Фредрик Уинслоу Тейлордың шығармашылығына сипаттама
Кіріспе
Негізгі бөлім
1 Фредрик Уинслоу Тейлордың шығармашылығына сипаттама
2 Тейлоризм ұғымына сипаттама
3 Тейлоризм жүйесінің негізгі принциптері
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Негізгі бөлім
1 Фредрик Уинслоу Тейлордың шығармашылығына сипаттама
2 Тейлоризм ұғымына сипаттама
3 Тейлоризм жүйесінің негізгі принциптері
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Тейлоризм – американыдқ инженер-зертттеуші Ф.Тейлордың (1856 – 1915) есімімен байланысты басқарудың американдық теориясының бағыттарының бірі. Оның «Ғылыми басқарудың қағидалары» (1911) атты кітабын зерттеудің жеке дара аумағы ретіндегі басқарудың ғылым болып мойындалуының бастамасы деп есептейді7
Индустриялды социологияның теориялық – әдістемелік негізінің қызметін тейлоризм Э. Мейо, Д. Макгрегор және т.б. концепциялары құрайды.
Экономикалық әдебиеттерде басқару ойының алғашқы қарқыны “тейлоризм” деген ағыммен менеджмент байланысты екені айтылады.
Алғаш рет ғылыми менеджмент мектебінің негізін қалаған америка инженері Фредерек Тейлор (1856-1915). Ол өндірісті ғылым тұрғысынан басқаруға болады деген пікір айтты. Кезінде ғажайып жаңалық болған бұл құбылысты ол кейін өзінің еңбектерінде ғылыми жағынан жан-жақты дәлелдеді. Ф.Тейлор кәсіпорынды басқару ісін өнер ретінде қарастыра келіп менеджер “нені жасауды дәл білуі және соны арзан, әлі ең тиімді тәсілмен қалай жасауға болатынын” зерттеу нысаны етті.
Фредерек У.Тейлор өзінің теорияларының басым көпшілігін 1880 -1890 жылдары Midvale Steel өндірістік компанияларда токарь және шебер болып жұмыс істеп жүргенде бастаған екен.
Тейлоризм теориясының даму шегі 1990 жылдарға тұспа-тұс келеді.
Бірақ , 1930 жылдарға таман тейлоризм теориясы жеке теория ретінде ескірген болып есептелді.Алайда , тейлоризмнің көптеген принциптері бұрынғыдай өндірістік менеджмент пен инженерияның маңызды бөлігі болып қала берді.Оның бірден-бір себебі:
1.Ескі жұмыс принциптеріне ғылыми негіздерін жасауға ауыстыру
2.Жұмысшыларды таңдау ғылыми негізде жүргізілу керек және кейінірек олармен біліктілігін арттыру жұмыстарын жүргізу талап етіледі.
3.Еңбекті ұйымдастыру мен ынталандыру.
4. Жұмысшылар мен әкімшілік байланыс
5. Жұмысшылар арасындағы әділ жұмыс бөлінісі
Индустриялды социологияның теориялық – әдістемелік негізінің қызметін тейлоризм Э. Мейо, Д. Макгрегор және т.б. концепциялары құрайды.
Экономикалық әдебиеттерде басқару ойының алғашқы қарқыны “тейлоризм” деген ағыммен менеджмент байланысты екені айтылады.
Алғаш рет ғылыми менеджмент мектебінің негізін қалаған америка инженері Фредерек Тейлор (1856-1915). Ол өндірісті ғылым тұрғысынан басқаруға болады деген пікір айтты. Кезінде ғажайып жаңалық болған бұл құбылысты ол кейін өзінің еңбектерінде ғылыми жағынан жан-жақты дәлелдеді. Ф.Тейлор кәсіпорынды басқару ісін өнер ретінде қарастыра келіп менеджер “нені жасауды дәл білуі және соны арзан, әлі ең тиімді тәсілмен қалай жасауға болатынын” зерттеу нысаны етті.
Фредерек У.Тейлор өзінің теорияларының басым көпшілігін 1880 -1890 жылдары Midvale Steel өндірістік компанияларда токарь және шебер болып жұмыс істеп жүргенде бастаған екен.
Тейлоризм теориясының даму шегі 1990 жылдарға тұспа-тұс келеді.
Бірақ , 1930 жылдарға таман тейлоризм теориясы жеке теория ретінде ескірген болып есептелді.Алайда , тейлоризмнің көптеген принциптері бұрынғыдай өндірістік менеджмент пен инженерияның маңызды бөлігі болып қала берді.Оның бірден-бір себебі:
1.Ескі жұмыс принциптеріне ғылыми негіздерін жасауға ауыстыру
2.Жұмысшыларды таңдау ғылыми негізде жүргізілу керек және кейінірек олармен біліктілігін арттыру жұмыстарын жүргізу талап етіледі.
3.Еңбекті ұйымдастыру мен ынталандыру.
4. Жұмысшылар мен әкімшілік байланыс
5. Жұмысшылар арасындағы әділ жұмыс бөлінісі
Жоспары:
Кіріспе
Негізгі бөлім
1 Фредрик Уинслоу Тейлордың шығармашылығына сипаттама
2 Тейлоризм ұғымына сипаттама
3 Тейлоризм жүйесінің негізгі принциптері
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Тейлоризм - американыдқ инженер-зертттеуші Ф.Тейлордың (1856 - 1915) есімімен байланысты басқарудың американдық теориясының бағыттарының бірі. Оның Ғылыми басқарудың қағидалары (1911) атты кітабын зерттеудің жеке дара аумағы ретіндегі басқарудың ғылым болып мойындалуының бастамасы деп есептейді7
Индустриялды социологияның теориялық - әдістемелік негізінің қызметін тейлоризм Э. Мейо, Д. Макгрегор және т.б. концепциялары құрайды.
Экономикалық әдебиеттерде басқару ойының алғашқы қарқыны "тейлоризм" деген ағыммен менеджмент байланысты екені айтылады.
Алғаш рет ғылыми менеджмент мектебінің негізін қалаған америка инженері Фредерек Тейлор (1856-1915). Ол өндірісті ғылым тұрғысынан басқаруға болады деген пікір айтты. Кезінде ғажайып жаңалық болған бұл құбылысты ол кейін өзінің еңбектерінде ғылыми жағынан жан-жақты дәлелдеді. Ф.Тейлор кәсіпорынды басқару ісін өнер ретінде қарастыра келіп менеджер "нені жасауды дәл білуі және соны арзан, әлі ең тиімді тәсілмен қалай жасауға болатынын" зерттеу нысаны етті.
Фредерек У.Тейлор өзінің теорияларының басым көпшілігін 1880 -1890 жылдары Midvale Steel өндірістік компанияларда токарь және шебер болып жұмыс істеп жүргенде бастаған екен.
Тейлоризм теориясының даму шегі 1990 жылдарға тұспа-тұс келеді.
Бірақ , 1930 жылдарға таман тейлоризм теориясы жеке теория ретінде ескірген болып есептелді.Алайда , тейлоризмнің көптеген принциптері бұрынғыдай өндірістік менеджмент пен инженерияның маңызды бөлігі болып қала берді.Оның бірден-бір себебі:
1.Ескі жұмыс принциптеріне ғылыми негіздерін жасауға ауыстыру
2.Жұмысшыларды таңдау ғылыми негізде жүргізілу керек және кейінірек олармен біліктілігін арттыру жұмыстарын жүргізу талап етіледі.
3.Еңбекті ұйымдастыру мен ынталандыру.
4. Жұмысшылар мен әкімшілік байланыс
5. Жұмысшылар арасындағы әділ жұмыс бөлінісі
Фредрик Уинслоу Тейлордың шығармашылығына сипаттама
Басқаруға қызығушылықтың алғашқы ұшқыны 1911 жылы көрінген. Американ инженері Фредерик Уинслоу Тейлор (1856-1915) Ғылыми басқару принциптері кітабын жарыққа шығарды. Бұл басқаруды ғылым ретінде танудың басы болып саналады.
Спорттық деректер көпке дейін есте сақталмайды,бұған Фредерик Уинслоу Тейлордың мысалы дәлел бола алады.Қазіргі уақытта АҚШ та 1881жылы теннис бойынша жарыстарда кімнің чемпион болғаны кімнің есінде?Және кімнің ойына осы чемпион және менеджмент классигі бір адам екендігі келеді?
Тейлор юрист жанұясында американың Филоделфия қаласында 20 наурыз 1856 жылы дүниеге келген.Ол мінез-құлқына таң қаларлықтай болып әкесінің жұмсақтығы мен ұяңдығы,шешесінің тапқырлығы мен қуаттылығы және олардың ортақ қасиеттері-тәуелсіздік.принципке тұрақтылық,борышқа адалдықтарын сақтаған,біріктірген.Тейлордың ата-анасы ұлына жан-жақты білім беруге тырысты,сол үшін де Тейлорды Еуропаға оқуға жіберді.Ол әкесінің ізін басып юрист болуға үміттеніп,1872 жылы Нью-Темплирдегі Филипп Экзетер Академиясына оқуға түсті .Бұл оқу мекемесінде Тейлор қатаң тәртіппен,күні бойы оқумен шұғылданып көзін нашарлатады.Юрист мансабынан бас тартуға мәжбүр болады.
1875 жылы Тейлор үлгілеу мен механик міндеттерін орындайтын кішігірім гидравикалық ұстаханада жұмыс жасайды. Үш жылдан кейін ол Мидвейльдік сталелитті компанияға жұмысқа тұрады, мұнда ол қарапайым механиктен бас инженерге дейін көтеріледі.1883 жылы Тейлор сырттай оқып жүріп Стивендік технологиялық институтының механик дипломын алады.
Тейлор әйгілі құрастырушы болып, өмір бойы 100-ден астам патенттер алды.Ең атақты Уайтпен ашқан жаңалығы - тез кесуші құрыш.
Тейлор Лидвейде жұмыс істей жүріп ғылыми менеджмент жүйесіне кіретіндерді ендіре бастады: ұтымсыз еңбек шығындары және уақытты бос өткізулермен күресті,хронометраж енгізді.Оның пікірінше, ғылыми басқару еңбекті үнемдейтін құрал ретінде1890 жылдан бастап Тейлор қағаз шығаратын компанияда басқарушы болып қызмет жасады,ал 1893 жылы бірден бірнеше кәсіпорындарда менеджмент бойынша инженер - конструктор болды.
Әртүрлі елдердің нақты бір диапазонында қызмет ететін басқарудың ерекшеліктерін бөліп шығару.
Сыртқы экономикалық қызметтегі басқару функцияларын орындау,басқарудың ұлттық стилінің ерекшеліктері бөліп көрсету.
Классикалық мектептің негізін қалаушы болып Фредерик Уинслоу Тейлор саналады.Тейлорға дейін еңбек өнімділігін жоғарылату қозғаушысы пәндік принцип болды - қанша жасасаң,сонша аласың.Дегенмен бұл амал ХIX ғасырдың басында өзінің қызметін жойды.Өнеркәсіптің дамуымен қоса басқару осындай қарапайым негіздеме алмады.Тейлор еңбекті жеке жұмысшының өз талқылауы алмастыратын көптеген заңдар мен формулаларды, ережелерді шығаратын және статистикалық есеп ,өлшеу олардың қозғалысы арқылы тиімді пайдаланатын еңбекті ұйымдастыруды ойлады.Тейлордың пәкәрән орындаушы өндіріс процесін толығымен игеруге жағдайы келмеді,әсіресе, ол үнемі өзгеріп тұратын қозғалыс.Осылайша ғасырдың басында басқарушының рөлі орындаушы не істейді,қалай істейді,қандай көлемде істеу керектігі туралы шешумен негізделді.
Тейлор орындаушының жұмысын құрамды бөліктерге бөлді.Бөлік қозғалыстарды хронометрлеп.ал жұмыс күндерін секундтармен белгіледі.Алайда хронометраж жұмыстың өзін ұтымды жасау нәтижесінде барлық мүмкіндіктерді нақты анықтауға әкелді деп санауға болмайды және кей жағдайларда еңбек пен демалыс кезектілігін кіргізу керек.
Мысалы, Ф.Тейлор ұсынған әдісті қолдана отырып жұмыс күйінде 12,5 тонна жүкті тасымалдайтын жоғары маманды жүк тиеуші 47тонна салмағы бар жүкті тасымалдады.
Осылайша, Тейлор тәжірибеде жұмысшының өз жұмыс күнінұзақ уақытта ұтымды жіберуін анықтап,жұмыстың белгілі біркөлемін тапты.
Тейлордың теоретикалық жұмыстарын ережелерге сәйкес, неміс әлеуметтанушы Макс Вебер талдаған,негіздеген қатаң тәртіп жұмыстың неғұрлым тиімді әдісі болып табылатындығын негіздеді.
Бөлек құрамды элементтерге жіктелінген жұмыс - қатаң регламентация мен бақылауға негізделген Тейлор-Вебердің теориясына негізделген қозғалыстар болу керек.
Басқару өте ежелгі тәжірибе болып саналады. Адамдар топтар мен ұйымдарға бірігіп, өмір сүре бастаған кезден басқару қажеттілігі пайда болды. Ерте кездегі Вавилонды, Египет пирамидаларын, Македонияны, Римді еске алатын болсақ, соның барлығы да үлкен үйлестіру, ұйымдастыру қызметтері арқылы жүзеге асырылып келді. Дегенмен, басқару-қызмет пен тәжірибе ретінде өте ежелгі сипатқа ие болғанымен, ғылым мен зерттеу саласы түрінде салыстырмалы түрде алғанда жаңа болып табылады. Өйткені, көптеген басқару қызметін орындайтын орта буын басшыларының болмауы, басқару қызметтерінің нақты және деректі түрде бөлінбеуі, басшылықтың мұрагерлік және тартып алу арқылы берілу әдісі осыған түрткі болды. Қорыта айтқанда, ХХ ғасырға дейінгі кезең де жүйелі, жан жақты түрде басқару ғылыми жайлы ешкім терең ойлана қоймады. Мәселен, ХХ ғасырдың басындағы Нью-Ланердегі Роберт Оуэннің батыл да тамаша әлеуметтік сипаттағы тәжірибесін ешбір басшы өз тәжірибесінде қолдаған емес. Басқаша айтқанда, соңғы ғасырға дейінгі басқарудың ғылыми әдістемелік маңызы айтарлықтай дамымай келді.
Өндірісті шоғырландыру мен жаратылыстану-техникалық білімдері жетістіктері нәтижесінде басқаруға ғылыми жүйе ретінде қызығып көңіл бөлу ХХ ғасырдың басынан орын алады. 1991 жылы жарияланған Фредерик У.Тэйлордың "Ғылыми басқару қағидалары" атты еңбегі осы үлкен ғылыми бастаманың ұйытқысы еді. Тэйлордың пікірінше, тиімді ғылыми басқару ұдайы бақылау, тәжірибе жасау және ой - саналық, топшылау арқылы анықталған көрсеткіштер көмегімен бизнесті жандандыратын қызмет саласы болып саналады. Тэйлор өз теориясын тұжырымдай отырып мынадай тоқтамға келді: "дәстүрлі әдістің орнына ғылым, қарама-қарсылықтың орнына - үйлесімділік, дербес жұмыстың орнына ынтымақтастық, еңбек өнімділігін арттыру, өте қажетті барынша қолайлы жағдай жасау ..."
Сапаны басқару теориясымен танысқан уақытта негізінде оның менеджментпен байланысы туралы сұрақ туады. Сапаны басқару мен жалпы менеджмент жүйесі арасындағы байланысты көру үшін сапаны басқару эволюциясының тәсілдерін қарастырған жөн.
Сапаны басқару дайын өнімнің шығу сапасынан басталды. Әр жеке бұйымның сапасын басқарудың механизмін 1905 жылы Фредрик Уинслоу Тейлор жүйесі берді. Бұл жүйе өнім сапасына талапты, калибр деп аталатын, шаблон түрінде бекітті. Бақылауда мамандар (инспекторлар) орындайды. Тейлор жүйесі өнімді сапалы және сапасыз (брак, дефект) деп бөлді.
Сапаны басқаруда санақ басы ретінде алынған Тейлордың ғылыми басқару мектебі жалпы менеджменттің де негізі. Тейлор жүйесі жұмысшының өз ойын және жүйелі есеп, өлшеуден кейінгі пайдалы қолдануға болатын амалын ауыстыратын заң мен ережені негізге алған.
1950 жылдардың ортасына дейін сапаны басқару өнімнің сапасына ғана келіп тірелген және мәселенің инженерлік-техникалық жағына ғана жатқызылған. Ал бұл уақытта жалпы менеджмент мәселесі социалды-психологиялық реңдегі ашық ұйымдастыру кезеңінде ғана еді.
Сапаны басқару облысы, әсіресе бақылау әдістері (В.Шуберттің бақылау картасы, Г.Додж бен Г.Ромингтің таңдап бақылау таблицасы т.б.), түскен кезде жалпы менеджментте классикалық әкімшілік мектебі пайда бола бастады. Оның негізгі бағыттары:
- басқару функциясын сипаттау;
- басқару принциптерін дамыту;
- басқару ұйымын бір жүйеге келтіру.
Бірақ сапаны басқару мен жалпы менеджменттің жолы бөлініп кетті деуге болмайды. Оның мысалы ретінде Гариннгтон Эмерсонның негізі толық, дәл, әрдайымғы есеп болатын еңбек өнімділігін тұжырымдауы немесе Генри Фордтың дамыған стандарттауға сүйенген ұйымдастыру принциптері.
Сапаны жалпы (жаппай) бақылау моделі (Total Quality Control) 50-ші жылдардың басында Арманд Фейгенбаум сапаны жалпы бақылауды өнімнің сапасының проблемасын шешетін және оның бағасы тұтынушының, шығарушының, дистербьютердің пайдасына тәуелділігіне байланысты болатын жүйе деп ұғынды. Фейгенбаум сапаны өндіріс бұйымының соңғы нәтиже ретінде емес, оның әрбір шығу этапында қарастыруды ұсынды. Осы концепция бойынша жалпы сапаны бақылау мына түрде болады: Сапаны жаппай бақылау
+ Этап 1. Сапаны зерттеу
+ Этап 2. Сапаны қолдау
+ Этап 3. Сапаны жетілдіру
1950 жылдардың ортасына дейін сапаны басқару өнімнің сапасына ғана келіп тірелген және мәселенің инженерлік-техникалық жағына ғана жатқызылған. Ал бұл уақытта жалпы менеджмент мәселесі социалды-психологиялық реңдегі ашық ұйымдастыру кезеңінде ғана еді.
Ғылыми менеджменттің негізін салушы белгілі ағылшын ғалымы Фредрик Уинстоу Тэйлор (1856 - 1915). Оның еңбекті ұйымдастыру және өндірісті басқару жүйесі ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кіріспе
Негізгі бөлім
1 Фредрик Уинслоу Тейлордың шығармашылығына сипаттама
2 Тейлоризм ұғымына сипаттама
3 Тейлоризм жүйесінің негізгі принциптері
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Тейлоризм - американыдқ инженер-зертттеуші Ф.Тейлордың (1856 - 1915) есімімен байланысты басқарудың американдық теориясының бағыттарының бірі. Оның Ғылыми басқарудың қағидалары (1911) атты кітабын зерттеудің жеке дара аумағы ретіндегі басқарудың ғылым болып мойындалуының бастамасы деп есептейді7
Индустриялды социологияның теориялық - әдістемелік негізінің қызметін тейлоризм Э. Мейо, Д. Макгрегор және т.б. концепциялары құрайды.
Экономикалық әдебиеттерде басқару ойының алғашқы қарқыны "тейлоризм" деген ағыммен менеджмент байланысты екені айтылады.
Алғаш рет ғылыми менеджмент мектебінің негізін қалаған америка инженері Фредерек Тейлор (1856-1915). Ол өндірісті ғылым тұрғысынан басқаруға болады деген пікір айтты. Кезінде ғажайып жаңалық болған бұл құбылысты ол кейін өзінің еңбектерінде ғылыми жағынан жан-жақты дәлелдеді. Ф.Тейлор кәсіпорынды басқару ісін өнер ретінде қарастыра келіп менеджер "нені жасауды дәл білуі және соны арзан, әлі ең тиімді тәсілмен қалай жасауға болатынын" зерттеу нысаны етті.
Фредерек У.Тейлор өзінің теорияларының басым көпшілігін 1880 -1890 жылдары Midvale Steel өндірістік компанияларда токарь және шебер болып жұмыс істеп жүргенде бастаған екен.
Тейлоризм теориясының даму шегі 1990 жылдарға тұспа-тұс келеді.
Бірақ , 1930 жылдарға таман тейлоризм теориясы жеке теория ретінде ескірген болып есептелді.Алайда , тейлоризмнің көптеген принциптері бұрынғыдай өндірістік менеджмент пен инженерияның маңызды бөлігі болып қала берді.Оның бірден-бір себебі:
1.Ескі жұмыс принциптеріне ғылыми негіздерін жасауға ауыстыру
2.Жұмысшыларды таңдау ғылыми негізде жүргізілу керек және кейінірек олармен біліктілігін арттыру жұмыстарын жүргізу талап етіледі.
3.Еңбекті ұйымдастыру мен ынталандыру.
4. Жұмысшылар мен әкімшілік байланыс
5. Жұмысшылар арасындағы әділ жұмыс бөлінісі
Фредрик Уинслоу Тейлордың шығармашылығына сипаттама
Басқаруға қызығушылықтың алғашқы ұшқыны 1911 жылы көрінген. Американ инженері Фредерик Уинслоу Тейлор (1856-1915) Ғылыми басқару принциптері кітабын жарыққа шығарды. Бұл басқаруды ғылым ретінде танудың басы болып саналады.
Спорттық деректер көпке дейін есте сақталмайды,бұған Фредерик Уинслоу Тейлордың мысалы дәлел бола алады.Қазіргі уақытта АҚШ та 1881жылы теннис бойынша жарыстарда кімнің чемпион болғаны кімнің есінде?Және кімнің ойына осы чемпион және менеджмент классигі бір адам екендігі келеді?
Тейлор юрист жанұясында американың Филоделфия қаласында 20 наурыз 1856 жылы дүниеге келген.Ол мінез-құлқына таң қаларлықтай болып әкесінің жұмсақтығы мен ұяңдығы,шешесінің тапқырлығы мен қуаттылығы және олардың ортақ қасиеттері-тәуелсіздік.принципке тұрақтылық,борышқа адалдықтарын сақтаған,біріктірген.Тейлордың ата-анасы ұлына жан-жақты білім беруге тырысты,сол үшін де Тейлорды Еуропаға оқуға жіберді.Ол әкесінің ізін басып юрист болуға үміттеніп,1872 жылы Нью-Темплирдегі Филипп Экзетер Академиясына оқуға түсті .Бұл оқу мекемесінде Тейлор қатаң тәртіппен,күні бойы оқумен шұғылданып көзін нашарлатады.Юрист мансабынан бас тартуға мәжбүр болады.
1875 жылы Тейлор үлгілеу мен механик міндеттерін орындайтын кішігірім гидравикалық ұстаханада жұмыс жасайды. Үш жылдан кейін ол Мидвейльдік сталелитті компанияға жұмысқа тұрады, мұнда ол қарапайым механиктен бас инженерге дейін көтеріледі.1883 жылы Тейлор сырттай оқып жүріп Стивендік технологиялық институтының механик дипломын алады.
Тейлор әйгілі құрастырушы болып, өмір бойы 100-ден астам патенттер алды.Ең атақты Уайтпен ашқан жаңалығы - тез кесуші құрыш.
Тейлор Лидвейде жұмыс істей жүріп ғылыми менеджмент жүйесіне кіретіндерді ендіре бастады: ұтымсыз еңбек шығындары және уақытты бос өткізулермен күресті,хронометраж енгізді.Оның пікірінше, ғылыми басқару еңбекті үнемдейтін құрал ретінде1890 жылдан бастап Тейлор қағаз шығаратын компанияда басқарушы болып қызмет жасады,ал 1893 жылы бірден бірнеше кәсіпорындарда менеджмент бойынша инженер - конструктор болды.
Әртүрлі елдердің нақты бір диапазонында қызмет ететін басқарудың ерекшеліктерін бөліп шығару.
Сыртқы экономикалық қызметтегі басқару функцияларын орындау,басқарудың ұлттық стилінің ерекшеліктері бөліп көрсету.
Классикалық мектептің негізін қалаушы болып Фредерик Уинслоу Тейлор саналады.Тейлорға дейін еңбек өнімділігін жоғарылату қозғаушысы пәндік принцип болды - қанша жасасаң,сонша аласың.Дегенмен бұл амал ХIX ғасырдың басында өзінің қызметін жойды.Өнеркәсіптің дамуымен қоса басқару осындай қарапайым негіздеме алмады.Тейлор еңбекті жеке жұмысшының өз талқылауы алмастыратын көптеген заңдар мен формулаларды, ережелерді шығаратын және статистикалық есеп ,өлшеу олардың қозғалысы арқылы тиімді пайдаланатын еңбекті ұйымдастыруды ойлады.Тейлордың пәкәрән орындаушы өндіріс процесін толығымен игеруге жағдайы келмеді,әсіресе, ол үнемі өзгеріп тұратын қозғалыс.Осылайша ғасырдың басында басқарушының рөлі орындаушы не істейді,қалай істейді,қандай көлемде істеу керектігі туралы шешумен негізделді.
Тейлор орындаушының жұмысын құрамды бөліктерге бөлді.Бөлік қозғалыстарды хронометрлеп.ал жұмыс күндерін секундтармен белгіледі.Алайда хронометраж жұмыстың өзін ұтымды жасау нәтижесінде барлық мүмкіндіктерді нақты анықтауға әкелді деп санауға болмайды және кей жағдайларда еңбек пен демалыс кезектілігін кіргізу керек.
Мысалы, Ф.Тейлор ұсынған әдісті қолдана отырып жұмыс күйінде 12,5 тонна жүкті тасымалдайтын жоғары маманды жүк тиеуші 47тонна салмағы бар жүкті тасымалдады.
Осылайша, Тейлор тәжірибеде жұмысшының өз жұмыс күнінұзақ уақытта ұтымды жіберуін анықтап,жұмыстың белгілі біркөлемін тапты.
Тейлордың теоретикалық жұмыстарын ережелерге сәйкес, неміс әлеуметтанушы Макс Вебер талдаған,негіздеген қатаң тәртіп жұмыстың неғұрлым тиімді әдісі болып табылатындығын негіздеді.
Бөлек құрамды элементтерге жіктелінген жұмыс - қатаң регламентация мен бақылауға негізделген Тейлор-Вебердің теориясына негізделген қозғалыстар болу керек.
Басқару өте ежелгі тәжірибе болып саналады. Адамдар топтар мен ұйымдарға бірігіп, өмір сүре бастаған кезден басқару қажеттілігі пайда болды. Ерте кездегі Вавилонды, Египет пирамидаларын, Македонияны, Римді еске алатын болсақ, соның барлығы да үлкен үйлестіру, ұйымдастыру қызметтері арқылы жүзеге асырылып келді. Дегенмен, басқару-қызмет пен тәжірибе ретінде өте ежелгі сипатқа ие болғанымен, ғылым мен зерттеу саласы түрінде салыстырмалы түрде алғанда жаңа болып табылады. Өйткені, көптеген басқару қызметін орындайтын орта буын басшыларының болмауы, басқару қызметтерінің нақты және деректі түрде бөлінбеуі, басшылықтың мұрагерлік және тартып алу арқылы берілу әдісі осыған түрткі болды. Қорыта айтқанда, ХХ ғасырға дейінгі кезең де жүйелі, жан жақты түрде басқару ғылыми жайлы ешкім терең ойлана қоймады. Мәселен, ХХ ғасырдың басындағы Нью-Ланердегі Роберт Оуэннің батыл да тамаша әлеуметтік сипаттағы тәжірибесін ешбір басшы өз тәжірибесінде қолдаған емес. Басқаша айтқанда, соңғы ғасырға дейінгі басқарудың ғылыми әдістемелік маңызы айтарлықтай дамымай келді.
Өндірісті шоғырландыру мен жаратылыстану-техникалық білімдері жетістіктері нәтижесінде басқаруға ғылыми жүйе ретінде қызығып көңіл бөлу ХХ ғасырдың басынан орын алады. 1991 жылы жарияланған Фредерик У.Тэйлордың "Ғылыми басқару қағидалары" атты еңбегі осы үлкен ғылыми бастаманың ұйытқысы еді. Тэйлордың пікірінше, тиімді ғылыми басқару ұдайы бақылау, тәжірибе жасау және ой - саналық, топшылау арқылы анықталған көрсеткіштер көмегімен бизнесті жандандыратын қызмет саласы болып саналады. Тэйлор өз теориясын тұжырымдай отырып мынадай тоқтамға келді: "дәстүрлі әдістің орнына ғылым, қарама-қарсылықтың орнына - үйлесімділік, дербес жұмыстың орнына ынтымақтастық, еңбек өнімділігін арттыру, өте қажетті барынша қолайлы жағдай жасау ..."
Сапаны басқару теориясымен танысқан уақытта негізінде оның менеджментпен байланысы туралы сұрақ туады. Сапаны басқару мен жалпы менеджмент жүйесі арасындағы байланысты көру үшін сапаны басқару эволюциясының тәсілдерін қарастырған жөн.
Сапаны басқару дайын өнімнің шығу сапасынан басталды. Әр жеке бұйымның сапасын басқарудың механизмін 1905 жылы Фредрик Уинслоу Тейлор жүйесі берді. Бұл жүйе өнім сапасына талапты, калибр деп аталатын, шаблон түрінде бекітті. Бақылауда мамандар (инспекторлар) орындайды. Тейлор жүйесі өнімді сапалы және сапасыз (брак, дефект) деп бөлді.
Сапаны басқаруда санақ басы ретінде алынған Тейлордың ғылыми басқару мектебі жалпы менеджменттің де негізі. Тейлор жүйесі жұмысшының өз ойын және жүйелі есеп, өлшеуден кейінгі пайдалы қолдануға болатын амалын ауыстыратын заң мен ережені негізге алған.
1950 жылдардың ортасына дейін сапаны басқару өнімнің сапасына ғана келіп тірелген және мәселенің инженерлік-техникалық жағына ғана жатқызылған. Ал бұл уақытта жалпы менеджмент мәселесі социалды-психологиялық реңдегі ашық ұйымдастыру кезеңінде ғана еді.
Сапаны басқару облысы, әсіресе бақылау әдістері (В.Шуберттің бақылау картасы, Г.Додж бен Г.Ромингтің таңдап бақылау таблицасы т.б.), түскен кезде жалпы менеджментте классикалық әкімшілік мектебі пайда бола бастады. Оның негізгі бағыттары:
- басқару функциясын сипаттау;
- басқару принциптерін дамыту;
- басқару ұйымын бір жүйеге келтіру.
Бірақ сапаны басқару мен жалпы менеджменттің жолы бөлініп кетті деуге болмайды. Оның мысалы ретінде Гариннгтон Эмерсонның негізі толық, дәл, әрдайымғы есеп болатын еңбек өнімділігін тұжырымдауы немесе Генри Фордтың дамыған стандарттауға сүйенген ұйымдастыру принциптері.
Сапаны жалпы (жаппай) бақылау моделі (Total Quality Control) 50-ші жылдардың басында Арманд Фейгенбаум сапаны жалпы бақылауды өнімнің сапасының проблемасын шешетін және оның бағасы тұтынушының, шығарушының, дистербьютердің пайдасына тәуелділігіне байланысты болатын жүйе деп ұғынды. Фейгенбаум сапаны өндіріс бұйымының соңғы нәтиже ретінде емес, оның әрбір шығу этапында қарастыруды ұсынды. Осы концепция бойынша жалпы сапаны бақылау мына түрде болады: Сапаны жаппай бақылау
+ Этап 1. Сапаны зерттеу
+ Этап 2. Сапаны қолдау
+ Этап 3. Сапаны жетілдіру
1950 жылдардың ортасына дейін сапаны басқару өнімнің сапасына ғана келіп тірелген және мәселенің инженерлік-техникалық жағына ғана жатқызылған. Ал бұл уақытта жалпы менеджмент мәселесі социалды-психологиялық реңдегі ашық ұйымдастыру кезеңінде ғана еді.
Ғылыми менеджменттің негізін салушы белгілі ағылшын ғалымы Фредрик Уинстоу Тэйлор (1856 - 1915). Оның еңбекті ұйымдастыру және өндірісті басқару жүйесі ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz