Аймақ экономиканың дамуын мемлекеттік реттеу

1. Аймақ экономиканың дамуын мемлекеттік реттеу.
2. Қазақстан Республикасының аймақтық экономикасының даму деңгейінің қазіргі жағдайы.

Мемлекет нарықтық қатынастардың дамуы барысында кәсіпорындарға толықтай дербестік бере отырып, олардың шаруашылық қызметіне тікелей араласпағанымен де, жанама түрде (салықтар, экологиялық, монополияға қарсы шектеулер т.б,) арласады. Бұл нарық жағдайында кәсіпорындардың тимді қызымет етуінің бір шарты деуге болады. Ал егер мемелекет аймақтармен дұрыс өзара қарым-қатынас орнатпаған болса, немесе халықтың өмір сүруін қамтамасыз ететін ортасы болып табылатын мемелекеттің барлық аумақтарының дамуы үшін жауапкершіліктен бас тартатын болса, онда жүргізіліп жатқан реформалардың оң нәтижеге жеткізбейтіндігі анық. Демек, аймақтардың дамуын мемелекеттік реттеу - олардың дамуының қажетті шарты.
Аймақтар экономикасын мемлекеттік реттеу — еліміздің және оның жекеленген аймақтарының экономикалық жағдайын қамтамасыз етуге қойылған мақсаттарға жетуді көздейтін мәселелерді шешуге бағытталуы керек.
Аймақтық дамуды мемлекеттік реттеу – бұл халықтың өмір сүру сапасын жақсарту мен деңгейін көтеру мақсатында барлық аймақтық жүйені толық тұрақты және теңдікті сақтай қызмет жасауын қамтамасыз ететін арнайы ұйымдастырылған іс-әрекеттер.
Мұндай іс-әрекеттер әр деңгейде атқарылады: жергілікті жерлерде өзін-өзі басқару түрінде іске асса, аймақтарда ірі аумақтық бірліктің қызыушылығын қорғайтын арнайы органдармен іске асырылады, ал мемлекет деңгейінде жалпы мемлекеттік реттеу жүреді. Әр деңгейде зерттеу нысандары мен субъектілері өзгеріп отырады. Бірақ идеология барлық деңгейде бір қалыпты болады. Яғни барлық деңгейде іс әрекеттер әлеуметтік бағытта болып тұрақтылық пен тепе-теңдікті қамтамасыз етеді.
Аумақтардың дамуын реттеу нақты реттеу теорияларына, мазмұнына негіздеме тиімді болады. Өйткені реттеудің мазмұнын нақты саяси, ұйымдастырушылық, қаржылық, экономикалық және басқада әрекеттер құрайды.
Аумақтық дамуды мемлекеттік реттеудің құрылымын келесідей нақты әрекеттер құрайды:
1.Тікелей және жанама әрекеттер;
2.Айқын және айқын емес әрекеттер;
3.Жалпыға ортақ және жеке селективті әрекеттер.
Бұл әрекеттер міндетті түрде бір бағытта болмайды және оларды орынды пайдаланбаған жағдайда бірінің тиімділігін екіншісі кемітеді. Аумақтық дамудың мемлекеттік реттеу нысандары мен субъектілерін ажыратады. Реттеу нысандарына нақты кәсіпорындар, ұйымдар, өндірістер жатады. Реттеу субъектілеріне жеке және заңды тұлғалар жатады. Мұнда орталық субъект жұбы географиялық орналасуды сипаттайды. Ал нақты орталық қаралып отырған қатнастардың кем дегенде 3 субъектісімен ашылады.

1. Региональная политика Республики Казахстан: экономический механизм реализаций. отв. ред. Кежегузина М.Б. – Алматы. Институт экономики МН-АН РК, 1998.-189 с.
2. Концепция региональной политики Республики Казахстан на 2002-2006 гг. Постановление Правительства Республик Казахстан от 7 декабря 2001 г № 158// САПП РК6 № 45-46. 2001.
3. Бибатырова И.А. Региональная экономика и управление. Учебное пособие. – Алматы, 2012. – 220с.
4. Интыкбаева С.Ж Финансовые проблемы регионального развития в Республик Казахстан. – Алматы. Қаржы – Қаражат, 2003. – 128 с.