. Мұнда әйелдер мен ер адамдардың еңбек саласындағы теңдігі айдан анық көрініп тұр. Тұрмыстағы әйелдердің жағдайы ауыр: балаларды тәрбиелеудегі қажеттілік, тамақ дайындау, мемлекеттік кәсіпорындар тұрмыстық қызметінің жоқтығы, шектеулі уақыт. Бұрын бұл адамның өз күнәсімен түсіндірілетін, егер, оның тұрмыста, отбасында мәселелері туындаса, отбасы прогресі көп жағынан экономикадағы прогрестен қалып қоятын.
Әйелдердің антиқоғамдық мінез-құлықтарының тағы бір себебі отбасылық міндеттері. Әйелдер қылмысының себептері оның өсуне әкеліп соғуда. Антонян Ю.М. өзінің Әйелдер арасындағы қылмыс кітабында келесі құбылыстар мен процестерді бөліп көрсетеді.
1) Әйелдердің қоғамдық өндіріске белсенді араласуы;
2) Әлеуметтік институттардың әлсіреуі, соның ішінде отбасының;
3) Қоғамдық шиеленістің өсуі, ондағы қатығыспен пен қастандықтың пайда болуы.
4) Антиқоғамдық құбылыстардың өсуі, есірткі, маскүнемдік, жезөкшелік, қаңғырушылық, қайыр сұраушылық.
Антонян Ю.М. төртінші құбылысты ерекшелігін ескере келіп, қылмыс тудыратын антиқоғамдық қылмыстық емес құбылыстарға жатқызады.
Алайда біздің пайымдауымызша, бұл антиқоғамдық құбылыстар өзбеттік қылмыс туғызары сөзсіз.
Бұл келтірілген құбылыстардың барлығы әйелдердің қылмысын туғызады, оның өзі біздің мемлекетімізде болып жатқан әлеуметтік, экономикалық, мәдени жаһандық құбылыстарға байланысты. Біздің ойымызша осы құбылыстардың әрқайсысын егжей-тегжейлі қарастыру керек. Және де әйелдердің қоғамдық өндірісте жұмы істеу мәселесін де атап өту керек. Қоғамдық өндірісте жұмыс істейтін әйел материалды құндылыққа ие болады. Алайда оның өзі оны ұрлыққа итермелеуі мүмкін, егер де оның бірнеше ай еңбек ақы алмауын ескерсек, ұят туралы сөз қозғаудың өзі дұрыс емес. Себебі бірнеше ай ақша болмаса, үйде аш балалар отырса тонаушылыққа бармағанда не істесін? Соныдықтан да кейбір адамдардың жұмысқа орналасуының өзінде, жұмыс орнынан алатын факторды да ескеруі мүмкін. Қылмыс динамикасымен оның жағдайының тұрақты құрылымдарының жеткілікті түрде айқын көрінуі қылмыс себебінің ашылуына жол береді. Ал әйелдер қылмысына келетін болсақ, әйелдер қылмысының себебін білу үшін, болған жағдайдың біркелкілігін ғана емес, сонымен қатар әйелдер табиғатындағы физикалық және психикалық көрнулермен сипатталады. Шынайы қоғамдық қатынастардың пайда болуындағы процестер мен қоғамдағы құбылыстардың белсенді әрекет етуі, әйелдер қылмысының интенсивті өсуімен қатар түсіндіріледі. Арнайы әлеуметтік процестер мен құбылыстардың қарама - қарсы әрекет етуі, криминогендік қасиеттерге ие, әйелдер арасындағы құқық бұзушылық деңгейінің жоғары көрсеткіш көрсетуі, бүгінгі күндегі әйел адамдардың қоғам өміріне белсенді араласуында. Әйелдер қылмысының негізгі себебі, қоғам өміріндегі нақты жағдайлармен тығыз байланыста болуы. қоғамдық қатынас жүйесіндегі әйел адамдардың орны және ондағы атқаратын функциялары мен рөлдерінің үлкен белгі алуында жатыр, сондықтанда әйелдер қылмысы табиғи құбылыста және шарасыз түрде болуы. Арнайы факторлардың әсер етуіне байланысты қоғамдық қауіптілік, қатігездік және агрессивтіліктің көрінуі әйелдер қылмысының пайда болу себебіне әкеледі.
Әйелдердің кәсіби өзгерістеріне байланысты, басқару топтарында немесе материалдық құндылықтар ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.