Ауыспалы жайылымдар маңызы
Жоспары:
Кіріспе
1Ауыспалы жайылымдар маңызы
2 Ауыспалы жайылым түрлері және оларды жобалау
Қорытынды
Кіріспе
1Ауыспалы жайылымдар маңызы
2 Ауыспалы жайылым түрлері және оларды жобалау
Қорытынды
Кіріспе
Ауыспалы жайылым, жайылымды алмастырып пайдалану - жер отының мол болуын қамтамасыз ететін ғылыми шараның бір түрі.
Қазақ халқы ертеден-ақ мал жайылымын жиі-жиі ауыстырып отырған. Қазір бұл ғылыми негізде іске асырылады. Жайылым бірнеше өріске бөлініп, алмастырылып пайдаланылады. Әр жайылымның түріне қарай оның айналымы белгіленіп, жайылымды күту шаралары көрсетіледі. Жайылымды бөліп пайдаланғанда, оның кей бөлігіне малды жыл сайын кешірек жаяды, сонда ғана келесі жылы өсімдік бітік өсіп, жердің оты тез көтеріледі.
Мал табынына жайылым белгілеу үшін жердің отын анықтау керек. Жайылымды ауыстырып пайдалану үшін әрбәр шаруашылыққа нормадан тыс артық жер бөлінеді:
• далалық аймақта 10-15%,
• шөлейтті аймақта 20-25%,
• шөлді аймақта 30-35%.
Ауыспалы жайылымды қай уақытта, қанша мерзім пайдалану керектігі арнаулы графикте көрсетіледі, оны зоотехниктер дайындайды
Ауыспалы жайылым, жайылымды алмастырып пайдалану - жер отының мол болуын қамтамасыз ететін ғылыми шараның бір түрі.
Қазақ халқы ертеден-ақ мал жайылымын жиі-жиі ауыстырып отырған. Қазір бұл ғылыми негізде іске асырылады. Жайылым бірнеше өріске бөлініп, алмастырылып пайдаланылады. Әр жайылымның түріне қарай оның айналымы белгіленіп, жайылымды күту шаралары көрсетіледі. Жайылымды бөліп пайдаланғанда, оның кей бөлігіне малды жыл сайын кешірек жаяды, сонда ғана келесі жылы өсімдік бітік өсіп, жердің оты тез көтеріледі.
Мал табынына жайылым белгілеу үшін жердің отын анықтау керек. Жайылымды ауыстырып пайдалану үшін әрбәр шаруашылыққа нормадан тыс артық жер бөлінеді:
• далалық аймақта 10-15%,
• шөлейтті аймақта 20-25%,
• шөлді аймақта 30-35%.
Ауыспалы жайылымды қай уақытта, қанша мерзім пайдалану керектігі арнаулы графикте көрсетіледі, оны зоотехниктер дайындайды
Пайдаланған әдебиеттер тізімі
1. Байрақымов С. Жемшөп өндіру- Алматы, 1992.
2. Андреев Н.Г. Луговое и полевое кормопроизводство/.- Москва, «Колос», 1984.
3. Асанов К.А., Алимаев И.И. ж.б. Қазақстанның жайылым шаруашылығы/.- Алматы «Ғылым», 1992.
4. Әубэкіров Қ. Жаңа жэне аз тараған мал азықтық өсімдіктер. /Алматы, «Білім»,2007.
1. Байрақымов С. Жемшөп өндіру- Алматы, 1992.
2. Андреев Н.Г. Луговое и полевое кормопроизводство/.- Москва, «Колос», 1984.
3. Асанов К.А., Алимаев И.И. ж.б. Қазақстанның жайылым шаруашылығы/.- Алматы «Ғылым», 1992.
4. Әубэкіров Қ. Жаңа жэне аз тараған мал азықтық өсімдіктер. /Алматы, «Білім»,2007.
Жоспары:
Кіріспе
1Ауыспалы жайылымдар маңызы
2 Ауыспалы жайылым түрлері және оларды жобалау
Қорытынды
Кіріспе
Ауыспалы жайылым, жайылымды алмастырып пайдалану - жер отының мол болуын қамтамасыз ететін ғылыми шараның бір түрі.
Қазақ халқы ертеден-ақ мал жайылымын жиі-жиі ауыстырып отырған. Қазір бұл ғылыми негізде іске асырылады. Жайылым бірнеше өріске бөлініп, алмастырылып пайдаланылады. Әр жайылымның түріне қарай оның айналымы белгіленіп, жайылымды күту шаралары көрсетіледі. Жайылымды бөліп пайдаланғанда, оның кей бөлігіне малды жыл сайын кешірек жаяды, сонда ғана келесі жылы өсімдік бітік өсіп, жердің оты тез көтеріледі.
Мал табынына жайылым белгілеу үшін жердің отын анықтау керек. Жайылымды ауыстырып пайдалану үшін әрбәр шаруашылыққа нормадан тыс артық жер бөлінеді:
* далалық аймақта 10-15%,
* шөлейтті аймақта 20-25%,
* шөлді аймақта 30-35%.
Ауыспалы жайылымды қай уақытта, қанша мерзім пайдалану керектігі арнаулы графикте көрсетіледі, оны зоотехниктер дайындайды
1Ауыспалы жайылымдар маңызы
Ауыспалы жайылым жасау үшін бірқатар материал керек.
Жайылымдық және жем-шөптік материалдар:
жасалмақшы ауыспалы жайылым алаңының пішін үйлесімі;
жайылым сипаттамасы (жер бедері, топырақ, өсімдік, өнімділік);
жыл бойына жайылымның барлық типтеріндегі (ауыспалы жайылымға енгізілгендері) жем-шөп қорының айналымы;
бүкіл жыл бойына қажетті жайылым шөбінің қоректілігі;
жайылым аумағының сумен қамтылуы, судың сапасы мен оның мөлшері;
мал басының қосымша азықпен қамтамасыз етілуі (ірі және жем азықтар).
Зоотехникалық материалдар:
мал басының жас-жынысына қарай арақатынасы және саны;
жайылым шөбін маусымдар мен малдың әр түрлі топтары бойынша пайдалану нормалары;
маусымдық шаруашылық шараларын (қырқу, тоғыту, сауу, қоздау т.
б.) өткізу уақыты;
мал санымен жайылымдардың малдәрігерлік күні.
Yenйымдастырудың шаруашылық материалдары:
фермалар мекендерінің, мал өсірушілердің түрғын үйлерінің, өндірістік қүрылыстардың орналастырылуы;
жол тармақтарының қүрал-жабдықтармен (су, жем-шөп, жеткізу т.б.) қамтылуы.
2 Ауыспалы жайылым түрлері және оларды жобалау
Далалық және құрғақ далалық аймақтарда ауыспалы жайылымдар жобасы. Осы аймақтардағы жерлердің өте көп жыртылып кетуіне байланысты көпшілік жайылым учаскелерінің тозығы біткен және жем-шөп өнімділігін азайтқан.
Астықтұқымдас - түрлі шөп, боз шөп-бетеге және астықтұқымдас-жусан өсетін жайылым типтерінде оларды тиімді пайдаланудың және жөндеудің негізгі үш жүйесін қолданған жөн. Бидайықтың, арпабас, еркек шөп, сабақ бұтақшалардың қалыпты күйде пайда болуын қадағалау, көде шөптің, пішен шауып алу немесе мал басының жайылу мүмкіндігіне қарамастан жайылымдарды жөндеу қамын ұмытпаған жөн, әйтпесе олар мал мен пішен үшін пайдалы жайылым азығын бірте-бірте төмендететін болады. Оларды пайдалану мерзімін күзге ауыстыру арқылы осындай жөндеуді іске асыру 6етегенің және басқа шөптер тұқымының қайта өсіп шығуын қамтамасыз ету. Барлық азықтық шөптерде пластикалық заттардың қалыпты запастарының сақталуын қамтамасыз еткен жөн, өйткені бұлар көктемде ерте жетілуіне және жақсы қыстап шығуына себін тигізеді.
Дер кезінде алғаш рет шөбін жегізгенде алшын көк пайда 6олады (ол алғаш рет шөбін жегізгендегіге қарағанда қоректілеу және 35-45 күннен кейін-ақ қайта өсіп шығады), ал мұның өзі сол өріске қайтадан оралуға және басқа кеш жетілетін өсімдіктермен, нашар желінетін немесе алғашқы кезеңде мүлде желінбеген алшын көкке жаюға мүмкіндік беріледі.
Жайылымдарды пайдалану мерзімдерін өзгерту және олардағы жайылатын мал басы толықтырылған жылдары көпжылдық екпе шөптерді немесе көк шөпті кө6ірек пайдалануға кіріскен жөн, малды осы фермалардың ауыспалы жайылым танаптарына орналастыра отырып, кірме учаскелерде жаңадан жылжымалы фермалар үйымдастыруға 6олады.
Ойпаңды немесе жыралы бетеге, боз-түрлі шөп өсетін, астықтұқымдас өсімдіктері басым жайылымдарда жайылым шөбіне мұқтаждық неғүрлым қанағаттанарлық дәрежеде болуы мүмкін. Оны тиімді пайдалану үшін төрт жылдық ауыспалы жайылым ұйымдастырған тиімді. Жылдар бойынша ауыспалы жайылымды пайдалану мынадай жүйемен іске асырылады (жайылым айналымы):
жыл - көктемнен 6астап шө6ін екі дүркін жегізу;
жыл - шө6ін екі дүркін жегізу (алғашқысы-көктемде немесе жаз 6асталарда, екіншісі - алшын көк өскеннен кейін күздігүні):
жыл - түқым салғаннан кейін күзде шө6ін 6ір дүркін жегізу;
жыл - жазда шө6ін 6ір дүркін жегізу.
Шөбі шамадан тыс жегізілген жайылымдарда ауыспалы жайылымдардың төрт тана6ына тынықтыру және шөп егу үшін бесінші танапты қосқан жөн.
Жайылымды пайдаланумен кезектестіре отырып, сол жайылымда пішен шабуды үйымдастыруға мүмкіндік болса, оған пішенге арнап шауып алу мүмкіндігіне байланысты бір немесе бірнеше танап қосылады.
Аймақтың ауыл, село маңындағы 6үкіл аумағында қалпына келтіру шараларын қолдана отырып, ауыспалы жайылымдар енгізу қажет.
Шөлейт аймақта ауыспалы жайылым жобасы. Орталық, Шығыс о6лыстарының шоқылы аумағында немесе шоқылар арасындағы ойпаңдардың өрісін үштастырғанда жэне далалық учаскелерде, сондай-ақ ішінара пішен шабуды көктемнен күзге дейін ұзақ тиімді пайдалану қажет. Жайылымды игеру жазғы кезеңінің 3-3,5 айын пайдаланумен ғана шектелетін жерлерде өздігінен үрықтану үшін мерзімін 6іраз созыңқырай отырып, әрқилы мекендейтін жердің учаскелерін пайдалануды өзара кезектестірудің өзі жеткілікті.
Пішен шауып алу немесе мал 6асының жайылу мүмкіндігіне қарамастан жайылымдарды жөндеу қамын ұмытпаған жөн, әйтпесе олар мал мен пішен үшін пайдалы жайылым азығын бірте-бірте төмендететін 6олады. Оларды пайдалану мерзімін күзге ауыстыру арқылы осындай жөндеуді іске асыру керек. Бірқатар астықтүқымдас - аралас шөп жусан өсетін жайылымдарда (аралас шөп және астықтұқымдастар бөліктері есесінен) малды жусан және жеткілікті пайдаланылмаған қурап қалған астықтүқымдастар есесінен жаю үшін көктемде жаюға немесе оларға күздікүні қайтадан келуге болады. Осыған үқсас жусан - раңтәріздестер өсетін жайылымдарды да пайдалануға болады, мүнда раңтәріздестер көктемде жегізу жазда кеш немесе күзге қарай жақсы жетілген жусанды жегізуге кедергі келтірмейді.
Далалық және жартылай шөл жайылымдарда ауыспалы жайылым енгізу жайылып жүрген мал үшін табиғи жайылым конвейермен қамтамасыз етілуі ескеріле отырып жүргізілуге тиіс. Жердің үсақ шоқылы, әрқилы баурайлардың, шоқылар аралығындағы алаңдар мен ойпаңдардың болуы шағын аумақта әрқилы жайылымдар жасауға болатынын байқатады. Оларды түрлі мерзімде пайдалана отырып үйлестіруге болады, сөйтіп көктемнен бастап күзге дейін үздіксіз жайылым конвейері жасалады. Алайда мүндай жайылымдарды қалыпты жөндеу және жеткілікті мөлшерде астықтүқымдастардың болуы үшін екі-үш жылдан кейін бірқатар учаскелерде өрістің өзге маусымына ауысуы қажет. Бүл запас жайылымдардың болуын немесе өзге маусымның жайылымдарын пайдалануды талап етеді.
Өсімдіктері сирек өсетін шөлейт және шөл аймақтар жағдайында сирек кездесетін су көздері жайылатын мал санын, сол сияқты өрістер радиусын анықтайды.
Шөлейт аймақта жайылымдарды жылдар бойынша (шөп арасында астықтүқымдастар басым болғанда) былай пайдаланған неғүрлым тиімді.
жыл - көктемнен бастап екі дүркін жегізу;
жыл - шілденің екінші жартысында - тамызда шөбін бір дүркін жегізу;
жыл - шөбін екі-үш дүркін жегізу (бұл шамамен маусымның екінші онкүндігінен басталады);
жыл - қазанда шөбін бір дүркін жегізу;
жыл - маусымның екінші жартысында - шілденің бірінші жартысында шөбін бір дүркін жегізу.
Жайылым шөбін жегізу мерзімдерін осылайша кезектестіргенде екінші және төртінші жылдарда өсімдіктің басым бөлігі ұрықтандырғаннан кейін жүргізіледі, мүның өзі шөптің қалыпты күйде қайта шығуына мүмкіндік береді.
Жайылымды қарқынды пайдаланғанда оның өнімі төмендеп кетуі мүмкін. Мүны болдырмау үшін оны үш-төрт жылда бір рет тынықтырады немесе күзде бір рет мал жаяды. Ол үшін Бегучев пен Гайдуковтың ұсынған схемасы бойынша 4 жылдық айналым қолдануға болады.
жыл - көктемнен бастап шөбін үш дүркін жегізу;
... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кіріспе
1Ауыспалы жайылымдар маңызы
2 Ауыспалы жайылым түрлері және оларды жобалау
Қорытынды
Кіріспе
Ауыспалы жайылым, жайылымды алмастырып пайдалану - жер отының мол болуын қамтамасыз ететін ғылыми шараның бір түрі.
Қазақ халқы ертеден-ақ мал жайылымын жиі-жиі ауыстырып отырған. Қазір бұл ғылыми негізде іске асырылады. Жайылым бірнеше өріске бөлініп, алмастырылып пайдаланылады. Әр жайылымның түріне қарай оның айналымы белгіленіп, жайылымды күту шаралары көрсетіледі. Жайылымды бөліп пайдаланғанда, оның кей бөлігіне малды жыл сайын кешірек жаяды, сонда ғана келесі жылы өсімдік бітік өсіп, жердің оты тез көтеріледі.
Мал табынына жайылым белгілеу үшін жердің отын анықтау керек. Жайылымды ауыстырып пайдалану үшін әрбәр шаруашылыққа нормадан тыс артық жер бөлінеді:
* далалық аймақта 10-15%,
* шөлейтті аймақта 20-25%,
* шөлді аймақта 30-35%.
Ауыспалы жайылымды қай уақытта, қанша мерзім пайдалану керектігі арнаулы графикте көрсетіледі, оны зоотехниктер дайындайды
1Ауыспалы жайылымдар маңызы
Ауыспалы жайылым жасау үшін бірқатар материал керек.
Жайылымдық және жем-шөптік материалдар:
жасалмақшы ауыспалы жайылым алаңының пішін үйлесімі;
жайылым сипаттамасы (жер бедері, топырақ, өсімдік, өнімділік);
жыл бойына жайылымның барлық типтеріндегі (ауыспалы жайылымға енгізілгендері) жем-шөп қорының айналымы;
бүкіл жыл бойына қажетті жайылым шөбінің қоректілігі;
жайылым аумағының сумен қамтылуы, судың сапасы мен оның мөлшері;
мал басының қосымша азықпен қамтамасыз етілуі (ірі және жем азықтар).
Зоотехникалық материалдар:
мал басының жас-жынысына қарай арақатынасы және саны;
жайылым шөбін маусымдар мен малдың әр түрлі топтары бойынша пайдалану нормалары;
маусымдық шаруашылық шараларын (қырқу, тоғыту, сауу, қоздау т.
б.) өткізу уақыты;
мал санымен жайылымдардың малдәрігерлік күні.
Yenйымдастырудың шаруашылық материалдары:
фермалар мекендерінің, мал өсірушілердің түрғын үйлерінің, өндірістік қүрылыстардың орналастырылуы;
жол тармақтарының қүрал-жабдықтармен (су, жем-шөп, жеткізу т.б.) қамтылуы.
2 Ауыспалы жайылым түрлері және оларды жобалау
Далалық және құрғақ далалық аймақтарда ауыспалы жайылымдар жобасы. Осы аймақтардағы жерлердің өте көп жыртылып кетуіне байланысты көпшілік жайылым учаскелерінің тозығы біткен және жем-шөп өнімділігін азайтқан.
Астықтұқымдас - түрлі шөп, боз шөп-бетеге және астықтұқымдас-жусан өсетін жайылым типтерінде оларды тиімді пайдаланудың және жөндеудің негізгі үш жүйесін қолданған жөн. Бидайықтың, арпабас, еркек шөп, сабақ бұтақшалардың қалыпты күйде пайда болуын қадағалау, көде шөптің, пішен шауып алу немесе мал басының жайылу мүмкіндігіне қарамастан жайылымдарды жөндеу қамын ұмытпаған жөн, әйтпесе олар мал мен пішен үшін пайдалы жайылым азығын бірте-бірте төмендететін болады. Оларды пайдалану мерзімін күзге ауыстыру арқылы осындай жөндеуді іске асыру 6етегенің және басқа шөптер тұқымының қайта өсіп шығуын қамтамасыз ету. Барлық азықтық шөптерде пластикалық заттардың қалыпты запастарының сақталуын қамтамасыз еткен жөн, өйткені бұлар көктемде ерте жетілуіне және жақсы қыстап шығуына себін тигізеді.
Дер кезінде алғаш рет шөбін жегізгенде алшын көк пайда 6олады (ол алғаш рет шөбін жегізгендегіге қарағанда қоректілеу және 35-45 күннен кейін-ақ қайта өсіп шығады), ал мұның өзі сол өріске қайтадан оралуға және басқа кеш жетілетін өсімдіктермен, нашар желінетін немесе алғашқы кезеңде мүлде желінбеген алшын көкке жаюға мүмкіндік беріледі.
Жайылымдарды пайдалану мерзімдерін өзгерту және олардағы жайылатын мал басы толықтырылған жылдары көпжылдық екпе шөптерді немесе көк шөпті кө6ірек пайдалануға кіріскен жөн, малды осы фермалардың ауыспалы жайылым танаптарына орналастыра отырып, кірме учаскелерде жаңадан жылжымалы фермалар үйымдастыруға 6олады.
Ойпаңды немесе жыралы бетеге, боз-түрлі шөп өсетін, астықтұқымдас өсімдіктері басым жайылымдарда жайылым шөбіне мұқтаждық неғүрлым қанағаттанарлық дәрежеде болуы мүмкін. Оны тиімді пайдалану үшін төрт жылдық ауыспалы жайылым ұйымдастырған тиімді. Жылдар бойынша ауыспалы жайылымды пайдалану мынадай жүйемен іске асырылады (жайылым айналымы):
жыл - көктемнен 6астап шө6ін екі дүркін жегізу;
жыл - шө6ін екі дүркін жегізу (алғашқысы-көктемде немесе жаз 6асталарда, екіншісі - алшын көк өскеннен кейін күздігүні):
жыл - түқым салғаннан кейін күзде шө6ін 6ір дүркін жегізу;
жыл - жазда шө6ін 6ір дүркін жегізу.
Шөбі шамадан тыс жегізілген жайылымдарда ауыспалы жайылымдардың төрт тана6ына тынықтыру және шөп егу үшін бесінші танапты қосқан жөн.
Жайылымды пайдаланумен кезектестіре отырып, сол жайылымда пішен шабуды үйымдастыруға мүмкіндік болса, оған пішенге арнап шауып алу мүмкіндігіне байланысты бір немесе бірнеше танап қосылады.
Аймақтың ауыл, село маңындағы 6үкіл аумағында қалпына келтіру шараларын қолдана отырып, ауыспалы жайылымдар енгізу қажет.
Шөлейт аймақта ауыспалы жайылым жобасы. Орталық, Шығыс о6лыстарының шоқылы аумағында немесе шоқылар арасындағы ойпаңдардың өрісін үштастырғанда жэне далалық учаскелерде, сондай-ақ ішінара пішен шабуды көктемнен күзге дейін ұзақ тиімді пайдалану қажет. Жайылымды игеру жазғы кезеңінің 3-3,5 айын пайдаланумен ғана шектелетін жерлерде өздігінен үрықтану үшін мерзімін 6іраз созыңқырай отырып, әрқилы мекендейтін жердің учаскелерін пайдалануды өзара кезектестірудің өзі жеткілікті.
Пішен шауып алу немесе мал 6асының жайылу мүмкіндігіне қарамастан жайылымдарды жөндеу қамын ұмытпаған жөн, әйтпесе олар мал мен пішен үшін пайдалы жайылым азығын бірте-бірте төмендететін 6олады. Оларды пайдалану мерзімін күзге ауыстыру арқылы осындай жөндеуді іске асыру керек. Бірқатар астықтүқымдас - аралас шөп жусан өсетін жайылымдарда (аралас шөп және астықтұқымдастар бөліктері есесінен) малды жусан және жеткілікті пайдаланылмаған қурап қалған астықтүқымдастар есесінен жаю үшін көктемде жаюға немесе оларға күздікүні қайтадан келуге болады. Осыған үқсас жусан - раңтәріздестер өсетін жайылымдарды да пайдалануға болады, мүнда раңтәріздестер көктемде жегізу жазда кеш немесе күзге қарай жақсы жетілген жусанды жегізуге кедергі келтірмейді.
Далалық және жартылай шөл жайылымдарда ауыспалы жайылым енгізу жайылып жүрген мал үшін табиғи жайылым конвейермен қамтамасыз етілуі ескеріле отырып жүргізілуге тиіс. Жердің үсақ шоқылы, әрқилы баурайлардың, шоқылар аралығындағы алаңдар мен ойпаңдардың болуы шағын аумақта әрқилы жайылымдар жасауға болатынын байқатады. Оларды түрлі мерзімде пайдалана отырып үйлестіруге болады, сөйтіп көктемнен бастап күзге дейін үздіксіз жайылым конвейері жасалады. Алайда мүндай жайылымдарды қалыпты жөндеу және жеткілікті мөлшерде астықтүқымдастардың болуы үшін екі-үш жылдан кейін бірқатар учаскелерде өрістің өзге маусымына ауысуы қажет. Бүл запас жайылымдардың болуын немесе өзге маусымның жайылымдарын пайдалануды талап етеді.
Өсімдіктері сирек өсетін шөлейт және шөл аймақтар жағдайында сирек кездесетін су көздері жайылатын мал санын, сол сияқты өрістер радиусын анықтайды.
Шөлейт аймақта жайылымдарды жылдар бойынша (шөп арасында астықтүқымдастар басым болғанда) былай пайдаланған неғүрлым тиімді.
жыл - көктемнен бастап екі дүркін жегізу;
жыл - шілденің екінші жартысында - тамызда шөбін бір дүркін жегізу;
жыл - шөбін екі-үш дүркін жегізу (бұл шамамен маусымның екінші онкүндігінен басталады);
жыл - қазанда шөбін бір дүркін жегізу;
жыл - маусымның екінші жартысында - шілденің бірінші жартысында шөбін бір дүркін жегізу.
Жайылым шөбін жегізу мерзімдерін осылайша кезектестіргенде екінші және төртінші жылдарда өсімдіктің басым бөлігі ұрықтандырғаннан кейін жүргізіледі, мүның өзі шөптің қалыпты күйде қайта шығуына мүмкіндік береді.
Жайылымды қарқынды пайдаланғанда оның өнімі төмендеп кетуі мүмкін. Мүны болдырмау үшін оны үш-төрт жылда бір рет тынықтырады немесе күзде бір рет мал жаяды. Ол үшін Бегучев пен Гайдуковтың ұсынған схемасы бойынша 4 жылдық айналым қолдануға болады.
жыл - көктемнен бастап шөбін үш дүркін жегізу;
... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz