Мамық-үлбір шикізаттарының ассортименттері

1. Кіріспе
2. Негізгі бөлім
2.1. Жас қозы терісі. Бұлғын терілері.
2.2. Қара күзен терілері. Кәмшат терілері.
2.3. Ақ түлкі терілері. Көгілдір түлкі терілері.
3. Қорытынды
4. Пайдаланылған әдебиеттер

Қаракөл елтірісі және елтірі шикізаты. Қаракөл өмірі үш күндік таза түқымды қаракөл қойының қозыларының терілері. Қаракөл түкті жабынының өзіне тән пішін, жібектігі және жылтырлылығымен ерекшеленеді. Ертеректе қаракөл түқымы елімізге Өзбекстан тер- риториясынан әкелінген. Бүл түқымдас қойлар шөлдаланың қатаң жағдайына бейімделген. Қаракөлді өсіру мал шаруашылығының ірі саласының бірі. Қаракөлді негізгі өндірушілер болып Өзбекстан, Түркменстан, Қазақстан, Тәжікстан, Молдавия болып табылады. Қаракөл шаруашылығында көптеген будандастыру жүмыстары жүргізіліп, қойдың жаңа түқымдас топтары шығарылады. Қаракөл түқымдас қойлардың жасынан тәуелді үлбірлі және тондық шикізаттың әртүрін атады: қаракөл, қаракөлше, қаракөл-қаракөлше, мәліш қой қозысының терісі, трясок және тондық қой терісі. Қаракөл түқымдастардың қозыларының түкті жабыны туылғаннан кейінгі алғашқы күндері бүйраланған түрде болады. Олар спиральға иілген былғары бетінде параллель орналасқан түтіктерден түрады. Қозылардың терілерінің түкті жабыны үш күнен соң ажыраған және қопсыған түрде болады. Өсе келе жеке бүрамға түседі. Бүйралылығы бойынша бағалы (бүршақ, ірі бүршақ, жал түрінде), аз бағалы (сақина, жартылай сақина) және содырлы (моншақ бүйра, деформациялан-ған бүйра) деп ажыратылады. Қаракөл сапасын бағалауда түкті жабынның қалыңдығына, бүйралану түріне және тығыздығына, түкті жабынының жылтырына көңіл бөлінеді. Түкті жабынының қалыңдыгы - қаракөлдің терісінің бағалы сортының айтқысыз қасиеті. Бұйралылыгының тыгыздыгы деп - олардың өзгертуге тырысқан әртүрлі механикалық әсерлерден күйін, формасын сақтау қабілетін айтуға болады. Бүйралылығының бүл қасиеті көп дамыған болса, қаракөл жоғары бағаланады. Әдетте аса тығыз болып, киізденген және ірі бүршақ түріндегі бүйралылығы табылады. Тығыздығы аз бүйралықтар түрі бүл - ірі сақина, моншақ бүйра, бүршақ және үсақ сақина. Түкті жабынының жылтырлыгы қаракөл елтірісінінің сапасын си- паттайтын негізгі қасиеттерінің бірі. Жоғарғы сортты терілер түкті жабынының жылтырлығымен ерекшеленеді. Елтірі - түкті жабыны қысқа жібекті жылтыр былғары өзеңіне тығыз жанасқан, оның қүлпырмалы суреті бар тері.

1. Алыменкова Н. Д. Ассортимент плательных материалов. - М.: МГУДТ, 2000. - 48 с.
2. Алыменкова Н. Д. Ассортимент костюмных тканей. - М.: МГУДТ, 2000. - 26 с.
3. Бузов Б.А., Алыменкова Н. Д. Петрогавловский Д. Г. Практикум по материаловедению швейного производства. - М.: Академия, 2003. -46 с.
4. Кричевкский Г. Е.Химическая технология текстильных материалов.
5. - М.: Легрпромбытиздат, 2002. - 436 с.
6. Садыкова Ф. Х., Садыкова Д. М., Кудрышова Н. И. Текстильное материаловедение и основы текстильных производств. М.: Легпром- бытиздат, 2009. -208 с.
7. Санков А. А. Прядильные текстильные материалы. М.: Легпромбы- тиздат, 2007. -267 с.

Пән: Өнеркәсіп, Өндіріс
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ

СӨЖ
Тақырыбы: Мамық-үлбір шикізаттарының ассортименттері

Орындаған: Бейсембекова А.
ТК-321
Тексерген: Бауыржанова А.З

2015 жыл
Жоспар:
1. Кіріспе
2. Негізгі бөлім
2.1. Жас қозы терісі. Бұлғын терілері.
2.2. Қара күзен терілері. Кәмшат терілері.
2.3. Ақ түлкі терілері. Көгілдір түлкі терілері.
3. Қорытынды
4. Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе
Қаракөл елтірісі және елтірі шикізаты. Қаракөл өмірі үш күндік таза түқымды қаракөл қойының қозыларының терілері. Қаракөл түкті жабынының өзіне тән пішін, жібектігі және жылтырлылығымен ерекшеленеді. Ертеректе қаракөл түқымы елімізге Өзбекстан тер- риториясынан әкелінген. Бүл түқымдас қойлар шөлдаланың қатаң жағдайына бейімделген. Қаракөлді өсіру мал шаруашылығының ірі саласының бірі. Қаракөлді негізгі өндірушілер болып Өзбекстан, Түркменстан, Қазақстан, Тәжікстан, Молдавия болып табылады. Қаракөл шаруашылығында көптеген будандастыру жүмыстары жүргізіліп, қойдың жаңа түқымдас топтары шығарылады. Қаракөл түқымдас қойлардың жасынан тәуелді үлбірлі және тондық шикізаттың әртүрін атады: қаракөл, қаракөлше, қаракөл-қаракөлше, мәліш қой қозысының терісі, трясок және тондық қой терісі. Қаракөл түқымдастардың қозыларының түкті жабыны туылғаннан кейінгі алғашқы күндері бүйраланған түрде болады. Олар спиральға иілген былғары бетінде параллель орналасқан түтіктерден түрады. Қозылардың терілерінің түкті жабыны үш күнен соң ажыраған және қопсыған түрде болады. Өсе келе жеке бүрамға түседі. Бүйралылығы бойынша бағалы (бүршақ, ірі бүршақ, жал түрінде), аз бағалы (сақина, жартылай сақина) және содырлы (моншақ бүйра, деформациялан-ған бүйра) деп ажыратылады. Қаракөл сапасын бағалауда түкті жабынның қалыңдығына, бүйралану түріне және тығыздығына, түкті жабынының жылтырына көңіл бөлінеді. Түкті жабынының қалыңдыгы - қаракөлдің терісінің бағалы сортының айтқысыз қасиеті. Бұйралылыгының тыгыздыгы деп - олардың өзгертуге тырысқан әртүрлі механикалық әсерлерден күйін, формасын сақтау қабілетін айтуға болады. Бүйралылығының бүл қасиеті көп дамыған болса, қаракөл жоғары бағаланады. Әдетте аса тығыз болып, киізденген және ірі бүршақ түріндегі бүйралылығы табылады. Тығыздығы аз бүйралықтар түрі бүл - ірі сақина, моншақ бүйра, бүршақ және үсақ сақина. Түкті жабынының жылтырлыгы қаракөл елтірісінінің сапасын си- паттайтын негізгі қасиеттерінің бірі. Жоғарғы сортты терілер түкті жабынының жылтырлығымен ерекшеленеді. Елтірі - түкті жабыны қысқа жібекті жылтыр былғары өзеңіне тығыз жанасқан, оның қүлпырмалы суреті бар тері.
Жас қозы терісі. Елтірі елтірі тұқымдас қойдың қозыларынан ала- ды. Белгілері. Бұл терілердің түкті жабыны шыны секілді жылтыр, әлсіз жылтыр және әртүрлі бұйраланған күңгіртті, мойны қопсыған, таралған бұйра басы, құйрығы, аяғы тегіс түкпен жабылған, құйрығы жіңішке.
Елтірі шикізаты және лақ терілері. Белгілері. Алғашқы түкті жабынымен өлі туылған, өлген және сойылған қозылардың немесе лақтардың терілері, жылбысқы және түсікті қой және ешкі терілері тұқымына қарай, жасына, түкті жабынының сипатына қарай келесі түрлерге бөлінеді: мәліш елтірісі, құйрықты қойлардың қозысының терісі (далалық елтірі) қылшық жүнді қойлардың қозыларының терілері (орыс елтірісі), үлбірлік терілер (ляшка), тон терілері (сак сак, трясок) қысқа және ұзын жүнді ешкі терілері. Мәліш елтірісі қойдың жылбысқы және түсік терісінің ауданы 300 см, көп созылған кездегі мойнының шашының ұзындығы 2см аспауы тиіс. Мәліш елтірісі құйрықты қойлардың қозысынан алынады. Басқа қой тұқымдастарынан ерекшелігі ең жақсы қасиеттерге ие, және құйрығының жоқтығы. Қаракөл елтірісінен түкті жабынының аздығымен, муарлы суретінің анық еместігінен, құйрық орнына доға тәрізді жиектерінің болуымен ерекшеленеді. Далалық елтірі - құйрықты қой тұқымдарының қозысының терісі, ауданы 400 см2 аз, түкті жабынының ұзындығы 5см. Орыс елтірісі қылшық жүнді тұқымдастарының қозыларының терісі, өлшемі 400 см және түкті жабынының созған кездегі күйі 5 см асатын тері. Далалық елтірісінің ерекшелігі мойнының жуан болуы және құйрығының жоқтығы. Трясок және сак сак романовский тұқымынан басқа қылшық жүнді тұқымдасты, еметін қозылар терілері түкті жабыны жұмсақ және штопр түрінде шығарылады. Ұзындығы 5см, терілердің ауданы 400 см^ кем емес. Биязы жүнді мәліш елтірісі, жартылай биязы жүнді және жартылай талшықты қой тұқымы терілерінің ауданы 400 см^ және мойнындағы түкті жабынының ұзындығы 2см. Трясок сак сактан түкті жабынының түсімен және құйрығының пішінімен; елтіріден терісінің өлшемінің ірілігімен, өскінді ша- шымен, тондық қой терісінен аса жұмсақ түкті жабынымен ерек- шеленеді. Үлбірлік және тондық қой терілері. Елімізде қойдың 60-қа жуық тұқымдас түрлері бар, 30 астамы соңғы жылдары құрылған. Үлбірлік және тондық қой терілерін биязы, жартылай бязы, жарты- лай қылшықты және қылшықты қой тұқымдарын өсіретін аудандарда дайындайды. 212 Қой терісінің үлбір және тон шикізатын өндірудің бір түрі ретіндегі мәні зор. Бұл теріні, үлбірлі шикізатты жалпы өндірудегі 60 % аса үлесін құрайды.
Бұлғын терілері. Бұлғын тынық мұхитының жағалауына дейінгі ормандарда мекен етеді. Сондай-ақ, бұлғын Солтүстік Қазақстанның тайгалы ормандарында, Камчаткада, Сахалинде және Шантар аралдарында мекен етеді. Бұлғын ең әдемі және бағалы тері береді, сондықтан ол үлбір пат- шасы деп танылған.Түсі түкті жабынының жалпы түсі және түбітті шаштарының боя- уы арқылы анықталады. Көгілдір түлкілер ақ түлкілер секілді екі рет түлейді: күздік, жаздық түкті жабыны келе - келе толығымен қыстық түске және көктемдік қыстық түкті жабыны жаздықпен алмастырыла- ды. Қасқыр және шибөрі терілері. Қасқыр және шибөрі аңдары еліміздің барлық түкпір - түкпірлерінде өмір сүреді. Олар ормандарда, ашық далаларда, орманды далаларда, тауларда өмір сүреді .
Белгілері. Сібір күзенінің түкті жабыны қалың, жұмсақ орташа биіктікті, терісінің барлық ауданы бойынша ашық - сары немесе ашық сары бояулы, тек тұмсығының жоғарысы күңгірт, ал ерні және тамақ асты ақ түсті. Көз тесіктері қара шашпен, ал аузы - ақ шаштармен шеңберленген. Қысқы терілерінің түкті жабынының биіктігі 3-4 см дейін жетеді. Құйрығының ұзындығы 15-20 см, төмен орналасқан, ашық - сары түсті. Еркегінің терісінің ұзындығы 30-40 см, ұрғашысының терісінің ұзындығы одан кішірек. Күзен терісінің өлшемі және жалпы түрі бойынша ақ тышқанға ұқсас. Дене ұзындығы 20-29 см, құйрығы 10- 14 см. Түкті жабыны сирек, былғары өзеңі жұқа. Қыстыкүні денесінің жоғары бөлігіндегі түкті жабыны кресті - қоңыр немесе құмды - сары түсті, төменгі жағы ашығырақ түсті. Басы арқасынан қаралау. Аузының және тамақ астының ақ бояуы бірте - бірте денесінің төменгі бөлігінің жалпы бояуына еніп кетеді. Құйрығы сарылау.
Ақ тышқан терілері. Ақ тышқандар еліміздің көптеген территориясында көптеп кездеседі. Ақ тышқан терілері халықаралық және ішкі нарықта үлкен сұранысқа ие. Жыл сайын ақ тышқан терілерінің 100 мың данасы дай- ындалады.
Белгілері. Ақ тышқанның түкті қабаты аласа (1,5-2 см), қалың, жұмсақ және жібекті. Терісінің ұзындығы 18-28 см, құйрығы 6-11 см. Қыста терісінің түсі ақ, ал жазда жон арқасы қоңыр, қара- ақ түсті бо- лады. Құйрық соңы бүкіл жыл бойы қара түсті.
Ақ тышқан (ласка). Ласка терісі ақ тышқан терісіне өте ұқсас, бірақ өлшемі бойынша кішірек, түкті жабыны аса аласа, былғары өзеңі өте жұқа болып келеді. Ақ тышқанға қарағанда құйрығы қысқа, ақ түсті. Тері ұзындығы 13-25 см дейін, құйрығы 2-6 см. Жазда ласканың жон арқасының түкті жабынының түсі қоңыр, басы ақ түстес болады. Солтүстік аудандарда ласка қыста ағарады, ал оңтүстік аудандарда өз түсін сақтайды. Ақ тышқан мен ласка терілерін басынан аяғына қарай шұлық секілді сылып алады.
Ақ және қара күзен терілері. Ақ күзен далада, жарты- лай бос жерлерде, шөлдалада, көгалды жерлерде, орманды қорғалатын егіс алқабында, орманды далаларда, Ресей, Сібір, Казақстан, Орта Азия аймағында өмір сүреді.

Жемдеу және өсіру жағдайына қарамастан, күзендерді өсіру аң шаруашылығына тиімді, өнімділігі жоғары. Күзен терілері қара күзен төмен бағаланады, дегенмен оларды үлбір киімдерін дайындағанда кеңінен қолдануға болады. Ақ және қара күзен терілеріне айтарлықтай сұраныс бар. Олардың дайындама- сын дайындау жылына 20 мың дананы құрайды.
Белгілері. Ақ күзен терілерінің ұзындығы 30-56 см, құйрығы 10-17 см. Ақ күзен терілерінің түсі өте жылтыр келеді. Қара күзен терілерінің ұзындығы 30-50 см, құйрығы 10-16 см. Қысты күндері ақ және қара күзеннің жон арқасындағы үлпілі 2 см жетеді, ең биігі 4-5 см құрайды. Ақ күзеннің құйрығы екі түсті: негізінде - ақ сары, ұшы - қара-қоңыр түсті. Қара күзеннің құйрығы жаппай қанық қоңыр.
Қара күзен терілері. ТМД елдерінде қара күзенннің екі түрі ғана өмір сүреді. ТМД елдерінің европа бөлігінде кең тараған. Қазақстанның Сібір және батыс бөлігінде кең тараған. Америкалық күзен ТМД елдеріне 1928 жылы Солтүстік Америкадан аң шаруашылығына өсіру үшін әкелген болатын. ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.