Күнбағыстың, рапс пен қыша, зығыр зиянкестері және күресу шаралары

Кіріспе
1.Негізгі бөлім
1.1.Күнбағыстың зиянкестері және күресу шаралары
1.2. Рапс пен қыша зиянкестері, олармен күресу шаралары
1.3. Зығыр зиянкестері және күресу шаралары
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер

Қазақстан дамуында агроөнеркәсіп саласының алатын орны ерекше. Ұлан-ғайыр даламызда ауыл шаруашылығын өркендетуге барлық мүмкіндік бар. Қазіргі таңда біз мүмкіндіктерді тиімді пайдалана отырып, бұл жөнінен әлемдегі озық елдердің қатарына қосылуға әбден болады. Осы мақсатта Елбасымыз Нұрсұлтан Назарбаев айрықша қамқорлық көрсетіп, елдегі шаруаларды қолдап келеді. Жыл сайынғы халыққа арнаған Жолдауында аталмыш мәселелерге тоқталып, сол бағытта жасалатын жұмыстар барысын нақтылап береді. Кеше, 17 қаңтарда жасаған Жолдауында Мемлекет басшысы ауыл шаруашылығы саласын дамыту бағытында атқарылатын міндеттерді атап өтті. Онда агроөнеркәсіпте бизнесті дамытуға, жерді тиімді пайдалануға кедергі келтіретін барлық тосқауылды жою қажеттігі тиісті орындарға міндеттелді. Расында, бұл салаға айрықша қамқорлық қажет. Тұрғындардың күнкөріс көзі егін егіп, мал өсіру екені белгілі. Ауыл шаруашылығы өнімдерін өңдеу ісі де басты назарда болады.
Майлы дақылдар тұқымдарын өсіру технологиясы
Күнбағыстың агротехникасы. Шаруашылықтарда вегетация кезеңдері әртүрлі 2-3 сортты сеуіп отырған дұрыс. Тыңайтқыштар бағдарламаланған өнімнің деңгейіне және картограммалардың көрсеткіштері сүйеніп әрдайым сіңірілініп отырылуы керек. Кәдімгі қаратопырақтарда өнімділігі 25ц/га болатын тұқымдарды алу үшін керекті тыңайтқыштардың мөлшері 20-25т/га көң немесе N45-60 Р60-75 кг/га ә.з. Фосфорлық тыңайтқыштардың пайдалану еселігін арттыру үшін егісті сепкенде тұқыммен бірге жүйекте-ге Р10-20кг/га ә.з. мөлшерінде сіңірген дұрыс.
Алғыегісті жинап алғаннан соң, сол танапта жазықтілгішпен 12-14см тереңдікте негізгі өңдеуді жүргізу керек. Танаптарда органикалық тыңайтқыштар шащылған жағдайда, қайырып аудармалық өңдеуді қолданамыз. Қысты күні басымды желдің бағытына көлденеңдетіп қар тоқтату керек.Күнбағысты өсіргендегі басты технологиялық элемент, егер егістер астық тұқымдас және қосжарнақты арамшөптермен күшті ластанғанда, топырақтылық гербицидтерді қолдану.Гербицидтерді егіс алдындағы жырғалаудан бұрын шашып, оларды тездетіп топыраққа сіңіру қажет, мұндай жағдайда бірден агрегаттар кешендері жырып өтеді. Егістік үшін іріктелген егістік сапасы 1-ші класстық тұқымдарды пайдаланамыз. Будандар үшін 1000 дәннің массасы 50-80 г-нан кем емес және сорттар үшін 80-100 г, өңгіштілігі 96%, опырылған тұқымдар 0,5%-дан артық емес болуға тиісті.Тұқымдарды себуден бұрын ТМТД 80% с.п. 2-3кг/т, ровраль ФЛО 50% с.к. 3-4л/т. мөлшерінде дірілеу керек. Тұқымдарды дәрілегенде микроэлементтер, марганец, бор, цинк және 1 кг/т микротыңайтқыштарды қосқан өте дұрыс болады. NaKMЦ немесе ПВС пайдаланып инкрустация әдісімен дәрілейді. Солтүстік Қазақстанда егісті ерте және орташа мерзімдерде 1-10 мамырда жүргіземіз. Ластанған танаптарда егісті 15-20 мамырға дейін бітіру керек.

1.Сельскохозяйственная энтомология / Под ред. А.А. Мигулина.- М.: Колос, 1983, 416с.
2.Практикум по сельскохозяйственной энтомологии/Под ред.Н.В. Бондаренко.-Л.: Колос, 1976.
3.Тілменбаев Ә.Т., Жармұхамедова Г.Э. Энтомология. Алматы, Кайнар, 1994,336 б.

Пән: Ауыл шаруашылығы
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:

Жоспар
Кіріспе
1.Негізгі бөлім
1.1.Күнбағыстың зиянкестері және күресу шаралары
1.2. Рапс пен қыша зиянкестері, олармен күресу шаралары
1.3. Зығыр зиянкестері және күресу шаралары
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер

Кіріспе
Қазақстан дамуында агроөнеркәсіп саласының алатын орны ерекше. Ұлан-ғайыр даламызда ауыл шаруашылығын өркендетуге барлық мүмкіндік бар. Қазіргі таңда біз мүмкіндіктерді тиімді пайдалана отырып, бұл жөнінен әлемдегі озық елдердің қатарына қосылуға әбден болады. Осы мақсатта Елбасымыз Нұрсұлтан Назарбаев айрықша қамқорлық көрсетіп, елдегі шаруаларды қолдап келеді. Жыл сайынғы халыққа арнаған Жолдауында аталмыш мәселелерге тоқталып, сол бағытта жасалатын жұмыстар барысын нақтылап береді. Кеше, 17 қаңтарда жасаған Жолдауында Мемлекет басшысы ауыл шаруашылығы саласын дамыту бағытында атқарылатын міндеттерді атап өтті. Онда агроөнеркәсіпте бизнесті дамытуға, жерді тиімді пайдалануға кедергі келтіретін барлық тосқауылды жою қажеттігі тиісті орындарға міндеттелді. Расында, бұл салаға айрықша қамқорлық қажет. Тұрғындардың күнкөріс көзі егін егіп, мал өсіру екені белгілі. Ауыл шаруашылығы өнімдерін өңдеу ісі де басты назарда болады.
Майлы дақылдар тұқымдарын өсіру технологиясы
Күнбағыстың агротехникасы. Шаруашылықтарда вегетация кезеңдері әртүрлі 2-3 сортты сеуіп отырған дұрыс. Тыңайтқыштар бағдарламаланған өнімнің деңгейіне және картограммалардың көрсеткіштері сүйеніп әрдайым сіңірілініп отырылуы керек. Кәдімгі қаратопырақтарда өнімділігі 25цга болатын тұқымдарды алу үшін керекті тыңайтқыштардың мөлшері 20-25тга көң немесе N45-60 Р60-75 кгга ә.з. Фосфорлық тыңайтқыштардың пайдалану еселігін арттыру үшін егісті сепкенде тұқыммен бірге жүйекте-ге Р10-20кгга ә.з. мөлшерінде сіңірген дұрыс.
Алғыегісті жинап алғаннан соң, сол танапта жазықтілгішпен 12-14см тереңдікте негізгі өңдеуді жүргізу керек. Танаптарда органикалық тыңайтқыштар шащылған жағдайда, қайырып аудармалық өңдеуді қолданамыз. Қысты күні басымды желдің бағытына көлденеңдетіп қар тоқтату керек.Күнбағысты өсіргендегі басты технологиялық элемент, егер егістер астық тұқымдас және қосжарнақты арамшөптермен күшті ластанғанда, топырақтылық гербицидтерді қолдану.Гербицидтерді егіс алдындағы жырғалаудан бұрын шашып, оларды тездетіп топыраққа сіңіру қажет, мұндай жағдайда бірден агрегаттар кешендері жырып өтеді. Егістік үшін іріктелген егістік сапасы 1-ші класстық тұқымдарды пайдаланамыз. Будандар үшін 1000 дәннің массасы 50-80 г-нан кем емес және сорттар үшін 80-100 г, өңгіштілігі 96%, опырылған тұқымдар 0,5%-дан артық емес болуға тиісті.Тұқымдарды себуден бұрын ТМТД 80% с.п. 2-3кгт, ровраль ФЛО 50% с.к. 3-4лт. мөлшерінде дірілеу керек. Тұқымдарды дәрілегенде микроэлементтер, марганец, бор, цинк және 1 кгт микротыңайтқыштарды қосқан өте дұрыс болады. NaKMЦ немесе ПВС пайдаланып инкрустация әдісімен дәрілейді. Солтүстік Қазақстанда егісті ерте және орташа мерзімдерде 1-10 мамырда жүргіземіз. Ластанған танаптарда егісті 15-20 мамырға дейін бітіру керек.
Вегетация кезеңінде зиянкестерге қарсы суми-альфа 5% немесе каратэ
5%к.э. қолданамыз. Егістердің гүлденген кезеңінде танаптарға 1 га-ға 2 аратұқымы келетіндей есеппен омарталарды шығарып және әрбір 1-1,5 км алшақтылықпен танапты айналдыра орналастырамыз.
Жаздық рапстың агротехникасы. Рапсты тұқымға өсіргенде жақсы алғы дақылдан кейін (сүрі жерге егілген дәнді дақылдар, дәнді бұршақ, отамалы дақылдар) құнарлы, арамшөптерден тазартылған жерлерге орналастырған жөн. Бұрыңғы себілген жерге жаздық рапсты қайталап себілуі тек 4-5 жылдан кейін ғана болады. Сол сияқты оны қызылшалық ауыспалы егісте де орналастыруға болмайды, неге десең ол өзі жау құрттың иесі.
Рапс тыңайтқыштарға сұранысты дақыл. Барлық аймақтарда сүрі жер емес алғыегісте минералдық тыңайтқыштарды (азот, фосфор) сіңірудің экономикалық тиімділігі мол.
Далалық және орманды далалық аймақтарда сүрі жерлерге себетін болсақ, тамыз айында ГУН-6 немесе СЗС-2,1 көмегімен, 10-16см тереңдікте қос суперфосфатты (Р60-80) төңіректетіп сіңіреміз. Азоттық тыңайтқыштарды (N15) СЗС-2,1-тың көмегімен көктемде себу алдындағы культивация кезінде 6-8см тереңдікте төңіректетіп сіңіреміз.Дер кезінде және сапалы түрде күзде топырақты негізгі өңдеу арамшөптерді құртады, ылғалды жинау және үнемді жұмсауға көмектеседі, зиянкестердің санын азайтады және егіс алдындандағы топырақты өңдеуді кемітеді.
Топырақтарды өңдеу әдістерін таңдау оның алғыегісінің ластануына, дақылдың ауыспалы егістегі орнына, топырақтың түрі мен механикалық құрамына байланысты болады. Солтүстік Қазақстанның жағдайында негізгі орынды жазықтілгіштермен (тереңдігі 12-14см) өңдеуге береді. Егерде топырақтар атпатамырлы арамшөптермен ластанған болса, онда тереңдеу 22-25см-ге дейін өңдеудің тиімділігінің берері мол болады. Егер алғыегіс - дәнді дақыл болса, онда қалған аныздарды жақсылап өңдеп дайындаған жөн. Неге десеңіз, дәнді дақылдардың қалған аңыздары немесе сабандары олардан кейін себілген рапстың көктеуіне бөгет жасайды. Сондықтан оларды үгіп, шашып тастаған жөн болады. Осындай жағдайда топырақты қосымша тығыздау керек. Ал жеңіл топырақтарда және органикалық қалдықтарды аз қалтыратын дақылдардан (асбұршақ) кейін топырақты өңдеуді минимальді түрде жүргізіп барып қана себеміз. Көктемгі далалық жұмыстардың басты міндеті, танаптар топырақтарын тиянақты түрде тегістеу және оның 2-3см тереңдігінде ылғал қорын сақтау. Егіс алдындағы өңдеудің атқаратыны, топырақты ертекөмтемдік тырмалау, культивациялау және себу алдында және артынан тығыздау. Тұқымдарды себу алдында ТМТД 80%(5-6кгт) немесе Витовакспен (3кгт) сияқты препараттармен дәрілейміз. Дәрілеудің тиімділігін NаКМЦ - 2,5л 1т тұқымға жабыстырғышын қолданғанда арттыра түседі. Айқасгүлділердің қоңыздары және басқа зиянкестерімен күресу үшін тұқымдарды себу алдында БИ-58 препаратымен өңдейді. Ол үшін, тұқымды егу алдында ғана суперфосфатпен өңдейді, содан кейін оны тұқыммен араластырады да, 15-20 минут аралығында бетін брезентпен жауып қояды. 1 гектарлық тұқым мөлшеріне 10кг суперфосфат, 0,5л БИ-58 кетеді.Рапсты себудің қолайлы мезгілі мамырдың 20-25 аралығы. Одан кеш себу өнімділікті және тұқымдардың майлылығын кемітеді. Жақсы себу әдісі, қатараралықтары 15см, тұқымды сіңіру тереңдігі 3-4см қатардағы әдіспен себу болып табылады. Қолайлы себу мөлшері 2-3млн.ө.т 1га. Егісті сепкеннен кейін тығыздау міндетті түрде. Егістерді сепкеннен кейін жағдайға байланысты қосжарнақты арамшөптермен күресу үшін лонтрел 300с.қ. (300гл) гербицидтін қолданамыз.Вегетация кезеңінде рапсты зиянкестерден қорғау үшін интектицид: каратэ 050к.э. - 0,2лга, суми-альфа 5% - 0,20-0,25лга, дурсбан 450 УМО - 0,2-0,4лга пайдаланамыз. Егістіктердегі әртүрлі арамшөптер және зиянкестестермен күресу шараларының басын қосып ұтымды қолдану үшін қоспаларды араластырып бірақ пайдаланамыз. Осы аталған барлық химиялық өңдеулер мал азықтық дақылдарда оларды жинаудың алдында кемдегенде бір ай бұрын жасалуға тиісті. Барлық егістерді олардың гүлдеген кезеңінде улыхимикаттармен өңдеуге болмайды.
Майлы зығырдың агротехникасы. Зығыр алғы дақылға жоғары талап қояды және міндетті түрде тұқым алмастыруды қажетсінеді. Аймақ жағдайында майлы зығырға сүрі жерге себілген жаздық бидай, жүгері, дәнді бұршақ-астық тұқымдастардың қоспасы, картоп, күздік дәнді дақылдар жақсы алғы дақыл деп есептелінеді.Күздік негізгі өңдеуді, алғыегістік дақылды жинап алғасын бірден бастайды. Оның негізгі міндеті арамшөптерді жою және күзгі түскен ылғалды жинау. Қыстыгүні СВШ-7, СВШ-10, СВУ-2,6 деген қартоқтатқыштармен қарды тоқтату. Көктемде - топырақтың физикалық пісуі басталғанда ылғалды жабу керек. Кейде күшті ластанған танаптарда сеппей тұрып химиялық немесе 1-2 культивациямен тұқымды себу тереңдігінде топырақты өңдеуіміз қажет. Топырақты тұқымды сеппей тұрып тығыздау міндетті түрде.Егістік үшін тұқымдық сапасы кондицияланған тұқымды пайдаланамыз. Яғни, оның тазалығы 97%-дан, өңгіштігі 85%-дан кем болмауы абзал. Тұқымдарды себу алдында ауалық-жылулық қыздырудан өткізу керек.

Күнбағыстың зиянкестері
Топырақтағы тұқым және күнбағыстың өскіні сымқұрттың, қара қоңыздың, шалғын көбелектің зақымдауынан көп зиян шегеді. Тіршілік кезінде итальяндық прус, кеміргіш түн көбелектері, қандалалар, бітелер және басқа да түрлер зиян келтіреді. Арнайы зиянкестердің ішінде күнбағыс қан көбелегі және күнбағыс мұртты қоңызы қауіпті болып есептелінеді.
Күнбағыс қан көбелегі - Homoeosoma nebulella Hb.(Lepidoptera отряды, Pyralidae тұқымдасы).

1-сурет.Күнбағыс қан көбелегі
Күнбағысты, мақсарыны, ақкекірені зақымдайды.Көбелек қанатының құлашы 20-27 мм. Алдыңғы қанаты жіңішке, сұр орта жерінде төрт қара дағы бар. Артқы қанаты ақшыл түсті және алдыңғы қанатқа қарағанда жалпақ, қара-қоңыр талшықтары және шашақтары бар. Есейген құрт сары-қоңыр түсті, арқаны бойлай үш қара жолақтар өтеді. Дене тұрқы 15-16 мм.
Бес жастағы құрттар өрмекші пілләнің ішінде, топырақтың беткі қабатында немесе өсімдік қалдықтарының астында қыстайды. Мамыр айының аяғында құрттар қуыршақтанады. Көбелектердің ұшуы маусым айының басында байқалады. Аналықтары жұмыртқаларын күрделігүлділер тұқымдасының гүл тозаңдығына салады. Жаңа туылған құрттар гүлдің генеративті бөлігімен қоректенеді. Олар қоректенуін аяқтағаннан кейін жерге түсіп, топырақта қуыршақтанады. Көбелектің екінші ұрпағы күнбағыстың гүлдеу кезеңінде пайда болады да, жұмыртқаларын күнбағыстың тілшелі және түтікті гүлдеріне салады. Барлығы шамамен - 250. Бірінші және екінші жастағы құрттар гүлдің әр түрлі бөліктерімен, ал үшінші жастан бастап құрттар тұқымның ішіне еніп қоректенеді. Зақымданған күнбағыстың гүл шоғыры дернәсілдердің қалдықтарымен ластанады.

Күнбағыс мұртты қоңызы - Agapanthia dahlii Richt.(Coleoptera отряды, Cerambycidae тұқымдасы).
2-сурет.Күнбағыс мұртты көбелегі
Күрделі гүлділер тұқымдасына жататын өсімдіктерді, сонымен қатар күнбағысты және мақсарыны зақымдайды. Қара, жылтыраған денесінің ұзындығы 15-20 мм. Денесі қалың түктермен қапталған, қанатының үстіңгі жағының түктері сары немесе сұр түсті. Мұрттары денесінен ұзын болып келген. Дернәсілі ақшыл сары түсті, басы қоңыр түсті, ұзындығы 22-25 мм. Есейген дернәсілдері әдеттегідей сабақтың жер асты бөлігінде қыстайды. Мамыр айының басында дернәсілдері қуыршақтанады да мамыр айының аяғында немесе маусым айының басында қоңыздар шыға бастайды. Қоңыздар күрделі гүлділер тұқымдасына жататын өсімдіктердің сабағын және жапырағын зақымдайды. Аналықтары жұмыртқаларын күнбағыстың, ошағанның, қалуеннің, түйе жапырақтың, мақсарының сабақтарының ішіне бір-бірден салады. Жұмыртқаларының түсі сүтті-ақ, цилиндр пішіндес. Аналық қоңыздардың өсімталдығы шамамен 40-50 жұмыртқа. Дернәсілдері сабақтың ішінде тамырға қарай бағыт алып қоректенеді. Зиянкес тұқымның ядросындағы май мөлшерінің төмендеуіне және сабақтың сынуына алып келуі мүмкін. Жылына бір ұрпақ беріп дамиды.
Күресу шаралары: Ауыспалы егістіктен орын алу күнбағыс үшін маңызды. Көпжылдық шөптерден кейін немесе қайталап орналастырса, топырақта мекендейтін зиянкестердің өсуіне және егіннің сиреуіне әкеліп соқтырады. Күнбағыстың сауытты сорттарын егу, өйткені қабығының ішінде қорғаныш қабаты болғандықтан, күнбағыс қан көбелегінің құрттары оны кеміре алмайды. Сымқұрттар мен жалған сымқұрттарды тереңдігі 25-30 см, көлемі 0,25 м2 8-16 жерден топырақты қазу арқылы байқау жүргізіп, есепке алады. ЭЗШ саны - 5-10 дернәсілм2. Көктемгі-жазғы мезгілде ауа райының жылы және ылғалды мезгілінде шалғынды көбелек өте қауіпті ( ЭЗШ саны 5-10 дернәсілм2 ). Құрттарды шахматтық тәртіп бойынша 10 жерден 10 өсімдіктен алып есеп жүргізеді. Күнбағыс мұртты қоңызына қарсы күнбағыс сабағын төмен кесінді жасап жинау қажет. Егіс алқабындағы өсімдік қалдықтарын құрту және оларды өсімдік сабағынан ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.