Пішен дайындау технологиясы

Сабактың мазмұны: Пішен, күйіс малын қыс айларында азықтандыратын негізгі азықтардың бірі. Жоғары сапалы пішен протеинге, минералды элементтерге , каротинге, Д,К,В тобының витаминдеріне бай келеді. 1 кг кұнарлы пішенде дейін қант, 40-50 мг каротин болады. Мұндай пішен күйіс малының рационына 20-25% немесе әрбір сиырдың тірідей массасына шаққанда, кем деңгейде 1 кг мөлшерінде еңгізгенде ғана, ас қорыту процесі қалыпты пішен негізімен екпе шөпер егісі мен табиғи шабыңдықтардан орылып дайындалады. Қоректік жұғымдылығы: 1) ботаникалық құрамына, 2) өсіп өну жағдайына, 3) қандай өсу дуіріне орылғанына, 4) дайындау технологиясына, 5) анықтау сапасына тығыз байланысты. Ботаникалық құрамына байланысты пішен мынадай түрлерге бөлінеді:
Бұршақты протеин мен Са көп,
Дәнді (қантқа бай)
Бұршақты дәнді, табиғи шабындық пішені.
Шөптің бір ғана түрінен дайындалған пішеннің химиялық құрамы қарапайым (бұошақтаы немесе дәнді). Ал бұршақты – дәнді өсімдіктердін пішені неғұрлым жұғымдырақ келеді.
Шөпті кептіру барысында өз бойындағы ылғалмен бірге жинақталған қоретік заттарын да жоғалтып алуы мүмкін. Орылған шөпте алғашқы кезеңде клеткалар қосымша жинақталған қоректік заттар қоры есебінен тшршілік ете береді. Бұл кезең сола бастаған өсімдік бойындағы ылғалы 45-55 % кемігенше созылады. Бұны ашыту кезеңі деп атайды. Мұндай жағдайда қоректік заттар қоры өте тез шығындалып, азая түседі.
Мысалы, өсімдік тәулігіне 1% құрғақ затын жоғалталы (негізінен қант мөлшірі есебінен).
Ашыту кезеңі ұзара түскен сайын, протеин құрамыда өзгереді: амидтер мөлшері көбейіп кетеді де, протеин сапасына нұсқау келтіреді.
Сола бастаған өсімдік каротині азайып, пішен азықтың жұғымдылығын төмендетеді.