Алма жемісіне зиян келтіретін бунақденелердің таралуы, биологиясы, зияндылығы және оларға қарсы қолданатын кешенді қорғау шаралық жүйесі
I.Кіріспе
II.Негізгі бөлім.
1.Алма
2.Алманың сорттары, зиянкестері.
3.Алма шыбыны.
II.Негізгі бөлім.
1.Алма
2.Алманың сорттары, зиянкестері.
3.Алма шыбыны.
Алма (лат. malus)— раушан гүлділер тұқымдасына жататын, өте кең тараған жеміс ағашы..
Табиғи алманың жер шарында 36 түрі белгілі, олардың 10— 12-сінің шаруашылықтық маңызы бар. Қазақстанда, негізінен, Сиверс алмасы,Недзвецкий, қырғыз алмасы өседі. Алманың жаздық, күздік, қыстық сорттары бар. Алма ағашының өмір сүру ұзақтығы 20—100 жыл, биіктігі 4—10 м болады. 3—12 жылда жеміс береді, әр гектардан шамамен 100—300 ц өнім алынады. Тұқымынан және өсімді (вегетативті) жолмен көбейеді. Тұқымынан көбейту бұлама алуда және селекцияда қолданылады.
Алманы көбейту кейде ұластыру арқылы да жүргізіледі. Қазақстанда алманың 40-тан астам сорттары аудандастырылған, оның 20-сын (Салтанат, Іле, Алатау шапағы, Алматы т.б.) қазақ селекционерлері өсіріп шығарған. Алма жемісі тасымалдауға, сақтауға жарамды, тағамдық заттарға бай, дәмді келеді, әрі жақсы өңделеді. Алма құрамында 83—88 % су, 7,5—16 % қант, 0,2—0.8 % қышқыл, 9,5—18,5 % құрғақ қалдық, 0,28—1,0 % илік заттар, А, В1, В2, В6, С, РР дәрумендері, көптеген минералды заттар бар. Шырынынан шарап, сусын дайындалады, жемісін емдік дәрі ретінде де, адам ағзасын ауыр металл заттардан тазалауға, қан бұзылу және жүрек ауруларын емдеуге қолданады.
Алма жемісі кездесетін Қазақстандағы өңірлер.
Алма. Апорт (Апорт Александр және темно-красный Апорт)—Алматы, Талдықорған, Жамбыл және Шымкент облыстарының біраз аудандары үшін негізгі сорт. Төсемелі түрде республиканың солтүстік-шығыс облыстарында да өсіріледі. Бұл сорт қысқа мейлінше төзімді, 7—8 жылдан кейін жеміс бере бастайды. Өнімі аса мол, әрбір жеміс ағашы жылына 300—400 кг дейін өнім береді. Жемісі ірі келеді, бір алмасының салмағы 500— 600 грамға дейін жетеді, түсі әдемі жарқын болады.
Анис. Негізінен Батыс Қазақстан және Гурьев облысында тараған. Бұл сорт қысқа төзімді, ұзақ жасайды және мол өнім береді (орта есеппен әрбір ағаш 100— 120 килограмға дейін өнім береді). Бұл сорттың жемісі августа піседі, ноябрь айына дейін сақталады. Тозаңдатқыштары — Украинка, Мальт және Антоновка.
Антоновка обыкновенная. Алманың байырғы сорттарының бірі. Республикамыздың батыс облыстарында жиі кездеседі. Бұл сорт қысқа, суыққа төзімді. 6—8 жылдан кейін өнім бере бастайды. Мейлінше мол өнімді, әр ағаштан бір жарым-үш центнерге дейін өнім жинауға болады. Бұл сорттың жемісі сентябрьдің бас кезінде піседі, январь айына дейін сақталады.
Алма көшеттерін отырғызатын шұңқырларды ертерек әзірлеу керек, топырақтың отыруына уақыт қалдыру үшін оларды кем дегенде көшет отырғызардан бір ай бұрын дайындаған дұрыс. Шұңқырларды тереңдігі 60 см-ге дейін, диаметрін 1-1,2 м-ге дейін, көшет отырғызылатын орынннан алынған топырақтарды органикалық тыңайтқыштармен араластырып қазады.
Қазақстанда өсіру үшін мынадай сорттар ұсынылады:
Табиғи алманың жер шарында 36 түрі белгілі, олардың 10— 12-сінің шаруашылықтық маңызы бар. Қазақстанда, негізінен, Сиверс алмасы,Недзвецкий, қырғыз алмасы өседі. Алманың жаздық, күздік, қыстық сорттары бар. Алма ағашының өмір сүру ұзақтығы 20—100 жыл, биіктігі 4—10 м болады. 3—12 жылда жеміс береді, әр гектардан шамамен 100—300 ц өнім алынады. Тұқымынан және өсімді (вегетативті) жолмен көбейеді. Тұқымынан көбейту бұлама алуда және селекцияда қолданылады.
Алманы көбейту кейде ұластыру арқылы да жүргізіледі. Қазақстанда алманың 40-тан астам сорттары аудандастырылған, оның 20-сын (Салтанат, Іле, Алатау шапағы, Алматы т.б.) қазақ селекционерлері өсіріп шығарған. Алма жемісі тасымалдауға, сақтауға жарамды, тағамдық заттарға бай, дәмді келеді, әрі жақсы өңделеді. Алма құрамында 83—88 % су, 7,5—16 % қант, 0,2—0.8 % қышқыл, 9,5—18,5 % құрғақ қалдық, 0,28—1,0 % илік заттар, А, В1, В2, В6, С, РР дәрумендері, көптеген минералды заттар бар. Шырынынан шарап, сусын дайындалады, жемісін емдік дәрі ретінде де, адам ағзасын ауыр металл заттардан тазалауға, қан бұзылу және жүрек ауруларын емдеуге қолданады.
Алма жемісі кездесетін Қазақстандағы өңірлер.
Алма. Апорт (Апорт Александр және темно-красный Апорт)—Алматы, Талдықорған, Жамбыл және Шымкент облыстарының біраз аудандары үшін негізгі сорт. Төсемелі түрде республиканың солтүстік-шығыс облыстарында да өсіріледі. Бұл сорт қысқа мейлінше төзімді, 7—8 жылдан кейін жеміс бере бастайды. Өнімі аса мол, әрбір жеміс ағашы жылына 300—400 кг дейін өнім береді. Жемісі ірі келеді, бір алмасының салмағы 500— 600 грамға дейін жетеді, түсі әдемі жарқын болады.
Анис. Негізінен Батыс Қазақстан және Гурьев облысында тараған. Бұл сорт қысқа төзімді, ұзақ жасайды және мол өнім береді (орта есеппен әрбір ағаш 100— 120 килограмға дейін өнім береді). Бұл сорттың жемісі августа піседі, ноябрь айына дейін сақталады. Тозаңдатқыштары — Украинка, Мальт және Антоновка.
Антоновка обыкновенная. Алманың байырғы сорттарының бірі. Республикамыздың батыс облыстарында жиі кездеседі. Бұл сорт қысқа, суыққа төзімді. 6—8 жылдан кейін өнім бере бастайды. Мейлінше мол өнімді, әр ағаштан бір жарым-үш центнерге дейін өнім жинауға болады. Бұл сорттың жемісі сентябрьдің бас кезінде піседі, январь айына дейін сақталады.
Алма көшеттерін отырғызатын шұңқырларды ертерек әзірлеу керек, топырақтың отыруына уақыт қалдыру үшін оларды кем дегенде көшет отырғызардан бір ай бұрын дайындаған дұрыс. Шұңқырларды тереңдігі 60 см-ге дейін, диаметрін 1-1,2 м-ге дейін, көшет отырғызылатын орынннан алынған топырақтарды органикалық тыңайтқыштармен араластырып қазады.
Қазақстанда өсіру үшін мынадай сорттар ұсынылады:
1. Агибаев А.Ж., Тулеева А.К., Сулейменова З.Ш., Ауыл шаруашылық дақылдарын зиянкестер мен аурулардан қорғау,оку құралы. Алматы, 2010
2. Торыбаев К.Х.,Ауыл шаруашылык дақылдарының зиянкестері. Алматы,2005
3.Ашықбаев Н.,Дүйсембеков Б., Ағыбаев А., Карбозова Р., Өсімдік қорғау,оқулық. Астана,2011
4.Тілменбаев Ә.Т., Жармұхамедова Г.Ә., Жалпы энтомология,оқулық. Алматы, 1994
2. Торыбаев К.Х.,Ауыл шаруашылык дақылдарының зиянкестері. Алматы,2005
3.Ашықбаев Н.,Дүйсембеков Б., Ағыбаев А., Карбозова Р., Өсімдік қорғау,оқулық. Астана,2011
4.Тілменбаев Ә.Т., Жармұхамедова Г.Ә., Жалпы энтомология,оқулық. Алматы, 1994
Жоспары:
I.Кіріспе
II.Негізгі бөлім.
1.Алма
2.Алманың сорттары, зиянкестері.
3.Алма шыбыны.
Алма (лат. malus) -- раушан гүлділер тұқымдасына жататын, өте кең тараған жеміс ағашы..
Табиғи алманың жер шарында 36 түрі белгілі, олардың 10 -- 12-сінің шаруашылықтық маңызы бар. Қазақстанда, негізінен, Сиверс алмасы,Недзвецкий, қырғыз алмасы өседі. Алманың жаздық, күздік, қыстық сорттары бар. Алма ағашының өмір сүру ұзақтығы 20 -- 100 жыл, биіктігі 4 -- 10 м болады. 3 -- 12 жылда жеміс береді, әр гектардан шамамен 100 -- 300 ц өнім алынады. Тұқымынан және өсімді (вегетативті) жолмен көбейеді. Тұқымынан көбейту бұлама алуда және селекцияда қолданылады.
Алманы көбейту кейде ұластыру арқылы да жүргізіледі. Қазақстанда алманың 40-тан астам сорттары аудандастырылған, оның 20-сын (Салтанат, Іле, Алатау шапағы, Алматы т.б.) қазақ селекционерлері өсіріп шығарған. Алма жемісі тасымалдауға, сақтауға жарамды, тағамдық заттарға бай, дәмді келеді, әрі жақсы өңделеді. Алма құрамында 83 -- 88 % су, 7,5 -- 16 % қант, 0,2 -- 0.8 % қышқыл, 9,5 -- 18,5 % құрғақ қалдық, 0,28 -- 1,0 % илік заттар, А, В1, В2, В6, С, РР дәрумендері, көптеген минералды заттар бар. Шырынынан шарап, сусын дайындалады, жемісін емдік дәрі ретінде де, адам ағзасын ауыр металл заттардан тазалауға, қан бұзылу және жүрек ауруларын емдеуге қолданады.
Алма жемісі кездесетін Қазақстандағы өңірлер.
Алма. Апорт (Апорт Александр және темно-красный Апорт) -- Алматы, Талдықорған, Жамбыл және Шымкент облыстарының біраз аудандары үшін негізгі сорт. Төсемелі түрде республиканың солтүстік-шығыс облыстарында да өсіріледі. Бұл сорт қысқа мейлінше төзімді, 7 -- 8 жылдан кейін жеміс бере бастайды. Өнімі аса мол, әрбір жеміс ағашы жылына 300 -- 400 кг дейін өнім береді. Жемісі ірі келеді, бір алмасының салмағы 500 -- 600 грамға дейін жетеді, түсі әдемі жарқын болады.
Анис. Негізінен Батыс Қазақстан және Гурьев облысында тараған. Бұл сорт қысқа төзімді, ұзақ жасайды және мол өнім береді (орта есеппен әрбір ағаш 100 -- 120 килограмға дейін өнім береді). Бұл сорттың жемісі августа піседі, ноябрь айына дейін сақталады. Тозаңдатқыштары -- Украинка, Мальт және Антоновка.
Антоновка обыкновенная. Алманың байырғы сорттарының бірі. Республикамыздың батыс облыстарында жиі кездеседі. Бұл сорт қысқа, суыққа төзімді. 6 -- 8 жылдан кейін өнім бере бастайды. Мейлінше мол өнімді, әр ағаштан бір жарым-үш центнерге дейін өнім жинауға болады. Бұл сорттың жемісі сентябрьдің бас кезінде піседі, январь айына дейін сақталады.
Алма көшеттерін отырғызатын шұңқырларды ертерек әзірлеу керек, топырақтың отыруына уақыт қалдыру үшін оларды кем дегенде көшет отырғызардан бір ай бұрын дайындаған дұрыс. Шұңқырларды тереңдігі 60 см-ге дейін, диаметрін 1-1,2 м-ге дейін, көшет отырғызылатын орынннан алынған топырақтарды органикалық тыңайтқыштармен араластырып қазады.
Қазақстанда өсіру үшін мынадай сорттар ұсынылады:
1) жазғы - Суйслеппер (алқызыл столовка), Ажар, Мельба, Ақ алма, Алақоржын;
2) күздік - Ренет Бурхартда (жаз лимоны), Титовка;
3) қысқы - Апорт, Жетісу ренеті, Алтын арай, Сары Бельфлер, Пепин Черненко, Теміртас, Кандиль-синап, Ақ розмарин.
Алмалардың піскенін екі белгісі бойынша анықтайды: ең алдымен бұл жемістердің сорттарына байланысты түсі мен дәмінің сипатына қарай; екіншіден - сау алмалардың үзіле бастауына қарай. Сақтау үшін алмалардың барлық сорттары жарай бермейтінін ескеру керек. Тек күзгі және қысқы сорттар ғана жақсы сақталады. Олардың толық пісуі өнімді жинап алғаннан соң белгілі бір уақыттан кейін келеді: сортына байланысты - күзгі сорттары 15-30 күннен кейін, ал қысқылары - 2-6 айдан кейін тұтынуға әбден лайық болады. Алма желдетілетін, ауа температурасы 3°С, ауа ылғалдылығы шамамен 85-95% орындарда жақсы сақталады. Бұндай жағдайлар жертөле немесе үй астындағы қоймаларда жасалуы мүмкін.
Алма ағзаның тазаруына жәрдемдеседі - олар ішекте холестериннің, ісіп-қызару үдерісі мен ас қорытудың бұзылуы нәтижесінде қалыптасатын зиянды өнімдермен, уыттармен және басқа да улы заттармен бірігу арқылы оларды ағзадан сыртқа шығарады.
3. Технология. Жер учаскесін игере бастағанда еңбек құралдарын да ойластыру керек. Топырақты өңдеу үшін еңбектің дәстүрлі құралдары күрек, тырма, түрлі құрылымдағы қопсытқыштар мен отауыштар және т.б. пайдаланылады.
Технологияның барлық элементтерін тиімді пайдаланбай, жоғары өнімді қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін тәсіл табу мүмкін емес. Бірақ кез келген көкөністі өңдеу технологиясына тән бірқатар заңдылықтар бар.
Жеміс-көкөніс дақылдарының көпшілігіне ортақ талап - олардың мөлшерлеріне қарай ұрықтарын жұқа етіп жабу болып табылады (ұрықтарды бастырудың тереңдігі әдетте ұрық диаметрінен 3-4 есе үлкен болады. Бұл егістік топырағының қатпарын (2-4 см) өте тиянақты әзірлеуге ғана қатысты емес, ұзақ мерзім бойы ылғалдылықтың сақталу әдістерін қолдануға да байланысты (ұрық әдетте 2-3 аптадан соң өсіп шығады), еккеннен кейінгі суару қажеттілігі де осыдан туындайды. Көктемде тез қызатын, мейлінше жеңіл (құмдауыт немесе сазды) топырақ пайдалырақ, ал екінші жағынан көкөніс дақылдарының көпшілігі ылғалды жақсы көреді және тұқым өне бастағаннан өнімнің қалыптасуы үшін ылғалдылық аса қажет.
Топырақтың ылғалдылығы басым, жылу жетіспейтін аймақтарда жерді күзде емес көктемде аударған дұрыс (жерді күзде аудару оңтүстіктегі қуаң жерлер үшін пайдалы). Жылу мөлшері өте көп, ылғалдылық жетіспейтін қуаң өңірлерде топырақты күзде өңдеген дұрыс, өйткені жер күзгі-қысқы жауын-шашыннан ылғалды мол сіңіріп, көктемге жеткілікті түрде нығыздалуы керек. Бұлай жасаған уақытта көктемде ылғал аз буланып, топырақ температурасы да тез көтерілмейтін болады.
Осылайша, көкөніс дақылдарының биологиялық ерекшеліктерін (немесе олардың сорттары мен гибридтерін) ескере отырып, технологияның барлық элементтер кешенін мұқият орындау арқылы ғана өсімдіктің өсуі мен дамуы үшін және мол өнім алу үшін оңтайлы жағдай жасай аламыз.
Алманың қанды бітесі-Eriosoma Lanigerum Hausm
Теңқанаттылар (Homoptera) - отрядының бітелер отряд тармағының пемфигиде (Pemphigidae) ззтұқымдасына жатады.Қазақстанда тек Оңтүстік Қазақстан облысында кездесетін ішкі карантиндік нысанға жатады.
Қанды бітенің 1 және 2 жастағы дернәсілдері, кейде қанатсыз ұрғашылары алма ағашының тамырларында, діңінде, қабықтың сызаттары мен жапырақтарында қыстайды.Денесін мақта тәрізді ақ түк шоғы жауып тұрады.Сондықтан оның шоғыры қар жапалағы тәрізді болып көрінеді.Басып жаншыған кезде денесінен қызыл-қоңыр түсті сұйық зат бөліп шығарады.Осыған байланысты қаңды біте деп аталады.(1 сурет)
Бір жаз ішінде біте партонегенездік жолмен көбейіп 15 ұрпаққа дейін береді.Ауа райының өте құрғақ және ыстық кезінде бітелердің дамуы баяулайды, дернәсілдердің біразы ағаштың тамырына өтіп, сонда қоректеніп көбейеді.Күзде қанатты ұрғашы және еркек бітелер пайда болады.Олар шағылысқаннан кейін ұрғашыларының әрқайсысы бір-бірден ғана жұмытрқа салады.Бірақ ондай жұмыртқалардан шыққан бітелер алма ағашында қоректене алмай өледі.
1-сурет.
Алма шыбыны-rhagoletis pomonella walsh
Қосқанаттылар (diptera) отрядының алақанат шыбындар тұқымдасына жатады. Шыбынның денесінің ұзындығы 5 мм, қара, жылтырауық.Басы үстіңгі жағынан ашық-қоңыр:астыңғы жағы лимондай сары түсті. Мұртшалары 3 бунақты, ашық-сарғыш, қылшықты, бірінші бунағы қысқа, сақина тәрізді. Ортаңғы жотасының 4 салалы сүр ... жалғасы
I.Кіріспе
II.Негізгі бөлім.
1.Алма
2.Алманың сорттары, зиянкестері.
3.Алма шыбыны.
Алма (лат. malus) -- раушан гүлділер тұқымдасына жататын, өте кең тараған жеміс ағашы..
Табиғи алманың жер шарында 36 түрі белгілі, олардың 10 -- 12-сінің шаруашылықтық маңызы бар. Қазақстанда, негізінен, Сиверс алмасы,Недзвецкий, қырғыз алмасы өседі. Алманың жаздық, күздік, қыстық сорттары бар. Алма ағашының өмір сүру ұзақтығы 20 -- 100 жыл, биіктігі 4 -- 10 м болады. 3 -- 12 жылда жеміс береді, әр гектардан шамамен 100 -- 300 ц өнім алынады. Тұқымынан және өсімді (вегетативті) жолмен көбейеді. Тұқымынан көбейту бұлама алуда және селекцияда қолданылады.
Алманы көбейту кейде ұластыру арқылы да жүргізіледі. Қазақстанда алманың 40-тан астам сорттары аудандастырылған, оның 20-сын (Салтанат, Іле, Алатау шапағы, Алматы т.б.) қазақ селекционерлері өсіріп шығарған. Алма жемісі тасымалдауға, сақтауға жарамды, тағамдық заттарға бай, дәмді келеді, әрі жақсы өңделеді. Алма құрамында 83 -- 88 % су, 7,5 -- 16 % қант, 0,2 -- 0.8 % қышқыл, 9,5 -- 18,5 % құрғақ қалдық, 0,28 -- 1,0 % илік заттар, А, В1, В2, В6, С, РР дәрумендері, көптеген минералды заттар бар. Шырынынан шарап, сусын дайындалады, жемісін емдік дәрі ретінде де, адам ағзасын ауыр металл заттардан тазалауға, қан бұзылу және жүрек ауруларын емдеуге қолданады.
Алма жемісі кездесетін Қазақстандағы өңірлер.
Алма. Апорт (Апорт Александр және темно-красный Апорт) -- Алматы, Талдықорған, Жамбыл және Шымкент облыстарының біраз аудандары үшін негізгі сорт. Төсемелі түрде республиканың солтүстік-шығыс облыстарында да өсіріледі. Бұл сорт қысқа мейлінше төзімді, 7 -- 8 жылдан кейін жеміс бере бастайды. Өнімі аса мол, әрбір жеміс ағашы жылына 300 -- 400 кг дейін өнім береді. Жемісі ірі келеді, бір алмасының салмағы 500 -- 600 грамға дейін жетеді, түсі әдемі жарқын болады.
Анис. Негізінен Батыс Қазақстан және Гурьев облысында тараған. Бұл сорт қысқа төзімді, ұзақ жасайды және мол өнім береді (орта есеппен әрбір ағаш 100 -- 120 килограмға дейін өнім береді). Бұл сорттың жемісі августа піседі, ноябрь айына дейін сақталады. Тозаңдатқыштары -- Украинка, Мальт және Антоновка.
Антоновка обыкновенная. Алманың байырғы сорттарының бірі. Республикамыздың батыс облыстарында жиі кездеседі. Бұл сорт қысқа, суыққа төзімді. 6 -- 8 жылдан кейін өнім бере бастайды. Мейлінше мол өнімді, әр ағаштан бір жарым-үш центнерге дейін өнім жинауға болады. Бұл сорттың жемісі сентябрьдің бас кезінде піседі, январь айына дейін сақталады.
Алма көшеттерін отырғызатын шұңқырларды ертерек әзірлеу керек, топырақтың отыруына уақыт қалдыру үшін оларды кем дегенде көшет отырғызардан бір ай бұрын дайындаған дұрыс. Шұңқырларды тереңдігі 60 см-ге дейін, диаметрін 1-1,2 м-ге дейін, көшет отырғызылатын орынннан алынған топырақтарды органикалық тыңайтқыштармен араластырып қазады.
Қазақстанда өсіру үшін мынадай сорттар ұсынылады:
1) жазғы - Суйслеппер (алқызыл столовка), Ажар, Мельба, Ақ алма, Алақоржын;
2) күздік - Ренет Бурхартда (жаз лимоны), Титовка;
3) қысқы - Апорт, Жетісу ренеті, Алтын арай, Сары Бельфлер, Пепин Черненко, Теміртас, Кандиль-синап, Ақ розмарин.
Алмалардың піскенін екі белгісі бойынша анықтайды: ең алдымен бұл жемістердің сорттарына байланысты түсі мен дәмінің сипатына қарай; екіншіден - сау алмалардың үзіле бастауына қарай. Сақтау үшін алмалардың барлық сорттары жарай бермейтінін ескеру керек. Тек күзгі және қысқы сорттар ғана жақсы сақталады. Олардың толық пісуі өнімді жинап алғаннан соң белгілі бір уақыттан кейін келеді: сортына байланысты - күзгі сорттары 15-30 күннен кейін, ал қысқылары - 2-6 айдан кейін тұтынуға әбден лайық болады. Алма желдетілетін, ауа температурасы 3°С, ауа ылғалдылығы шамамен 85-95% орындарда жақсы сақталады. Бұндай жағдайлар жертөле немесе үй астындағы қоймаларда жасалуы мүмкін.
Алма ағзаның тазаруына жәрдемдеседі - олар ішекте холестериннің, ісіп-қызару үдерісі мен ас қорытудың бұзылуы нәтижесінде қалыптасатын зиянды өнімдермен, уыттармен және басқа да улы заттармен бірігу арқылы оларды ағзадан сыртқа шығарады.
3. Технология. Жер учаскесін игере бастағанда еңбек құралдарын да ойластыру керек. Топырақты өңдеу үшін еңбектің дәстүрлі құралдары күрек, тырма, түрлі құрылымдағы қопсытқыштар мен отауыштар және т.б. пайдаланылады.
Технологияның барлық элементтерін тиімді пайдаланбай, жоғары өнімді қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін тәсіл табу мүмкін емес. Бірақ кез келген көкөністі өңдеу технологиясына тән бірқатар заңдылықтар бар.
Жеміс-көкөніс дақылдарының көпшілігіне ортақ талап - олардың мөлшерлеріне қарай ұрықтарын жұқа етіп жабу болып табылады (ұрықтарды бастырудың тереңдігі әдетте ұрық диаметрінен 3-4 есе үлкен болады. Бұл егістік топырағының қатпарын (2-4 см) өте тиянақты әзірлеуге ғана қатысты емес, ұзақ мерзім бойы ылғалдылықтың сақталу әдістерін қолдануға да байланысты (ұрық әдетте 2-3 аптадан соң өсіп шығады), еккеннен кейінгі суару қажеттілігі де осыдан туындайды. Көктемде тез қызатын, мейлінше жеңіл (құмдауыт немесе сазды) топырақ пайдалырақ, ал екінші жағынан көкөніс дақылдарының көпшілігі ылғалды жақсы көреді және тұқым өне бастағаннан өнімнің қалыптасуы үшін ылғалдылық аса қажет.
Топырақтың ылғалдылығы басым, жылу жетіспейтін аймақтарда жерді күзде емес көктемде аударған дұрыс (жерді күзде аудару оңтүстіктегі қуаң жерлер үшін пайдалы). Жылу мөлшері өте көп, ылғалдылық жетіспейтін қуаң өңірлерде топырақты күзде өңдеген дұрыс, өйткені жер күзгі-қысқы жауын-шашыннан ылғалды мол сіңіріп, көктемге жеткілікті түрде нығыздалуы керек. Бұлай жасаған уақытта көктемде ылғал аз буланып, топырақ температурасы да тез көтерілмейтін болады.
Осылайша, көкөніс дақылдарының биологиялық ерекшеліктерін (немесе олардың сорттары мен гибридтерін) ескере отырып, технологияның барлық элементтер кешенін мұқият орындау арқылы ғана өсімдіктің өсуі мен дамуы үшін және мол өнім алу үшін оңтайлы жағдай жасай аламыз.
Алманың қанды бітесі-Eriosoma Lanigerum Hausm
Теңқанаттылар (Homoptera) - отрядының бітелер отряд тармағының пемфигиде (Pemphigidae) ззтұқымдасына жатады.Қазақстанда тек Оңтүстік Қазақстан облысында кездесетін ішкі карантиндік нысанға жатады.
Қанды бітенің 1 және 2 жастағы дернәсілдері, кейде қанатсыз ұрғашылары алма ағашының тамырларында, діңінде, қабықтың сызаттары мен жапырақтарында қыстайды.Денесін мақта тәрізді ақ түк шоғы жауып тұрады.Сондықтан оның шоғыры қар жапалағы тәрізді болып көрінеді.Басып жаншыған кезде денесінен қызыл-қоңыр түсті сұйық зат бөліп шығарады.Осыған байланысты қаңды біте деп аталады.(1 сурет)
Бір жаз ішінде біте партонегенездік жолмен көбейіп 15 ұрпаққа дейін береді.Ауа райының өте құрғақ және ыстық кезінде бітелердің дамуы баяулайды, дернәсілдердің біразы ағаштың тамырына өтіп, сонда қоректеніп көбейеді.Күзде қанатты ұрғашы және еркек бітелер пайда болады.Олар шағылысқаннан кейін ұрғашыларының әрқайсысы бір-бірден ғана жұмытрқа салады.Бірақ ондай жұмыртқалардан шыққан бітелер алма ағашында қоректене алмай өледі.
1-сурет.
Алма шыбыны-rhagoletis pomonella walsh
Қосқанаттылар (diptera) отрядының алақанат шыбындар тұқымдасына жатады. Шыбынның денесінің ұзындығы 5 мм, қара, жылтырауық.Басы үстіңгі жағынан ашық-қоңыр:астыңғы жағы лимондай сары түсті. Мұртшалары 3 бунақты, ашық-сарғыш, қылшықты, бірінші бунағы қысқа, сақина тәрізді. Ортаңғы жотасының 4 салалы сүр ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz