Фосфор қышқылы,оның қасиеттері,қолданылуы

Пән: Химия
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ және ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

СЕМЕЙ қаласының ШӘКӘРІМ атындағы МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ

Оқу пәні : «Жалпы химиялық технология»

Тақырыбы : «фосфор қышқылы, оның қасиеттері, қолданылуы. »

Шифр, мамандық : 5В072100 «Органикалық заттарының химиялық технологиясы»

Орындаған : ХО-303 тобы Шайзадаева А.

Тексерген : Лебаева Ж. Т.

Семей 2015

Жоспар:

1. Фосфор қышқылы

2. Қасиеттері

3. Қолдануы

4. Жай және екі еселенген суперфосфат

Су мен фосфор (V) оксиді әрекеттескенде, судың мөлшеріне қарай өртүрлі фосфор кышқылдары түзіледі:

Фосфор қышқылдарының ішіндегі аса маңыздысы, ортофосфор қышқылы Н3Р04, оны көбіне фосфор қыіиқылы деп те атайды. Ол - күшті орташа қышқыл.

Фосфор қышқылы (ортофосфор қышқылы) H3PO4, мол. м. 97, 995; түссіз гигроскопиялық кристаллдар (а=0, 5762 нм, b=0, 4831 нм, с=1, 1569 нм, =95, 31°) ; ауада жайылады; балқу темп. 42, 5°С; тығ. 1, 88 г/см3; ΔH0обр. -1283 кДж/моль; Балқыған күйде асқынсалқындауға қабілетті; 150C-та қою майлы сұйықтық, -121 0C-та шыны тәріздес масса түзеді. Фосфор қышқылы суда кез келген қатынаста араласады. Сұйытылған сулы ерітінділердің қышқыл дәмі бар.

Физикалық қасиеттері

Фосфор қышқылы - түссіз кристалды, улы емес зат. Суда жақсы ериді. Фосфор қышқылы H3Р04 орташа қышқыл катарына жатады. Алынуы. Лабораторияда фосфор (V) оксидіне су қосып, фосфор кышкылын алуға болады.

Өнеркәсіпте кальций фосфатына күкірт қышқылын қосып, қыздыру арқылы алады.

Фосфор қышқылы суда ерігенде, сатылап диссоциацияланады:

Ортофосфор қышқылының алғашқы сатысына қарағанда келесі сатыларында иондарға ыдырау мүмкіндігі біртіндеп төмендейді. Сондықтан ерітіндіде басқа иондарға қарағанда дигидрофосфат Н2Р04 ионы көбірек болады.

Химиялық қасиеттері

Ортофосфор кышқылы тотыктырғыш қасиет көрсетпейді. Фосфор қышқылының судағы ерітіндісі барльщ басқа қышқылдарға тән қасиеттерді керсетеді. Негіздік оксидтермен, негіздермен өрекеттесіп тұздар түзеді. Негіздік оксидпен әрекеттеседі

Ерітіндідегі фосфор қышкылы сілтімен сатылап әрекеттескенде, бір орта және екі қышқыл тұз түзеді:

Табиғи фосфаттар суда ерімейді. Оларды фосфор қышқылымен өңдеп, ерімтал тұздарға айналдырады да, минералдық тыңайтқыш ретінде пайдаланады

Фосфор қышқылы тотықтырғыш қасиет көрсетпейді, қышқылдарға тән барлық реакцияларға түседі.

1) активті металдармен сутек бөле әрекеттеседі:

2Н ₃ РО ₄ + ЗСа = Са ₃ (РО ₄ ) ₂ + ЗН ₂ ↑

2) негіздік оксидтермен тұз бен су түзеді:

2Н ₃ РО ₄ + 3MgO = Mg ₃ (PО ₄ ) ₂ + ЗН ₂ О

3) негіздермен тұз бен су түзе әрекеттеседі:

Н ₃ РО ₄ + 3NaOH = Na ₃ PО ₄ + 3H ₂ О

4) әлсіз қышқылдардың тұздарымен әрекеттеседі;

2H ₃ PО ₄ + 3Na ₂ S = 2Na ₃ PО ₄ + 3H ₂ S↑

жаңа тұз және жаңа қышқыл түзеді.

Фосфор қышқылының қалдығына (РО ₄ ^3- ) сапалық реакция жасау үшін күміс ионы (Ag ⁺ ) қолданылады.

Н ₃ РО ₄ + 3AgNО ₃ = Ag ₃ PО ₄ ↓+ 3HNО ₃

(РО ₄ ^3- + 3Ag ⁺ → Ag ₃ PО ₄ ↓

Қолданылуы

Н ₃ РО ₄ →фосфаттар→тыңайтқыш.

Фосфор қышқылы тірі ағзалардың өмір сүруіне қажетті органикалық фосфорлы қосылыстар күйінде көптеп кездеседі

Фосфор қышқылы дәрі-дәрмек жасайтын өнеркәсіпте пайдаланылады. Кальций дигидрофосфаты Са(Н2Р04) 2 нан пісіруде пайдаланатын және алкогольсіз сусындар алуға арналған ұнтақтар ретінде қолданылады. Ал сілтілік металдардың фосфаттарынан жуғыш заттар алынады. Фосфор қышқылы және оның тұздары көбінесе минералдың тыңайтқыш алуға жүмсалады.

Фосфор (Ү) оксиді ақ түсті, су тартқыш қасиеті бар қатты I зат. Ол - қышқылдық оксид . Ортофосфор қышқылы - көпнегізді қышқыл, ол қышқыл және орта тұздар түзеді. Қазақстанда табиғи фосфаттардың ірі бай кен орны бар. Табиғи фосфаттардан фосфор қышқылы мен минералдық тыңайтқыштар алынады.

Суперфосфатты өндіру. Фосфор өсімдіктің дәніне жиналады, басқалар сабағы, тамыры, жапыраққа жиналады.

Фосфор тыңайтқыштарын егін өнімін арттырумен қатар түсімнің сапасын жақсартады(қызылшаның-қанттың, картоптың-крахмалын арттырады) .

Суперфосфат фосфор тыңайтқыштарының ішіндегі ең көп тараған және көп өндірілетің суда ерігіш түрі.

Суперфосфат өсімдікке сіңімді P2O5 20%. Суперфосфатты өндіру табиғи фосфаттарды күкірт қышқылымен өндеуге негізделген.

Фторапатитпен күкірт қышқылының реакциялау процесі көп фазалы гетерогенді, диффузия аймағында жүретін процесс. Бұл процесс екі сатыда жүреді: бірінші сатыда фосфат бөлшектерінің бетінде ыдырау нәтижесінде алмасу реакциясы:

Ca5F(PO4) 3+5H2SO4+2. 5H2O=5(CaSO4 0. 5H2O) +3H3PO4+HF+Q

Бұл реакция күкірт қышқылы толық жұмсалғанша “пісу” камерасында 30-40 минутте аяқталады. Суперфосфат массасы түзіліп тұнбаға түседі де, нашар еритін кальций суперфосфатының кристалына айналады, бірінші сатыны “пісу” деп атайды.

Екінші сатыда фосфор қышқылы ыдырамаған бөлшектердің ішкі өабатына диффузияланып реакцияға түседі:

Ca5F(PO4) 3+7H3PO4+5H2O=5Ca(H2PO4) 2H2O+HF+Q

Техникалық процесс екінші сатыда (өте баяу жүреді) 6-25 тәулікке созылады. Екінші сатыны - суперфосфаттың жіктелуі деп атайды.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.