Н.А.Баскаков классификациясы. В.В.Радлов және түркология туралы

Жоспар:
1. Н.А.Баскаков классификациясы.
2.В.В.Радлов және түркология
3. Пайдаланылған әдебиеттер

Кеңес заманының тілшілері де түркі тілдерін генеологиялық жақтан топтастыру, оның ғылыми принциптерін анықтау мәселесіне кейінгі кездерде ерекше көңіл бөлген. Олардың ішінде түркі тілдерін жан-жақты зерттеп, әрі грамматикалық, әрі фонетикалық ерекшеліктерін анықтай отырып, толық классификация жасаған ғалымдардың бірі – Н.А.Баскаков. Н.А.Баскаковтың еңбегінен кейін де түрік тілдерінің генеолгиялық классификациясы туралы пікір айтқан айтқан ғалымдарымыз болды, бірақ Н.А.Баскаковтың классификациясында ешкім күні бүгінге дейін айтарлықтай өзгеріс енгізе қойған жоқ.
Николай Баскаков Александрович (22.3.1905 жылы туылған, Ресей, Архангельск облысы Сольвычегодск қаласы) —ғалым, түркітанушы, филология ғылым докторы (1950), профессор (1932). Мәскеу мемлекеттік университетін бітірген (1929).
Ресейдің (1929), Түрікменстанның (1962), Қарақалпақстанның (1960), Қазақстанның (1967) еңбек сіңірген ғылым қайраткері.
Баскаков көп жыл бойы КСРО ҒА Тіл білімі институтында бас ғылыми қызметкер болып жұмыс істеді. 1920—1930 жылдары түркі халықтарының тілі жөнінен деректер жинау мақсатында Қарақалпақстан, Ойрат автономиялық облысы (Таулы Алтай автономиялық облысы) Оңтүстік Қазақстан, Қырғызстан, Дағыстан, Солтүстік Кавказ жерлерін аралады.
Баскаков — түркі тілдерін жан-жақты зерттеген ғалым.
Жалпы тіл білімнде генеологиялық классификацияның ғылыми принциптері негізінен анықталған. Бірақ тілшілер өз классификацияларында тілдің қай жағын негіз етіп алуына байланысты түрліше принциптер қолданып, оларды өздерінше дамыта түсуге тырысады. Мысалы, С.Е.Малов өзінің классиикациясына түркі тілдерінің тарихи өсу жолын, әрбір тілде көне элементтердің сақталу дәрежесін негіз етіп алса, В.А.Богородицкий түркі

1. Түркітануға кіріспе: оқу құралы / Ә. Қайдар, М. Оразов. - 3-басылым. - Алматы : Арыс, 2004. - 360 б.
2. Түркітану: лекциялар желісі. Оқу құралы / О. Бүркіт. - 2-басылым. - Алматы : Арыс, 2003. - 140 б.
3. wikipedia.kz

Пән: Тілтану, Филология
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті

Филология факультеті

Қазақ тілі мен әдебиеті кафедрасы

СӨЖ

Тақырыбы:

Н.А.Баскаков классификациясы. В.В.Радлов және түркология

Орындаған: Сарсембаева С.,

КЯ-413 тобы

Тексерген: Шаяхметұлы Қ.

Жоспар:
1. Н.А.Баскаков классификациясы.

2.В.В.Радлов және түркология

3. Пайдаланылған әдебиеттер

Кеңес заманының тілшілері де түркі тілдерін генеологиялық жақтан
топтастыру, оның ғылыми принциптерін анықтау мәселесіне кейінгі кездерде
ерекше көңіл бөлген. Олардың ішінде түркі тілдерін жан-жақты зерттеп, әрі
грамматикалық, әрі фонетикалық ерекшеліктерін анықтай отырып, толық
классификация жасаған ғалымдардың бірі – Н.А.Баскаков. Н.А.Баскаковтың
еңбегінен кейін де түрік тілдерінің генеолгиялық классификациясы туралы
пікір айтқан айтқан ғалымдарымыз болды, бірақ Н.А.Баскаковтың
классификациясында ешкім күні бүгінге дейін айтарлықтай өзгеріс енгізе
қойған жоқ.
Николай Баскаков Александрович (22.3.1905 жылы
туылған, Ресей, Архангельск облысы Сольвычегодск қаласы)
—ғалым, түркітанушы, филология ғылы м докторы (1950), профессор (1932).
Мәскеу мемлекеттік университетін бітірген (1929).
Ресейдің (1929), Түрікменстанның (1 962), Қарақалпақстанның (1960), Қаз ақст
анның (1967) еңбек сіңірген ғылым қайраткері.
Баскаков көп жыл бойы КСРО ҒА Тіл білімі институтында бас ғылыми
қызметкер болып жұмыс істеді. 1920—1930 жылдары түркі халықтарының тілі
жөнінен деректер жинау мақсатында Қарақалпақстан, Ойрат автономиялық облысы
(Таулы Алтай автономиялық облысы) Оңтүстік Қазақстан, Қырғызстан, Дағыстан,
Солтүстік Кавказ жерлерін аралады.
Баскаков — түркі тілдерін жан-жақты зерттеген ғалым.
Жалпы тіл білімнде генеологиялық классификацияның ғылыми принциптері
негізінен анықталған. Бірақ тілшілер өз классификацияларында тілдің қай
жағын негіз етіп алуына байланысты түрліше принциптер қолданып, оларды
өздерінше дамыта түсуге тырысады. Мысалы, С.Е.Малов өзінің классиикациясына
түркі тілдерінің тарихи өсу жолын, әрбір тілде көне элементтердің сақталу
дәрежесін негіз етіп алса, В.А.Богородицкий түркі тілдерінің орналасқан
территориясына көңіл аударады. Ал, Н.А.Баскаков өз классификациясында түркі
тілдерінің тарихын, қазіргі жағдайын, этникалық құрамын толық есепке алуды
ұсынады. Шындығында да түркі халықтары ұзақ дәуір бойына аралас-құралас
өмір сүріп, көрші мемлекеттер құрамында болып келді. Территория жағынан
жақындық олардың этникалық жағынан араласуына, тілдерінің жақындасуына
ықпал жасап келді. Осы жағдаймен байланысты Н.А.Баскаков тілді сол тілде
сөлйеуші халықтың тарихынан бөліп алып қарауға болмайды деген принцип
ұстайды.
Н.З.Гаджиева болса, Н.А.Баскаковтың классификациясына баға бере отырып,
бұл принципке қосылғысы келмейді. Оның пікірі бойынша: тіл тарихы халық
тарихымен байланысты емес, ол екеуі бір деңгейде бола бермейді.
Радлов Василий Васильевич (Фридрих Вильгельм) (5.1.1837, Берлин —
12.5.1918, Санкт-Петербург)—Ресей ш ығыстанушысы, этнограф, археолог,
Петербург Ғылым Академиясының академигі (1884). Полиция қызметкерінің
отбасында дүниеге келген. Жасында гимназияда оқыған, Берлин университетін
бітірген (1858). Осы тұста ол араб тілі, парсы тілі, түрік тілі, татар
тілі, моңғол, манчжур, қытай тілі, т.б. тілдерді үйренді. Радлов 1858 ж.
Ресейге көшіп келіп, Алтай өлкесінде мұғалім болды. Кейіннен Қазан оқу
бөлімінің татар, қазақ, башқұрт мектептерінің инспекторы (1871 — 84), Азия
(1885 — 90), антропология және этнография (1894 — 1918) музейлерінің
директоры, Орталық және Шығармалары Азияны зерттеу жөніндегі орыс комитетін
құрушылардың бірі, оның басшысы (1903 — 18) болды. Радловтың ғылыми өмірі
үш кезеңге бөлінеді: Алтай, Қазан, Петербург. Алтай кезеңінде (1859 — 71)
Батыс Сібір, қырғыз даласы, Хакасия, Жетісу аймақтарында тіл, фольклор,
этнография материалдарын жинаумен айналысты. Қазан кезеңінде (1871 — 84)
“Солтүстік түркі ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.