Тоңазытқыш. Тоңазытқыш машиналарының циклы
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 2
1 Тоңазытқыш машиналардың циклы 3
1.1 Tоңазыту машиналары 3
1.2 Төменгі температураны алу принциптері 4
1.3 Фазалық айналыс заттары көмегімен суыту 4
1.4 Тұрмыстық және өндірістік тоңазытқыштар 6
2 Тоңазытқыш машиналары және олардың циклдары 8
2.1 Тоңазыту машиналары 8
2.2 Сығылған бумен жұмыс істейтін тоңазытқыш машинаcының циклдары 8
2.3 Абсорбциялы және бу эжекторлы тоңазытқыш машиналарының жұмыс істеу тәртібі 9
ҚОРЫТЫНДЫ 11
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 12
КІРІСПЕ 2
1 Тоңазытқыш машиналардың циклы 3
1.1 Tоңазыту машиналары 3
1.2 Төменгі температураны алу принциптері 4
1.3 Фазалық айналыс заттары көмегімен суыту 4
1.4 Тұрмыстық және өндірістік тоңазытқыштар 6
2 Тоңазытқыш машиналары және олардың циклдары 8
2.1 Тоңазыту машиналары 8
2.2 Сығылған бумен жұмыс істейтін тоңазытқыш машинаcының циклдары 8
2.3 Абсорбциялы және бу эжекторлы тоңазытқыш машиналарының жұмыс істеу тәртібі 9
ҚОРЫТЫНДЫ 11
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 12
Тоңазытқыш – температурасы қоршаған ортаның температурасынан төмен болатын, жоғарғы температурада микроорганизмдер әсерінен жылдам бұзылатын азық-түлік өнімдері мен тағамдарды сақтауға арналған құрылғы немесе арнаулы камералар.
Тұрмыстық тоңазытқыштардың компрессиялы және абсорбциялы деп аталатын екі түрі шығарылады. Олар бір-бірінен тоңазыту агрегатының әсер ету принципі (суық шығару әдісі бойынша) және осыған сәйкес конструкциялық жасалу ерекшеліктері мен техникалық сипаттамалары бойынша ажыратылады.
Салқындату– салқындатылатын дененің температурасын төмендету жолымен түсіру процесі. Қызған денені табиғи жолмен қоршаған ортаның температурасына дейін салқындату. Одан әрі дененің салқындауы тек қана жасанды жолмен жасалады. Бір денеден екінші дененің салқындатылуы төменірек болса, келесі дене алғашқының температурасын тартып алады.
Денеден басқа, ауа, су, жер асты сулары да салқындатылады. Салқындатқанда салқындаушы дененің қызуының қабылдануы оның денесінің температурасының жоғарыламауын талап етеді. Егер салқын дене мен салқындаушы дененің қызуы біркелкіленсе, салқындату тоқталады. Өз денесінің қызуының көтерілуіне қарамастан, бір денелер басқа дененің кейбір өзгеру жағдайына байланысты қасиеттерді игере алады. Мысалы: жүзгенде, ерігенде (қатты денелер), қайнау не булану процесінде.
Tоңазыту машиналар сырттан келтірілген энергия арқылы жасанды салқындату (суыту) процесін тоңазыту машинасы жүзеге асырады. Ол компрессорлық, жылулық, термоэлектрлік болып бөлінеді.
Компрессорлық тоңазыту машинасының жұмысы газды немесе буды сығымдау арқылы температураны өзгерту процесіне, жылулық тоңазыту машинасы жылу энергиясына негізделген.
Термоэлектрлік тоңазыту машинасында тоңазыту процесі Пельте эффектісіне негізделген. Тоңазыту машиналарындағы сығу процесі тоңазыту агенттерінің көмегімен атқарылады. Фреондар, аммиак, көмірсутектер (пропан, этан, этилен), аммиактың судағы ерітінділері, бромды литий, су буы тоңазыту агенттері қызметін атқарады. Қазіргі кезде мұздату камерасының сыртында пайда болған мұзды автоматты түрде ерітетін құрылғысы бар екі камералы Тоңазытқыштар кеңінен қолданылады.
Тұрмыстық тоңазытқыштардың компрессиялы және абсорбциялы деп аталатын екі түрі шығарылады. Олар бір-бірінен тоңазыту агрегатының әсер ету принципі (суық шығару әдісі бойынша) және осыған сәйкес конструкциялық жасалу ерекшеліктері мен техникалық сипаттамалары бойынша ажыратылады.
Салқындату– салқындатылатын дененің температурасын төмендету жолымен түсіру процесі. Қызған денені табиғи жолмен қоршаған ортаның температурасына дейін салқындату. Одан әрі дененің салқындауы тек қана жасанды жолмен жасалады. Бір денеден екінші дененің салқындатылуы төменірек болса, келесі дене алғашқының температурасын тартып алады.
Денеден басқа, ауа, су, жер асты сулары да салқындатылады. Салқындатқанда салқындаушы дененің қызуының қабылдануы оның денесінің температурасының жоғарыламауын талап етеді. Егер салқын дене мен салқындаушы дененің қызуы біркелкіленсе, салқындату тоқталады. Өз денесінің қызуының көтерілуіне қарамастан, бір денелер басқа дененің кейбір өзгеру жағдайына байланысты қасиеттерді игере алады. Мысалы: жүзгенде, ерігенде (қатты денелер), қайнау не булану процесінде.
Tоңазыту машиналар сырттан келтірілген энергия арқылы жасанды салқындату (суыту) процесін тоңазыту машинасы жүзеге асырады. Ол компрессорлық, жылулық, термоэлектрлік болып бөлінеді.
Компрессорлық тоңазыту машинасының жұмысы газды немесе буды сығымдау арқылы температураны өзгерту процесіне, жылулық тоңазыту машинасы жылу энергиясына негізделген.
Термоэлектрлік тоңазыту машинасында тоңазыту процесі Пельте эффектісіне негізделген. Тоңазыту машиналарындағы сығу процесі тоңазыту агенттерінің көмегімен атқарылады. Фреондар, аммиак, көмірсутектер (пропан, этан, этилен), аммиактың судағы ерітінділері, бромды литий, су буы тоңазыту агенттері қызметін атқарады. Қазіргі кезде мұздату камерасының сыртында пайда болған мұзды автоматты түрде ерітетін құрылғысы бар екі камералы Тоңазытқыштар кеңінен қолданылады.
1 Б.О. Жанбосынов: Жылу техникасының негізі, Семей, 2011ж,. 102 – 107 б.
2Алексеев Г.Н. Общая теплотехника: учебное пособие. – М., Высшая школа, 1980. – 552с.
3Бахмачевский Б.И., Зах Р.Г., Лызо Г.П., Сушкин И.Н., Щукин А.А. Теплотехника: учебник, - М., Металлургиздат, 1963. 603 с.
4Лариков Н.Н. Теплотехника: учебник, - М., Стройиздат, 1985. 432 с.
5 Нащокин В.В. Техническая термодинамика и теплопередача, учебник, - М., Высшая школа, 1980. 470 с.
6 Шеховцев В.И. Расчет и проектирование ОУ электроустановок промышленных механизмов, - Москва, 2010г.
7 Абдимуратов Ж.С., Дюсебаев М.К.,Санатова Т.С., Хакимжанов Т.Е. Еңбекті қорғау. Дәрістер жинағы (050718 – Энергетика мамандығы бойынша барлық түрде оқитын студенттер үшін) Алматы: - АЭжБИ, 2006. – 36 б.
2Алексеев Г.Н. Общая теплотехника: учебное пособие. – М., Высшая школа, 1980. – 552с.
3Бахмачевский Б.И., Зах Р.Г., Лызо Г.П., Сушкин И.Н., Щукин А.А. Теплотехника: учебник, - М., Металлургиздат, 1963. 603 с.
4Лариков Н.Н. Теплотехника: учебник, - М., Стройиздат, 1985. 432 с.
5 Нащокин В.В. Техническая термодинамика и теплопередача, учебник, - М., Высшая школа, 1980. 470 с.
6 Шеховцев В.И. Расчет и проектирование ОУ электроустановок промышленных механизмов, - Москва, 2010г.
7 Абдимуратов Ж.С., Дюсебаев М.К.,Санатова Т.С., Хакимжанов Т.Е. Еңбекті қорғау. Дәрістер жинағы (050718 – Энергетика мамандығы бойынша барлық түрде оқитын студенттер үшін) Алматы: - АЭжБИ, 2006. – 36 б.
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
ШӘКӘРІМ атындағы СЕМЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
Инженерлік-технологиялық факультет
(факультет атауы)
Техникалық физика және жылуэнергетика кафедрасы
(кафедра атауы)
Жылутехниканың теориялық негіздері
(пәннің атауы)
СӨЖ
(жұмыс түрі)
Тоңазытқыш. Тоңазытқыш машиналарының циклы
(жұмыстың тақырыбы)
Орындаған: Дәрібай А.
Топ: ТЭ-517
Тексерген: Шалаганова А.Н.
Cемей 2016
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 2
1 Тоңазытқыш машиналардың циклы 3
1.1 Tоңазыту машиналары 3
1.2 Төменгі температураны алу принциптері 4
1.3 Фазалық айналыс заттары көмегімен суыту 4
1.4 Тұрмыстық және өндірістік тоңазытқыштар 6
2 Тоңазытқыш машиналары және олардың циклдары 8
2.1 Тоңазыту машиналары 8
2.2 Сығылған бумен жұмыс істейтін тоңазытқыш машинаcының циклдары 8
2.3 Абсорбциялы және бу эжекторлы тоңазытқыш машиналарының жұмыс істеу тәртібі 9
ҚОРЫТЫНДЫ 11
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 12
КІРІСПЕ
Тоңазытқыш - температурасы қоршаған ортаның температурасынан төмен болатын, жоғарғы температурада микроорганизмдер әсерінен жылдам бұзылатын азық-түлік өнімдері мен тағамдарды сақтауға арналған құрылғы немесе арнаулы камералар.
Тұрмыстық тоңазытқыштардың компрессиялы және абсорбциялы деп аталатын екі түрі шығарылады. Олар бір-бірінен тоңазыту агрегатының әсер ету принципі (суық шығару әдісі бойынша) және осыған сәйкес конструкциялық жасалу ерекшеліктері мен техникалық сипаттамалары бойынша ажыратылады.
Салқындату - салқындатылатын дененің температурасын төмендету жолымен түсіру процесі. Қызған денені табиғи жолмен қоршаған ортаның температурасына дейін салқындату. Одан әрі дененің салқындауы тек қана жасанды жолмен жасалады. Бір денеден екінші дененің салқындатылуы төменірек болса, келесі дене алғашқының температурасын тартып алады.
Денеден басқа, ауа, су, жер асты сулары да салқындатылады. Салқындатқанда салқындаушы дененің қызуының қабылдануы оның денесінің температурасының жоғарыламауын талап етеді. Егер салқын дене мен салқындаушы дененің қызуы біркелкіленсе, салқындату тоқталады. Өз денесінің қызуының көтерілуіне қарамастан, бір денелер басқа дененің кейбір өзгеру жағдайына байланысты қасиеттерді игере алады. Мысалы: жүзгенде, ерігенде (қатты денелер), қайнау не булану процесінде.
Tоңазыту машиналар сырттан келтірілген энергия арқылы жасанды салқындату (суыту) процесін тоңазыту машинасы жүзеге асырады. Ол компрессорлық, жылулық, термоэлектрлік болып бөлінеді.
Компрессорлық тоңазыту машинасының жұмысы газды немесе буды сығымдау арқылы температураны өзгерту процесіне, жылулық тоңазыту машинасы жылу энергиясына негізделген.
Термоэлектрлік тоңазыту машинасында тоңазыту процесі Пельте эффектісіне негізделген. Тоңазыту машиналарындағы сығу процесі тоңазыту агенттерінің көмегімен атқарылады. Фреондар, аммиак, көмірсутектер (пропан, этан, этилен), аммиактың судағы ерітінділері, бромды литий, су буы тоңазыту агенттері қызметін атқарады. Қазіргі кезде мұздату камерасының сыртында пайда болған мұзды автоматты түрде ерітетін құрылғысы бар екі камералы Тоңазытқыштар кеңінен қолданылады.
1 Тоңазытқыш машиналардың циклы
1.1 Tоңазыту машиналары
Тоңазытқыш - температурасы қоршаған ортаның температурасынан төмен болатын, жоғарғы температурада микроорганизмдерәсерінен жылдам бұзылатын азық-түлік өнімдері мен тағамдарды сақтауға арналған құрылғы немесе арнаулы камералар.
Сырттан келтірілген энергия арқылы жасанды салқындату (суыту) процесін тоңазыту машинасы жүзеге асырады. Ол компрессорлық, жылулық, термоэлектрлік болып бөлінеді.
Компрессорлық тоңазыту машинасының жұмысы газды немесе буды сығымдау арқылы температураны өзгерту процесіне, жылулық тоңазыту машинасы жылу энергиясына негізделген.
Термоэлектрлік тоңазыту машинасында тоңазыту процесі Пельте эффектісіне негізделген. Тоңазыту машиналарындағы сығу процесі тоңазыту агенттерінің көмегімен атқарылады.
Фреондар, аммиак, көмірсутектер (пропан, этан, этилен), аммиактың судағы ерітінділері, бромды литий, су буы тоңазыту агенттері қызметін атқарады. Қазіргі кезде мұздату камерасының сыртында пайда болған мұзды автоматты түрде ерітетін құ-рылғысы бар екі камералы Тоңазытқыштар кеңінен қолданылады.
Компрессиялық түрдегі тоңазыту агрегаты электр двигателінен шығатын жетегі бар компрессордан, буландырғыштан, конденсатордан және сүзгі-кептіргіштен құралады. Тоңазытқыштың камерасы буландырғыштың каналдарындағы суытқыш агенттің (хладон-12) компрессор арқылы циркуляциялануы (айналыс жасауы) нәтижесінде салқындайды. Компрессиялық тоңазыту аумағы шағын, тоңазытқышты пайдалану кезінде қозғалмалы детальдарын алмастыруды және майлауды қажет етпейді. Компрессор-мәт ор жұмыс істеген кезде одан шамалы дыбыс білінеді және тоңазытқышты аздап дірілдетеді. Бұл оның басты кемшілігі болып табылады. Егерде компрессор-мотор жақсы реттелген және тоңазытқыш орнықты орнатылған болса, онда әлгі кемшілік мүлде азаяды. Көп позициялы автоматты реттеуіш тоңазытқыштың камерасында қажетті температураны ұстап тұру үшін тоңазыту агрегатын ауық-ауық жұмыс істетіп және тоқтатып тұрады.
Жылытқышы бар генератордан, буландырғыштан және абсорберден тұратын абсорбциялық тоңазыту агрегатында суық абсорбция жолымен -- қатты немесе сұйық заттардың (абсорбердің) суытқыш агенттің, әдетте аммиактың буын жұтуымен шығарылады.
1.2 Төменгі температураны алу принциптері
Салқындату - салқындатылатын дененің температурасын төмендету жолымен түсіру процесі. Қызған денені табиғи жолмен қоршаған ортаның температурасына дейін салқындату. Одан әрі дененің салқындауы тек қана жасанды жолмен жасалады. Бір денеден екінші дененің салқындатылуы төменірек болса, келесі дене алғашқының температурасын тартып алады.
Денеден басқа, ауа, су, жер асты сулары да салқындатылады. Салқындатқанда салқындаушы дененің қызуының қабылдануы оның денесінің температурасының жоғарыламауын талап етеді. Егер салқын дене мен салқындаушы дененің қызуы біркелкіленсе, салқындату тоқталады. Өз денесінің қызуының көтерілуіне қарамастан, бір денелер басқа дененің кейбір өзгеру жағдайына байланысты қасиеттерді игере алады. Мысалы: жүзгенде, ерігенде (қатты денелер), қайнау не булану процесінде.
1.3 Фазалық айналыс заттары көмегімен суыту
Заттардың бір агрегаттық жағдайдан екіншіге көшу процесі тұрақты температурада болады, себебі салқындататын дененің жылуы молекулалар аралығы тізбегінің күшін жеңуге жұмсалады. Мынадай процестер пайдаланылады: қатты дененің сұйықталу жағдайына өтуі - балқыту, қатты дененің буға айналу жағдайы - сублимация, дененің сұйықтан буға айналуы - қайнау. Тоңазыту техникасында денелердің төменгі температурасының балқу, қайнау сублимациясы салқындату есебінде пайдаланылады.
Ең қарапайым салқындату құралы судағы мұз және 0°С температурадағы қар болып есептеледі. Одан төмен температураны мұздың қоспасынан, тұз бен қардан алуға болады.
Қызудың төмендеуі тұздың еруінен болатындығы себепті, бұл процесс жылуды тартып, сіңіруде де болады. Қоспадағы тұздардың мөлшерінен және оның түрлерінен алынған температураға байланысты эвтектикалық мұзды (тоңазытылған судағы тұз ерітіндісі) пайдалану 0°С-тан төмен температураны алуға мүмкіндік береді. NаС тұз қоспасын мұзбен қосу кеңінен таратылды.
Құрғақ мұз (С02) - қатты көмірқышқылы төменгі температура сублимациясынан және үлкен жылу процесінен құралады. Атмосфералық қысым мен қатты жағдайдан газ пайда болғанда 78,9 °С-қа дейінгі қызуды алуға болады.
Жоғарыда көрсетілген тәсілдердің бірқатар кемшіліктері болғандықтан, өнеркәсіптік өндірістегі төмен температураның негізі бола алмайды. Сұйықтың қайнау процесі қазіргі уақытта төмен температураның процесі бар негізде қолданылады. Мысалы, атмосфералық қысым кезінде төмендетілген оттегі 182 °С-та қайнаса, төмендетілген көмірқышқыл газы - 78,9 °С-та, төмендетілген азот 195°С-та қайнайды.
Жоғарыда келтірілген процестерді пайдаланудың төменгі температураны алуда өзіндік кемшіліктері бар. Суытушы дене суытылған дененің жылуын қабылдап, өзінің агрегаттық қалпын өзгертеді және суытқыштық қабілетін жоғалтады. Сондықтан үздіксіз салқындату процесі салқындататын дененің бітпес үлкен қоры болса немесе салқындататын заттың агрегаттық қалпын өзгерту жолына - алғашқы жағдайына қайта келтірсе ғана мүмкін.
Газды ұлғайту жолымен салқындату. Алдын ала қысылған газ ұлғайтылғанда өз қызуын төмендетеді, себебі ұлғайту жұмысы газдың ішкі энергиясының есебінен жүргізіледі. Адиабаттық кеңейтуде салқындатуға көп қол жеткізуге болады, өйткені оның жылу айырбасталуы қоршаған ортаға байланысты өтпейді. Мұндай машиналарда жұмысшы зат ретінде ауа пайдаланылады. Салқындатудың терең жүйесінде кондиционерлікті пайдаланылады.
Құбырдан өткізу арқылы салқындату. Құбырдан өткізу - сұйықтың қысымын төмендету не газдың қосылған жоғарғы қуыстан төменгі қысымға өтуі. Мұнда үйкеліс күшін жеңуге дененің ішкі энергиясы жұмсалады, оның қызуы төмендейді. Құбырдан нақты газды өткізгенде қызудың түсуі белгісіз, ал сұйықты құбырдан өткізгендегі төменгі температураны алу адиабаттық ұлғайтудағы сияқты. Бұл сұйықтың құбырдан өткенде жиі буға айналатынын, сол үшін жылудың жұмсалатынын түсіндіреді. Сондықтан процесс тез өтеді, қоршаған ортамен жылу айырбасы іс жүзінде болмайды.
Құйын тәрізді тәсілауадағы газдардың үлкен қысымдарының қысылуына байланысты. Оны жанама цилиндрлі қуыс бергенде толассыз бұралған, айналған құйынды аламыз. Аймақтағы цилиндрдің айналыс жылдамдығы өз осінің маңында біршама ерекшеленеді де, газдардың ішкі энергиясының есебінен үйкеліс күшін жеңеді. Бұл кезде энергияны қайта бөлу жүреді, әр қабаттағы қызуы да қайта бөлінеді. Біреулері қызады, енді бірі суытылады. Суық және жылу қабаттарына биіктегенде, ауаның, суық газдың толассыз бөлінуінде қиындық туады. Бұл тоңазытқыш машиналарының осындай типін пайдалануды азайтады.
Электр жылуымен салқындату.Тәсілдің қорытындысы мынада: екі электр өткізгішінің қосылуынан электр қуаты өткенде, әр түрлі материалдардан орындалған оның бағытына байланысты джоуль жылуынан басқа жылу бөлінеді, не болмаса қосымша жылу сіңіріледі, ол Пельтье жылуы деп аталады. Бұл жүйенің тиімділігі электр өткізгіштерінің таңдаған материалдарына және пайдаланатын электр режиміне байланысты.
Пелъте құбылысының классикалық теориясы - электрон жылдамдығы бір металдан басқа металға ауысқанда не шапшаңдайды, не болмаса ішкі потенциалдарының түйісу айырмашылығы әсерінен ақырындайды, сосын барып энергия жылу ретінде бөлінеді.
Екінші жағдайда кинетикалық электрон энергиясы азаяды, ал бұл энергияның азаюының орнына екінші электр өткізгіштерінің атомдарының жылу дірілдерінен толтырылады. Нәтижесінде, салқындату жүреді. Біршама температура айырмашылығын жартылай электр өткізгіштерінен құралған бу береді. Осындай бу материалдары ретінде сурьма, висмут, селена қосындылары пайдаланылады.
Батареяға екі жарты электр өткізгіштерінің термоэлементі бірінен соң бірі кезектесіп қосылады. Егер термоэлементтерден үнемі электр қуаты жіберілсе, дәнекерлеген жерде әр түрлі температура пайда болады. Шуылсыз қозғалыс бөлшектері жоқ, сенімді, ұзақтық қондырғылары тұрмыстық жағдайда үлкен жүктеу ретінде қолданылады. Қазіргі уақытта термоэлементті тоңазытқыш машиналары үй тұрмысындағы кішігірім кондиционерлі жүйелі тоңазытқыштарда пайдаланылады. Жартылай электр өткізгіш элементтерінің жоғары бағасына байланысты оларды қазіргі уақытта кеңінен қолдану мүмкіндігі шектелген.
1.4 Тұрмыстық және өндірістік тоңазытқыштар
Тұрмыстық тоңазытқыш әр түрлі азық-түлікті және үйде дайындалған тағамдарды бұзылудан сақтауға арналған; бір немесе бірнеше камерадан тұрады. Камералардағы температура өнімдерді мұздатуға (мұздату камерасы) және тоңазытуға (тоңазыту камерасы) арналған. Тұрмыстық тоңазытқыштардың тек мұздату камерасынан тұратын түрлері де болады. Тоңазыту және мұздату камераларындағы температура арнайы буландырғыштардың көмегімен тұрақтандырылады.
Тұрмыстық тоңазытқыш. тоңазыту агрегатының әсер ету принципі, тех. сипаттамалары, құрылымдық ерекшелігі бойынша компрессиялық және абсорбц. болып бөлінеді. Өнеркәсіптік тоңазытқыштар өндірістік және тарату тоңазытқыштарына бөлінеді.
Тоңазытқыштың ішіндегі ауа емін-еркін алмасып отыратындықтан оның әр деңгейіндегі температура да әр түрлі -- төменгі температуралы бөліктің астына таяу аралықта 0˚С болса, әдетте басқа бөліктен әйнекпен бөлінген тоңазыту камерасының төменгі бөлігінде 6 - 7˚С болады. Температураның осылай әр түрлі деңгейде болуы азық-түлікті тиімді түрде орналастыруға, оларды сақтауға ыңғайлы жағдай тудырады. Мысалы, жас етті, құс пен балықты қысқа ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
ШӘКӘРІМ атындағы СЕМЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
Инженерлік-технологиялық факультет
(факультет атауы)
Техникалық физика және жылуэнергетика кафедрасы
(кафедра атауы)
Жылутехниканың теориялық негіздері
(пәннің атауы)
СӨЖ
(жұмыс түрі)
Тоңазытқыш. Тоңазытқыш машиналарының циклы
(жұмыстың тақырыбы)
Орындаған: Дәрібай А.
Топ: ТЭ-517
Тексерген: Шалаганова А.Н.
Cемей 2016
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 2
1 Тоңазытқыш машиналардың циклы 3
1.1 Tоңазыту машиналары 3
1.2 Төменгі температураны алу принциптері 4
1.3 Фазалық айналыс заттары көмегімен суыту 4
1.4 Тұрмыстық және өндірістік тоңазытқыштар 6
2 Тоңазытқыш машиналары және олардың циклдары 8
2.1 Тоңазыту машиналары 8
2.2 Сығылған бумен жұмыс істейтін тоңазытқыш машинаcының циклдары 8
2.3 Абсорбциялы және бу эжекторлы тоңазытқыш машиналарының жұмыс істеу тәртібі 9
ҚОРЫТЫНДЫ 11
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 12
КІРІСПЕ
Тоңазытқыш - температурасы қоршаған ортаның температурасынан төмен болатын, жоғарғы температурада микроорганизмдер әсерінен жылдам бұзылатын азық-түлік өнімдері мен тағамдарды сақтауға арналған құрылғы немесе арнаулы камералар.
Тұрмыстық тоңазытқыштардың компрессиялы және абсорбциялы деп аталатын екі түрі шығарылады. Олар бір-бірінен тоңазыту агрегатының әсер ету принципі (суық шығару әдісі бойынша) және осыған сәйкес конструкциялық жасалу ерекшеліктері мен техникалық сипаттамалары бойынша ажыратылады.
Салқындату - салқындатылатын дененің температурасын төмендету жолымен түсіру процесі. Қызған денені табиғи жолмен қоршаған ортаның температурасына дейін салқындату. Одан әрі дененің салқындауы тек қана жасанды жолмен жасалады. Бір денеден екінші дененің салқындатылуы төменірек болса, келесі дене алғашқының температурасын тартып алады.
Денеден басқа, ауа, су, жер асты сулары да салқындатылады. Салқындатқанда салқындаушы дененің қызуының қабылдануы оның денесінің температурасының жоғарыламауын талап етеді. Егер салқын дене мен салқындаушы дененің қызуы біркелкіленсе, салқындату тоқталады. Өз денесінің қызуының көтерілуіне қарамастан, бір денелер басқа дененің кейбір өзгеру жағдайына байланысты қасиеттерді игере алады. Мысалы: жүзгенде, ерігенде (қатты денелер), қайнау не булану процесінде.
Tоңазыту машиналар сырттан келтірілген энергия арқылы жасанды салқындату (суыту) процесін тоңазыту машинасы жүзеге асырады. Ол компрессорлық, жылулық, термоэлектрлік болып бөлінеді.
Компрессорлық тоңазыту машинасының жұмысы газды немесе буды сығымдау арқылы температураны өзгерту процесіне, жылулық тоңазыту машинасы жылу энергиясына негізделген.
Термоэлектрлік тоңазыту машинасында тоңазыту процесі Пельте эффектісіне негізделген. Тоңазыту машиналарындағы сығу процесі тоңазыту агенттерінің көмегімен атқарылады. Фреондар, аммиак, көмірсутектер (пропан, этан, этилен), аммиактың судағы ерітінділері, бромды литий, су буы тоңазыту агенттері қызметін атқарады. Қазіргі кезде мұздату камерасының сыртында пайда болған мұзды автоматты түрде ерітетін құрылғысы бар екі камералы Тоңазытқыштар кеңінен қолданылады.
1 Тоңазытқыш машиналардың циклы
1.1 Tоңазыту машиналары
Тоңазытқыш - температурасы қоршаған ортаның температурасынан төмен болатын, жоғарғы температурада микроорганизмдерәсерінен жылдам бұзылатын азық-түлік өнімдері мен тағамдарды сақтауға арналған құрылғы немесе арнаулы камералар.
Сырттан келтірілген энергия арқылы жасанды салқындату (суыту) процесін тоңазыту машинасы жүзеге асырады. Ол компрессорлық, жылулық, термоэлектрлік болып бөлінеді.
Компрессорлық тоңазыту машинасының жұмысы газды немесе буды сығымдау арқылы температураны өзгерту процесіне, жылулық тоңазыту машинасы жылу энергиясына негізделген.
Термоэлектрлік тоңазыту машинасында тоңазыту процесі Пельте эффектісіне негізделген. Тоңазыту машиналарындағы сығу процесі тоңазыту агенттерінің көмегімен атқарылады.
Фреондар, аммиак, көмірсутектер (пропан, этан, этилен), аммиактың судағы ерітінділері, бромды литий, су буы тоңазыту агенттері қызметін атқарады. Қазіргі кезде мұздату камерасының сыртында пайда болған мұзды автоматты түрде ерітетін құ-рылғысы бар екі камералы Тоңазытқыштар кеңінен қолданылады.
Компрессиялық түрдегі тоңазыту агрегаты электр двигателінен шығатын жетегі бар компрессордан, буландырғыштан, конденсатордан және сүзгі-кептіргіштен құралады. Тоңазытқыштың камерасы буландырғыштың каналдарындағы суытқыш агенттің (хладон-12) компрессор арқылы циркуляциялануы (айналыс жасауы) нәтижесінде салқындайды. Компрессиялық тоңазыту аумағы шағын, тоңазытқышты пайдалану кезінде қозғалмалы детальдарын алмастыруды және майлауды қажет етпейді. Компрессор-мәт ор жұмыс істеген кезде одан шамалы дыбыс білінеді және тоңазытқышты аздап дірілдетеді. Бұл оның басты кемшілігі болып табылады. Егерде компрессор-мотор жақсы реттелген және тоңазытқыш орнықты орнатылған болса, онда әлгі кемшілік мүлде азаяды. Көп позициялы автоматты реттеуіш тоңазытқыштың камерасында қажетті температураны ұстап тұру үшін тоңазыту агрегатын ауық-ауық жұмыс істетіп және тоқтатып тұрады.
Жылытқышы бар генератордан, буландырғыштан және абсорберден тұратын абсорбциялық тоңазыту агрегатында суық абсорбция жолымен -- қатты немесе сұйық заттардың (абсорбердің) суытқыш агенттің, әдетте аммиактың буын жұтуымен шығарылады.
1.2 Төменгі температураны алу принциптері
Салқындату - салқындатылатын дененің температурасын төмендету жолымен түсіру процесі. Қызған денені табиғи жолмен қоршаған ортаның температурасына дейін салқындату. Одан әрі дененің салқындауы тек қана жасанды жолмен жасалады. Бір денеден екінші дененің салқындатылуы төменірек болса, келесі дене алғашқының температурасын тартып алады.
Денеден басқа, ауа, су, жер асты сулары да салқындатылады. Салқындатқанда салқындаушы дененің қызуының қабылдануы оның денесінің температурасының жоғарыламауын талап етеді. Егер салқын дене мен салқындаушы дененің қызуы біркелкіленсе, салқындату тоқталады. Өз денесінің қызуының көтерілуіне қарамастан, бір денелер басқа дененің кейбір өзгеру жағдайына байланысты қасиеттерді игере алады. Мысалы: жүзгенде, ерігенде (қатты денелер), қайнау не булану процесінде.
1.3 Фазалық айналыс заттары көмегімен суыту
Заттардың бір агрегаттық жағдайдан екіншіге көшу процесі тұрақты температурада болады, себебі салқындататын дененің жылуы молекулалар аралығы тізбегінің күшін жеңуге жұмсалады. Мынадай процестер пайдаланылады: қатты дененің сұйықталу жағдайына өтуі - балқыту, қатты дененің буға айналу жағдайы - сублимация, дененің сұйықтан буға айналуы - қайнау. Тоңазыту техникасында денелердің төменгі температурасының балқу, қайнау сублимациясы салқындату есебінде пайдаланылады.
Ең қарапайым салқындату құралы судағы мұз және 0°С температурадағы қар болып есептеледі. Одан төмен температураны мұздың қоспасынан, тұз бен қардан алуға болады.
Қызудың төмендеуі тұздың еруінен болатындығы себепті, бұл процесс жылуды тартып, сіңіруде де болады. Қоспадағы тұздардың мөлшерінен және оның түрлерінен алынған температураға байланысты эвтектикалық мұзды (тоңазытылған судағы тұз ерітіндісі) пайдалану 0°С-тан төмен температураны алуға мүмкіндік береді. NаС тұз қоспасын мұзбен қосу кеңінен таратылды.
Құрғақ мұз (С02) - қатты көмірқышқылы төменгі температура сублимациясынан және үлкен жылу процесінен құралады. Атмосфералық қысым мен қатты жағдайдан газ пайда болғанда 78,9 °С-қа дейінгі қызуды алуға болады.
Жоғарыда көрсетілген тәсілдердің бірқатар кемшіліктері болғандықтан, өнеркәсіптік өндірістегі төмен температураның негізі бола алмайды. Сұйықтың қайнау процесі қазіргі уақытта төмен температураның процесі бар негізде қолданылады. Мысалы, атмосфералық қысым кезінде төмендетілген оттегі 182 °С-та қайнаса, төмендетілген көмірқышқыл газы - 78,9 °С-та, төмендетілген азот 195°С-та қайнайды.
Жоғарыда келтірілген процестерді пайдаланудың төменгі температураны алуда өзіндік кемшіліктері бар. Суытушы дене суытылған дененің жылуын қабылдап, өзінің агрегаттық қалпын өзгертеді және суытқыштық қабілетін жоғалтады. Сондықтан үздіксіз салқындату процесі салқындататын дененің бітпес үлкен қоры болса немесе салқындататын заттың агрегаттық қалпын өзгерту жолына - алғашқы жағдайына қайта келтірсе ғана мүмкін.
Газды ұлғайту жолымен салқындату. Алдын ала қысылған газ ұлғайтылғанда өз қызуын төмендетеді, себебі ұлғайту жұмысы газдың ішкі энергиясының есебінен жүргізіледі. Адиабаттық кеңейтуде салқындатуға көп қол жеткізуге болады, өйткені оның жылу айырбасталуы қоршаған ортаға байланысты өтпейді. Мұндай машиналарда жұмысшы зат ретінде ауа пайдаланылады. Салқындатудың терең жүйесінде кондиционерлікті пайдаланылады.
Құбырдан өткізу арқылы салқындату. Құбырдан өткізу - сұйықтың қысымын төмендету не газдың қосылған жоғарғы қуыстан төменгі қысымға өтуі. Мұнда үйкеліс күшін жеңуге дененің ішкі энергиясы жұмсалады, оның қызуы төмендейді. Құбырдан нақты газды өткізгенде қызудың түсуі белгісіз, ал сұйықты құбырдан өткізгендегі төменгі температураны алу адиабаттық ұлғайтудағы сияқты. Бұл сұйықтың құбырдан өткенде жиі буға айналатынын, сол үшін жылудың жұмсалатынын түсіндіреді. Сондықтан процесс тез өтеді, қоршаған ортамен жылу айырбасы іс жүзінде болмайды.
Құйын тәрізді тәсілауадағы газдардың үлкен қысымдарының қысылуына байланысты. Оны жанама цилиндрлі қуыс бергенде толассыз бұралған, айналған құйынды аламыз. Аймақтағы цилиндрдің айналыс жылдамдығы өз осінің маңында біршама ерекшеленеді де, газдардың ішкі энергиясының есебінен үйкеліс күшін жеңеді. Бұл кезде энергияны қайта бөлу жүреді, әр қабаттағы қызуы да қайта бөлінеді. Біреулері қызады, енді бірі суытылады. Суық және жылу қабаттарына биіктегенде, ауаның, суық газдың толассыз бөлінуінде қиындық туады. Бұл тоңазытқыш машиналарының осындай типін пайдалануды азайтады.
Электр жылуымен салқындату.Тәсілдің қорытындысы мынада: екі электр өткізгішінің қосылуынан электр қуаты өткенде, әр түрлі материалдардан орындалған оның бағытына байланысты джоуль жылуынан басқа жылу бөлінеді, не болмаса қосымша жылу сіңіріледі, ол Пельтье жылуы деп аталады. Бұл жүйенің тиімділігі электр өткізгіштерінің таңдаған материалдарына және пайдаланатын электр режиміне байланысты.
Пелъте құбылысының классикалық теориясы - электрон жылдамдығы бір металдан басқа металға ауысқанда не шапшаңдайды, не болмаса ішкі потенциалдарының түйісу айырмашылығы әсерінен ақырындайды, сосын барып энергия жылу ретінде бөлінеді.
Екінші жағдайда кинетикалық электрон энергиясы азаяды, ал бұл энергияның азаюының орнына екінші электр өткізгіштерінің атомдарының жылу дірілдерінен толтырылады. Нәтижесінде, салқындату жүреді. Біршама температура айырмашылығын жартылай электр өткізгіштерінен құралған бу береді. Осындай бу материалдары ретінде сурьма, висмут, селена қосындылары пайдаланылады.
Батареяға екі жарты электр өткізгіштерінің термоэлементі бірінен соң бірі кезектесіп қосылады. Егер термоэлементтерден үнемі электр қуаты жіберілсе, дәнекерлеген жерде әр түрлі температура пайда болады. Шуылсыз қозғалыс бөлшектері жоқ, сенімді, ұзақтық қондырғылары тұрмыстық жағдайда үлкен жүктеу ретінде қолданылады. Қазіргі уақытта термоэлементті тоңазытқыш машиналары үй тұрмысындағы кішігірім кондиционерлі жүйелі тоңазытқыштарда пайдаланылады. Жартылай электр өткізгіш элементтерінің жоғары бағасына байланысты оларды қазіргі уақытта кеңінен қолдану мүмкіндігі шектелген.
1.4 Тұрмыстық және өндірістік тоңазытқыштар
Тұрмыстық тоңазытқыш әр түрлі азық-түлікті және үйде дайындалған тағамдарды бұзылудан сақтауға арналған; бір немесе бірнеше камерадан тұрады. Камералардағы температура өнімдерді мұздатуға (мұздату камерасы) және тоңазытуға (тоңазыту камерасы) арналған. Тұрмыстық тоңазытқыштардың тек мұздату камерасынан тұратын түрлері де болады. Тоңазыту және мұздату камераларындағы температура арнайы буландырғыштардың көмегімен тұрақтандырылады.
Тұрмыстық тоңазытқыш. тоңазыту агрегатының әсер ету принципі, тех. сипаттамалары, құрылымдық ерекшелігі бойынша компрессиялық және абсорбц. болып бөлінеді. Өнеркәсіптік тоңазытқыштар өндірістік және тарату тоңазытқыштарына бөлінеді.
Тоңазытқыштың ішіндегі ауа емін-еркін алмасып отыратындықтан оның әр деңгейіндегі температура да әр түрлі -- төменгі температуралы бөліктің астына таяу аралықта 0˚С болса, әдетте басқа бөліктен әйнекпен бөлінген тоңазыту камерасының төменгі бөлігінде 6 - 7˚С болады. Температураның осылай әр түрлі деңгейде болуы азық-түлікті тиімді түрде орналастыруға, оларды сақтауға ыңғайлы жағдай тудырады. Мысалы, жас етті, құс пен балықты қысқа ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz