«№1 МГӨБ бойынша электроортадан тепкіш сораптық қондырғының қышқылмен өңдеу тиімділігі

Жоспар
Кіріспе

КІРІСПЕ
1 ГЕОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ
1.1 ӨЗЕН КЕН ОРНЫ ЖАЙЛЫ ЖАЛПЫ МӘЛІМЕТТЕР
1.2 СТРАТИГРАФИЯ
1.3 ТЕКТОНИКА
1.4 ӨНІМ ҚАБАТТАРЫНЫҢ ЖИНАУЫШТЫҚ ҚАСИЕТТЕРІ
1.5 МҰНАЙ, ГАЗ ЖӘНЕ СУДЫҢ ФИЗИКО.ХИМИЯЛЫҚ
ҚАСИЕТТЕРІ
2 ТЕХНИКО.ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ
2.1 СКВАЖИНАЛАРДЫ ПАЙДАЛАНУ ӘДІСТЕРІ
2.2 2007 ЖЫЛДАРДАҒЫ ЭОТСҚ СКВАЖИНАЛАРЫН
ҚЫШҚЫЛМЕН ӨҢДЕУДЕН АЛЫНҒАН ҚОСЫМША ӨНІМДІ
АНЫҚТАУ
2.3 ЭОТСҚ СКВАЖИНАЛАРЫН НАСОСТЫҚ.КОМПРЕСОРЛЫҚ
ҚҰБЫР ІШІН ПАРАФИННЕН ТАЗАЛАУ ҮШІН
ҚОЛДАНЫЛАТЫН ҚЫРҒЫШТАР
2.4 ЭОТСҚ СКВАЖИНАЛАРЫНА ҚОЛДАНЫЛАТЫН САҒАЛЫҚ
ДОЗАТОРМЕН ЖАСАЙТЫНСКВАЖИНАЛАРДЫ ТАЛДАУ,
ТИІМДІЛІГІН АНЫҚТАУ
2.5 ЭОТСҚ СКВАЖИНАЛАРЫН ҚЫШҚЫЛМЕН ӨҢДЕУ
ТЕХНОЛОГИЯСЫ
2.6 ЭОТСҚ СКВАЖИНАЛАРЫН ӨҢДЕУГЕ СКВАЖИНА
ТАҢДАУ
2.7 2007 ЖЫЛДАҒЫ ЭОТСҚ СКВАЖИНАЛАРЫН
ҚЫШҚЫЛМЕН ӨҢДЕЛГЕН ЖҰМЫСЫНА ТАЛДАУ
2.8 ЭОТСҚ СКВАЖИНАЛАРЫН ҚЫШҚЫЛМЕН ӨҢДЕУ
КЕЗІНДЕ ҚОЛДАНЫЛАТЫН АРНАУЛЫ КӨЛІКТЕР
3 ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӨЛІМ
3.1 №1МГӨБ ҰЫМДАСТЫРУ ҚҰРЫЛЫМЫ
3.2 ҚЫШҚЫЛМЕН ӨҢДЕУ ЖҰМЫСЫНЫҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ
ТИІМДІЛІГІН АНЫҚТАУ
3.2 №1МГӨБ.НЫҢ ТЕХНИКО.ЭКОНОМИКАЛЫҚ
КӨРСЕТКІШТЕРІ

4 ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУ ЖӘНЕ ӨРТКЕ ҚАРСЫ КҮРЕС
БӨЛІМІ
4.1 ҚЫШҚЫЛМЕН ӨҢДЕУ КЕЗІНДЕГІТЕХНИКА ЖӘНЕ ӨРТ
ҚАУІПСІЗДІГІ
4.2 АРНАУЛЫ КӨЛІКТЕРГЕ ҚОЙЫЛАТЫН ТАЛАПТАР
5 ЭКОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ
5.1 МҰНАЙ ЖӘНЕ ГАЗ ӨНДІРІСІНДЕГІ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ
МӘСЕЛЕЛЕР
5.1 ЖЕР АСТЫ ЖӨНДЕУ КЕЗІНДЕ ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ҚОРҒАУ
6 ЕҢБЕК ЗАҢДЫЛЫҚТАРЫ БӨЛІМІ
6.1 ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРГЕ КЕПІЛДІКТЕР БЕРУ МЕН ӨТЕМАҚЫ
ТӨЛЕУ
6.1 ЖАЛАҚЫ ЖӘНЕ ЕҢБЕКТІ НОРМАЛАУ
ҚОРЫТЫНДЫ ЖӘНЕ ҰСЫНЫСТАР
ҚОЛДАНЫЛАТЫН ӘДЕБИЕТТЕР

Кәсіпшіліктің мұнай және газ саласы процессінің дамуына мүмкіндік беретін және қоғамның жақсы жағдайын қалыптастыруға мүмкіндік беретін ауыл шаруашылықтағы маңызды орындардың бірі болып табылады.
Мұнай және газ кәсіпшілігінің жұмысшының алдында - мұнай және газ өндірудің жоғары деңгейлерін, жерді толығырақ қолдануды, тиімді аймақтарды меңгеруге және ескі мұнай және газ өндіру аймақтарында бағытталған күш салуының оңтайлы үйлесімін қамтамасыз ету тұр. Өзен кен орнының өнімді қабатарының геологиялық құрылымын жеке-жеке меңгеру қабат-коллекторының таралу сипатын нақтылауға, жыныс коллекторларының үлкен біртексіздігімен сипатталатын мұнай кеніштерінің таралған төмен өнімді аймақтарын табуға мүмкіндік береді.
Қазіргі уақытта Өзен кен орнын пайдалану курделі жағдайларда жүреді. Кен орнының табиғи геологиялық ерекшеліктеріне ТМД елдерінде талалған жеке меншік және меншік түрінің өзгеруі қосылған, осыдан соң төмен ақылар төленбеген, бұл ТМД елінің мұнай индустриядағы техникалық базасының бұзылуына әкеліп соқтырды.
Дипломдық жобамның тақырыбы «№1МГӨБ бойынша электроортадан тепкіш сораптық қондырғының қышқылмен өңдеу тиімділігі»
Кен орнының пайдаланылуын жақсарту үшін техникалық проблемаларды шешу бойынша ұйымдастыру – техникалық шаралар игерілген.
XIV қабат үшін мұнай өндіру мен соңғы мұнай бергіштікті көбейту үщін қолдану бойынша ұсыныстар берілген. Қазіргі уақытта кен орнында ендірілетін жаңа техникалар жоғары өнімді қабаттарды шығаруды, қабаттарды аулауды және соңғы мұнай бергіштікті жоғарлатады. Өзен кен орнында жоғары өнімді скважиналарда тиімді пайдалану үшін батырмалы ортадан тепкіш сораптар қолданылады. ЭОТСҚ мұнай скважинасынан қабаттық сұйықты шығару үшін арналған және сұйықты алуды көбейту үшін қолданылады. Қондырғылар II, I ГОСТ 27.003-83 бойынша топтарға жатады.
Батырмалы жабдықтардың климаттық орындауы – 5, жер үсті элетрожабдықтарының I ГОСТ 15150- 69.

Пән: Геология, Геофизика, Геодезия
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 78 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ
1 ГЕОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ

1.1 ӨЗЕН КЕН ОРНЫ ЖАЙЛЫ ЖАЛПЫ МӘЛІМЕТТЕР

1.2 СТРАТИГРАФИЯ
1.3 ТЕКТОНИКА
1.4 ӨНІМ ҚАБАТТАРЫНЫҢ ЖИНАУЫШТЫҚ ҚАСИЕТТЕРІ
1.5 МҰНАЙ, ГАЗ ЖӘНЕ СУДЫҢ ФИЗИКО-ХИМИЯЛЫҚ
ҚАСИЕТТЕРІ
2 ТЕХНИКО-ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ
2.1 СКВАЖИНАЛАРДЫ ПАЙДАЛАНУ ӘДІСТЕРІ
2.2 2007 ЖЫЛДАРДАҒЫ ЭОТСҚ СКВАЖИНАЛАРЫН
ҚЫШҚЫЛМЕН ӨҢДЕУДЕН АЛЫНҒАН ҚОСЫМША ӨНІМДІ
АНЫҚТАУ
2.3 ЭОТСҚ СКВАЖИНАЛАРЫН НАСОСТЫҚ-КОМПРЕСОРЛЫҚ
ҚҰБЫР ІШІН ПАРАФИННЕН ТАЗАЛАУ ҮШІН
ҚОЛДАНЫЛАТЫН ҚЫРҒЫШТАР
2.4 ЭОТСҚ СКВАЖИНАЛАРЫНА ҚОЛДАНЫЛАТЫН САҒАЛЫҚ
ДОЗАТОРМЕН ЖАСАЙТЫНСКВАЖИНАЛАРДЫ ТАЛДАУ,
ТИІМДІЛІГІН АНЫҚТАУ
2.5 ЭОТСҚ СКВАЖИНАЛАРЫН ҚЫШҚЫЛМЕН ӨҢДЕУ

ТЕХНОЛОГИЯСЫ
2.6 ЭОТСҚ СКВАЖИНАЛАРЫН ӨҢДЕУГЕ СКВАЖИНА
ТАҢДАУ
2.7 2007 ЖЫЛДАҒЫ ЭОТСҚ СКВАЖИНАЛАРЫН
ҚЫШҚЫЛМЕН ӨҢДЕЛГЕН ЖҰМЫСЫНА ТАЛДАУ
2.8 ЭОТСҚ СКВАЖИНАЛАРЫН ҚЫШҚЫЛМЕН ӨҢДЕУ
КЕЗІНДЕ ҚОЛДАНЫЛАТЫН АРНАУЛЫ КӨЛІКТЕР
3 ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӨЛІМ
3.1 №1МГӨБ ҰЫМДАСТЫРУ ҚҰРЫЛЫМЫ
3.2 ҚЫШҚЫЛМЕН ӨҢДЕУ ЖҰМЫСЫНЫҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ
ТИІМДІЛІГІН АНЫҚТАУ
3.2 №1МГӨБ-НЫҢ ТЕХНИКО-ЭКОНОМИКАЛЫҚ
КӨРСЕТКІШТЕРІ

4 ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУ ЖӘНЕ ӨРТКЕ ҚАРСЫ КҮРЕС
БӨЛІМІ
4.1 ҚЫШҚЫЛМЕН ӨҢДЕУ КЕЗІНДЕГІТЕХНИКА ЖӘНЕ ӨРТ
ҚАУІПСІЗДІГІ
4.2 АРНАУЛЫ КӨЛІКТЕРГЕ ҚОЙЫЛАТЫН ТАЛАПТАР
5 ЭКОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ
5.1 МҰНАЙ ЖӘНЕ ГАЗ ӨНДІРІСІНДЕГІ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ
МӘСЕЛЕЛЕР
5.1 ЖЕР АСТЫ ЖӨНДЕУ КЕЗІНДЕ ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ҚОРҒАУ
6 ЕҢБЕК ЗАҢДЫЛЫҚТАРЫ БӨЛІМІ
6.1 ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРГЕ КЕПІЛДІКТЕР БЕРУ МЕН ӨТЕМАҚЫ
ТӨЛЕУ
6.1 ЖАЛАҚЫ ЖӘНЕ ЕҢБЕКТІ НОРМАЛАУ
ҚОРЫТЫНДЫ ЖӘНЕ ҰСЫНЫСТАР
Қолданылатын әдебиеттер

КІРІСПЕ

Кәсіпшіліктің мұнай және газ саласы процессінің дамуына мүмкіндік
беретін және қоғамның жақсы жағдайын қалыптастыруға мүмкіндік беретін ауыл
шаруашылықтағы маңызды орындардың бірі болып табылады.
Мұнай және газ кәсіпшілігінің жұмысшының алдында - мұнай және газ
өндірудің жоғары деңгейлерін, жерді толығырақ қолдануды, тиімді аймақтарды
меңгеруге және ескі мұнай және газ өндіру аймақтарында бағытталған күш
салуының оңтайлы үйлесімін қамтамасыз ету тұр. Өзен кен орнының өнімді
қабатарының геологиялық құрылымын жеке-жеке меңгеру қабат-коллекторының
таралу сипатын нақтылауға, жыныс коллекторларының үлкен біртексіздігімен
сипатталатын мұнай кеніштерінің таралған төмен өнімді аймақтарын табуға
мүмкіндік береді.
Қазіргі уақытта Өзен кен орнын пайдалану курделі жағдайларда жүреді.
Кен орнының табиғи геологиялық ерекшеліктеріне ТМД елдерінде талалған жеке
меншік және меншік түрінің өзгеруі қосылған, осыдан соң төмен ақылар
төленбеген, бұл ТМД елінің мұнай индустриядағы техникалық базасының
бұзылуына әкеліп соқтырды.
Дипломдық жобамның тақырыбы №1МГӨБ бойынша электроортадан тепкіш
сораптық қондырғының қышқылмен өңдеу тиімділігі
Кен орнының пайдаланылуын жақсарту үшін техникалық проблемаларды
шешу бойынша ұйымдастыру – техникалық шаралар игерілген.
XIV қабат үшін мұнай өндіру мен соңғы мұнай бергіштікті көбейту үщін
қолдану бойынша ұсыныстар берілген. Қазіргі уақытта кен орнында ендірілетін
жаңа техникалар жоғары өнімді қабаттарды шығаруды, қабаттарды аулауды және
соңғы мұнай бергіштікті жоғарлатады. Өзен кен орнында жоғары өнімді
скважиналарда тиімді пайдалану үшін батырмалы ортадан тепкіш сораптар
қолданылады. ЭОТСҚ мұнай скважинасынан қабаттық сұйықты шығару үшін
арналған және сұйықты алуды көбейту үшін қолданылады. Қондырғылар II, I
ГОСТ 27.003-83 бойынша топтарға жатады.
Батырмалы жабдықтардың климаттық орындауы – 5, жер үсті
элетрожабдықтарының I ГОСТ 15150- 69.
Сораптың сенімді жұмысы үшін берілген скважинаға оны дұрыс таңдау
керек. Скважиналарның жұмысы кезінде қабаттың параметрлері, қабаттың түп
аймағының параметрлері, алынатын сұйықтың қасиеттері әрдайым өзгереді:
судың құрамы, ілеспе газдың мөлшері, механикалық қоспалардың мөлшері.
Осының нәтежесінде сорап бос жүрісте жұмыс жасайды, бұл сорап жұмысының
жөндеу аралық кезеңін қысқартады. Бұл уақытта жөндеу аралық кезеңді
қысқарту үшін сенімді жабдықты таңдау керек, осының нәтижесінде сұйықты
шығаруға кететін шығындар төмендейді. Бұған ШСС орнына ЭОТСҚ-ны қолдану
арқылы жетуге болады, себебі батырмалы ортадан тепкіш сораптың жөндеу
аралық кезеңі үлкен болады. ЭОТСҚ-сын құрамында газ, құм, даттану белсенді
элементтері бар сұйқтарын шығару кезінде қолдануға болады.

1 ГЕОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ

1.1 ӨЗЕН КЕН ОРНЫ ЖАЙЛЫ ЖАЛПЫ МӘЛІМЕТТЕР

Өзен кен орны Маңғыстау түбегінің геологиялық әдебиеттерде Оңтүстік
Маңғыстау ойысы деп аталатын оңтүстік шөл дала бөлігінде орналасқан.
Әкімшілік жағынан кен орны территориясы Маңғыстау облысы құрамына
кіреді. Ең жақын елді мекен Жаңа Өзен қаласы, ол кен орнынан оңтүстікке
қарай 8-15 км-де орналасқан. Батысында 80 км – Жетібай қаласы, ал 150 км –
Ақтау қаласы.
Орографиялық жағынан Оңтүстік Маңғыстау ауданы теңіз жаққа, оңтүстік-
батысқа қарай сәл көлбеуленген, төмпешікті үстірт түрінде, оның абсолютті
белгілері солтүстігінде +260 м және оңтүстігінде +24 м. Ауданның орталық
және оңтүстік бөлігінде үлкен ойпаттар бар, олардың ішіндегі ең ірісі
минималды абсолюттік белгісі – 132 м “Қарагие” ойпаты.
Аудан рельефі өте күрделі құрылысымен сипатталады. Орталық бөлігін
Өзен және Түнқарақшы ойпаттарының ортасында жатқан үстірт алады. Үстірттің
абсолюттік белгілері солтүстігінде +260 м және оңтүстігінде +200 м. Батысы
мен солтүстік-батысында кен орнының аумағы шегінде үстірт Өзен ойпаты
жағына қарай кемерлер түрінде күрт үзіледі.
Өзен ойпаты 500 км2 ауданды алады. Ойпаттың түбі жыралармен
кескіленген. Минималды абсолюттік белгісі +31 м.
Қарастырылып отырған аудан топырағы мен өсімдіктерінің сипатына қарай
шөлді аймаққа жатады. Ауданның шөл далалары негізінен су көзі
жетіспеушілігінен және өсімдік жабынының маусымдылығынан пайдаланылмайды.
Аудан климаты күрт континентальды, шөлейтті, тәуліктік температураның
күрт өзгеретіндігімен, ыстық, құрғақ жазымен және салыстырмалы суық қысымен
сипатталады. Жазда максималды температура +45 (С, минималды температура
қыста –30 (С.
Ауданда күшті желдер соғады. Қыста қар аз. Атмосфералық жауын-шашын
сирек және негізінен көктем-күз мезгіліне келеді.
Атмосфералық жауын-шашынның орташа жылдық мөлшері 100 мм шамасында,
және қардан жаңбыр көп жауады.
Жаңа Өзен қаласына ауыз су Сауысқан-Бостанқұм массивтеріне бұрғыланған
геологиялық скважиналардан 70 км суөткізгіш құбырлармен тасымалданады.
Техникалық сумен қамтамасыз ету альб-сеноман горизонттарының жер асты
сулары арқылы іске асырылады.
Ауданның елді мекендерін тас жол байланыстырады. Облыстың аудан
орталықтарын байланыстыратын темір жол бар.
Кен орнында өндірілген мұнай Атырау қаласына және одан ары Ресейге
жөнелтіледі. Жолаушы және өндірілген газ Қазақ газ өңдеу зауытына, және
сондай-ақ Ақтау қаласының пластмасса зауытына түседі.

1.2 СТРАТЕГРАФИЯ

Өзен кен орнында терең барлау бұрғылаумен қалыңдығы шамамен 3600 м
шөгінді мезозойлық жыныстардың қабаты ашылған, оның құрылымында триас, юра,
бор, палеоген, неоген және төрттік шөгінділері орын алады. Олардың былай
белгіленуі скважина үлгітастарын зерттегенде алынған палеонтологиялық
мәліметтерге және Маңғыстаудың басқа аудандарының ұқсас шөгінділерімен
салыстыруға негізделген. Бөлімдер, ярустар және подярустар арасындағы
шекаралар шартты, негізінен электрокаротаж бойынша жүргізілген. Соңғы кезде
микрофауна мен т.б. зерттеулер арқасында қолда бар стратиграфиялық
үлгілерді өзгертуге және анықтауға мүмкіндік туып отыр.
Өзен кен орнының мұнайгаздылығы юра және кейде бор шөгінділерімен
байланысты. Кен орнының геологиялық қимасында бор және юра шөгінділеріне
қарасты 26 құмды горизонттары анықталған. І-XІІ горизонттар (жоғарыдан
төмен қарай) жасы бор - газды, XІІІ-XVІІІ горизонттар - жоғарғы және орта
юра - кен орнының негізгі мұнай-газды қабаты, жеке күмбездерде төменгі
юраның XІX-XXІV горизонттары мұнайгазды.
Пермь-триас (РТ) шөгінділері Өзен кен орнының ең көне жыныстары
болып табылады.
Пермь-триас жүйесі (РТ)
Жоғарғы пермь терең метаморфизм іздері бар күңгірт полимикті
құмтастармен және қара сланецтермен көрінеді. Төменгі триас (Т) шөгінділері
қоңыр аргиллиттермен және орта түйіршікті құмтастармен орын алады. Бұл
шөгінділердің оңтүстік Маңғыстаудағы қалыңдығы 440 метрге жетеді, жабынында
шайылудың ізі бар.
Оленек және орта триас жыныстары құмтастар мен қышқылды туфтар
қабатшалары бар қара және қарасұр аргиллиттер, әктастар, алевролиттердің
біртұтас, едәуір біртекті тобын құрайды. Бүл шөгінділер жалпы қалыңдығы
1500-1600 м болатын біртұтас оңтүстік Маңғыстау тобына бөлінген.
Юра жүйесі (J)
Юра жүйесі шөгінділерінде барлық үш бөлім де кездеседі: төменгі, орта
және жоғарғы, жалпы қалыңдығы 1300 м.
Төменгі бөлім (J1)
Қиманың төменгі юра бөлігі құмтастар, алевролиттер мен саздың
араласуынан тұрады. Қүмтастар сұр және ақшыл сұр, көбіне ұсақ және орта
түйіршікті. Ірі түйіршікті түрлері қиыршық тас түйіршіктері қоспасымен
бірге сирек те болса кездеседі. Кейде құмтастар ақшыл сұр алевролиттерге
немесе сазды құмтастарға ауысады.
Құмтастар мен алевролиттер цементі сазды немесе сазды-кремнийлі.
Саздардың түсі сұр және күңгірт, кейде қоңыр. Олар әдетте аргиллитке ұқсас
және көмір тектес затпен байытылған. Құмтастар, алевролиттер мен саздардың
алмасуы негізінен қиғаш қабатталады. Төменгі юраның жабынында сазды бүйрек
тәрізді құрылым дамыған, оның қалыңдығы шайылу нәтижесінде күрт
өзгерістерге ұшыраған. Төменгі юра шөгінділерінің қалыңдығы 120-130 м.
Төменгі юра қимасында XXІV-XXV екі өнімді горизонт айқындалған.
Ортаңғы бөлім (J2)
Оңтүстік Маңғыстаудың орта юра шөгінділері мұнайгаздылығы жағынан ең
ірісі. Сондықтан орта юраны бөлшектеп стратиграфиялық мүшелеу өнімді
горизонттарда олардың корреляциясын айқындаумен тығыз байланысты. Орта
юрада жалпы қалыңдығы 700 м аален, байос және бат ярустары айқындалады.
Аален ярусы (J2 a)
Аален ярусы негізінен мортсынғыш, құмды-галькалы жыныстардан құралған
және орта юра қимасының базальді қабаты ретінде қарастырылуы мүмкін.
Ярустың қимасында сұр және қоңыр әртүрлі түйіршікті құмтастар басым,
олардың арасында орта және ірі түйіршіктілері кең жайылған. Кейде соңғылары
гравелиттермен алмасады. Аален құмтастары мен гравелиттерінің цементі
негізінен сазды, кейде карбонатты және байланысқыш түрлі болады. Біршама
көп жұқа қабаттар түрінде құмтастар мен гравелиттер арасында ұсақ галькалы
конгломераттар да кездеседі. Саздар әдетте, сұр, қарасұр, кейде қоңыр
түсті, тығыз, аргиллитке ұқсас.
Ярустың жалпы қалыңдығы 330 м. Аален мен байос ярустары арасындағы
шекара XXІІ горизонттың табанымен өтеді.
Байос ярусы (J2 b)
Байос шөгінділері ең көп және барлық жерде тараған. Байос ярусының
шөгінділері негізінен арасында көмір қабатшалары бар алевролиттер мен
саздардан құралған континентальды фациялармен белгіленді. Байос ярусы
қимасының төменгі бөлігінде сазды және алевролитті жыныстар, жоғарғы
бөлігінде құмтасты жыныстар басым. Олардың қалыңдығы 500-ден 520 м-ге дейін
өзгереді. Зерттеулер кешені бойынша байос ярусының шөгінділері екі
подярусқа бөлінеді.
Төменгі байос (J2 b1)
Бұл подярустың шөгінділерінің жалпы қалыңдығы 470 м, және саздар,
құмтастар мен алевролиттердің, көмір тектес заттың қабатшалары алмасуымен
көрінеді. Жыныстар негізінен жұқа қабаттармен қатталады. Қүмтастар мен
алевролиттердің түсі негізінен сұр және ақшыл сұр, кейде қоңыр және сары да
болады. Сирек қарасұр түсті құмтас-алевролит жыныстар да кездеседі. Саздар
көбіне қарасұр, тіпті қара, кейде қоңыр түсті.
Өзен кен орнының төменгі байос шөгінділерінде XXІІ, XXІ, XX, XІX,
XVІІІ және XVІІ горизонттар орналасқан.
Жоғарғы байос және бат ярустары (J2 b2+bt)
Олардың шөгінділері арасында саз қабатшалары бар біршама қалың
құмтастар мен алевролиттер қабаттарынан тұрады. Құмтастар сұр, қоңыр-сұр,
нашар және орташа цементтелген.
Алевролиттер сазды, құмтасты, ірі түйіршікті және құрамы айқын емес.
Саздар қара қоңыр-сұр. Байос және бат шөгінділерінің арасындағы шекара
шартты түрде XV горизонттың табанымен өтеді. Жоғарғы байос-бат
шөгінділерінің қалыңдығы 100-150 м.
Жоғарғы бөлім (J3)
Жоғарғы юра бөлімінде негізінен теңіз шөгінділері мен жануарлар
қалдықтары түрінде кездесетін келловей, оксфорд және кембридж ярустары
ерекшеленеді.
Келловей ярусы (J3 k)
Құмтастар, алевролиттер мен кейде әктастар қабатшалары араласқан сазды
қалың қабаттар түрінде кездеседі. Келловей ярусының саздары сұр, қарасұр,
күлдей сұр, кейде жасыл және қоңыр түсті. Қүмтастар мен алевролиттердің
түсі сұр, жасыл-сұр, кейде қарсұр және қоңыр. Қүмтастар арасында ұсақ
түйіршіктілері көп. Келловей ярусында XІV горизонттың жоғарғы бөлігі мен
XІІІ горизонт орналасқан. Оның қалыңдығы 50-135 м.
Оксфорд-кембридж шөгінділері (J3о- km)
Юра шөгінділерінің мұнайгаздылығын бағалағанда оксфорд-кембридж
шөгінділері аален-келловей кешені мұнайлы қабатының үстін жапқан сазды-
карбонатты жабын ретінде көрінеді. Ол саз-мергель жыныстарының біршама
қалың қабатынан құралған, ара-арасында құмтастар, алевролиттер мен әктастар
жұқа қабатшалар түрінде кездеседі. Оксфорд-кембридж шөгінділерінің
қалыңдығы төменгі будақ үшін 50-55 м, жоғарғысы үшін 30-97 м.
Бор жүйесі (К)
Бор жүйесінің шөгінділері жоғарғы юра шөгінділерінің шайылған бетінде
орналасады және төменгі, жоғарғы бөлімдері мен барлық ярустарымен орын
алған. Литологиялық және генетикалық белгілері бойынша бор шөгінділері үш
бөлікке бөлінеді: төменгі терриген-карбонаттық, ортаңғы терриген (альб,
сеноман) және жоғарғы карбонат (турондат) ярустары. Төменгі бөлікке ХІІ
горизонт, ал ортаңғы және жоғарғы бөліктерге І, ІІ, ІІІ, ІV, V, VІ, VІІ,
VІІІ, ІX, X және ХІ газды горизонттар жатады. Бор шөгінділерінің қалыңдығы
1100 м шамасында. Бор шөгінділерінің өнімді қалыңдығы алевролит және саз
қабаттары мен будақтарының біртекті астарласуы ретінде көрінеді.
Кайнозой тобы (KZ)
Кайнозой тобында палеоген және неоген жыныстары орын алған. Палеоген
шөгінділеріне мергель-әктас жыныстары мен саздардың бірқалыпты қабаты
жатады. Палеоген шөгінділерінің қалыңдығы 150-170 м. Неоген жүйесі тортон
және сармат ярустарымен көрінеді. Тортон ярусының қалыңдығы 19-25 м, сармат
ярусы - 80-90 м.
Палеоген жүйесі (f)
Палеоген шөгінділеріне эоцен және олигоцен бөлімдері жатады. Эоцен
бөлімі саз қабатшалары араласқан мергель және әктастар түрінде. Олигоцен
бөлімі сұр және ақшыл сұр түстес саздардың бірқалыпты қабаты түрінде.
Палеогеннің қалыңдығы 150-170 м.
Неоген жүйесі (N)
Неоген шөгінділері тортон және сармат ярустарының шөгінділері түрінде
кездеседі. Тортон ярусына саздар, мергелдер, құмтастар мен әктастар
қабатшалары кіреді. Сармат ярусы әктастар, мергелдер мен саздардың
астарласуынан тұрады. Неоген жүйесінің жалпы қалыңдығы 115 м-ге жетеді.
Төрттік жүйесі(Q)
Төрттік жүйе эмовиаль-демовиаль текті құмдар, саздар, суглиноктармен
көрінеді. Шөгінділер қалыңдығы 5-7 м.

1.3 ТЕКТОНИКА

Оңтүстік Маңғыстау сйыстары жүйесінің солтүстік қанатына жататын
Жетібай-Өзен тектоникалық баспалдағының шектерінде қазіргі уақытта біршама
құрылымдар шоғырлары айқындалған, олармен мұнай және газ кен орындары
байланысты. Олардың қатарына Өзен, Жетібай, Қарамандыбас, Теңге, Тасболат,
Асар, Оңтүстік Жетібай, Ақтас, Шығыс Жетібай кіреді.
Солтүстігінде Өзен құрылымы оңтүстік-шығыс антиклиналь аймағымен
шектеседі, олардың арасында жіңішке Қызылсай ойысы жатыр, солтүстік қанатта
жыныстардың құлау бұрышы 3(. Жыныстардың құлау бұрышы 5-6( болатын оңтүстік
бөліктің қатпары да осындай жіңішке ойыспен Теңге көтерілуінен бөлінеді.
Ауданның батыс бөлігінде Өзен қатпарының периклиналі үлкен емес белес
арқылы Қарамандыбас құрылымымен жалғасады. Ауданның шығыс бөлігінде,
Түнқарақшы ойпатының шығыс шегінде Өзен көтерілуі күрт төмендейді.
Өзен кен орны ірі брахиантиклиналь қатпарына жатады, оның өлшемдері
9х39 км. Қатпар пішіні симметриялы емес. Оның күмбезі шығысқа ығысқан,
соның нәтижесінде шығыс периклиналь қатты созылған солтүстік-батыс
периклиналге қарағанда қысқа. Оңтүстік қанат шамалы тіктеу. Мұнда XІV
горизонттың жабыны бойынша құлау бұрышы 6-8(. Қатпардың солтүстік бөлігі
біршама жайпақтау. Солтүстік қанаттың батыс жартысында ХІІ горизонттың
жабыны бойынша құлау бұрышы 1-3(. Құрылымның батыс бөлігінде мұнай
кеніштері бар күмбездер ерекшеленеді: Солтүстік-батыс және Парсымұрын.
Өлшемдері үлкен емес Парсымұрын күмбезі Өзен құрылымының оңтүстік
қанатын күрделіндіреді. XVІІІ горизонттың жабыны бойынша көтерілу
амплитудасы 30 метрге жетеді, және соңғы 1300 м тұйық изогипс бойынша
құрылым өлшемдері 2,9х0,9 км. Солтүстік-батыс күмбез Өзен құрылымының
солтүстік қанатын күрделілендіреді. 1300 м изогипс бойынша көтерілу
өлшемдері 3,5х2 км, амплитудасы 32 м.
Қатпар периклиналі де симметриялы емес. Солтүстік-батыс периклиналдің
оңтүстік бөлігінен басқа жағы төмендеген, өте жайпақ, қатты созылған. Өзен
қатпарының периклиналдық аяқталуы мұнда ХІІІ горизонт жабынында 1700 м
изогипспен ерекшеленеді. Келесі изогипстер Өзен және Қарамандыбас
қатпарларын N58 скважина ауданында кішкене ойпат арқылы тұтас көтерілімге
біріктіріледі. Шығыс периклиналь ендік бағытта созылған. Мұнда ХІІІ
горизонттың жабыны бойынша құлау бұрышы 3-4(.
Құрылым өсінің ундуляциясы назар аударады, оның нәтижесінде негізінен
құрылымның ұзын өсіне тураланған күмбез тәріздес көтерілулер қатары
белгіленеді. Өзен көтерілуінің орталық бөлігіне Қумұрын күмбезі кірігеді,
онда да мұнай кеніштері бар. XІV горизонт жабыны бойынша күмбез өлшемдері
10.8х4.5 км, амплитудасы 105 м.

1.4 ӨНІМ ҚАБАТТАРЫНЫҢ ЖИНАУЫШТЫҚ ҚАСИЕТТЕРІ

Өзен кенорнының жинауыштары кұрамында күрделі жоғарғы проценті сазды
фракциямен жыныс қаңқасында микроптар кездеседі.Барлық өнімді қабаттарда
жоғарғы қуыстык мәнімін сипатталады (кесте 1.1) геофизикалық мәліметтерден
алынған алғашқы мұнай қаныққандығының мәні көрсетілген.
Өзен кенорнының жинауыштық өткізгіштің геофизикалық мәліметтер
бойынша анықталады. XIII-XVI қабаттар үшін 180 скважина мәліметметтері
пайдаланылады. (кесте 1.1) нақтыланған және жоба бойынша өткізгіштік
мәндері көрсетілген.Ал XV-XVII қабаттар үшін 105 скважина мәліметтері
қолданылады.
Кесте 1.1-де нақтыланған және жоба бойынша өткізгіштік мәліметтері
көрсетілген.

XIII-XVIII ҚАБАТТАРДЫҢ ӨТКІЗГІШТІК ҚАСИЕТТЕРІ

кесте 1.1

Қабат Қуыстық Алғашқы мұнай

қанықандық
1 2 3
XIII 10.0 100
XIV 9.4 102
XV 8.9 97
XVI 8.15-8.5 94-106
XVII 8.6 100
XVIII 8.6 90

НАҚТЫЛАНҒАН ЖӘНЕ ЖОБА БОЙЫНША ӨТКІЗГІШТІК МӘНДЕР

кесте 1.2

Өнім қабаттарының өткізгіштігі
Қабат
Нақтыланған Жоба бойынша
1 2 3
XIII 211 210
XIV 247 290
XV 198 170
XVI 190 211
XVII 261 281
XVIII 110 182

Қабат қалыңдығының тиімді мұнай қаныққандығын зерттеу мақсатында
жинауыш қабаттардың таралу картасы құралады.Мұны құруды 800 скважина
бойынша мәліметтер пайдаланылады. Бұл картаның көмегімен бөлек
қабатшалардың аудан бойынша орташа тиімдігінің мәні анықталады. Кесте 1.2
бойынша XIII және XV қабаттарда жобадағыдан көп. Ал XVIII, XVI, XVII
қабаттарда жобадағыдан аз.
XVIII қабатта қалыңдығының тиімді мұнай қанығуының мәні кесте 1.3-те
көресетілген.

ҚАБАТ ҚАЛЫҢДЫҒЫНЫҢ ТИІМДІ МҰНАЙМЕН ҚАНЫҒУ МӘНІ

Кесте 1.3

Қабатшалар
Қабат Барлағы
А Б В Г Д
1 2 3 4 5 6 7
XIII 4.6 5.7 5.8 5.6 5.6 9.0
XIV 4.4 18.7 14.1 - - 228
XV 6.9 10.6 14.3 - - -
XV2 4.9 - - - - 13.6
XVI - - - - - 4.0
XVII 1.6 21.6 - - - -
XVIII 9.6 7.2 1.2 - - 12.7

Бұл кесте бойынша XIV және XV қабаттарда қалыңдығының мұнай қанығуы
басқа қабаттарға қарағанда көп. Бұл қабаттардың кейбір қабатталарында
қабаттың мұнай қанығу жақсы сақталған деген сөз.
Қабат қалыңдығының тиімді мұнай қанығуы XIII қабатта 9,0-ге тең.
Яғни қабаттың мұнайлығының үлкен ауданы сазды жыныстардан тұрады. XVI
қабаттың мұнай қанығуы мәні қабаттың кейбір қабатшаларда сақталған.

1.5 МҰНАЙ, ГАЗ ЖӘНЕ СУДЫҢ ФИЗИКО-ХИМИЯЛЫҚ ҚАСИЕТТЕРІ

Өзен кенорнындағы мұнайдың негізгі ерекшеліктерінің бірі олар
алғашқы қабаттарының жағдайларында парафинмен қаныққан, сондықтан бұл
ерекшеліктері игерудің радционалды жүйесін таңдау үшін өтеу болғандықтан,
оны оқып зерттеуге көп көңіл бөлінеді. Өнім қабаттары бойынша газданған
мұнайдың фракциялық құрамы ерекшеленеді.
100˚С дейін ол барлық өнім қабаттары бойынша бүкіл көлемнің 2%
құрайды, барлық қалған өнім қабаттары 300˚С – 30%-тен (XIII,XIV,XV
қабаттары) 3.1% дейін (XVI) қабатты, ал 200˚С барлығынан 13%-14% (XV) қабат
құрайды.
Өзен кенорны бойынша қабат мұнайларының қасиеттері келесідей:
мұнайда ерітілген парафин асфальтті-смолалы компаненттердің көп болуы;
мұнайдың парафинмен қанығу температурасы алғашқы қабат температурасына тең
және жақын; қабат температурасы мұнайдың парафинмен қанығу және қуысты
ортада мұнайдың газсыздану температурасынан төмендеген кездегі мұнайдан
қатты шөгінді парафиннің бөлінуі.
Өзен кенорнының қабаттарындағы мұнай параметрлері 1.4 кестеде
көрсетілген.
XIII-XVIII өнім қабаттар мұнайының газ құрамы 50,0 м3т (XIII)
61,8м3т дейін (XVIII) тербеледі. Өнім қабаттары бойынша газ құрамы
тербелмейді, көбіне ол метан, этан және пропаннан тұрады. Метан құрамы 50,2
мольдан (XIII қабат ); 67,51 моль % дейін (XIII) пропандікі, этандікі
13,23% - тен (XVIқабат) 19,80 моль % дейін (XIII) пропандікі 16,79 моль%-
тен 8,61 моль % сәйкесінше XIII және XVI қабаттардагазда құралады.

ҚАБАТ МҰНАЙЫНЫҢ НЕГІЗГІ ПАРАМЕТІРЛЕРІ
кесте 1.4

Параметрлер Өнім қабаттары
XIII XIV XV XVI XVII XVIII
1 2 3 4 5 6 7
Қабат мұнайының тұтқырлығы, 4,7 4,0 3,7 3,8 4,0 3,9
МПаС 0,796 0,787 0,780 0,785 0,790 0,787
Қабат мұнайының тығыздығы, 22 22 22 21 22 22
гсм3 56 57,2 59,3 56,7 56,5 61,8
Мұнайдағы парафин құрамы, %

1.4 кесте жалғасы
8 9 10 11 12 13 14
Мұнайдағы газ құрамы, м3т
Күкірт құрамы, % 0,18 0,18 0,17 0,19 0,19 0,19
Газданған мұнайдың фракциялық
құрамы, %
100˚С дейін 2 2 - 2 2 2
200˚С 14 14 13 14 13 14
300˚С 30 30 30 30 31 30

Газ құрамында изобутан (3,10-1,82 моль%) Н-бутан (4,65-3,9%);
зопентан (1,55-0,93 моль%); Н- пентан (1,45-1,10 моль%) бар. Көмірқышқыл
газ құрамы 0,20 моль%- тен (XIII) 6,70 моль% ( XV) дейін тербеледі,азот
құрамы 2,26 моль асады.
Газ тығыздығы 1,32 гг аспайды (XIV), басқа өнім қабаттардың газымен
салыстырғанда өте жоғары тығыздық, солайша өнім қабаттары бойынша тығызығы
келесідей болады. XIII-1,26 гг; XIV-1,32 гг; XIII-23 гг; XIV-1,148 гг.
Қабат сулары XIII – XVIII бір қалыпты хлорлы калцийлі олардың минералдануы
115-150 гл, олардың құрамында натрий, кальций, магний хлорсутегі бар. Бұл
1.6 кестеде көрсетілген
XIII-XVIII өнімді қабаттар қабат арының тұтқырлығы 0,72 МПа-дан
(XIII) 0,61 МПа (XVIII) құрайды, яғни өнім қабаттардың кеніштену тереңдігі
өскен сайын олардың қабат суының тұтқырлығы төмендейді. Қабат арының
негізгі параметрлері 1.7 кестеде көрсетілген.
XIII өнім қабаты, қабат мұнайының тұтқырлығы 4,7 МПа – С XIV және
XVI өнім қабаттары бойынша ең жоғарғы болып саналады, олар 4,0 МПа тең
төмен және 3,7 МПа құрайды. XIII –XVIII өнім қабаттар қабат мұнайының
тығыздығы 0,800 гсм3 жетеді де, XIII өнім қабаты бойынша 0,79, XIV-0,787,
XV-0,780, XVI-0,785, XVII-0,790, XVIII-0,787 құрайды.

МҰНАЙДЫ ГАЗДАНДЫРУ КЕЗІНДЕ БӨЛІНГЕН ГАЗДЫҢ ҚҰРАМЫ
кесте1.5

Құрамы Тығыздықтары, гсм3
XIII XIV XV XVI XVII XVIII
1 2 3 4 5 6 7
Метан 50,20 56,8 62,60 67,51 63,34 63,28
Этан 19,80 18,0 17,60 13,83 18,83 18,21
Изо-бутан 3,10 2,6 2,10 1,86 1,74 1,82
Н-бутан 4,65 3,8 3,31 3,22 3,14 3,9
Изо-бутан 1,55 1,3 1,04 1,24 0,87 0,93
Н- пентан 1,45 1,2 0,88 1,10 0,83 0,76
Гексан - 1,6 - - - -
Көмірқышқыл газы 0,20 0,7 0,40 0,30 - -
Азот 2,26 1,3 1,72 2,33 1,18 1,23

ҚАБАТ СУЫНЫҢ НЕГІЗГІ ПАРАМЕТІРЛЕРІ
кесте 1.7

Параметрлер атауы Өнім қабаттары
XIII XIV XV XVI XVII XVIII
1 2 3 4 5 6 7
Тұтқырлық, мПа 0,72 0,70 0,67 0,65 0,63 0,61
Тығыздық, кгм3 1,063 1,081 1,085 1,081 1,080 1,080
Жалпы минералдануы,% 115 140 150 150 140 150

Солайша барлық өнім қабаттардың тығыздығы жақын және 0,780 гсм3 (XV
қабат) 0,796 гсм3дейін (XIII қабат) тербеледі.
Өзен кенорын XIII – XVIII өнім қабаттар мұнайында парафинмен
смоладан басқа күкіртте бар оның құрамы 0,18 % - тен (XIII қабат) 0,19 %
(XIII қабат) тербеледі.
Өзен кенорның барлық өнімді қабаттары бойынша (XIII – XVIII) қабат
суының тығыздығы 1063 кгсм3-тан (XIII қабат) 1080 кгсм3 (XVIII) дейін
тербеледі.

2 ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ

2.1 СКВАЖИНАЛАРДЫ ПАЙДАЛАНУ ӘДІСТЕРІ

№1 МГӨБ-ның негізгі өндіру скважиналарының қоры атқылау, тереңдік
штангалық сораптық және электр ортадан тепкіш сораптық қондырғысымен
жабдықталған скважиналарды құрайды.
Мұнай немесе газ аралас сұйық скважина түбінен жоғарыға тек қана
табиғи энергияның әсерінен шықса, ол кездегі пайдалану тәсілі атқылау
тәсілі деп аталады. Атқылау скважиналарының сағасы атқылау арматурасымен
(сурет 2.1) жабдықталады.
Атқылау арматурасы дегеніміз – 7,14, 21,35 және 100МПа жұмыс
қысымына есептелген атқыштың және әр түрлі арынды құрылғылардың фланецтік
қосылысы.
Арматура екі бөліктен тұрады.
- Құбырлар басы. Ол тізбек басына орнатылады.
- Атқылау шыршасы. Ол құбырлар басына кигізіледі.
Арматура қызметі.
Скважина сағасын және құбырлардың кең істікті саңылаусыздандыру.
Атқылау лифтісін ілу, скважина өнімін реттеу. Скважина жұмысын бақылау,
скважина ішіне әр түрлі сұйықтарды ерітінділерді химиялық реагенттерді
жіберу. Арматура тетіктері: планшайба, үш жақ немесе айқын фланецтер.
Арынды құрылғылар (зидьитека кран винтел).
Штуцер – сұйық ағысының өзгерту.
Катушка – арматура тетіктерін бір өлшемнен екінші өлшемге
ауыстыру. Манометр қысым өлшейді.
Лубрикатор – скважинада параметрлурді (О, Р, Т, Н) сұйықтың
деңгейін анықтау үшін аспаптар түсіру.
СКҚ тізбегі: сұйықты жер үстіне көтеру.
Скважина ішіне сұйық газ және олардың қоспасын жіберу.
Скважина ішіне жабдықтар түсіру . СКҚ тізбегі бөлек сораптық
компрессорлық құбырларды бір – бірімен муфтаналар арқылы
жалғастыру жолымен пайдаланады.

СУРЕТ 2.1. АТҚЫЛАУ АРМАТУРАСЫ

1 – ВИНТЕЛЬ
2 – ЫСЫРМА
3 – АЙҚЫШ
4 – СКҚ ТІЗБЕГІН ІЛІП ҚОЮҒА АРНАЛҒАН КАТУШКА
5 – ШТУЦЕР
6 – ШЫРШАНЫҢ АЙҚЫШЫ
7 – БУФЕР
8 – СКҚ ТІЗБЕГІН ІЛУ ҮШІН АРНАЛҒАН ҚҰБЫРША
9 – КАТУШКА

Механикалық әдістің тағы бір түрі – штангалық скважиналық сораптарды
қолдану.
Мұнай скважинасын штангалық тереңдік сораптар мен пайдалану мұнай
өндірудің кең тараған түрі болып табылады.
Бұл әдістің кең тарауының себебі, ол аз өнімді скважиналарды
экономикалық тұрғыда тиімді пайдалануға мүмкіндік береді.
Скважиналарды тереңдік штангалық сораптармен пайдалану, ол басқа
тәсілдермен салыстырғанда өте кең тарағандардың бірі.
Өзен кен орнында бүкіл пайдалану қорының 95-97 % осы скважинаны
тереңдік штангалық сораптармен пайдаланады.
Тереңдік сораптық қондырғы скважинада орналасқан сораппен және
жоғарыда скважина сағасында қондырылған теңселмелі станоктан тұрады. Сорап
цилиндірі скважинаға түсірілген скқ-ның соңына бекітілген, ал плуч жер
штангалар тізбегіне ілінген.
Ең жоғары штанга теңселмелі станоктың теңгергіш басына канаттық
ілгішпен жалғанған. Сұйық сораптан жоғарыға көтерілетін скқ тізбегі сығады
да үш жақпен аяқталады.
Үш жақтың жоғарғы бөлігінде сальник тік құрылғы бар, олар
қозғалыстағы сальникті өзек бойынан сұйықтың ағылуының алдын алу үшін
арналған, ал ортанғы бөлігінде бүйірлік бұрма бар: оның бойымен сұйық
скважинадан шығыс құбырына бағытталады. Теңселмелі станок механизімінде
электр қозғалтқыш бөлігінің айналысы төмендеткіш трансмиссия арқылы
кривошиптер білігіне беріледі және кривошиптер шатундар көмегімен
теңгергіштің теңселмелі қозғалысына айналады.
Тереңдік сораптардың жұмысы келесідей (сурет 2.2): Плунжердің
жоғарғы жүрісінде төмендегі сору клапоны сұйықтың қысымының әсерінен
ашылады да, сорап цилиндіріне сұйық енеді. Бұл кезде үстіндегі айдау
клапоны плунжер ішіндегі сұйық қысымының әсерінен жабылады, ал айдау
клапоны ашылады да сұйық цилиндерден плунжер үстіндегі кеңістікке өтеді.

СУРЕТ 2.2 ТЕҢСЕЛМЕЛІ ТЕҢГЕРГІШТІ СТАНОК ҚОНДЫРҒЫСЫ

1 – ПАЙДАЛАНУ ТІЗБЕГІ
2 – ШТАНГАЛЫҚ СОРАП
3 – СКҚ ТІЗБЕГІ
4 – ШТАНГА ТІЗБЕГІ
5 – ҮШ ЖАҚ
6 – САҒА САЛЬНИГІ
7 – САҒАЛЫҚ ШТОК
8 – БАЛАНСИРЛІ ТЕҢСЕЛМЕЛІ СТАНОК
9 – ПИРАМИДА
10 – РАМА

Осылайша плунжердің жоғарғы жүрісінде сұйық цилиндерден құбыр қуысына
ығысады.
Бұл тереңдік сорапты бірқалыпты қозғалыс сорабы ретінде сипаттайды.
Плунжердің әрбір жүрісінде цилиндерге шамамен бірдей мөлшерде сұйық
енеді. Және сол енген сұйық құбырларға барып сосын жайлап скважина сағасына
көтеріледі.
Тереңдік штангалық сораптардың қолданылуы сораптың тереңдігін және
өніміне байланысты болып келеді. Штангалық сорап кезінде штангілердің
ұзындығы әсер етеді. Жылдан-жылға скважиналардың тереңдңгң өсіп келеді.
Өнімде тереңдігіне байланысты болады.
Уақыт өткен сайын скважина өнімі суланып жатыр. Сол себептен
штангалық сораптарды қолдану қиындықтар туғызып тұр. Сол себепке байланысты
Батырмалы электро ортадан тепкіш сораптар қондырғысын пайдалана бастады.
Электро ортадан тепкіш сораптарды пайдалану механикалық тәсілдердің бірі
болып есептеледі.
Қазіргі таңда өзен кен орнында электро ортадан тепкіш сораптар жақсы
орын алып тұр. Бұл қондырғының артықшылығы бұндай сораптар мен өнімі
тәулігіне 50м3 –тан астам тереңдігі 1500 метрден астам, суланаты 90%-ке
дейін құрамында механикалық қоспасы бар және күкірт сутегі бар
скважиналарды пайдалануға болады.
Бұл сораптарды пайдаланған кезде тек қана сұйықтың температурасы мен
шектеу салынады.
Сұйықтың температурасы 70-90о-қа дейін болуы керек. Ал өзен
кенорнында пайдаланып жатқан электро ортадан тепкіш сораптық қондырғылардың
техникалық сипаттамасы келесі қабат сұйығы таза мұнай және қоспа ьолуы
мүмкін.
Қоспаның құрамында ілеспе су, механикалық қоспа және мұнайлы газ
болсада сорапты пайдалана береді.
Жалпы қондырғының жұмыс жасау принципі оның құрлысына байланысты
(сурет 2.3). Қондырғының өзі жер үсті және жер асты жабдықтарынан, тұрады.

СУРЕТ 2.3 ЭЛЕКТРООРТАДАН ТЕПКІШ СОРАПТЫҚ ҚОНДЫРҒЫ
СЫЗБАСЫ

1 – ҚҰБЫРАРАЛЫҚ ЗАДВИЖКА
2 – ОРТАЛЫҚ ЗАДВИЖКА
3 – ТІЗБЕК АРАЛЫҚ КЕЛТЕ ҚҰБЫР
4 – ІШКІ БАЙЛАНЫСЫНЫҢ ЗАДВИЖКАСЫ
5 – ТЫҒЫН
6 – АЙҚЫШ
7 – КЕРІ КЛАПАН
8 – КАБЕЛЬ КІРІСІ
9 – МАНОМЕТР
10 – ШТУЦЕР
11 – ЛУБРИКАТОР ЗАДВИЖКАСЫ
12 – ИНДУКЦИЯЛЫҚ СИГНАЛИЗАТОР
13 – ЫСЫРМА
14 – ДАТЧИК ЖЕЛІСІ, ҚЫРҒЫШТЫҢ КӨТЕРІЛУІН
БАҚЫЛАУ
15 – МАНОМЕТР
16 – ВЕНТИЛЬ
17 – ҮЛГІ АЛҒЫШ
18 – СЫНАУ ЗАДВИЖКАСЫ
19 – ШЛЕЙФТІ ЗАДВИЖКА
20 - БЭҚ КАБЕЛІ
21 – ГАЗСЫЗДАНДЫРЫЛҒАН ҚОРАБЫ
22 – ҚЫРҒЫШ ЖЕТЕКТЕУШІ
23 – БАСҚАРУ ПУЛЬТІ ҚЫРҒЫШ
24 – БАСҚАРУ СТАНЦИЯСЫ
25 - ТРАНСФОРМАТОР

Саға жабдығы, кабельді барабан, трансформатор және басқару станциясы
жатады.
Жер асты жабдықтары
Құбыр тізбегі, хамут батырмасы сорап гидроқорғаныс батырманы
электроқозғалтқыш жатады.
Бұл қондырғыны жұмыс істету үшін электр қозғалтқышқа электр токты
кабель арқылы береді. Кабельдің өзі екі түрже жасақталады. Скважина ішіне
жіберілетін кабель көлденең қимасы төрт бұрыш.
Қондырғыны жұмыс жасату үшін электростанциядан басқару станциясынан
трансформатор арқылы токты кабель менен электр қозғалтқышқа береді.
Электроқозғалтқыш гидро қорғаныс және сорап бір біліктің бойында
орналасқан электр қозғалтқышқа ток берген кезде валь айналады. Сорап іске
қосылады, сораптың бойында қалақшалар бар, валь айналған кезде, сол
қалақшалар арқылы қабаттағы сұйық құбырлар тізбегіне енеді де, оның бойы
толғаннан кейін жоғары шығады, жұмыс жасау принципі осы да.

2. 2007 ЖЫЛДАРДАҒЫ ЭОТСҚ СКВАЖИНАЛАРЫН ҚЫШҚЫЛМЕН ӨҢДЕУДЕН АЛЫНҒАН
ҚОСЫМША ӨНІМДІ АНЫҚТАУ

Кәсіпшіліктерде өнім көрсеткіштері негізгі көрсеткіштердің бірі
болып табылады. Көрсеткіштер күндер, айлар, жылдар бойынша скважиналар
түрлеріне байланысты өзгерісін сипаттайды.
Көрсеткіштердің №1 МГӨБ (мұнай және газ өндіру басқармасы) бойынша
ЭОТСҚ (электроортадан тепкіш сораптық қондырғы) скважиналарын қышқылмен
өңдегеннен кейін алынған қосымша өнімдерін 2007 жылдың 12 айы бойынша
сипаттаймын және ол 2.1 кестеде көрсетілген.
2007 жылдың қаңтар айындағы өңдеу жұмысына дейінгі сұйық өнімі
753тәуліік, ал мұнайы 106 ттәулік еді. Қышқылмен өңдеу жұмыстарынан
кейінгі сұйық өнімі 995тәулік, мұнай өнімі 152 ттәулік құрады.
Көрсеткіштер ауытқуы бойынша сұйығы 252тәулікке, мұнайы 46 ттәулікке
дейін көрсетілген. Қаңтар айында 17 скважинаға қышқылмен өңдеу жұмыстары
жүргізілген.
Осы көрсеткіштерді маусым айымен салыстыратын болсақ, онда
маусымдағы өңдеу жұмысына дейінгі сұйық өнімі 194тәулік, мұнай өнімі
33 ттәулікке жетті. Маусым айында барлығы 2 скважинаға өңдеу жұмысы
жүргізілген, содан кейінгі сұйық өнімі 236тәулік, мұнай 40ттәулік
көрсетті. Өсімі бойынша 42тәулік сұйығы, 7ттәулік мұнайы құрап
отырды. Қаңтар – маусым айларындағы сұйық өнімдері 210тәулікке дейін
төмендеп кеткен.
Маусым – желтоқсан айлары бақылайтын болсақ, онда желтоқсандағы
өңдеу жұмысына дейінгі сұйығы 173тәулік, мұнай өнімі 40ттәулік
құраған. Өңдеу жұмысынан кейінгі өнімдері 176тәулік сұйығы,
42ттәулік мұнайы. Ауытқуы бойыншы сұйық өнімі - 6тәулік, мұнайы
2ттәулікке жетті. Желтоқсанда барлығы 3 скважинаға қышқылмен өңдеу
жұмыстары жүргізілген.
2007 жылдың басы мен аяғын салыстырып қарасақ, онда ауытқуы бойынша
желтоқсан айындағы сұйығы 246тәулікке дейін, мұнайы 44ттәулікке
дейін төмендеп кеткен.
№1МГӨБ бойынша 2007 жылдың 12 айында жалпы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.