Бірінші дүниежүзілік соғыстың нәтижелері мен салдары

Кіріспе

Адамзат баласының өміріне әсіресе, ХХ ғасырдың басындағы алғашқы жаһандық соғыс өрті үлкен қауіп төндірді. Бұл соғыс ауыз айтып, құлақ естімеген жағдайда басталып, дәл солай аяқталған.
Адамзат баласының тарихында ежелден бастап соғыстар мен кішігірім егістер саны дәл осы соғыстың орнын толтыра алмас еді. Қайткені, бірінші дүниежүзілік соғыс миллиондаған адамдардың, мыңдаған қалалардың өміріне түбірімен балта шапты. Осының нәтижесінде сан мыңдаған жетім – жесірлер, қарт – құртаңдар саны жайлаған оба дерті кәрі құрсық халқын біраз әбігерге салып қойған болатын.

Пайдаланған әдебиеттер тізімі

1. О.С.Сороко – Цюпа, В.П.Смирнов, А.И.Строганов, Г.Д.Сүгірбаева ХХ ғасырдағы дүние жүзі, Алматы 2005,
2. СССР тарихы 105 б.
3. Жалын журналы. Алматы 2005.
4. С.Абдрахманов «Адамзат күнтізбесі» Алматы 2002
5. А.И.Уткин. Дипломатия. Вудро Вильсона. М: 1989
6. Гражданская война и военная интервенция в СССР. Энциклопедия М: 1983.
7. Л.Джордж. Д. Правда о мирных договорах – М, 1958.
8. Большая советская энциклопедия. – М, 1973.
9. Игорь Можейко «Тайны веков, пираты, корсары, рейдеры. М: Издательство «Вече», 2005.
10. Брольшая советская энциклопедия, М; 1977.

Пән: Жалпы тарих
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

І. Кіріспе.

ІІ. Негізгі бөлім.

2.1. Бірінші дүниежүзілік соғыстың шығу себептері мен алғышарттары.

2.2. Жаһандық соғыстың қарсаңындағы майдандардағы соғыс қимылдары.

2.3. Соғыстың дүниежүзі елдері экономикасына тигізген әсері.

2.4. Бірінші дүниежүзілік соғыстың нәтижелері мен салдары.

ІІІ. Қорытынды

Сілтемелер тізімі.

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.

Кіріспе

Адамзат баласының өміріне әсіресе, ХХ ғасырдың басындағы алғашқы
жаһандық соғыс өрті үлкен қауіп төндірді. Бұл соғыс ауыз айтып, құлақ
естімеген жағдайда басталып, дәл солай аяқталған.
Адамзат баласының тарихында ежелден бастап соғыстар мен кішігірім
егістер саны дәл осы соғыстың орнын толтыра алмас еді. Қайткені, бірінші
дүниежүзілік соғыс миллиондаған адамдардың, мыңдаған қалалардың өміріне
түбірімен балта шапты. Осының нәтижесінде сан мыңдаған жетім – жесірлер,
қарт – құртаңдар саны жайлаған оба дерті кәрі құрсық халқын біраз әбігерге
салып қойған болатын.

Тақырыптың өзектілігі

Кез – келген мемлекет соғыс үстінде болсын, немесе бейбіт өмірде күн
кешсін, ол ең алдымен алға өз мүддесін қояды. Бұл ықылым заманна бері
желісін үзбей кем жатқан қағида. Міне, бірінші дүниежүзілік соғыста да дәл
осындай сюжеттер ап – айқын бейнеленді. Соғыс кезінде ұстанған
мемлекеттердің саяси тенденциялары мұның бәрі тақырыптың негізгі өзегі
болмақ. Сонымен бірге, солдаттың немесе генералдың атын шығаратын бұл –
соғыс. Осы бір сұмдық терминнің арқасында тарих төрінен орын алған небір
қолбасшылар, саяси қайраткерлер өміріне шолулар жасалады. Бұл – жұмысқа
одан әрі әрлеу немесе қызықты сипаттамалар әкелмек.

Тақырыптың зерттелу тарихы

Жаһандық соғыс адамзат тарихында екі рет қайталанған. Оның алғашқысы
әрине, 1914 – 1918 жылдар арасында өткен. Ал екіншісі, бізге онша маңызды
емес 1939 – 1945 жылға дейінгі жаһан соғысы. Біз сөз еткелі отырған бірінші
дүнижүзілік соғыс көптеген тарихшылар мен әуесқой зерттеушілердің назарын
өзіне аудартпай қоймайды.
Мәселен, осы курсқа жете мән беріп, оны зерттеу жолына түскен қазіргі
заманғы ғылымдар В.Л.Смирнов, А.И.Строганов және әлем тарихы саласымен
жақсы қаруланған Г.Д.Сүгірбаев тағы басқа ғалымдар, сонымен қатар совет
кезеңіндегі В.В.Кованов, Н.Н.Королков, В.Д.Крупин тағы да басқа тарихшылар
осы жаһандық соғыстың қыр – сырын ашуға барынша талпынып тырысты.

Тақырыптың мақсаты мен міндеттері

Біз қарастырып отырған тақырып негізінен адамды назар аудартар
түйінді мәселе боп табылады. Тақырып сол жағымен де қызықты, әрі тылсымға
толы.
Жұмыстың негізгі мақсаты тақырыптың мән – мазмұнын, ақтаңдақ жақтарын
жарыққа шығару; ал енді негізгі міндеті болашақ ұрпаққа осындай ауыр
алапаттың мән – мағынасын ұғарлықтай концепция қалыптастыру және тақырыпқа
жан – жақты сын көзбен қарау.

Жұмыстың құрылымы
Жұмыс кіріспе бөлімінен, негізгі бөлімінен, төрт пунктен және
қорытынды бөлімнен тұрады.

Түйін
Қарастырылп отырған тақырыптың күрделілігіне қарамастан төмендегіше
жалпы шолу жасау алға қойылды.

Негізгі бөлім
2.1. Бірінші дүниежүзілік соғыстың шығу себептері мен алғышарттары

Бірінші дүниежүзілік соғыстың басталуына 1914 жылғы 28 маусымда
Сараевода, Босния мен Герцоговинаның әскер жаттығуына келген австрия
тағының мұрагері Эрцерцог франц – Фердинандтың өлтірілуі сылтау болды 1.
Террористік актіні жүзеге асырушы Илада босна ұлтышлдық – нацистік
ұйымның мүшесі Гаврило Принциптің ұлты Серб болып шықты. Австро – Венгрия
үкіметі Германияның қолдауымен мұны Сербия ультуматум қоюға негіз бар деп
шешім қабылданды. Бұл талаптың негізі Сербияның мемлекет ретіндегі
тәуелсізідгіне нұсқан келтіретіндей дәрежеде болатын. Бір ай бойы Европаның
соғысқұмар державалары Эрцерцогтың өлімінің нәтижесі не болады екен дегенді
талқылаумен болды. Германияның ең қанқұйлы соғысқұмар қайзері (шипратор)
Вильгельм ІІ австриялықтар оттастап сербтерді жоюға айдап салды.
Ресей, Франция және Ұлыбритания австро – германдықтардан төнуі ықтимал
қауіпке дайын болу керек деп есептеді. Серб үкіметі Ресейдің кеңесі
бойынша талаптардың барлығына құба – құп келіскен болатын 2. Бірақ, бұл
келісім үштік одақ елдері үшін көзге ілмегенжәйт болды. Соғыстың себебі,
Европаның ұлы мемлекеттерінің арасындағы терең қайшылықтар, олардың
құрлықта үстемдік орнату үшін өзара таластары, отарларын қорғау немесе
оларды қайта бөлісу мүдделері және монархтар мен мемлекет саясаткерлерінің
кеудем соқтықтары болды. Германия мен Россия арасындағы қайшылқтар да
соғыстың басталуына маңызды себеп болды 3. Россия Германия мен Австро –
Венгрияның Балканда және тая Шығысты өсіп бара жатқан ықпалына жол бергісі
келмеді 4. Германияның Түркиядағы өктемдігі ресейдің экономикалық және
стратегиялық мүддесіне қауіп төндірді. Патша өкілеті мен ірі буржуазия
Костонтинопльді, Қара теңізді, Жерорта теңізімен бірге бұғаздарды басып
алуды ойлады. Басқа мемлекеттер сияқты Ресей де осы кезде өз қарсыластарын
жеңіп, жаңа рыноктарды иемденуге үміттенді.
Франция 1871 жылы айрылған территорияларын қайтаруды, тіпті мүмкіндік
болса, Рейн жағалауын қосып алуды ойластырды.
Ұлыбританияның мақсаты менарманы Германияны құрылықтағы басты
юәсекелесі есебінде көргісі келмеуі еді. Австрия – Венгрия Сербияны
қиратып, Балқандағы панславяндық қозғалысқа одан кейін Ресейге соққы беруді
көздеді. Ал енді соғыс өртін тұтандырушы Германия Ұлыбритания мен Франция
талқандап қана қоймай, олардың отарларын және отарға айналдыру үшін Ресей
территориясының бір бөлігін басып алуға ұмтылды.
Міне, осындай сұрқия пиғылыд державалардың мақсаттары енді әскери
қимылдардың басталуына да жол ашып үлгерді 5.

2.2. Жаһандық соғыстың қарсаңындағы майдандардағы соғыс қимылдары

Жоғарыда айтып өткеніміздей, Эргерйог Ф.Фердининандық нацист -
террористің қолынан мерт болуы онсызда соғысқа сылтау таппай отырған
Австрия – Венгрияға таптырмас желеуге айналады. Австрия – Венгрия
Германияның айдақталуымен Сербияға шабуыл жасады.
Сербияның одақтасы Ресей де қарап жатпай мобилизация жариялады. 28
шілде күні австрия – венгр әскерлері сербияға басып кірді 6. Европа
еріксіз соғыс өртіне орнады. 1914 жылы 1 тамыздв Германия Ресейге, ал 3
тамызда Францияға соғыс жариялады. Келесі күні соғысқа Ұлыбритания кірісті.
Тамызда Гермнаияға Жапония соғыс жариялады. Өйткені, олар да, Тынық мұхит
пен Қытайдағы неміс отарлармен жаулап алуды көздеді. Соғысты бастау және
кінәсіз кейбір Европа елдеріне (Сербия, Бельгия, Люксембург) агрессия жасау
бастамасы австро – германдық одақтың әділетсіз соғысы еді. Соғыс тек Сербия
аен Бельгия тарапынан ғана әділетті соғыс болған болатын.
Францияға бетарап Бельгия арқылы басып кірген герман әскербасшылығы
француз – герман шекарасында шоғырланған француз армиясын қоршауға алып,
оны күзге дейін талқандап, францияны тізе бүгуге мәжбүр етуді көдеген
болатын.
Блицкриг жоспарын операция басталардан бұрын генерал Шлиффен жасаған
еді. Бірақ, жоспар толық іске аспай, қыркүйекте герман әскері тек Верден
түбіне дейін ғана жетті парижге басып алу қаупі төнді, дегенмен қас
қақанша аяқталған соғыс жоспарының тас талқаны шықты. Франция Ресейге
шығыс майданда соғыс қимылдарын жасау туралы, өтініш білдірді. Орыс
әскерлеріның шығыс Прусияда, Оңтүстік – бағытта австро – венгр әскерлеріне
қарсы шабуыл соғыс қимылдарының француз театрынан Германияның біраз
күшетерін бұруға себеп болды. Шығыс майдандағы соғыс Францияға қарсы
шабуылға шығу үшін күш жинап алуына жағдай жасады. Майдандағы шайқас
нәтижесінде Парижге деген қауіптің беті қайтарылды. Германия екі майданда
соғысуға мәжбүр болды. 1914 жылы қыркүекте келіскен ұрыстардан кейін орыс
әскерлері оңтүстік – батыс майданда жаудың шебін бұзып, Австрия – Венгрия
армиясын талқандады. Галицияны түгелімен басып алды. Завкаьедегі Түркияға
қарсы нәтижелі қимылдар немістердің іске асырмай тастады.
1915 жылы орыс армиясының әлсірегенін пайдаланып және Германия мен
Австрия – Венгрия Европада Ұлыбритания және ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.