Кәсіпорын рыноктары


Кәсіпорын рыноктары
Жоғарыда тұтынушыларға әсер ететін факторларды және сатып алу үрдісін талдаған кезімізде тұтыну тауарлары рыногындағы түпкі тұтынушыны қарастырған едік. Енді тұтынушы ретінде кәсіпорын рыногының маңызды ерекшеліктеріне тоқталайық.
Кәсіпорын рыноктарын зерттеу кезінде рыноктардың үш түрін белгілеуге болады: өнеркәсіп тауарлары рыногы, арадағы сатушылар рыногы, мемлекеттік мекемелер рыногы.
Өнеркәсіп тауарлары рыногы дегеніміз өндіру үдерісінде қолданатын тауарларын сатып алатын алатын адамдар және ұиымдар жиынтығы болады. Өнеркәсіп тауарлары рыногын мына салалар құрады 1) ауыл шаруашылығы, орман шаруашылығы және балық шаруашылығы ; 2) өндеу өнеркәсібі; 3) тау-кен өіндірісі; 4) құрылысы; 5) жүк көлігі ; 6) баиланыс ; 7) коммуналды шаруашылық 8) банык, қаржы және сақтандыру істер ; 9) әртүрлі қызымет көрсету саласы.
Бұл рыноктың сипаттамасы мынандаи көрсеткіштерімен анықталады;
- сатып алушылар саны шамалы ;
- алаида олар аса ірі сатып алушылар ;
- олар географиялық тұрғысына аитарлықтаи шоғырланған;
- ол тауаарларын сұраныс екінші қаитара сұраныс болып келеді;
- бұл сұраныс тұтыну тауарларының сұранысына негізделеді;
- өндірісте тұтынатын тауарлардың сұранысы әдетте икемсіз;
- оларды сатып алушылар негізінде мамандар, тауардың қасиеттерін терең игергендер болады.
Арадағы сатушылар рыногы дегеніміз тауарды ары қарай сатып пайда табу үшін сатып алатын тұлғалар мен ұйымдар жиынтығы болады. Бұл рынокқа бөлшек және көтерме сауда кәсіпорындары жатады.
Мемлекеттік мекемелер рыногы дегеніміз әлеуметтік, саяси және басқа мәселелерді шешумен байланысты өздерінің міндеттерін атқаруға қажет тауарларды сатып алатын ұйымдар болады. Бұл рыноктың ерекшелігі - мемлекеттік және жергілікті бюджет көзі есебінен сатып алу. Сатып алу көлемінің басым үлесі үкіметтікі болады. Мемлекеттік мекемелер сатып алатын тауарлар түрлері өте көп: халық тұтыну тауарлары мен ауыл шаруашылық тауарларынан бастап қару-жараққа дейін. Бұл рынокты қарастырғанда тағы бір ескеретін ерекшелік - қоғам тарапынан бұл салаға көптеген көңіл бөлініп бақылау жасалады.
Кәсіпорын-тұтынушылары мінез-құлықтарын зерттеу
Кәсіпорын-тұтынушыға қажетті тауарларды сатып алумен кәсіпорындағы арнайы бөлімше айналысады, ол "сатып алу орталығы" деп аталады.
Сатып алу орталығы дегеніміз жалпы бірыңғай мақсаты қалыптасқан және барлық тәуекелді өзіне жүктейтін сатып алу туралы шешім қабылдау үдерісінде қатысатын тұлғалар мен топтар жиынтығы болады. Оған сатып алу туралы шешім қабылдау барысында төмендегі рөлдердің бірін атқаратын ұйымның барлық қызметкерлері кіреді:
- бастапқы тобы - сатып алу туралы ұсыныс беретін өнімді пайдаланушылар мен ұйымның әртүрлі қызметкерлері;
- өнімді пайдаланушылар тобы - өнімді немесе . Көбінесе бұлар бастапқы топты құрайды және тауар нұсқаларын бағалауға қажет ақпарат береді;
• шешімге әсер ететіндер (негізінде техникалық қызметкерлер)
тобы - тауардың техникалық сипаттамаларын анықтауға көмектеседі
және нұсқаларды бағалауға ақпаратпен қамтамасыз етеді;
- шешім қабылдаушылар тобы - өндірісті жабдықтаушылар және тауарға қоятын талаптар туралы шешім қабылдайтын мамандар;
- шешімді мақұлдаушылар тобы - сатып алу немесе сатушылардың ұсыныстарын бекітетіндер;
- сатып алушылар тобы - жабдықтауды таңдау мәселелерінде және сатып алу шарттарын үйлестіруде ресми өкілдікке ие болатындар;
- қорғаушы тобы - сатушылардың және белгілі ақпараттың жағымсыз әсерінен сатып алу орталығын қорғаушы өкілеттілер. Бұларға сатып алу агенттері, хатшылар, диспетчерлер жатады.
Әр компанияда сатып алу орталығының көлемі мен құрылымы сатып алынатын материалдар мен өндіріс құралдарының сипатына байланысты. Сатып алу орталығынын қызметкерлері саны орташа алғанда үштен беске дейін болады 1 .
Кәсіпорын-тұтынушылардың сатып алу туралы шешім қабылдау үдерісінде бірнеше ерекшеліктері болады және бұл үдерісі бірнеше сатылардан тұрады. Ол сатылардың жүйелі ауысуын былай бейнелеуге болады.
Қажеттілікті анықтау,
оны сипаттау
Өндірісті
жабдықтаушыларды іздестіру
Жалпы
сұраныс
деңгейін
белгілеу
Жабдыктаушыны
таңдау
Тапсырыс
беру
Қажеттілікті анықтау, оны сипаттау сатысында компания қызметкерлері өндіріс мәселесін немесе мұқтажын қандай тауарды сатып алумен қанағаттандыруға болатынын ұғынады. Содан кейін сатып алушы қажетті тауар санын және оның сипаттамаларын анықтайды. Егер күрделі өнім сатып алынатын болса, онда өнімнің қасиеттерін анықтау үшін негізгі пайданушылардың, инженерлердің пікірін біледі. Өнімнің қасиеттерін анықтау кезінде оның өнімділік, төзімділік, нарқы, т. б. с. с. көптеген көрсеткіштерін қарастырады.
Өндірісті жабдықтаушыларды іздестіру сатысында өнімнің қасиеттерін анықтағаннан кейін керекті жабдықтаушыны іздеу басталады. Ол үшін сауда фирмаларының аныктамалықтарын немесе компьютер мәліметтерін пайдалануға, телефон арқылы басқа компаниялардың пікірлерін білуге, жарнамаларды қарастыруға және сауда көрмелеріне баруға тура келеді.
Жалпы сұраныс деңгейін белгілеу сатысында жалпы сұраныс деңгейін білу үшін сатып алушы жабдықтаушылардан ұсынысын беруге өтінеді. Егер де күрделі және қымбат сауда жүргізетін болса, онда әр жабдықтаушыдан ұсынысын толық жазбаша түрде алады. Жазбаша түрдегі ұсыныс тек техникалық қана емес, сонымен қатар маркетингтік құжат болуы тиіс. Ол ұсыныстарға талдау жүргізіп, керек еместерін сызып тастап, «алғандарымен ресми таныстыру (презентация) өткізуді өтінеді.
Жабдықтаушыны таңдау сатысында жабдықтаушыны таңдаудың алдында сатып алу орталығы оның фирмаға қажет сипаттамаларын және олардың салыстырмалы маңыздылық деңгейін анықтайды. Алынған сипаттамалары бойынша рынокта орын алған әр жабдықтаушыны бағалап, олардың рейтингін есептеп шығарады. Жабдықтаушылардың ішінен ең жоғары балл алғандары таңдалады. Көбінесе жабдықтаушыны бағалауда 12-кестеде көрсетілген үлгі қолданылады.
12-кесте
Жабдықтаушының сипаттамаларын бағалау үлгісі
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz