Сұрыптау есептері

Сұрыптау алгоритмдері.
Сұрыптау дегеніміз – жиын объектілерін белгілі бір тәртіппен ауыстырып қою процесі. Сұрыптаудың мақсаты – сұрыпталған тізбекте қажетті элементтерді іздестіруді жеңілдету. Массивтерді сұрыптау әдістеріне қойылатын негізгі талап – жадыны тиімді пайдалану.
Сұрыптау алгоритмдері мәліметтер құрылымын таңдауға тәуелді, сондықтан сұрыптау әдістерін екі түрге бөледі: ішкі сұрыптау алгоритмдері(массивтерді сұрыптау) және сыртқы сұрыптау алгоритмдері(файлдарды сұрыптау). Сандық емес алгоритмдер үшін жазбалар массивтерін сұрыптау тән.
Кілттік өріс – сызықтық тәртіптегі қатынаспен анықталатындай мәлімет типімен берілген өріс. Егер бірдей кілтті элементтердің салыстырмалы реті сұрыптауда өзгермесе, онда сұрыптау әдісі орнықты деп аталады.
Ішкі сұрыптаулар алгоритмдері – бұл ішкі жадтағы мәліметтерді сұрыптау алгоритмдері, бұл жағдайда қолайлы құрылым – массив. Массивтерді сұрыптау алгоритмдеріне қойылатын басты талап – жадтың экономды пайдаланылуы. Элементтерді in situ (яғни элементтерді қайта топтастыруды жадтың сол жерінде жүргізеді) сұрыптайтын қарапайым сұрыптау алгоритмдері бар: кірулермен сұрыптау, таңдаумен сұрыптау, алмасумен сұрыптау («көбікше» әдісі). Сұрыптаудың жетілдірілген қарапайым әдістері: кемімелі өсімшелі кіру бойынша сұрыптау (Шелл сұрыптауы), ағаш көмегімен сұрыптау (пирамидалық сұрыптау), бөліктеу арқылы сұрыптау (жылдам сұрыптау).
Кірулермен сұрыптау – элементтер шартты түрде дайын тізбекке a1,…, ai-1 және кіретін тізбекке ai,…, an бөлінеді, содан кейін әрбір қадамда, i=2 бастап және i-ді бірлікке арттыра отырып, кіретін тізбектің i-ші элементін алып дайын тізбектің тиісті орнына кіргізе береді.
Таңдаумен сұрыптау – ең кіші кілтті элемент таңдалады, содан кейін ол бірінші a1 элементімен орын ауыстырылады.
Алмасумен сұрыптау – барлық элементтер қажетінше сұрыпталғанша көрші элементтер өзара салыстырылып және орын ауыстырылады.
Қарапайым таңдаумен сұрыптау әдісі қарапайым әдістердің ішіндегі ең жақсысы, алмасумен сұрыптау – ең жаманы, ал жылдам сұрыптау ең тезі және ең жақсысы болып табылады.
Сыртқы сұрыптау алгоритмдері – бұл сыртқы жадтағы мәліметтерді сұрыптау алгоритмдері, мұнда қолайлы құрылым - файл . Негізгі ерекшелігі - өңдеудіңәрбір уақыт мезетінде тек бір ғана элементі(компонента) жетімді. Файлдардысұрыптауәдістерініңкөпшілігі (доступных в данный момент) тоғыстырупроцедурасынанегізделеді. Тоғыстыру – екі (немесеодан да көп)

Пайдаланылған әдебиеттер:
1. Досмайлов Т. К. «Паскаль программалау тілі», А.,1996.
2. Бурин Е. А. «Программирование на языке Турбо Паскаль», А., 2000.
3. Семашко Г. Л., Салтыков Г. Л. «Программирование на языке Паскаль». М.,1988.