Қабыну және қабыну сатысы

Жоспар
Кіріспе

Жоспар
І. Кіріспе
1.Қабыну
2.Қабыну сатысы
3. Қабынуды емдеудің жалпы потолофизиологиялық негіздері.
ІІ. Қорытынды
ІІІ. Пайдаланылған әдебиеттер.

Кіріспе
Қабыну.морфогенезі.Қабыну деп организмінің патогенді әсерлерге қарсы бағытталған өте қомақты,кешенді(комплекстік)жергілікті,қорғаныс және жауап реакциясын айтады.Ол кең тараған патологиялық процесс,көптеген аурулар,әсіресе індетті аурулар,ағза мен тоқымлардың қабынуымен сипатталады.Қабыну ошағындағы өзгерістер негізінен үш морфологиялық компоненттен құралған.
1.Альтерация-ұлпалар,торшалардың зақымдалуы.
2.Экссудация-қанның сұйық затының,қан элементтерінің тамырлардан сыртқа шығуы(бұл процесс төменде жан-жақты талданады.)
3.Пролиферация-торшалардың көбеюі нәтижесінде зақымдалған ұлпаларды бұрынғы қалпына келтіруге бағытталған.
Жалқаяқты қабыну.Тоқымалардың арасында,ағзалардың қуыстарында жалқақ жиналады.Жалқақтың құраы ауру тудырушы микробтардың түріне,организмнің реактивтілігіне ,қан тамырларының өткізгіштігіне байланысты.Аурудың барысында жалқақтың бір түрден екінші түрге алмасуы мүмкін.
Альтеративті қабыну.Альтеривті қабыну кезінде тоқымаларда зақымдану процестері(дистрофия және некроз)үстем болады.Негізінен альтеративті қабыну ұлпасы жақсы жетілген ағзаларда байқалады:жүректе,бауырда,бүйректерде,нерв жүйесінде.Ол қабынулардың туындауы көбінесе күшті химиялық заттардың:қышқыл,сілті,улы заттардың әсеріне байланысты.Организмнің реактивтілігі өте төмен болған жағдайда да,мысалы туберкулез ауруында лимфа бездерінде некроз процестері басым болады.Альтеративті қабынудың ақыры-процестің қанщалықты терең жатқанына байланысты.
Пролиферациятивті қабыну.Пролиферация-торшалардың өрбіп өсіп,көбеюі-бұл қабынудың үшінші компененті.Қабыну ощағының шекаралануы кейінірек қайта құрылуы осы процеске байланысты.Пролиферация процесі жергілікті мезенхима торшаларына,қан тамырының ішкі,сыртқы кеерлерінің және де гемотегенді элементтер:моноциттер,лимфоциттердің көбеюі арқылы жүзеге асады.

Пән: Медицина
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
Семей қаласының Шәкәрім атындағы Мемлекеттік университеті

БӨЖ№2
Тақырыбы: Қабыну.

Тексерген: Нуркенова М.К.
Орындаған: Қабышева Т. Ә

Семей 2015 ж.

Жоспар
І. Кіріспе
1.Қабыну
2.Қабыну сатысы
3. Қабынуды емдеудің жалпы потолофизиологиялық негіздері.
ІІ. Қорытынды
ІІІ. Пайдаланылған әдебиеттер.

Кіріспе
Қабыну.морфогенезі.Қабыну деп организмінің патогенді әсерлерге қарсы бағытталған өте қомақты,кешенді(комплекстік)жергілі кті,қорғаныс және жауап реакциясын айтады.Ол кең тараған патологиялық процесс,көптеген аурулар,әсіресе індетті аурулар,ағза мен тоқымлардың қабынуымен сипатталады.Қабыну ошағындағы өзгерістер негізінен үш морфологиялық компоненттен құралған.
1.Альтерация-ұлпалар,торшалардың зақымдалуы.
2.Экссудация-қанның сұйық затының,қан элементтерінің тамырлардан сыртқа шығуы(бұл процесс төменде жан-жақты талданады.)
3.Пролиферация-торшалардың көбеюі нәтижесінде зақымдалған ұлпаларды бұрынғы қалпына келтіруге бағытталған.
Жалқаяқты қабыну.Тоқымалардың арасында,ағзалардың қуыстарында жалқақ жиналады.Жалқақтың құраы ауру тудырушы микробтардың түріне,организмнің реактивтілігіне ,қан тамырларының өткізгіштігіне байланысты.Аурудың барысында жалқақтың бір түрден екінші түрге алмасуы мүмкін.
Альтеративті қабыну.Альтеривті қабыну кезінде тоқымаларда зақымдану процестері(дистрофия және некроз)үстем болады.Негізінен альтеративті қабыну ұлпасы жақсы жетілген ағзаларда байқалады:жүректе,бауырда,бүйректер де,нерв жүйесінде.Ол қабынулардың туындауы көбінесе күшті химиялық заттардың:қышқыл,сілті,улы заттардың әсеріне байланысты.Организмнің реактивтілігі өте төмен болған жағдайда да,мысалы туберкулез ауруында лимфа бездерінде некроз процестері басым болады.Альтеративті қабынудың ақыры-процестің қанщалықты терең жатқанына байланысты.
Пролиферациятивті қабыну.Пролиферация-торшалардың өрбіп өсіп,көбеюі-бұл қабынудың үшінші компененті.Қабыну ощағының шекаралануы кейінірек қайта құрылуы осы процеске байланысты.Пролиферация процесі жергілікті мезенхима торшаларына,қан тамырының ішкі,сыртқы кеерлерінің және де гемотегенді элементтер:моноциттер,лимфоциттерді ң көбеюі арқылы жүзеге асады.
Крупозды қабыну көбңнесе сірлі қабықтарда кездеседі.Пайда болған фибринді қабыршақ оңай сыпырылады,некроз оның тек үстіңгі қабатында ғана байқалады.Өкпенің крупозды қабынуы жануарларда жиі болады.

Қабыну (лат. -- inflammatio, грек. -- phlogosis) көптеген аурулардың даму негізінде жатады.
Қабыну деп жануарлардың даму сатыларында пайда болған, жергілікті бүлінуге жауап ретінде дамитын, микроциркуляциялық арналардың, қан жүйесінің, дәнекер тіннің бүліндіргіш әсерді шектеп аластауға, бүлінген тінді қалпына келтіруге бағытталған сатылы өзгерістерімен көрінетін біртектес дерттік үрдісті түсінеді.
Қабыну өзіне тән ішкі заңдылықпен дамиды және алдыңғы сатысы кейінгілерінің пайда болуына әкеледі. Қабынудың дамуында жергілікті механизмдер нервтік-эндокриндік реттеу жүйелерінің әсерлерінен басымырақ байқалады. Бірақ қабыну басқа біртектес дерттік үрдістермен (дене қызуымен, аллергиямен, стреспен, иммундық серпілістермен) тығыз байланысты болғандықтан организмнің, жергілікті ғана емес, жалпы серпілістерін көрсетеді.
Қабыну үрдісі кез келген жағдайларда үш құбылыстан (компоненттен): әлтерациядан, микроциркуляцияның бұзылыстары мен экссудациядан және пролиферациядан тұрады. Қабынудың бұл құбылыстары жиі бір мезгілде пайда болады. Бірақ, қабынудың алғашқы құбылысы болып әрқашан бірінші әлтерация есептеледі, ал пролиферация қабынудың соңғы сатысына тән.
Қабынудың сыртқы белгілері өте ертеден белгілі. Оларды Цельс пен Гален бұдан 2000 жылдай бұрын жазып қалдырған. Оларға домбығу (tumor), қызару (rubor), қызу (color), ауыру (dolor) және қызметінің бұзылуы (function laesa) жатады.
Этиологиясы. Қабыну туындатқан себебіне қарай инфекциялық және бейинфекциялық болып бөлінеді. Қабыну туындататын барлық ықпалдар экзогендік (сыртқы) және эндогендік (ішкі) болып екі топқа бөлінеді. Сыртқы ықпалдарға микроорганизмдер (бактериялар, вирустар); жануарлар организмдері (қарапайымдар, құрттар, жәндіктер); химиялық заттар (қышқылдар, сілтілер); механикалық (бөгде денелер, жарақат, қысым) және температуралық әсерлер (суық, ыстық); сәуле қуаттары (радийбелсенді, ультракүлгін және рентген сәулелері) жатады. Қабынуды туындататын организмнің ішкі ықпалдарына: тромбоз, қан құйылу, тас құрылу, микроциркуляцияның, зат алмасуының бұзылыстары ж.б. жатады. Әлеуметтік орта құбылыстарының әсерлерінен дамитын жандүниелік күйзелістер, эмоциялық зорлануларда қабынудың себебі болуы ықтимал. Олар қан айналым бұзылыстарына, зат алмасудың өзгерістеріне (май қышқылдарының асқын тотығуына) әкеліп, жергілікті ағзаның (асқазанның, жүректің ж. б.) кейбір, кейде тіпті әдеттегі, қоздырғыштарға төзімділігі әлсіретуі мүмкін.
Патогенезі.
Қабынудың патогенезін мына тізбек бойынша қарауға болады:
1. Әлтерация: бірінші және екінші.
2. Экссудация (микроциркуляция бұзылыстары, лейкоцидтердің эмиграциясы).
а) қан тамырларының реакциялары (ишемия, артериялы және веналық гиперемия, стаз).
ә) экссудацияның өзі
б) лейкоциттердің тамыр жиегіне кемерленіп тұруы (маргинациясы) мен эмиграциясы.
в) қан тамырлары сыртындағы үрдістер (хемотаксис, фагоцитоз).
3. Пролиферация.
Альтерация (лат. alterare -- бүліну) -- жасушалардың, жасуша аралық заттардың, нерв аяқшаларының, қан тамырларының дистрофиялық, некробиоздық немесе некроздық бүлінулерімен сипатталады. Бірінші әлтерация зақымдаушы қоздырғыштың тікелей әсерінен дамиды. Бұл кезде жасушаның сыртқы қабығы бүлінуімен қатар митохондрийлардың мембраналары зақымданады. Мембраналардың иондық насостарының қызметтері нашарлайды; жасуша мембраналарының өткізгіштігі жоғарлайды.
Осылармен қабынудың негізгі белгілері қызару, ісіну мен ауыру сезімін түсіндіруге болады.
Алғашқы әлтерацияның нәтижесінде қан жасушалары (тромбоциттер, эозинофилдер, нейтрофилдер, базофилдер, моноциттер, лимфоциттер) және тін базофилдері (мес жасушалары) іштеріндегі белсенді заттарын, түйіршіктерін сыртқа шығарады. Осыдан жасуша аралық кеңістіктерде биологиялық белсенді заттар көбейеді. Бұл заттарды қабынудың дәнекерлері (медиаторлары) деп атайды. Олар айналасындағы сау жасушалардың бүлінуіне әкеледі. Сонымен, бірінші әлтерация қабыну шақыратын қоздырғыштың тікелей әсерінен пайда болады. Ал, екінші әлтерация тіндерге лизосомалық ферменттердің және биологиялық белсенді заттардың (қабыну медиаторларының немесе дәнекерлерінің) әсерлерінен дамиды.
Қазір көптеген қабыну дамуына қатысатын биологиялық белсенді заттар зерттелген. Оларды: жасушалардан пайда болатын (жасушалық) дәнекерлер және қан плазмасында болатын (гуморалдық) - медиаторлар деп екі топқа бөледі. Жасушалық медиаторларға гистамин, серотонин, лизосомалық ферменттер,катиондық нәруыздар, лимфокиндер, простагландиндер, циклдік нуклеотидтер жатады. Қан плазмасында калликреинкининді, комплемент және қан ұю жүйесіне қатысатын заттар болады және олар әсерленеді, қабыну дамуына дәнекерлер болады.
Гистамин мес жасушаларда немесе лаброциттерде гепаринмен және химазамен байланысқан әсерсіз түрде болады. Бос күйінде ол ұсақ тамырларға (капиллярлар, венулалар), олардың кемерлерінің өткізгіштігін көтеріп, кеңітетін әсер етеді. Гистамин аз мөлшерде артериолаларды кеңітеді, ал көп мөлшерде - венулаларды жиырады.
Серотонин қабынудың келесі жасушалық медиаторы болып саналады. Ол адамда тромбоциттерде, ішектің шырышты қабығының хромафиндік жасушаларында, сонымен қатар мидың кейбір нервтік құрылымдарында болады. Жасушалардың бүлінуі кезінде серотонин сыртқы ортаға шығып, тамырлардың өткізгішгігін жоғарылатады.
Мес жасушалары мен базофильдерден гепарин босайды. Ол капиллярлардың ішкі қабатында фибриннің құрылуына бөгет жасайды, қан ұю үрдісін тежеп, гистаминді байланыстырып, комплементті тежеп, қабынуға қарсы ықпал етеді.
Фагоциттердің катиондық нәруыздары тамыр кемерлерінің өткізгіштігін көтереді, зат алмасуды күшейтеді және бактерицидтік әсер етеді.
Лимфокиндер - лимфоциттерде болатын пептидтері қабыну медиаторларына жатады. 10-нан астам лимфокиндердің түрлері белгілі.
Простагландиндер. Олар қан тамырларын кеңітеді, экссудацияға, хемотаксиске әкеледі, қан ұю үрдістерін кейде қарма-қарсы бағыттарда өзгертеді.
Арахидон қышқылы гиперергиялық (аллергиялық) қабынудың қуатты дәнекерлері және экссудацияға, хемотаксиске, тамыр кемерлерінің кеңуіне әкеледі; бронхиолардың тегіс еттерін жиырылтады.
Қанайналым бұзылыстары. Қабыну жергілікті қан және лимфа айналымдарының, әсіресе микроциркуляциялардың бұзылыстарымен сипатталады. Оларды 1887 жылы Конгейм ажыратып жазды.
Микроциркуляция деп қанның майда тамырлар (артериолалар, метаартериолалар, қылтамырлар және венулалар) арқылы қозғалуын, сонымен қатар осы тамырлар мен тіндер арасында әртүрлі заттармен (О2, СО2,қоректік зат алмасу өнімдері) алмасуды айтады. Микроциркуляцияны Конгейм тәжірибесі көмегімен зерттеу ыңғайлы. Бүл кезде бақаны ішектерін сыртқа шығарып, тақтайдың тесігі үстіне кереді де, шажырқайды микроскоппен қарайды. Сол кезде қоздырғышты әсерінен (ішектерін шығарғандағы зақымдану) бірден пайда болатын артериолалардың тарылуын (спазмын) микроскоппен көруге болады. Ол рефлекстік түрде (аксон рефлексі бойынш тамыр ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.