Құқық шығармашылығы

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

Құқық шығармашылығы.

Жоспар:

Құқық шығармашылығы және нормативтік-құқықтық актілерді жүйеге келтіру.
Құқық шығармашылығының жалпы сипаттамасы, қағидалары

Қоғамды басқаруда мемлекет пен құқық сан алуан нормативтік актілерді өмірге әкеліп, ескіргенін жаңартып, кемшіліктері болса толықтырып отырады. Заң неғұрлым мазмұны жағынан өмір талаптарына сәйкес, халықтың ой мен негізгі мүдделерін терең қамтыса, нысаны жағынан да әбден жетілсе соғұрлым ол тәуелсіз демократиялық мемлекет құру күресіне тиянақты үлесін молынан қосады, заңның беделі артады. Сол себепті заң жобасын жасауға оны жан-жақты талқылауға көпшілік халықтың, қоғам ұйымдарының белсене қатысуы біздің жалпы халықтық мемлекетімізде заңдылыққа айналды. Өте маңызды заң жобалары халықтың мемлекетімізде заңдылыққа айналды. Өте маңызды заң жобалары халықтың талқылауына түседі. Заң қабылдайтын орган - Парламент көпшіліктің ұсыныстарына жеке көңіл бөледі, оның тұрақты комиссияларында мұқият тексеріліп, Парламентке арналған ұсыныстар алынады. Демократияның қағидалары осылайша заң қабылдау саласында іс жүзінде асады. Заң жобасы туралы пікір айтуда азаматтарға, олардың қоғамдық ұйымдарына шек қойылмайды. Мұндай ұсыныстар тиісті мемлекеттік органдарда жан - жақты қаралады. Заң жобасын ұсынудың ерекше түрі бар, оны депутаттар тобы мен мемлекеттің Үкіметі ғана жасай алады. Олардың ұсынған заң жобалары Парламенттің талқылауына түседі. Заңға тәуелді нормативтік актіге де осылай жан-жақты талқылаудан өтіп барып қабылданады.

Құқық шығармашылықтың негізгі қағидалары:

1. Демократизм мен жариялық - шығармашылық процесіне қалың бұқара, қоғамдық ұйымдар, бірлестіктер, еңбек ұжымдары, саяси партиялар, апарат, заңгерлер, ғалымдар қатысып, мәселе бойынша жалпы халлықтық референдум жүргізіледі.

2. Заңды кәсіпқойлық - мемекеттің заң шығармашылық органдарының кәсіпқойлық саласын көтеру, оның жұмысына заңгерлерді, ғалымдарды, социологтарды, политологтарды, т. б. тәжірибелі азаматтарды қатыстыру. Заң шығармашылық процестің сапасын көтеру үшін: біріншіден - қысқа және ұзақ мерзімді заң шығару жоспары болу керек; екіншіден - заң және заңға тәуелді нормаларды шығарудың көп жылғы тексерістен, тәжірибеден өткен ережелері болу қажет; үшіншіден - заңның жобасын тәуелсіз ғылыми сараптамадан өткізіп барып, парламеннтте талқылау керек; төртіншіден - парламенттегі депутаттардың құқықтық сауаттылығын қалыптастыру қажет.

3. Құқық шығармашылықтағы заңдылық - жаңа қабылданатын нормалар Конституцияның талаптарына сәйкес өмірге келуі қажет. Егерде мемлекеттің ең жоғарғы өкілетті органдары Конституцияға нұқсан келтірсе, ол мемлекеттен жақсылық күтуге болмайды.

4. Құқық шығармашылық процесінің ғылыми сапасын көтеру - бұл үшін қоғамның саяси - экономикалық, мәдени- әлеуметтік жүйелерін жан - жақты зерттеп, олардың ғылыми тұрғыдан талаптарын анықтап, қорытынды тұжырымдар жасап, оны қалай сапалы заңға айналдыру жолдарын, бағыттарын белгілеу. Ол ғылыми тұжырымдарды тәжірибеден, тексерістен өткізіп алу керек.

ҚР мемлекеттік органдарының құқық шығармашылық қызметттері.

Жоспар 2

1. Нормативтік-құқықтық актілерді жүйеге келтіру түсінігі, оның түрлері.

2. Инкорпорация, Кодификация және оның түрлері.

Құқық шығармашылық мемлекеттің жұмысының ең күрделі, өте жауапкершілікті түрі. Норма шығармашылық қоғамдағы қарым-қатынасттарға тікелей ықпал ететін негізгі жол, құқықа мемлекеттің күш беретін құрал. Құқық шығармашылық тек мемлекеттің жұмысы, мемлекеттің қоғамның, жеке адамдардың мүдде - мақсатын іске асыратын, орындайтын бірден-бір айқындалған жол. Басында норма туралы ой-пікір табиғи жолмен қалыптасып, жаңа қатынастарды реттеуге, басқаруға үлес қоса бастайды. Бірте-бірте ой-пікір норманың жобасына айналады. Сөйтіп мемлекеттік органның қарауына талқылауына түседі.

Құқық шығармашылықтың үш түрі бар:

Тікелей мемлекеттік органның нормативтік актілерді қабылдауы, бекітуі, шығаруы:
Өмірде көп жылдар бойы қалыптасқан әлеуметтік нормаларды қабылдап, бекіту.
Нормаларды референдум арқылы бекіту. Норма шығармашылықтың өзіне тән қағидалары: Әділеттік, демократизм, заңдылық, теңдік, достық, бостандық. Міне осы қағидалар дұрыс дамыса, мемлекеттің жақсы жұмыс жасауының сипаттамасы. Бұл қағидаларды бұзуға жол бермеу керек.

Президенттің актілері. ҚР Президенті бүкіл аумағында міндетті күші бар жарлықтар мен өкімдер шығарады. Президенттің жарлықтары Конституция мен Республика заңдарының негізінде және оларды орындау үшін шығарылады. Республика Президентінің жарлығымен

Республика Президентінің актісін шығаруда талап ететін Президенттің Конституциялық өкілеттігі жүзеге асырылады:

Үкімет актілері. Нормативтік жүйеде бұл актілер үшінші оренда тұрады, олар заңдардың және Республіка Президенті актілерінің негізінде және соларды орындау үшін шығарылатын Үкіметтің нормативтік актілері және қаулылары.

Үкімет актілері алқалық түрде оның отырыстарында дауыс беру арқылы қабылданды, оған Премьер - Министр қол қояды.

Премьер - Министр шығарған нормативтік актілер жеке өкімдерге жатады. Үкімет норма шығару саласында құқығын жүзеге асырады.

Мәслихаттар өз құзіретіндегі мәселелер бойынша шешімдер, ал әкімдер тиісті әкімшілік - аумақтық бөліністің аумағында орындалуға міндетті шешімдер мен өкімдер қабылдайды.

Құқық шығармашылықтың түсінігі және түрлері

Құқық шығармашылық - бұл мемлекет органдардың заңи нормалары қабылдау, өзгерту және жоюмен байланысты қызметі.

Құқық шығармашылық субъектісі ретінде тиісті өкілеттігі бар мемлекеттік органдар мемлекеттік емес құрылымдар, сондай-ақ референдумда заң қабылдаған кезде азаматтар бола алады.

Құқық шығармашылық қызмет конституция, заңдар және регламентпен белгіленген көлемде жүзеге асады. Құқық шығармашылық жаңа құқық нормасын қабылдаумен өзгерістер мен түзетулер енгізу арқылы ескі заңдарды жетілдірумен сипатталады.

Құқық шығармашылықтың белгілері:

- ол белсенді, шығармашылық мемлекеттің қызметі;

- оның негізгі өнімі - құқық нормалары;

- бұл қоғамды басқарудың маңызды құралы;

- құқық шығармашылықтың деңгейі және мәдениеті, қабылданған нормативтік актілердің саласы - бұл қоғамның өркениетінің және демократиялығының бір белгісі.

Құқық шығармашылықтың қағидаттары - бұл құқықтық нормаларды қабылдау, жою немесе ауыстырумен байланысты қызметтің негізге алушы идея, бастаулар, ережелер, құқықты шығаратын органдар үшін бағыт.

Құқық шығармашылыққа келесі қағидаттар тән:

1) ғылымилық;

2) кәсібилік;

3) заңдылық;

4) демократиялық;

5) ашықтық;

6) жеделділік.

Құқық шығармашылық субъектілеріне байланысты келесі түрлерге бөлінеді :

1) референдум жүргізу барысында халықтың тікелей құқық шығармашылығы;

2) мемлекет органдардың құқық шығармашылығы;

3) жекелеген лауазымды тұлғалардың құқық шығармашылығы;

4) жергілікті өзін - өзі басқару органдарының құқық шығармашылығы;

5) локальді құқық шығармашылық;

6) қоғамдық бірлестіктердің құқық шығармашылығы.

Құқық шығармашылық мәніне байланысты келесі түрлерге бөлінеді:

- заң шығармашылық (жоғарғы өкілдік органның құқық шығармашылығы) ;

- құқық шығармашылықты тапсыру (Парламенттің тапсырысы бойынша атқарушы органның норма шығармашылық қызметі) ;

- заңға тәуелді құқық шығармашылық - бұнда норманы Президент, Үкімет, министрлік, жергілікті органдардың ұйым жетекшілерінің қабылдауы.

Құқық шығармашылық қызметі екі негізгі бөліктен тұрады: бірінші, әрекеттік заңи мәнінен тәуелсіз құқық шығармашылықтың ұйымдастырушылық мәселелерінен тұрады (заң жобасын дайындау, оны талқылау) . Бұнда заңның жобасын дайындауда мемлекет еркін алдын ала қалыптастыруды көздейді.

Екінші , құқықтық бастауларға негіз болады, заң жобасын дайындау туралы шешімді қабылдаумен байланысты. Заңда мемлекеттің еркі ресми бекітіледі де, заң жобасы жалпыға міндетті құқықтық актіге айналады.

67 Заң шығару үрдісінің сатылары

Заң шығарушы үрдіс - бұл құқық шығармашылық үрдістің құрамдас бөлігі. Тек заңдарды қабылдау осы үрдісті тұтастай сипаттайды. Құқық шығармашылықтың өнімі ретінде заңдар, сондай-ақ заңға тәуелді актілер құқықтық әдет, нормативтік шарттар, заңи прецедент те бола алады.

Заң шығарушылық - күрделі, біртексіз үрдіс және келесі сатылардан тұрады:

1) заң шығару бастамашылығы құқықғы - ҚР Конституциясына сәйкес Парламент заң шығару не заң жобасына өзгертулер ұсыну құқықғы бар субъектілерді анықтайды. Заң шығару бастамашылық құқығы Парламент депутаттарында және Үкіметтің құзырында. Заң жобасын ресми еңгізуі заң шығару бастамашылығы болып табылады. Заң шығару бастамашылық құқығы заң шығарушы органда заң жобасын және ұсынысты қарау міндетін туғызады, бірақ оны қабылдау немесе бас тарту - заң шығарушының құқығы. Бұндай ұсыныстар қажетті қамтамасыз етілуі керек.

ҚР Конституциясының 61-бабына сәйкес, заң шығарушылық бастамашылық құқық Парламент депутаттарына, ҚР Үкіметіне тиесілі және ол тек Мәжілісте іске асады.

2) заң жобасын талқылау - заң жобасы ең алдымен Мәжілісте талқыланады, Мәжіліс депутаттарының жалпы санының көпшілік дауысымен қаралған және құпталған заң жобасы Сенатқа беріледі, онда 60 күннен кешіктірілмей қаралады. Бұл кезеңнің қажеттілігі жобаның жоғары сапа деңгейіне жеткізу, қарама - қайшылықтарды, нақтылықсыздықты, кемшіліктерді жоюмен байланысты.

3) заңды қабылдау , дауыс берудің екі механизмі көмегімен (жай көпшілік және білікті көпшілік) жетуге болады. Заңды қабылдау - ең басты саты және ол үш кезеңге бөлінеді:

- заңды Мәжілістің қабылдауы;

- заңды Сенаттың қолдауы, кейін 10 күн ішінде Президентке ұсынуы;

- ҚР Президентінің заңға қол қоюы. Президент 15 күн ішінде заңға қол қояды немесе қайтадан талқылау және дауыс беру үшін заңды қайтарады.

Президент қол қойғаннан кейін заң күшіне енеді.

4) заңды жариялау . Заңдар ресми жарияланғаннан кейін 10 күн ішінде күшіне енеді, егер заңмен оның күшіне енуі туралы өзге мерзім көзделмесе.

Барлық заңдар ресми қайнар көздерде «Егеменді Қазақстан», «ҚР заңнамалар жинағында», «Заң газетінде» жарияланады.

68 Нормативтік-құқықтық актілерді жүйелеудің түсінігі және инкорпорацияның түсінігі

Нормативтік-құқықтық актілерді жүйелеу - бұл нормативтік актілерді реттеу, оларды белгілі бір жүйеге келтіру. Ол заңнаманы қолдану ыңғайлылығын арттыру үшін, көпшілікке түсінікті болуын қамтамасыз ету үшін қажет.

Заңдар мен өзге де актiлердiң түрлi ыңғайдағы жиынтықтарын, жинақтарын әзiрлеу мен басып шығару. Әдебиетте кезедесетiн инкорпорация ұғымын қорыта келе оның мынадай аса маңызды белгiлерiн тұжырымдауға болады:

- жүйелеу түрлерiнiң бiрi ретiнде инкорпорацияның белгiсi - қалыпты құқықтық актiлердi тәртiпке келтiру болып табылады;

- инкорпорация дегенiмiз - қалыпты құқықтық актiлердi әлдебiр жүйе бойынша заң шығарушының жариялаған мәлiметтерi;

- мұндай актiлердiң мазмұнындағы өзгерiстердiң көрсетiлмеуi;

- актiлерге сыртқы редакциялық-техникалық өңдеу жүргiзу: барлық соңғы шыққан актiлерге өзгерiстердi енгiзу, лауазымды адамдардың қойған қолдарын алып тастау, күшi жойылған деп танылған қалыпты емес, уақытша бөлiктердi алып тастау және т. б.

Инкорпорация - бұл нормативтік актілердің мазмұнын өзгертпестен бір жинаққа біріктіру арқылы жүйелеу нысаны. Мұндай жинақта әрбір акт өзінің дербес мәнін сақтап қалады.

Заңдарды инкорпорациялаудың ең қарапайым мысалы - қолданылып жүрген акт мәтiнiне барлық кейiнгi ресми өзгерiстерiн енгiзiп, оны жаңа өзгертiлген нұсқасында жариялау болып табылады.

Егер акт жаңа нұсқасында ресми басылымдарда жарияланатын болса, онда бұл әдiс қалыпты актiлердi қайта жариялау деп аталады.

Белгiлi бiр iрi қалыпты құжаттарды немесе бүкiл заңдарды тұтастай өңдеп инкорпорациялау әлдеқайда терең әрi құқық қолдану тәжiрибесiнде мейлiнше тиiмдi болып табылады. Мұндай инкорпорациялау қызметiнiң нәтижесiнде пәндiк, салалық, ведомстволық немесе өзге де қағидат бойынша заңдардың, басқа қалыпты құқықтық актiлердiң түрлi жинақтары мен жиынтықтары жасалады.

Инкорпорация -қалыпты актiлердiң белгiлi бiр жүйе бойынша заң шығарушының баспа бетiнде жариялаған мәлiметтерi. Заңдарды ретке келтiру тәжiрибесiнде олардың түрлерi көп әр түрлi сыныптық негiздерге бөлiнедi. Инкорпорацияның қағидаттары: хронологиялық (оларды қабылдау уақыты бойынша), тақырыптық (белгілі бір тақырып бойынша) және т. б.

Инкорпорацияны кім жүзеге асырғанына байланысты жинақтардың үш түрін бөліп қарастырады: ресми, официозды және ресми емес. Ресми жинақ құқықшығарушы орган өзі жинақты дайындап, жариялаған кезде орын алады . Официоздық жинақ болып құқықшығарушы органның (мысалы, әділет министрлігінің) тапсырмасы бойынша, бірақ оның ресми көрініс таппаған қолдауы арқылы шығарылған жинақтар табылады. Ресми емес жинақ болып ғылыми мекемелердің, баспалардың өз ынтасы бойынша, құқықшығарушы органның арнайы өкілеттіктерісіз шығарған заңнама жинақтары табылады.

Заңдылық, құқықтық тәртіп және заңды тәжірибе.

Жоспар

Заңдылық және құқықтық тәртіп.
Заңдылық түсінігі және түрлері.
Заңдылықты қамтамасыз етудегі конституцияның орны мен ролі.
Конституциялық заңдылық, заңдылық пен құқықтық тәртіп негізі.

Қоғам тәртіпке, заңдылыққа негізделіп, соған арқа сүйеп қалыптасып, өмір сүре алады. Қоғамда тәртіп болмаса, ол құлдырайды, қирайды, оның келешегі болмайды. Мұны адамдар ежелден - ақ жақсы түсінген. Сондықтан да қоғамда тәртіп адамдардың мінез-құлқын, іс-әрекетін реттейтін қағидалардың әсерімен орнатылады. Қоғамдағы барлық қарым - қатынасты құқықтық реттеу өте күрделі; ол көп салалы, көп жүйелі процесс. Құқықтық басқарудың екі күрделі бағыты: құқықтың қоғамдағы қатынастарға тигізетін әсері, ықпалы және құқықтық реттеудің, басқарудың ролі. Бұл екі процесті қосып айтқанда - қатынасты құқықтық реттеудің, басқарудың механизмі дейді.

Қоғамдағы қатынасты құқықтық реттеу механизмі құрылымының элементтері; құқықтық норма, құқықтық қатынас және заңды құқық пен міндеттің орындалуы туралы акті.

1. Құқықтық норма - арқылы қоғамдағы заңдылықтың, тәртіптің талабы, мазмұны, шеңбері, мүдде- мақсаты анықталады; олардың орындалу бағыттары, жолдары, тәсілдері көрсетіледі. Егер дұрыс орындалмаса, жауапкершіліктің түрлері көрсетіледі.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.