Электр қауіпсіздігін қамтамасыз ету

Кіріспе 6
1 Еңбек қорғау мен еңбек қауіпсіздігінің негізгі анықтамалары 7
1.1 Еңбек қауіпсіздігін ұйымдастыру және еңбек қорғау туралы заң мәні 9
2 Электр қауіпсіздігін қамтамасыз ету қызметіне сипаттама 13
2.1 Электр тогымен зақымданудан қорғау шаралары 16
Қорытынды 18
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 20

Еңбекті қорғау - еңбек барысында адамның қауіпсіздігін, денсаулығын жəне жұмыс қабілеттілігін сақтауды қамтамасыз ететін заң актілері жүйесі жəне оларға тиісті əлеуметтік - экономикалық, техникалық, гигиеналық жəне ұйымдастырушылық шаралар. Ол өндірістегі сəтсіз оқиғаның жəне кəсіптік кеселдің себептері мен салдарын, еңбек жағдайын жақсартуды жəне жеңілдетуді зерттейді, жарақат пен кеселдерді, апаттар, өрттер жəне жарылыстарды алдын алу жөніндегі шараларды қамтиды. Тіршілік əрекеті - адамның күнделікті қызметі жəне демалысы, өмір сүру тəсілі.
Еңбек қауіпсіздігін қамтамасыз ету проблемалары - Қазақстанда да көкейкесті мәселелердің бірі. Республиканың ұйымдарындағы еңбекті корғаудың жай-күйі Үкіметтің және уәкілетті мемлекеттік органдардың тұрақты қадағалау нысаны болып табылады.
Жұмыс орындарындағы жазатайым оқиғалардың өсуіне жұмыстардың қауіпсіз жүргізілуіне деген тиісті бақылаудың болмауы, жұмыскерлерді қауіпсіз жұмыс тәсілдеріне жеткілікті үйретпеу, қауіпсіздік талаптарының, еңбек және өндірістік тәртіптің орындалмауы да теріс ыкпалын тигізіп келеді. Өндірістегі жазатайым оқиғаларға қатысты құбылыстардың сақталуы көп жағдайларда еңбек қауіпсіздігі мен еңбекті қорғау саласындағы нормативтік-қүқықтық базаның жеткіліксіздігіне, оның экономикалық реформалар қарқынына үлгермей, артта қалып қоюына да байланысты. Сондықтан еңбек қатынастарын реттеу саласындағы негізгі міндеттердің бірі - еңбекті қорғаудың тиімді басқару жүйесін әзірлеу және жүзеге асыру болып табылады.
Өндірісте жазатайым оқиғалардың, кәсіби аурулардың, авариялардың, өрттің мүмкін болатын себептерін анықтау мен зерттеу, сонымен бірге оларды жоюға бағытталған іс-шараларды әзірлеу адамның еңбек етуге қалыпты және қауіпсіз шарттарды жасауға мүмкіндік береді.
Қазақстан Республикасының Конституциясында адамдардың еңбегі мен денсаулығы мемлекетпен қорғалатыны, әрбір азаматтың қауіпсіздік және тазалық талаптарына жауап беретін жағдайда еңбек ету құқығы жарияланған. Мемлекет бұл талаптарды, ең алдымен, еңбекті қорғау және оларды орындауға қадағалау жүргізу туралы нормалар жүйесі арқылы орындайды.
Еңбекті қорғауды кең және тар мағынада түсінуге болады. Кең мағынада еңбекті қорғау дегеніміз бұл қызметкердің еңбек қызметі барысында оның өмірі мен денсаулығын қорғауға бағытталған шаралар жүйесі. Кең мағынада еңбекті қорғау құқықтық, медициналық, техникалық және экономикалық құрамдас бөліктерден тұрады. Бұл жерде ескеретін бір жайт, еңбекті қорғаудың кем дегенде бір құрамдас бөлігі бұзылса, онда бүкіл еңбекті қорғау бұзылды деп саналады.

1 Охрана труда и техника безопасности в практической деятельности субъектов Республики Казахстан/ Сост. В.И. Скала.- Алматы: «LЕМ», 2002. - 276с.
2 Охрана труда в электроустановках / Под ред. Б.А. Князевского. – М.: 1981. – 311 с.
1 Абдимуратов Ж.С. Еңбекті қорғау. Есептеу-сызба жұмыстарға арналған әдістемелік нұсқаулар. АЭжБУ, 2013 – 23 б.
2 Безопасность жизнедеятельности, производственная безопасность и охрана труда / П.П. Кукик, В.Л. Лапин и др. - М.: Высш. школа, 2001. - 431с
3 Долин П.А. Основы техника безопасности в электроустановках. – М.: Энергоатомиздат, 1984.-448 с.

Пән: ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности), Защита труда
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 20 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

Қ.И. Сәтбаев атындағы Қазақ ұлттық техникалық зерттеу университеті

Т.Бәсенов атындағы Сәулет және құрылыс институты

Тіршілік қауіпсіздігі және қоршаған ортаны қорғау кафедрасы

Курстық жұмысқа
ТҮСІНІКТЕМЕЛІК ЖАЗБА

Тақырыбы:Электр қауіпсіздігін қамтамасыз ету

5B073000 - Құрылыс материалдарын,
бұйымдарын және конструкцияларын
өндіру

Орындаған:

Жетекші
техн.ғыл.докторы, профессор
____________
_____________2016 ж.

Норма бақылаушы т.ғ.к доцент м.а
____________
_____________2016 ж.

Алматы 2016
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

Қ.И. Сәтбаев атындағы Қазақ ұлттық зерттеу техникалық университеті

Т.Бәсенов атындағы Сәулет және құрылыс институты

Тіршілік қауіпсіздігі және қоршаған ортаны қорғау кафедрасы

Курстық жұмысқа
ТҮСІНІКТЕМЕЛІК ЖАЗБА

Тақырыбы: Электр қауіпсіздігін қамтамасыз ету

Курстық жұмыстың орындалуын бағалау

Жұмыстардыңорындалусапасы
Баға
Диапазоны
Алынған
1 Орындалмады
Сабақтарда себепсіз болмау
0%

2 Білім алушының орындауы және белсенділігі
0-50%

3 Жұмысты рәсімдеу
0-20%

4 Анықтамаларды, техникалық әдебиеттерді, оқу- әдістемелік кешенді, дәрістерді пайдалану шеберлігі
0-5%

5 Техникалық құралдарды пайдалану шеберлігі
0-5%

6 Курстық жұмысты қорғау
0-20%

Жалпы
0-100%

Білім алушы
Мамандық шифры
Оқытушы

Алматы 2016
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Қ.И. Сәтбаев атындағы Қазақ ұлттық зерттеу техникалық университеті

Т.Бәсенов атындағы Сәулет және құрылыс институты

Тіршілік қауіпсіздігі және қоршаған ортаны қорғау кафедрасы

Курстық жұмысты орындауға
ТАПСЫРМА
Білім алушы:
Жұмыс тақырыбы :Электр қауіпсіздігін қамтамасыз ету
Аяқталған жұмысты тапсыру мерзімі: 25 сәуір 2016ж.
Жұмыстың бастапқы берілістері: Электр қауіпсіздігін туралы мәліметтер
Қарастырылатын мәселелер тізімі:
а) Еңбек қорғау мен еңбек қауіпсіздігінің негізгі анықтамалары
ә) Электр қауіпсіздігін қамтамасыз ету қызметіне сипаттама
б) Электр тогымен зақымданудан қорғау шаралары
Ұсынылатын негізгі әдебиет:
1 Охрана труда и техника безопасности в практической деятельности субъектов Республики Казахстан Сост. В.И. Скала.- Алматы: LЕМ, 2002. - 276с.
2 Охрана труда в электроустановках Под ред. Б.А. Князевского. - М.: 1981. - 311 с.
1 Абдимуратов Ж.С. Еңбекті қорғау. Есептеу-сызба жұмыстарға арналған әдістемелік нұсқаулар. АЭжБУ, 2013 - 23 б.
2 Безопасность жизнедеятельности, производственная безопасность и охрана труда П.П. Кукик, В.Л. Лапин и др. - М.: Высш. школа, 2001. - 431с
3 Долин П.А. Основы техника безопасности в электроустановках. - М.: Энергоатомиздат, 1984.-448 с.

Курстық жұмыстың дайындау
КЕСТЕСІ

Бөлімдер атауы, қарастырылатын мәселелер тізімі
Ғылыми жетекшіге көрсету мерзімдері
Ескерту
1 Еңбекті қорғаудың негіздері мен еңбек қорғауды ұйымдастыру
22.01.2016-05.02.2016

1.1 Еңбекті қорғау саласының міндеті және қағидалары
05.02.16-19.02.16

2 Өндірісті жарықтандыру түсінігі мен түрлері
19.02.16-11.03.16

3 Жасанды жарықтандыруды электр қуаттылығы арқылы есептеу әдісі
11.03.16-18.03.16

Кафедра меңгерушісі ______________________
Жұмыс жетекшісі _________________________

Тапсырманы орындауға алған білім алушы_______

Күні:___________________2016 ж.

МАЗМҰНЫ
Кіріспе 6
1 Еңбек қорғау мен еңбек қауіпсіздігінің негізгі анықтамалары 7
1.1 Еңбек қауіпсіздігін ұйымдастыру және еңбек қорғау туралы заң мәні 9
2 Электр қауіпсіздігін қамтамасыз ету қызметіне сипаттама 13
2.1 Электр тогымен зақымданудан қорғау шаралары 16
Қорытынды 18
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 20

КІРІСПЕ

Еңбекті қорғау - еңбек барысында адамның қауіпсіздігін, денсаулығын жəне жұмыс қабілеттілігін сақтауды қамтамасыз ететін заң актілері жүйесі жəне оларға тиісті əлеуметтік - экономикалық, техникалық, гигиеналық жəне ұйымдастырушылық шаралар. Ол өндірістегі сəтсіз оқиғаның жəне кəсіптік кеселдің себептері мен салдарын, еңбек жағдайын жақсартуды жəне жеңілдетуді зерттейді, жарақат пен кеселдерді, апаттар, өрттер жəне жарылыстарды алдын алу жөніндегі шараларды қамтиды. Тіршілік əрекеті - адамның күнделікті қызметі жəне демалысы, өмір сүру тəсілі.
Еңбек қауіпсіздігін қамтамасыз ету проблемалары - Қазақстанда да көкейкесті мәселелердің бірі. Республиканың ұйымдарындағы еңбекті корғаудың жай-күйі Үкіметтің және уәкілетті мемлекеттік органдардың тұрақты қадағалау нысаны болып табылады.
Жұмыс орындарындағы жазатайым оқиғалардың өсуіне жұмыстардың қауіпсіз жүргізілуіне деген тиісті бақылаудың болмауы, жұмыскерлерді қауіпсіз жұмыс тәсілдеріне жеткілікті үйретпеу, қауіпсіздік талаптарының, еңбек және өндірістік тәртіптің орындалмауы да теріс ыкпалын тигізіп келеді. Өндірістегі жазатайым оқиғаларға қатысты құбылыстардың сақталуы көп жағдайларда еңбек қауіпсіздігі мен еңбекті қорғау саласындағы нормативтік-қүқықтық базаның жеткіліксіздігіне, оның экономикалық реформалар қарқынына үлгермей, артта қалып қоюына да байланысты. Сондықтан еңбек қатынастарын реттеу саласындағы негізгі міндеттердің бірі - еңбекті қорғаудың тиімді басқару жүйесін әзірлеу және жүзеге асыру болып табылады.
Өндірісте жазатайым оқиғалардың, кәсіби аурулардың, авариялардың, өрттің мүмкін болатын себептерін анықтау мен зерттеу, сонымен бірге оларды жоюға бағытталған іс-шараларды әзірлеу адамның еңбек етуге қалыпты және қауіпсіз шарттарды жасауға мүмкіндік береді.
Қазақстан Республикасының Конституциясында адамдардың еңбегі мен денсаулығы мемлекетпен қорғалатыны, әрбір азаматтың қауіпсіздік және тазалық талаптарына жауап беретін жағдайда еңбек ету құқығы жарияланған. Мемлекет бұл талаптарды, ең алдымен, еңбекті қорғау және оларды орындауға қадағалау жүргізу туралы нормалар жүйесі арқылы орындайды.
Еңбекті қорғауды кең және тар мағынада түсінуге болады. Кең мағынада еңбекті қорғау дегеніміз бұл қызметкердің еңбек қызметі барысында оның өмірі мен денсаулығын қорғауға бағытталған шаралар жүйесі. Кең мағынада еңбекті қорғау құқықтық, медициналық, техникалық және экономикалық құрамдас бөліктерден тұрады. Бұл жерде ескеретін бір жайт, еңбекті қорғаудың кем дегенде бір құрамдас бөлігі бұзылса, онда бүкіл еңбекті қорғау бұзылды деп саналады.

1 Еңбек қорғау мен еңбек қауіпсіздігінің негізгі анықтамалары

Еңбек қорғау мен еңбек процесіндегі адамның жұмыс қабілетін және денсаулығын сақтау, қауіпсіздікті қамтамасыз ететін емдеудің алдын-алу шаралары және гигиеналық, техникалық уйымдық, социалды экономикалық шараларын, заңды акттердің жүйесі түсіндіріледі.
Еңбек қорғаудың маңызды бөлігі қауіпсіздік нормаларының шарттары болып табылады. Нормативті құжат еңбек қорғау аумағында нормалау принциптерінен көрсетіледі. Еңбекті қорғау жұмысында еңбектік процесте қолданылатын техника және техникалық құралдар маңызды мағынаға ие. Қауіпті өндірістік факторларда жұмыс істеушілерге әсер ететін техникалық құрал және уйымдық шаралар жүйесі техника қауіпсіздігі деп аталады.
Кәсіптік аурыларды алдын-алатын техникалық құралдар зиянды факторлар әсерінен жұмысшыларды қорғайтын, техникалық орта және ұйымдық шаралар жүйесімен түсіндірілетін өндірістік санитарияның маңызды элементі болып табылады.
Еңбек қорғау жұмысындағы негізгі мәселе еңбек қорғау туралы заңдарды қабылдау болып табылады. Осы заңдарда еңбек процесіндегі адамдардың өзара қатынасының негізгі ережелері анықталады. Заңдардың дамуымен салалық нормативтік құжаттар және еңбек қорғау бойынша. Ережелер және сала аралық нормалар реті, еңбек қорғау бойынша стандарттар жүйесін жасау болып табылады (жұмыстың, қауіпсіз жүргізілуі бойынша нусқау, қауіпсіздік ережелері және т.б.).
Заңды нормативті және ұйымдық қызмет ету адам еңбегінін шарттарын жасауға бағытталады. Осы шарттарды анықтау үшін ең алуымен адам организмнің медико-биологиялық ерекшеліктерін білу қажет. Соңғы уақытта механизм және машина басқарудың жоғары сапасы, адамдардың олармен өзара әрекетінің қауіпсіздігі, адамдың минималды шаршағандығын қамтамасыз ететін машиналарға, жұмыс орнына, кейбір жасаушы машинамен өзара қатнастағы ғылым-эргономиканың дамуы.
Еңбек қорғау аумағындағы барлық әрекеттер еңбек процессіндегі адамдың қорғау құралдары мен техникалық тәсілдерін жасаумен аяқталады. Барлық жасалған техникалық құралдар мен технологиялық процестер еңбек қорғау талаптарын қанағаттандыру қажет, яғни эргономикалық, гигиеналық және қауіпсіз болу.
Қазақстан Республикасы еңбек кодексінің 1- тарауында еңбек қорғау түсінігіне келесідей анықтамалар беріледі: - бұл еңбек қызметі үрдісінде жұмысшылар өмірі мен денсаулығы қауіпсіздігін қамтамасыз ету, оның құрамына құқықтық, әлеуметтік-экономикалық, техникалық-ұйымдастырушылық, санитарлы-эпидемиологиялық, емдеуші-профилактикалық, реабилитациялық және басқа да шаралар мен құралдар кіреді.
Бұл анықтама еңбек қауіпсіздігі анықтамасымен үндес болып келеді - шаралар кешенімен қамтамасыздандырылған, еңбек қызметі үрдісінде жұмысшыларға өндірістік және зиянды факторлардың әсер етуіне жол бермейтін жұмысшылардың қорғалу жағдайы.
Бұл екі анықтамадан көретініміз еңбектің ең негізі екені, ол материалдық, рухтық және де басқа да адам өмірі мен қажеттілігін қанағаттандыратын құндылықтарды құруға бағытталған адамның қызметі. Еңбектің осы анықтамасына байланысты адамның қызмет ету сферасы көпжақты: білімдік, спорттық, мәдени, құрылыстық және т.б.
Еңбектің қолайсыз жағдайлары экономикаға тікелей және жанаша шығындарды әкеледі.
Жұмыс беруші мен жұмысшының экономикалық реттелуге негізделген әлеуметтік қоғау жүйесі бір жағынан қауіпсіздік деңгейіп, ал екінші жағынан қолайсыз өндірістік жағдайларда жұмыс істеушінің кері нәтижелерінің орнын толтыруға кепілдеме беру қажет.
Өнеркәсіптегі еңбекті қорғау басқармасының мақсаты мен функциялары. Еңбекті қорғау басқармасы-бұл өндіріс процесіндегі адамдардың еңбек қатнастарын реттеу, еңбек шарттарын қауіпсіз, жайлы жағдайлармен қамтамасыз ету бойынша олардағы мемлекеттік, және қоғамдық ұйымдар тұрақтысы, мақсаттылығы . Ол өндіріс басқармасының аз ғана бөлігін құрайды. Өндірістік басқару әрекеті немесе шешімі сондай-ақ өндірістік басқарманың барлық құжаттары мен жобалары еңбек қорғау бойынша шараларды алдын-ала қарастырылу қажет.
Өнеркәсіпте еңбекті қорғар басқармасы келесі функциялардан турады:
- өндіріс және еңбекті ұйымдастыру және жабдықтауды қолдану, олардың орындалуын бақылау, технологиялық процестердің орындалу барысында пайда болатын қауіптер мен зияндықтарды болжау;
- олардың орындалуы бойынша ұйым және еңбек қорғаудың жақсаруы бойынша әлеуметтік және экономикалық шаралар, арнайы техникалық, ұйымдық шаралар жасау;
- еңбек қорғау бойынша жұмыстарды жоспарлау;
- еңбек қорғау бойынша арнайы қызметтер мен ұйымдардың құрылымының жақсаруы, олардың жұмысының тиімділігінің жоғарылауы бойынша шаралар қабылдау;
- еңбек қорғау жағдайын сипаттаушы көрсеткіштерді жасау және еңбек қорғауды жақсарту бойынша жұмыста қолдану және еңбекті қорғау сұрақтары бойынша статистикалық және оперативтік мәліметтерді жинау, оның жақсаруы бойынша жұмыстар жасау;
- еңбек қорғау жағдайына оперативті және жоспарлы тексеріс жүргізуді іске асыру, және жұмыс орындарында, цехтарда, учаскелердегі нормативті құжаттарды орындау, олардың басшыларымен тексерімен жұмысты бағалау, өндірістік жұмыс шешімінде осы бағаларды ескеру және еңбек қорғау құралдары және шарттары құжаттандыру.
- жұмысшыларды қауіпсіз, тиімді еңбекке дайындауды бақылау ұйымы: үйрету, нұсқау, атқарушы жұмысына жұмысшылардың дайындығын тексеру;
- еңбекті қорғау бойынша нұсқаулар және ережелер талаптарын барлық техника-технологиялық құжаттарға сәйкес бақылау еңбекті қауіпсіз енгізу және жасау, еңбекті қорғау бойынша ұйымдық-техникалық құжаттарды енгізу және жасау ұйымы.
Еңбекті қорғау талаптарын сақтаған жағдайда өндірістегі қайғылы оқиғалар, жарақат алу, кәсіптік аурумен ауыру төтенше жағдайлар болып табылады. Алайда, егер мұндай жағдайлар орын алса, қызметкерлер өздерінің тікелей басшыларын немесе басшылықты кез келген қайғылы оқиға, кәсіптік аурудың белгілері туралы, адамдардың өмірі мен денсаулығына қауіп төндіруі мүмкін кез келген жағдайлар туралы жедел түрде хабарландыруға міндетті. Жұмыс беруші мен басшылық қайғылы оқиғаны тергеу үшін, олардың алдын алу үшін және апат жағдайлары туындаған кезде қызметкерлердің өмірі мен денсаулығын сақтап қалу үшін барлық шараларды колға алуға міндетті. Қызметкерлердің өмірі мен денсаулығы үшін тікелей қауіп төнген жағдайда бұл қауіпті жойғанға дейін олар жұмысты орындаудан бас тартуға, сонымен катар егер бұл жұмыстар еңбек шартында көзделмесе, зиянды және қауіпті еңбек жағдайларындағы жұмысты істеуден бас тартуға құқылы. Бұл әрекеттер тәртіптік жауапкершілікті туындатпайды.
Өкінішке орай, мойындайтын бір жайт, ғылым мен техниканың казіргі кезгі даму деңгейінде өндірістің адамға қатысты зиянды әсері әлі де толығымен жойылмаған. Сондықтан, зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары, ерекше температуралық жағдай, ластану және т.б. орын алған жұмыстарда қызметкерлерге нормаларға сәйкес арнайы киім, арнайы аяқ киім және де маска, қорғанышты көзілдіріктер, қорғау белбеулері, сабын және т.б. сияқты өзіндік қорғанудың өзге де құралдары берілуі тиіс. Басшылықтың міндетіне тек өзіндік қорғану құралдарын беру ғана емес, сонымен қатар, оларды сақтауды, жууды, кептіруді, тазалауды, жөндеуді т.б. қамтамасыз ету кіреді.
Еңбекті қорғауды қаржыландыру мемлекеттік және жергілікті бюджеттер, бюджеттен тыс қорлар, кәсіпорындар қаржысы және өзге де көздер есебінен жүзеге асырылады. Кәсіпорындардың қызметкерлері осы мақсаттарға катысты шығындарды көтермейді.

1.1 Еңбек қауіпсіздігін ұйымдастыру және еңбек қорғау туралы заң мәні

Көптеген кәсіпорындарнда еңбек қауіпсіздігінің басқаруын тиімді жоғарлату үшін кәсіпорынды автоматтандырылған басқару жүйесіне кіретін арнайы автоматтандырылған еңбек қауіпсіздігін басқару жүйелері қолданысқа ие. Бұл жүйелер келесі істерді жүзеге асырады:
- жинау, өңдеу және әртүрлі нысандарда, цехтарда, учаскелерде еңбек қауіпсіздігінің жағдайы туралы шұғыл ақпарат сақтау;
- кәсіпорындардың еңбек қауіпсіздігін жақсарту мақсатында жасалатын әрекеттерді бақылау;
- апаттың алғашқы кезіндегі таралуына байланысты әрекет жүргізу;
- өндірістік жарақаттану мен апаттылығын талдау.
Құжат берілген кезде техника қауіпсіздігі бойынша нұсқау берілуі міндетті, себебі жұмыс жағдайын күрт өзгеріске слқтырады және қосымша шараларды өткізуді талап етеді. Шаралар жұмыс орынның жағдайына байланысты және ескерту, үйрету элементтерінен құралу тиіс.
Қауіпсіздік нормалары - бұл сапалы және сандық көрсеткіштер, өндіріс жағдайлары сипаттамалары, ұйымдастырушылық, техникалық, санитарлы - гигиеналық, биологиялық және басқа да нормалар қамтамасыз ету көз қарасынан, денсаулықты және жұмысшылар өмірін олардың еңбек қызметі процессінде сақтауға бағытталған өндірістік және еңбек процессі.
Еңбек қауіпсіздігін басқару үрдісінде төмендегі ақпараттық материалдарды қолданған жөн:
- өндірістік апаттар мен жарақаттанудың динамикасы мен дәрежелері туралы мәліметтер;
- жарақаттың кең тараған себептерінің тізімі және олардың қатысты қауптілігі мен жарақаттанудың меншікті салмағы;
- апаттардың және адамдардың қауіпті жағдайлардың объективті, субъективті және ұйымдастырушылық, техникалық себептері;
- қауіпті жерлер мен зоналардың тізімі және ережесі;
- өндірістік процесттер мен технологиялық операциялардың салыстырмалы өауіптілігі;
- негізгі кәсіптердің қатысты қауіпсізді туралы мәліметтер;
- апта күндері, тәулік және сағаттың кезектерінде орындалған қауіпті жағдайлардың жиілігіне қатысты мағлұмат;
- апаттардың экономикалық, қоғамдық салдары туралы мәлімет.
Басқа қауіпсіздік және еңбек заңнама түсініктемелері, анықтамалары және арнайы терминдері тіршілік әрекеті қауіпсіздігін оқытудың тиісті бөлімдерінде қарастырылады.
Тіршілік әрекеті қауіпсіздігі мен еңбек қорғанысының негізгі мақсаты - бұл адамды антропогенді, техногенді және табиғи құрылымдағы кері әсер етулерден қорғау және тіршілік әрекетінің ыңғайлы жағдайларына қол жеткізу.
Тіршілік әрекеті қауіпсіздігі мен еңбек қорғанысының зерттеу объектілері - тіршілік әрекеті үрдісіндегі адам, табиғи және өндірістік орта және жабдықтар, адамның қоршаған ортамен, өндірістік қондырғымен және технологиялық үрдістермен байланысы, еңбек және өндіріс ұйымдастырулары, сонымен қатар авариялық - құтқарушы және басқа да жұмыстар.
Ғылым ретінде тіршілік әрекеті қауіпсіздігі мен еңбек қорғанысын, еңбек жағдайларын және жұмысшылардың толықтай қауіпсіздігімен қатар олардың өмір сүру әрекетінің жоғарлату жағдайларын жасау шарттарын зерттейді.
Еңбекті қорғау туралы заңдарда қызметкерлер мен жұмыс берушілердің міндеттері де көзделген.
Қызметкерлер өндірістік цехтердегі құрылыс алаңдарындағы жүріс-тұрыс және жұмысты орындаудың белгілі бір ережелерін белгілейтін еңбекті қорғауға катысты нормаларды, ережелерді және нұсқауларды сақтауға міндетті. Сонымен катар, қызметкерлер ұжымдық және өзіндік қорғану құралдарын дұрыс пайдалануға және қолдануға міндетті. Егер жұмысқа кірісудің міндетті шарты болып кауіпсіздік техникасына қатысты арнайы білім алу, нұсқама алу немесе емтихан тапсыру болса, онда қызметкер бұл талаптарды орындауға міндетті. Бұл талаптарды орындаудан бас тарту еңбек тәртібін бұзу ретінде қарастырылады.
Өз кезегінде, жұмыс беруші еңбекті қорғау талаптарын сақтауға катысты жұмыстар жүргізуге міндетті, яғни жұмыс беруші немесе басшылық зиянды және қауіпті заттардың рұқсат етілген деңгейін бақылауға, олардың асып кетуін болдырмауға, қауіпсіздік техникасына қатысты нұсқама беруге, дәрістер жүргізуге және кауіпсіздік техникасына катысты ережелердің, нормалардың және нұсқаулардың орындалуын талап етуге, қызметкерлерді жұмыс орнының қорғалуының дәрежесі және қауіпсіздік деңгейі туралы хабарландыруға, қызметкерлерді ұжымдық және өзіндік қорғану құралдарымен қамтамасыз етуге міндетті. Сонымен катар, жұмыс беруші өндірістік ғимараттар мен қызметкерлердің жұмыс орындарында өндірістік санитария мен гигиена талаптарының сақталуын бақылауға, еңбекті қорғау талаптарының орындалуына қадағалау және бақылау жасауға, еңбекті қорғау ережелерін бұзғаны үшін жауапкершілікпен байланысты шаралар қолдануға міндетті.
ҚР Еңбекті қорғау туралы заңының 18-бабы қызметкерлердің еңбекті қорғауға катысты келесі кепілдіктерін бекіткен:
Жеке еңбек шартының ережелері еңбекті қорғау туралы нормативтік құқықтық актілердің талаптарына сәйкес болуы тиіс. Оларға денсаулығы бойынша тыйым салынған жұмыстарға азаматтарды қабылдауға тыйым салынады.
Жеке еңбек шартында жұмыс орнының шынайы сипаттамасы берілуі тиіс, соның ішінде, қауіпті және зиянды өндірістік факторлар аталып, заңдарда және ұжымдық шарттарда көзделген мұндай жағдайларға катысты жеңілдіктер мен өтемақылар көрсетілуі тиіс.
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайларындағы жұмысқа қызметкерді кабылдау кезінде басшылық оны кәсіптік аурудың туындауы мүмкін мерзім туралы ескертуге міндетті.
Еңбекті қорғауды бұзғаны үшін жауапкершілік. ҚР Еңбекті қорғау туралы заңында еңбекті қорғауға катысты заң шығарушылық және өзге де нормативтік құқықтық актілерді бұзғаны үшін жауапкершілік көзделген. Бұл жауапкершілікті шартты түрде кәсіпорындардың, лауазымды тұлғалардың және қызметкерлердің жауапкершілігі деп бөлуге болады.
Кәсіпорындар еңбекті қорғау талаптарын қамтамасыз етпегені үшін және еңбекті қорғау талаптарына жауап бермейтін, өндірістік мақсаттағы өнімді шығарғаны және өндіргені үшін экономикалық жауапкершілікке тартылады.
Еңбекті қорғау туралы заңдарды бұзушылықтарды қадағалау және бақылау органдары анықтаған кезде, кәсіпорындар өздерінің қаражаты есебінен еңбекті қорғау қорларына Қазақстан Республикасының заңдарында анықталған тәртіпте және мөлшерде айыппұл төлейді.
Еңбекті қорғау талаптарына жауап бермейтін жаңа техниканы, технологияларды, өндірістік объектілерді жасаған және немесе дайындаған кәсіпорындар да экономикалық жауапкершілікке тартылады ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.