Дезинфекция түрлері
Химиялық дезинфекция – сыртқы ортаны зарарсыздандырудың ең негізгі әдісі болып табылады. бұл әдіс әр түрлі химиялық дезинфекциялаушы препараттарды, яғни дезинфектанттарды пайдалануға негізделген. Дезинфектанттардың саны бүгінгі күнде өте көп, уақыт өткен сайын олар жаңа препараттармен толықтырылып отырады. Дезинфектанттарды пайдалану тәсілдері де, ол үшін қолданылатын әр түрлі техникалық жабдықтар да үнемі жетілдіріліп келеді. Сондықтанда осы заманғы дезинфекция туралы ғылым негізінен химиялық әдістермен зарарсыздандыруды зерттеуге арналған.
Аэрозольдік дезинфекция әдісі. Аэрозоль – және онда қалқып жүретін дисперсиялық фаза аталатын көлемі 0,01 – 100 мкм ұсақ бөлшектерден тұратын жүйе. Егер дисперсиялық фаза құрғақ түйіршіктерден тұрса, ондай аэрозоль түтін болып есептеледі, ал ұсақ бөлшектер сұйық тамшылары болса, ондай аэрозоль тұман болып саналады.
1. Аэрозольдік бөлшектердің көлемі. Олар көлеміне қарай дисперсиялық немесе шөкпейтін (мөлшері 0,1-5 мкм) және шөгетін (мөлшері 5-25 мкм) болып бөлінеді. Ветеринарияда қолданылатын аэрозоль генераторларының көпшілігі 10 – 15 мкм аэрозоль береді. Аэрозоль неғұрлым ұсақ болса, соғұрлым баяу шөгеді де дезинфекциялық әсері күшті болады.
2. Термофорез және фотофорез құбылыстары. Бұлар аэрозоль бөлшектерінің жылу және жарық бөлетін заттардан кері қарай тебілуі. Термофорездің әсері фотофорезден күштірек болады. Аэрозольмен әсер еткенде жылу (батарея, пеш) және жарық көздері ойдағыдай зарарсызданбайды.
3. Аэрозольмен дезинфекцияланатын қора – жай саңылаусыз жақсылап белгілеп, жабылуы керек.
4. Аэрозольдік дезинфекция жүргізгенде бөлмеден ауаның температурасы 150С – тен төмен блмауы керек, ең тиімдісі 17 – 220С. Ауаның ылғалдылығы 60 -95% болуы керек. Ылғалдылық жоғарылаған сайын зарарсыздандыру жақсы нәтиже береді.
Аэрозольдік генераторлар. Әр түрлі ерітіндіні аэрозольге айналдыру үшін негізінен өте жылдам ауа ағысы пайдаланылады. Ауа үрлейтін компрессор 0,2 – 0,5 МПа мөлшеріндегі қысыммен ауа ағысын тудырып, аэрозоль генераторында ауа мен сұйықтық араласқан кезде сұйықтық өте ұсақ тамшыларға айналып, ауа ағысымен бірге қозғалысқа келеді. Аэрозоль генераторына екі трубамен жеке – жеке келген сұйық пен ауа одан шыққанда бір – бірімен толық араласып, тұманға айналады. Қазіргі өнеркәсіп шығарып жатқан АГ-УД-2, ТАН, ПАК, ПВАН т.б. аэрозоль генераторларынан басқа бұлардан гөрі жетілдірілген көптеген аэрозоль бүріккіштерін әр түрлі ұсақ кәсіпорындар мен жеке шеберханалар шығара бастады.
Аэрозольдік дезинфекция әдісі. Аэрозоль – және онда қалқып жүретін дисперсиялық фаза аталатын көлемі 0,01 – 100 мкм ұсақ бөлшектерден тұратын жүйе. Егер дисперсиялық фаза құрғақ түйіршіктерден тұрса, ондай аэрозоль түтін болып есептеледі, ал ұсақ бөлшектер сұйық тамшылары болса, ондай аэрозоль тұман болып саналады.
1. Аэрозольдік бөлшектердің көлемі. Олар көлеміне қарай дисперсиялық немесе шөкпейтін (мөлшері 0,1-5 мкм) және шөгетін (мөлшері 5-25 мкм) болып бөлінеді. Ветеринарияда қолданылатын аэрозоль генераторларының көпшілігі 10 – 15 мкм аэрозоль береді. Аэрозоль неғұрлым ұсақ болса, соғұрлым баяу шөгеді де дезинфекциялық әсері күшті болады.
2. Термофорез және фотофорез құбылыстары. Бұлар аэрозоль бөлшектерінің жылу және жарық бөлетін заттардан кері қарай тебілуі. Термофорездің әсері фотофорезден күштірек болады. Аэрозольмен әсер еткенде жылу (батарея, пеш) және жарық көздері ойдағыдай зарарсызданбайды.
3. Аэрозольмен дезинфекцияланатын қора – жай саңылаусыз жақсылап белгілеп, жабылуы керек.
4. Аэрозольдік дезинфекция жүргізгенде бөлмеден ауаның температурасы 150С – тен төмен блмауы керек, ең тиімдісі 17 – 220С. Ауаның ылғалдылығы 60 -95% болуы керек. Ылғалдылық жоғарылаған сайын зарарсыздандыру жақсы нәтиже береді.
Аэрозольдік генераторлар. Әр түрлі ерітіндіні аэрозольге айналдыру үшін негізінен өте жылдам ауа ағысы пайдаланылады. Ауа үрлейтін компрессор 0,2 – 0,5 МПа мөлшеріндегі қысыммен ауа ағысын тудырып, аэрозоль генераторында ауа мен сұйықтық араласқан кезде сұйықтық өте ұсақ тамшыларға айналып, ауа ағысымен бірге қозғалысқа келеді. Аэрозоль генераторына екі трубамен жеке – жеке келген сұйық пен ауа одан шыққанда бір – бірімен толық араласып, тұманға айналады. Қазіргі өнеркәсіп шығарып жатқан АГ-УД-2, ТАН, ПАК, ПВАН т.б. аэрозоль генераторларынан басқа бұлардан гөрі жетілдірілген көптеген аэрозоль бүріккіштерін әр түрлі ұсақ кәсіпорындар мен жеке шеберханалар шығара бастады.
1. Перепичко Н.З.. Гигиеническое обоснование микробиологических критериев безопасности вареных колбасных изделий в процессе их производства: Автореферат кандидата медицинских нпук. http://medical-diss. com/medicina/gigienicheskoe-obosnovanie-mikrobiologicheskin-kriteriev-besopasnosti- varenyh-kolbasnyh-izdeliy-v-protsesse-in-proizvods.
2. СанПиН 2.3.4.15-15-2005. Производствао мяса и мясопродуктов:Санитарные правила и нормы.- Минск,2005.-С.36.
3. Бакулов И.А., Смирнов А.М., Васильев Д.А..Токсикоинфекции, пищевые инфекции и токсикозы микробного происхождения. МСХиП РФ, 1995.-С.88.
4. Дерябкин Г.Д.. Стафилококки: экология и патогенность. – Екатеринбург,2000.-С.36.
2. СанПиН 2.3.4.15-15-2005. Производствао мяса и мясопродуктов:Санитарные правила и нормы.- Минск,2005.-С.36.
3. Бакулов И.А., Смирнов А.М., Васильев Д.А..Токсикоинфекции, пищевые инфекции и токсикозы микробного происхождения. МСХиП РФ, 1995.-С.88.
4. Дерябкин Г.Д.. Стафилококки: экология и патогенность. – Екатеринбург,2000.-С.36.
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
СЕМЕЙ қаласының ШӘКӘРІМ атындағы МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
МӨЖ 2
ТАҚЫРЫБЫ: Дезинфекция түрлері
ОРЫНДАҒАН: Балғабайқызы Ә
ТЕКСЕРГЕН:Байғазанов А.Н
СЕМЕЙ
2015
Химиялық дезинфекция - сыртқы ортаны зарарсыздандырудың ең негізгі әдісі болып табылады. бұл әдіс әр түрлі химиялық дезинфекциялаушы препараттарды, яғни дезинфектанттарды пайдалануға негізделген. Дезинфектанттардың саны бүгінгі күнде өте көп, уақыт өткен сайын олар жаңа препараттармен толықтырылып отырады. Дезинфектанттарды пайдалану тәсілдері де, ол үшін қолданылатын әр түрлі техникалық жабдықтар да үнемі жетілдіріліп келеді. Сондықтанда осы заманғы дезинфекция туралы ғылым негізінен химиялық әдістермен зарарсыздандыруды зерттеуге арналған.
Аэрозольдік дезинфекция әдісі. Аэрозоль - және онда қалқып жүретін дисперсиялық фаза аталатын көлемі 0,01 - 100 мкм ұсақ бөлшектерден тұратын жүйе. Егер дисперсиялық фаза құрғақ түйіршіктерден тұрса, ондай аэрозоль түтін болып есептеледі, ал ұсақ бөлшектер сұйық тамшылары болса, ондай аэрозоль тұман болып саналады.
1. Аэрозольдік бөлшектердің көлемі. Олар көлеміне қарай дисперсиялық немесе шөкпейтін (мөлшері 0,1-5 мкм) және шөгетін (мөлшері 5-25 мкм) болып бөлінеді. Ветеринарияда қолданылатын аэрозоль генераторларының көпшілігі 10 - 15 мкм аэрозоль береді. Аэрозоль неғұрлым ұсақ болса, соғұрлым баяу шөгеді де дезинфекциялық әсері күшті болады.
2. Термофорез және фотофорез құбылыстары. Бұлар аэрозоль бөлшектерінің жылу және жарық бөлетін заттардан кері қарай тебілуі. Термофорездің әсері фотофорезден күштірек болады. Аэрозольмен әсер еткенде жылу (батарея, пеш) және жарық көздері ойдағыдай зарарсызданбайды.
3. Аэрозольмен дезинфекцияланатын қора - жай саңылаусыз жақсылап белгілеп, жабылуы керек.
4. Аэрозольдік дезинфекция жүргізгенде бөлмеден ауаның температурасы 150С - тен төмен блмауы керек, ең тиімдісі 17 - 220С. Ауаның ылғалдылығы 60 -95% болуы керек. Ылғалдылық жоғарылаған сайын зарарсыздандыру жақсы нәтиже береді.
Аэрозольдік генераторлар. Әр түрлі ерітіндіні аэрозольге айналдыру үшін негізінен өте жылдам ауа ағысы пайдаланылады. Ауа үрлейтін компрессор 0,2 - 0,5 МПа мөлшеріндегі қысыммен ауа ағысын тудырып, аэрозоль генераторында ауа мен сұйықтық араласқан кезде сұйықтық өте ұсақ тамшыларға айналып, ауа ағысымен бірге қозғалысқа келеді. Аэрозоль генераторына екі трубамен жеке - жеке келген сұйық пен ауа одан шыққанда бір - бірімен толық араласып, тұманға айналады. Қазіргі өнеркәсіп шығарып жатқан АГ-УД-2, ТАН, ПАК, ПВАН т.б. аэрозоль генераторларынан басқа бұлардан гөрі жетілдірілген көптеген аэрозоль бүріккіштерін әр түрлі ұсақ
кәсіпорындар мен жеке шеберханалар шығара бастады. АГ-УД-2 аэрозольдік генераторы өсімдіктерді қорғауға арналған, ветеринария практикасында тиімсіздігіне қарамастан көп жерлерде әлі күнге дейін қолданылып келеді. Іштен жанатын УД- моторы, ауа үрлейтін түтігі бар, автомобиль немесе трактор тіркемесімен алып жүреді. Дезинфекция жасаған кезде қораға кіргізуге болмайды, тек қана қораның есігінен аэрозоль ағысын қораның ішіне бағыттайды. Аэрозоль алуға ауа ағысы ғана емес жанған бензиннің қызуымен ерітіндінің булануы да әсер етеді.
Сондықтан бұл генератормен зарарсыздандырылғанда дезинфектант ретінде негізінен формальдегин қолданылады.
ТАН ұштамасы - камералы аэрозольді генератор болып табылады. бұл аэрозольдік кешенге автомакстың монометр бұралатын орнына орнатылатын айқыш, оған қосылатын сұйықтық және ауа келетін шлангалар кіреді. Сұйықтық ұштаманың камерасында ауамен араласып, тозаңдатылады. Бұл аспапты зарарсыздандырумен қатар емдеу және дауалау шараларын жүргізу үшін де пайдалануға болады. ТАН ұштамасының негізінде жинақы аэрозольді кешен ПАК жасалынған. Ол ПАК-1 және ПАК-2 аталатын екі түрлі болады. ПАК-1 орталықтандырылған қысыммен ауа беретін жүйесі жоқ шағын шаруашылықтарға арналған. ПАК-2 орталықтандырылған қысыммен ауа беретін желісі бар үлкен шаруашылықтарға арналған.
ПВАН - пневматикалық құйынды аэрозоль ұштамасы Тан ұштамасы тәрізді дезинфекция жасауға және емдік шаралар жүргізуге арналған. Реттеуші тетігі арқылы бүркілетін аэрозоль тозаңының екпіні мен мөлшерін тиісті шамаға реттеуге болады.
ДАГ (дискілі аэрозоль генераторы) ауа ағысының қуатына ғана емес, ортадан тепкіш күштің әсеріне негізделген. Электр мотрының күшімен айналатын тозаңдатқыш дискілердің бетінде сұйықтық жұқа қабықтай болып дискімен бірге айналады да, ортадан тепкіш күштің әсерімен үлкен жылдамдықпен бүркіледі. Бұл генератордың көмегімен негізінен аэрозольмен вакциналау іску асырылады.
САГ - шапшымалы аэрозоль генераторы вакциналау үшін қолданылатын аспаптардың ішіндегі еі бір қолайлысы болып табылады. біртіндеп жетілдірілген САГ-1, САГ-2, САГ-3, т.б. қондырғылар шығарылады және әлі де жетілдіре түсуде. Олардың бәрі де ауа компрессорының көмегімен жұмыс атқарады. Қарама - қарсы орналасқан екі аэрозольдің ұштамадан шыққан аэрозоль ағыстары бір - бірімен соғылысып вакцинаның тозаңдануын күшейтеді.
Газбен дезинфекциялау. Газдардың әсерімен әр түрлі заттарды газ камераларында зарарсызандыруға болады және аэрозольдік дезинфекция тәрізді бұл әдіспен қора - жайды да зарарсыздандырады. Дезинфекциялық
камераларда әсіресе булы формалин камераларында жұмыс киімдерін зарарсыздандыру кеңінен тараған. Өйткені бұл әдіс оңай және матадан жасалған заттарды бүлдірмейді. Газ арқылы жүн мен тері шикізаттарын зарарсыздандыру тиімді. Бұл үшін ОКЭМБ (окись этилена - бромистый метил) газы пайдаланылады. Ол этилен тотығының бір салмақ бөлігінен және бромды метилдің 2,5 салмақ бөлігінен тұрды. Оны болаттан жасалған балондарда шығарады. Қайнау температурасы қалыпты атмосфералық қысым жағдайында 8,50С болғандықтан өте тез газ күйіне ауысады. Бұл жағдайда жүннен, теріден, матадан жасалған заттарды бүлдірмейді. ОКЭМБ газы аса улы, онымен противогаз киіп жұмыс істейді.
Газдар микробтарға жеткілікті дәрежеде ылғал болған жағдайда ғана әсер етеді. Газдарды қабырғалар және бөлмедегі әр түрлі заттар өзіне сіңіріп алады. Сондықтан газбен дезинфекциялаған соң қораны мал енгізерден бұрын жақсылап желдеткен жөн. Газбен зарарсыздандыруға ауаның температурасы да елеулі әсер етеді. Дезинфекцияланатын қора - жайдың температурасы 150С - тан төмен болмауы керек.
Газбен дезинфекциялауды құрал - жабдықсыз жасалатын аэрозольдік дезинфекция деп те атайды. Әсіресе формальдегидті құрал - жабдықсыз - ақ газ күйіне айналдыруға болады. 1 м3 кеңістікті зарарсыздандыру үшін 40 г формалинге 30 г калий перманганатын және 20 г су қосады. Бұл әдіспен әдетте инкубаторларды зарарсыздандырады.
Мал және құс қораларында ауаны зарарсыздандыру үшін хлорскипидар аэрозолін пайдалануға болады. Аэрозоль алу үшін хлорлы әк пен скипидарды 4:1 қатынасында араластырады. 1 м3 ауаны зарарсыздандыру үшін 2 г хлорлы әк пен 0,5 г скидидар жұмсалады [3].
А.К.Леонтьев 1997 жылы арнайы ауыл шаруашылығындағы өнімдерін өңдейтін нысандарға арнап залалсыздандырғыш машина ойлап тапқан. Бұл мақсатта ультракүлгін сәулені жаншылған, мыжылған мал өнімдерін залалсыздандыру үшін қолданған. Ток күші 3-10 Втм болып, толқын ұзындығы 250-260 км. Бұл сәулемен өнімде 1-2 сағат сәулелендіріп,
10-12 сағат кейін қайталаған. Бұл қондырғы арнайы жасалып, онда төбеге жылжымалы жолдар арқылы қозғалып тұрған. Бактерия жойылғыш лампалар қос - қостан орнатып, 0,4-1,5 м қашықтықтан сәуле жіберген лампалар шахмат тақтайындай орналастырып; сәуленің түсу бұрышы 30-900. (Мурисидзе, 1989). Мал қораларын залалсыздандыруға арнайы сәулелендіргіш жасаған. Бұл жаңалық ауыл шаруашылығына, оның ішінде мал қоралары мен ішіндегі жабдықтарға радиациялық жүйемен оған әсер ету арқылы жүзеге асқан. Ең бастысы - сәуле қондырғыш тиімді пайдаланудың нәтижелігін арттырып, олардың бактерияны жою, қыздыру, сәулелерді тең бөліп, малдың тұрған жерін, жабдықтарды залалсыздандырып отыруға
мүмкіндік берген. Ол үшін екі лапма, бірі астынан, екіншісі үстінен орналастырып, арнайы сәуле шашыратын жылжымалы пластина орнатылған. Бұл жағдайда сәуле барлық аумаққа біркелкі шашырап отырған [4].
Л.В.Егорова, А.В.Шиц 1997 жылы Италия ғалымдарымен бірігіп залалсыздандырғыш композиция мен оның қолдану әдістерін ойлап тапқан. Негізгі композиция құрамы пероксидті ағартқыш, (ПАВ) - беткі активті зат бетайнан тұрады. Оған глутеральдегид, парабен. Алдартқыш ретінде сутекті оттегін 0,5- 55% жалпы салмақ мөлшерін есептегенде. Сол сияқты бұл авторлар 17 түрлі вариант ұсынған [5].
Н.И.Попов, Г.Д.Волковский, Д.И.Удавлиев, С.А.Мичко 1998 жылы қора - жайларды залалсыздандыруға ПВК дезинфектантын ұсынған. Бұл зат аяқ астынан қажет болған жағдайда, күнделікті немесе алдын ала залалсыздандыруға қолданылады. Санитариялық - техникалық құралдар, саймандар, дәрігерлік жабдықтар, нысандарды тазалау кезінде қолданылады. Қораларға нейтралды анолитті рН мөлшері 4,0-8,2, ал тотықтырғыш қалпына келтіру потенциалы зарядты 400 - ден 1000 м.В.[6].
А.С.Такжибаев 2000 жылы залалсыздандыруға қажетті зат пен оның қолдану әдісін ұсынған. Негізінен малдәрігерлік саласында қолданады. Құрамында глутар альдегиді, су, алкилфенокеполин қолданған. Бұл құрамды жасағанда глутаральдегидтің ерітіндісін 50-800С - қа дейін қыздырып, алкилфеноксинолин аммоний хлоридін қосып, 23 сағат қыздыруды жалғастырады [7].
В.И.Белова 2000 жылы гипохлорид натрий ерітіндісін алудын және қолданудын жолын ұсынған. Бұл ерітіндіні алған кезде хлордың ионы жоқтың қасы болғандықтан өте пәрменді микробтарды жоятын зат және алу жолы қарапайым. Ерітінді әсіресе ішек - қарын таяқшаларына, вирустарға, тіпті күйдіргі індетін де қарсы тұра алады [8].
В.И.Вашков, Е.К.Скворцова 2000 жылы жаңа залалсыздандырғышты өндіріске ұсынды. Құрамы асқын тотық қосындылары және алкидаиметилбензиламмонийхлорид және хлорлы сутек тұзы, кетамин АБ.
Қосымша мочевина, глицерин, сірке қышқылы белгілі мөлшерде қосылады. Көп уақыт қасиетін жоймайды. Бұл мақсатта "Изумруд" атты қондырғы пайдаланады. Ең негізгісі - электрохимиялық активациялау. Бұл физикалық, химиялық процесстердің қосындысы, бұл жағдайда жылу өте аз мөлшерде бөлініп шығады да элекрохимиялық, электрофизикалық әсер суға тікелей әсер етіп, оның құрамындағы молекулалармен, иондармен еріген заттармен белгілі кеңістікке зарядталады (оң және теріс) да электродтардың бетіне қарай ығысады, электрод - электролит системасын құрайды. Электрохимиялық активациялау негізінде активтелген жағдайда, физика құбылысы тілімен айтқанда тотықтыру - қалпына келтіру потенциалдары
арқасында судың электр өткізгіштігі, РН, беткі тартылысы өзгеріп, жаңа қасиет пайда болады. Электрохимиялық активация еріген газдардың құрамын өзгертіп, судың тотықтырғыш, қалпына келтіру метастабильдік жағдайын өзгертеді. Бұл құбылыстар "Изумруд" қондырғысымен суды тазартып залалсыздандыру үшін пайдаланады. Ғылыми - өндірістік бірлестік "Экран" ашық акционерлік қоғамы осы қондырғылардың әр түрін шығарады. Мысалы, тамақ өнеркәсібінің мұқтаждылығын шешу мақсатында бұл қондырғының өнімділігі 250, 500, 1000 литр сағатына шығаратын түрлерін жасай алады. Бұл қондырғының параметрлері 230х50х300 мм, салмағы 1,9 кг, ал электр қуатын пайдалануы 30-60 Вт, өндірістік көрсеткіші 50-60 лсағат [9].
Т.М.Жамансарин 2003 жылы қора - жайларды аластаудың тәсілін ойлап тапты. Қора - жайларда және басқада нысандарда нейтралды анолитті РН 7,0 - 9,2 дейінгі аралықта тотықтырғыш және қалпына келтіру потенциалы оң дәрежелі 400 - ден 1000 Мв [10].
А.М.Смирнова 2005 жылы аластаудың газ және бу қолдану түрін тапқан. Анолитті ас тұзы ерітіндісінен 0,6 - 8,0 гл мөлшерінде катод және анод камераларында алады. Жаңалық аластаудың нәтижелі же жоғары сапалы түрі болып есептеледі. Бұл әдіспен қора - жайлардың ауасын және ашық беттерін микробты жоятын газбен буды қосып - қосып қолданған. Бұл әдісті өте суық қыста пайдалануға болады. Мысалы қоршаған ортаның температуарсы -300С - қа дейін болған жағдайда қолдануға болады [11].
К.Д.Алиханов, О.О.Тагаев 20110 жылы залалсыздандырғыш ұсынған. Глутар - құрамында глутарлық альдегид, аммонийдің төрт қосындысы және су микробтарды жоюға қолдануға болады. Негізінен денсаулық сақтау саласында зертханалар мен асханалардағы ыдыстарды залалсыздандыруға, ауруларға қолданылатын құрал - жабдықтарды залалсыздандырады. Құрамы алкилдинетилбензоламин хлорид, глутаральдегид, гликосаль (ПАВ) беткі белсенді зат, этил спирті,трилон және су. Бұл қосындылар грам + -бактериялар мен кандида және трилофигон бактерияларына, вирустарға қарсы қолданады. Сонымен қатар жуып тазарту қасиеті бар [15].
2.2. Қолданылған материалдар мен зерттеу әдістері
Дезинфекцияға қолданылған химиялық ерітінділер пайдалану және олардан қажетті сұйылтуларды дайындау, еріту реттіліктері, жүргізу тәсілдері арнайы методикалық нұсқауларға сүйеніп іске асырылады. "Методические указания о порядке испытания новых дезинфецирующих средств для ветеринарной практики" (ВНИИВС, 1987, Москва) [25].
Дезинфектанттардың антимикробтық активтілігі жалпыға белгілі агардағы диффузиялық әдіспен ... жалғасы
СЕМЕЙ қаласының ШӘКӘРІМ атындағы МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
МӨЖ 2
ТАҚЫРЫБЫ: Дезинфекция түрлері
ОРЫНДАҒАН: Балғабайқызы Ә
ТЕКСЕРГЕН:Байғазанов А.Н
СЕМЕЙ
2015
Химиялық дезинфекция - сыртқы ортаны зарарсыздандырудың ең негізгі әдісі болып табылады. бұл әдіс әр түрлі химиялық дезинфекциялаушы препараттарды, яғни дезинфектанттарды пайдалануға негізделген. Дезинфектанттардың саны бүгінгі күнде өте көп, уақыт өткен сайын олар жаңа препараттармен толықтырылып отырады. Дезинфектанттарды пайдалану тәсілдері де, ол үшін қолданылатын әр түрлі техникалық жабдықтар да үнемі жетілдіріліп келеді. Сондықтанда осы заманғы дезинфекция туралы ғылым негізінен химиялық әдістермен зарарсыздандыруды зерттеуге арналған.
Аэрозольдік дезинфекция әдісі. Аэрозоль - және онда қалқып жүретін дисперсиялық фаза аталатын көлемі 0,01 - 100 мкм ұсақ бөлшектерден тұратын жүйе. Егер дисперсиялық фаза құрғақ түйіршіктерден тұрса, ондай аэрозоль түтін болып есептеледі, ал ұсақ бөлшектер сұйық тамшылары болса, ондай аэрозоль тұман болып саналады.
1. Аэрозольдік бөлшектердің көлемі. Олар көлеміне қарай дисперсиялық немесе шөкпейтін (мөлшері 0,1-5 мкм) және шөгетін (мөлшері 5-25 мкм) болып бөлінеді. Ветеринарияда қолданылатын аэрозоль генераторларының көпшілігі 10 - 15 мкм аэрозоль береді. Аэрозоль неғұрлым ұсақ болса, соғұрлым баяу шөгеді де дезинфекциялық әсері күшті болады.
2. Термофорез және фотофорез құбылыстары. Бұлар аэрозоль бөлшектерінің жылу және жарық бөлетін заттардан кері қарай тебілуі. Термофорездің әсері фотофорезден күштірек болады. Аэрозольмен әсер еткенде жылу (батарея, пеш) және жарық көздері ойдағыдай зарарсызданбайды.
3. Аэрозольмен дезинфекцияланатын қора - жай саңылаусыз жақсылап белгілеп, жабылуы керек.
4. Аэрозольдік дезинфекция жүргізгенде бөлмеден ауаның температурасы 150С - тен төмен блмауы керек, ең тиімдісі 17 - 220С. Ауаның ылғалдылығы 60 -95% болуы керек. Ылғалдылық жоғарылаған сайын зарарсыздандыру жақсы нәтиже береді.
Аэрозольдік генераторлар. Әр түрлі ерітіндіні аэрозольге айналдыру үшін негізінен өте жылдам ауа ағысы пайдаланылады. Ауа үрлейтін компрессор 0,2 - 0,5 МПа мөлшеріндегі қысыммен ауа ағысын тудырып, аэрозоль генераторында ауа мен сұйықтық араласқан кезде сұйықтық өте ұсақ тамшыларға айналып, ауа ағысымен бірге қозғалысқа келеді. Аэрозоль генераторына екі трубамен жеке - жеке келген сұйық пен ауа одан шыққанда бір - бірімен толық араласып, тұманға айналады. Қазіргі өнеркәсіп шығарып жатқан АГ-УД-2, ТАН, ПАК, ПВАН т.б. аэрозоль генераторларынан басқа бұлардан гөрі жетілдірілген көптеген аэрозоль бүріккіштерін әр түрлі ұсақ
кәсіпорындар мен жеке шеберханалар шығара бастады. АГ-УД-2 аэрозольдік генераторы өсімдіктерді қорғауға арналған, ветеринария практикасында тиімсіздігіне қарамастан көп жерлерде әлі күнге дейін қолданылып келеді. Іштен жанатын УД- моторы, ауа үрлейтін түтігі бар, автомобиль немесе трактор тіркемесімен алып жүреді. Дезинфекция жасаған кезде қораға кіргізуге болмайды, тек қана қораның есігінен аэрозоль ағысын қораның ішіне бағыттайды. Аэрозоль алуға ауа ағысы ғана емес жанған бензиннің қызуымен ерітіндінің булануы да әсер етеді.
Сондықтан бұл генератормен зарарсыздандырылғанда дезинфектант ретінде негізінен формальдегин қолданылады.
ТАН ұштамасы - камералы аэрозольді генератор болып табылады. бұл аэрозольдік кешенге автомакстың монометр бұралатын орнына орнатылатын айқыш, оған қосылатын сұйықтық және ауа келетін шлангалар кіреді. Сұйықтық ұштаманың камерасында ауамен араласып, тозаңдатылады. Бұл аспапты зарарсыздандырумен қатар емдеу және дауалау шараларын жүргізу үшін де пайдалануға болады. ТАН ұштамасының негізінде жинақы аэрозольді кешен ПАК жасалынған. Ол ПАК-1 және ПАК-2 аталатын екі түрлі болады. ПАК-1 орталықтандырылған қысыммен ауа беретін жүйесі жоқ шағын шаруашылықтарға арналған. ПАК-2 орталықтандырылған қысыммен ауа беретін желісі бар үлкен шаруашылықтарға арналған.
ПВАН - пневматикалық құйынды аэрозоль ұштамасы Тан ұштамасы тәрізді дезинфекция жасауға және емдік шаралар жүргізуге арналған. Реттеуші тетігі арқылы бүркілетін аэрозоль тозаңының екпіні мен мөлшерін тиісті шамаға реттеуге болады.
ДАГ (дискілі аэрозоль генераторы) ауа ағысының қуатына ғана емес, ортадан тепкіш күштің әсеріне негізделген. Электр мотрының күшімен айналатын тозаңдатқыш дискілердің бетінде сұйықтық жұқа қабықтай болып дискімен бірге айналады да, ортадан тепкіш күштің әсерімен үлкен жылдамдықпен бүркіледі. Бұл генератордың көмегімен негізінен аэрозольмен вакциналау іску асырылады.
САГ - шапшымалы аэрозоль генераторы вакциналау үшін қолданылатын аспаптардың ішіндегі еі бір қолайлысы болып табылады. біртіндеп жетілдірілген САГ-1, САГ-2, САГ-3, т.б. қондырғылар шығарылады және әлі де жетілдіре түсуде. Олардың бәрі де ауа компрессорының көмегімен жұмыс атқарады. Қарама - қарсы орналасқан екі аэрозольдің ұштамадан шыққан аэрозоль ағыстары бір - бірімен соғылысып вакцинаның тозаңдануын күшейтеді.
Газбен дезинфекциялау. Газдардың әсерімен әр түрлі заттарды газ камераларында зарарсызандыруға болады және аэрозольдік дезинфекция тәрізді бұл әдіспен қора - жайды да зарарсыздандырады. Дезинфекциялық
камераларда әсіресе булы формалин камераларында жұмыс киімдерін зарарсыздандыру кеңінен тараған. Өйткені бұл әдіс оңай және матадан жасалған заттарды бүлдірмейді. Газ арқылы жүн мен тері шикізаттарын зарарсыздандыру тиімді. Бұл үшін ОКЭМБ (окись этилена - бромистый метил) газы пайдаланылады. Ол этилен тотығының бір салмақ бөлігінен және бромды метилдің 2,5 салмақ бөлігінен тұрды. Оны болаттан жасалған балондарда шығарады. Қайнау температурасы қалыпты атмосфералық қысым жағдайында 8,50С болғандықтан өте тез газ күйіне ауысады. Бұл жағдайда жүннен, теріден, матадан жасалған заттарды бүлдірмейді. ОКЭМБ газы аса улы, онымен противогаз киіп жұмыс істейді.
Газдар микробтарға жеткілікті дәрежеде ылғал болған жағдайда ғана әсер етеді. Газдарды қабырғалар және бөлмедегі әр түрлі заттар өзіне сіңіріп алады. Сондықтан газбен дезинфекциялаған соң қораны мал енгізерден бұрын жақсылап желдеткен жөн. Газбен зарарсыздандыруға ауаның температурасы да елеулі әсер етеді. Дезинфекцияланатын қора - жайдың температурасы 150С - тан төмен болмауы керек.
Газбен дезинфекциялауды құрал - жабдықсыз жасалатын аэрозольдік дезинфекция деп те атайды. Әсіресе формальдегидті құрал - жабдықсыз - ақ газ күйіне айналдыруға болады. 1 м3 кеңістікті зарарсыздандыру үшін 40 г формалинге 30 г калий перманганатын және 20 г су қосады. Бұл әдіспен әдетте инкубаторларды зарарсыздандырады.
Мал және құс қораларында ауаны зарарсыздандыру үшін хлорскипидар аэрозолін пайдалануға болады. Аэрозоль алу үшін хлорлы әк пен скипидарды 4:1 қатынасында араластырады. 1 м3 ауаны зарарсыздандыру үшін 2 г хлорлы әк пен 0,5 г скидидар жұмсалады [3].
А.К.Леонтьев 1997 жылы арнайы ауыл шаруашылығындағы өнімдерін өңдейтін нысандарға арнап залалсыздандырғыш машина ойлап тапқан. Бұл мақсатта ультракүлгін сәулені жаншылған, мыжылған мал өнімдерін залалсыздандыру үшін қолданған. Ток күші 3-10 Втм болып, толқын ұзындығы 250-260 км. Бұл сәулемен өнімде 1-2 сағат сәулелендіріп,
10-12 сағат кейін қайталаған. Бұл қондырғы арнайы жасалып, онда төбеге жылжымалы жолдар арқылы қозғалып тұрған. Бактерия жойылғыш лампалар қос - қостан орнатып, 0,4-1,5 м қашықтықтан сәуле жіберген лампалар шахмат тақтайындай орналастырып; сәуленің түсу бұрышы 30-900. (Мурисидзе, 1989). Мал қораларын залалсыздандыруға арнайы сәулелендіргіш жасаған. Бұл жаңалық ауыл шаруашылығына, оның ішінде мал қоралары мен ішіндегі жабдықтарға радиациялық жүйемен оған әсер ету арқылы жүзеге асқан. Ең бастысы - сәуле қондырғыш тиімді пайдаланудың нәтижелігін арттырып, олардың бактерияны жою, қыздыру, сәулелерді тең бөліп, малдың тұрған жерін, жабдықтарды залалсыздандырып отыруға
мүмкіндік берген. Ол үшін екі лапма, бірі астынан, екіншісі үстінен орналастырып, арнайы сәуле шашыратын жылжымалы пластина орнатылған. Бұл жағдайда сәуле барлық аумаққа біркелкі шашырап отырған [4].
Л.В.Егорова, А.В.Шиц 1997 жылы Италия ғалымдарымен бірігіп залалсыздандырғыш композиция мен оның қолдану әдістерін ойлап тапқан. Негізгі композиция құрамы пероксидті ағартқыш, (ПАВ) - беткі активті зат бетайнан тұрады. Оған глутеральдегид, парабен. Алдартқыш ретінде сутекті оттегін 0,5- 55% жалпы салмақ мөлшерін есептегенде. Сол сияқты бұл авторлар 17 түрлі вариант ұсынған [5].
Н.И.Попов, Г.Д.Волковский, Д.И.Удавлиев, С.А.Мичко 1998 жылы қора - жайларды залалсыздандыруға ПВК дезинфектантын ұсынған. Бұл зат аяқ астынан қажет болған жағдайда, күнделікті немесе алдын ала залалсыздандыруға қолданылады. Санитариялық - техникалық құралдар, саймандар, дәрігерлік жабдықтар, нысандарды тазалау кезінде қолданылады. Қораларға нейтралды анолитті рН мөлшері 4,0-8,2, ал тотықтырғыш қалпына келтіру потенциалы зарядты 400 - ден 1000 м.В.[6].
А.С.Такжибаев 2000 жылы залалсыздандыруға қажетті зат пен оның қолдану әдісін ұсынған. Негізінен малдәрігерлік саласында қолданады. Құрамында глутар альдегиді, су, алкилфенокеполин қолданған. Бұл құрамды жасағанда глутаральдегидтің ерітіндісін 50-800С - қа дейін қыздырып, алкилфеноксинолин аммоний хлоридін қосып, 23 сағат қыздыруды жалғастырады [7].
В.И.Белова 2000 жылы гипохлорид натрий ерітіндісін алудын және қолданудын жолын ұсынған. Бұл ерітіндіні алған кезде хлордың ионы жоқтың қасы болғандықтан өте пәрменді микробтарды жоятын зат және алу жолы қарапайым. Ерітінді әсіресе ішек - қарын таяқшаларына, вирустарға, тіпті күйдіргі індетін де қарсы тұра алады [8].
В.И.Вашков, Е.К.Скворцова 2000 жылы жаңа залалсыздандырғышты өндіріске ұсынды. Құрамы асқын тотық қосындылары және алкидаиметилбензиламмонийхлорид және хлорлы сутек тұзы, кетамин АБ.
Қосымша мочевина, глицерин, сірке қышқылы белгілі мөлшерде қосылады. Көп уақыт қасиетін жоймайды. Бұл мақсатта "Изумруд" атты қондырғы пайдаланады. Ең негізгісі - электрохимиялық активациялау. Бұл физикалық, химиялық процесстердің қосындысы, бұл жағдайда жылу өте аз мөлшерде бөлініп шығады да элекрохимиялық, электрофизикалық әсер суға тікелей әсер етіп, оның құрамындағы молекулалармен, иондармен еріген заттармен белгілі кеңістікке зарядталады (оң және теріс) да электродтардың бетіне қарай ығысады, электрод - электролит системасын құрайды. Электрохимиялық активациялау негізінде активтелген жағдайда, физика құбылысы тілімен айтқанда тотықтыру - қалпына келтіру потенциалдары
арқасында судың электр өткізгіштігі, РН, беткі тартылысы өзгеріп, жаңа қасиет пайда болады. Электрохимиялық активация еріген газдардың құрамын өзгертіп, судың тотықтырғыш, қалпына келтіру метастабильдік жағдайын өзгертеді. Бұл құбылыстар "Изумруд" қондырғысымен суды тазартып залалсыздандыру үшін пайдаланады. Ғылыми - өндірістік бірлестік "Экран" ашық акционерлік қоғамы осы қондырғылардың әр түрін шығарады. Мысалы, тамақ өнеркәсібінің мұқтаждылығын шешу мақсатында бұл қондырғының өнімділігі 250, 500, 1000 литр сағатына шығаратын түрлерін жасай алады. Бұл қондырғының параметрлері 230х50х300 мм, салмағы 1,9 кг, ал электр қуатын пайдалануы 30-60 Вт, өндірістік көрсеткіші 50-60 лсағат [9].
Т.М.Жамансарин 2003 жылы қора - жайларды аластаудың тәсілін ойлап тапты. Қора - жайларда және басқада нысандарда нейтралды анолитті РН 7,0 - 9,2 дейінгі аралықта тотықтырғыш және қалпына келтіру потенциалы оң дәрежелі 400 - ден 1000 Мв [10].
А.М.Смирнова 2005 жылы аластаудың газ және бу қолдану түрін тапқан. Анолитті ас тұзы ерітіндісінен 0,6 - 8,0 гл мөлшерінде катод және анод камераларында алады. Жаңалық аластаудың нәтижелі же жоғары сапалы түрі болып есептеледі. Бұл әдіспен қора - жайлардың ауасын және ашық беттерін микробты жоятын газбен буды қосып - қосып қолданған. Бұл әдісті өте суық қыста пайдалануға болады. Мысалы қоршаған ортаның температуарсы -300С - қа дейін болған жағдайда қолдануға болады [11].
К.Д.Алиханов, О.О.Тагаев 20110 жылы залалсыздандырғыш ұсынған. Глутар - құрамында глутарлық альдегид, аммонийдің төрт қосындысы және су микробтарды жоюға қолдануға болады. Негізінен денсаулық сақтау саласында зертханалар мен асханалардағы ыдыстарды залалсыздандыруға, ауруларға қолданылатын құрал - жабдықтарды залалсыздандырады. Құрамы алкилдинетилбензоламин хлорид, глутаральдегид, гликосаль (ПАВ) беткі белсенді зат, этил спирті,трилон және су. Бұл қосындылар грам + -бактериялар мен кандида және трилофигон бактерияларына, вирустарға қарсы қолданады. Сонымен қатар жуып тазарту қасиеті бар [15].
2.2. Қолданылған материалдар мен зерттеу әдістері
Дезинфекцияға қолданылған химиялық ерітінділер пайдалану және олардан қажетті сұйылтуларды дайындау, еріту реттіліктері, жүргізу тәсілдері арнайы методикалық нұсқауларға сүйеніп іске асырылады. "Методические указания о порядке испытания новых дезинфецирующих средств для ветеринарной практики" (ВНИИВС, 1987, Москва) [25].
Дезинфектанттардың антимикробтық активтілігі жалпыға белгілі агардағы диффузиялық әдіспен ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz