Шағын кәсіпорындардың қаржылық жағдайын талдаудағы ерекшеліктер

Кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру үрдісінде кәсіпорын басшылығының алдында өз кәсіпорнының қаржылық жағдайын бағалау мәселесі туындайды. Кәсіпорынның қаржылық жағдайы оның өндірістік, коммерциялық және қаржылық қызметтерінің нәтижесіне байланысты. Егер кәсіпорын өнімдерін немесе қызметтерін сәтті жүзеге асырса, онда бұл оның қаржылық жағдайына оң әсерін тигізеді. Тұрақты қаржылық жағдай өз кезегінде өндірістік жоспарлардың орындалуына және өндірісті қажетті ресурстармен қамтамасыз етуге қолайлы әсерін тигізеді. Сондықтан қаржылық қызмет, шаруашылық қызметтің құрамдас бөлігі ретінде, ақша қаражаттарының жоспарлы келіп түсуі мен шығындалуын қамтамасыз етуге, меншікті және қарыздық капиталдың үйлесімді пропорциясына қол жеткізу және оны неғұрлым тиімді пайдалануға қол жеткізуге бағытталған .
Талдаудың негізгі мақсаты – қаржылық қызметтегі кемшіліктерді уақытылы анықтап және оларды жою, кәсіпорынның қаржылық жағдайы мен оның төлемқабілеттілігін арттырушы резервтерді анықтау .
Кәсіпорындардың қаржылық жағдайы олардың қаржылық есептілікте көрінетін құралдарының күйі мен қолданылуын сипаттайды. Қаржылық есептіліктің рөлі – ол қаржылық талдаудың негізгі ақпараттық базасы. Қаржылық есептіліктің құрамындағы бухгалтерлік баланс кәсіпорынның қаржылық күйін бағалау мен талдау үшін ақпараттық база болып табылады. Әдетте бухгалтерлік баланс кәсіпорын туралы жалғыз шынайы ақпарат көзі ретінде қолданылады. Егер ірі және орта кәсіпорындарда аналитикалық жұмыстармен арнайы ұйымдастырылған топ айналысса, шағын кәсіпорындарда қаржылық талдауды бухгалтер жүргізеді. Шағын бизнес анықталған жағымсыз құбылыстарға қарамастан даму үстінде. Статистикалық ақпараттарға сүйенсек, Қазақстан Республикасында бүгінгі таңда кәсіпкерлікпен айналысатын заңды тұлғалар арасында шағын бизнеспен айналысатындар 87%-ды құраса, қалғандары орта және ірі кәсіпкерлікпен айналысады екен . Бұдан шағын бизнестің артықшылықтарын байқай аламыз. Табыстылықтың басты шарты –жағдайларға сәйкес өзгере алу қабілеттілігі. Ол үшін бухгалтерлік есептілікті қолдана отырып, үнемі кәсіпорынның ағымдық қаржылық жағдайына талдау жүргізіп отыру керек. Қаржылық талдау жүргізу шаруашылық субъектінің алдағы уақытта табысты жұмыс атқаруына әсерін тигізеді. Тек осындай талдаудың ақпараттарының негізінде кәсіпорынның қаржылық күйін көре отырып, уақытылы шешім қабылдауға болады. Шағын кәсіпорындардың ерекшеліктерін ескеру міндетті:

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1. Крейнина М.Н. Финансовое состояние предприятия. Методы оценки. - М.: ИКЦ «ДИС»
2. Савицкая Г.В. Анализ хозяйственной деятельности предприятия. - Минск: Новое знание.
3. Финансово-экономический анализ деятельности предприятий /Под ред. Ю.М. Воропаева. - М.: Финансы и статистика, 2006.