Бухгалтерлік шоттардың жіктелуі

Пән: Бухгалтерлік іс
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі

Семей қаласы Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті

Автоматика және электротехника кафедрасы

СРО

Тақырыбы: Бухгалтерлік шоттардың жіктелуі

Орындаған: Габбаров А. Н

Тобы: ВТ-305

Тексерген: Сарсенбаева А. А

Семей 2015

Жоспар:

Кіріспе
Бухгалтерлік шот жоспары
Бухгалтерлік шоттардың жіктелуі
Қорытынды
Пайдаланылған сілтемелер

Кіріспе

Шаруашылық қызметіне басшылық ету үшін қорлардың жағдайы мен олардың көздері туралы ақпаратпен қатар осы қорлардың жабдықтау, өндірі және сату процестерінің барысындағы қозғалысы туралы мәліметтер қажет. Ол үшін әрбір шаруашылық операциясын көрсету керек, мұның өзі қажетті ақпарат алуды қамтамасыз етеді. Осы мақсатпен бухгалтерлік есепте шоттар жүйесі пайдаланылады. Оның көмегімен есептің экономикалық жағынан біртектес объектілері жіктелінеді.

Бухгалтерлік есептің теориясы мен әдістемесінде бухгалтерлік есеп шоттарының жүйесіне ерекше рөл беріледі, өткені оларды пайдаланумен қатар ақпараттарды қосарлап көрсету, оларды жинау және жалпылау проблемалары шешіледі. Шоттарда жазбалар екіжақты жазу әдісін қолдану арқылы жүргізіледі.

Бухгалтерлік шоттардың жіктелуі

Бухгалтерлік есептің шоттары дегеніміз - шаруашылық қорлары мен олардың көздерін ақшалай бағамен топтастырудың, ағымдағы есепке алудың, бақылаудың және көрсетудің әдісі.

Шоттар шаруашылық қорларының әрбір түріне, олардың көздеріне және шаруашылық процестеріне бухгалтерлік есеп объектілерінің белгіленген жіктемесі арқылы ашылады. Бухгалтерлік шоттарға барлық жазулар құжаттардың негізінде жазылады. Операцияларды шоттарда тіркеу ақшалай түрде жүргізіледі. Бұл орайда алғаншқы құжаттардағы натуралды көрсеткіштер ақшалай көрсеткіштерге ауырстырылады.

Сыртқы түрі бойынша шот екі бөліктен тұратын кесте бейнеленеді.

Шоттың сол жақ бөлігі - ДЕБЕТ , ал оң жақ бөлігі - КРЕДИТ деп аталады.

Әрбір шотқа айдың басындағы және соңындағы қалдықтың (сальдоның) және дебиті мен кредиті бойынша ай үшін айналымның болуы тән.

Шаруашылық операцияларын шоттарда көрсету үшін құжаттық растау қажет. Оған қағаздық алғашқы құжаттар, машиналық тасығыштар, дискеттер және тағы сол сияқты мысал бола алады. Бұл орайда олардың әрқайсысының заңдық күші болуға тиіс.

Шоттардың активтік және пассивтік деген түрлері болады. Олар өз атауын баланс жақтарының атауынан алған және олардың мазмұнын көрсетеді.

Активтік шоттар шаруашылық қорларын олардың құрамы мен орналасуы бойынша есепке алуға арналған. Мысалы, «Ағымдағы корреспонденттік шоттағы ұлттық валютадағы ақша» шоты, «Шикізат пен материалдар» шоты, «Кассадағы ұлттық валютамен қолға берілетін ақшалар» шоты және табы басқалары.

Активтік шоттардағы қалдықтар (сальдо) тек дебеттік болады.

Пассивтік шоттар шаруашылық қорларының көздерін олардың мақсаттық бағыты бойынша есепке алуға арналаған. Мысалы, «Банктердің несиелері» шоты, «Резевтік капитал» шоты және тағы басқалары. Пассивтік шоттағы қалдықтар (сальдо) тек кредиттік болады.

Активтік шоттағы жазулардың сызбасы мынадай түрге ие болады.

Активтік шот

Дебет

Кредит

Дебет: Операция басындағы қалдық (сальдо)

Кредит:

Дебет: Шаруашлық қорларын арттыратын шаруашылық операциялары

Кредит: Шаруашылық қорларын кемітетін шаруашылық операциялары

Дебет: Шаруашылық операцияларының сомасы дебет бойынша айналымды құрайды

Кредит: Шаруашылық операцияларының сомасы кредит бойынша айналымды құрайды

Дебет: Операция соңындағы қалдық (сальдо) (операция басындағы сальдо + дебет бойынша айнлып - кредит бойынша айналым)

Кредит:

Сонымен, актив шот бойынша көрсетілетін: шоттың дебет жағы бойынша - операция басындағы және соңындағы қалдықтар және қалдықты арттыратын шаруашылық операциялары; шоттың кредит жағы бойынша - қалдықты тек кемітетін шаруашылық операциялары.

Пассивтік шоттағы жазулардың сызбасы мынадай түрге ие болады. (2. 3-кесте)

Пассивтік шот

Дебет

Кредит

Дебет:

Кредит: Операция басындағы қалдық (сальдо)

Дебет: Шаруашылық қорларының көздерін кемітетін шаруашылық операциялары

Кредит: Шаруашылық қорларының көздерін арттыратын шаруашылық операциялары

Дебет: Шаруашылық операцияларының сомасы дебет бойынша айналымды құрайды

Кредит: Шаруашылық операциясының сомасы кредит бойынша айналымды құрайды

Дебет:

Кредит: Операция соңындағы қалдық (сальдо) (операция басындағы сальдо + кредит бойынша айналым - дебет бойынша айналым)

Сонымен, мүліктердің қалыптасу көздері ескерілетін пассивтік шот бойынша көрсетілетіні:

Шоттың кредиттік жағы бойынша операцияларын басындағы және соңындағы қалдықтар және қалдықтарды арттыратын шаруашылық операциялары;
Шоттың дебеттік жағы бойынша қалдықтарды азайтатын шаруашылық операциялары ғана көрініс табады.

Бухгалтерлік есеп шоттар жоспары

Бухгалтерлік есеп шоттар жоспары - барлық шаруашылық операциялар балансқа әсер етеді, оның оған әсер етуіне байланысты әр түрлі операциялар түрі қарастырылады. Яғни, әрбір жаңа операцияныжүзеге асыру барысында баланс өзгеріп отырады, сондықтан әр жолы қайта құру мүмкін емес. Жекелеген мүлік құралдарының (активти позициясында) және міндеттемелердің жеке капиталды қосқандағы(пассив позициясында) өзгерістер шоттарда, яғни екіжақты жазуда ескеріледі. Ол үшін шоттағы бастапқы баланс қарастырады.

Барлық баланстық позицялар инвесторлық шотқа кіргізіледі:

− Активті шоттарда бастапқы қалдық дебетке кіргізіледі.

− Пассивті шоттары бастапқы қалдығы кредитек кіргізіледі.

Бастапқы баланстық шоттарға бөлінгеннен кейн және бастапқы қоларды енгізгеннен кейін операцияларды жүргізуге болады.

Сондықтан бухгалтерлік кітапта жазудың ережесі бар.

− Түсімдер немесе көбеюлер бастапқы қалдық бар жағында жүргізіледі.

− Шығындар немесе қордың азаюы шоттың келесі жақ бетінде жүргізіледі.

Кредиттік мекемелерде де басқа да кәсіп орындар сияқты ең аз дегенде туындайтын шығындарды жабу үшін табысқа жетуге ұмтылу керек. Сондықтан дебиторлар несиелеуді пайдаланғаны үшін пайыз төлейді. Және керісінше, салымшылар өздерінің салымдары бойынша пайыз алады. Барлық шығындар және табыстар капиталдың азаюы немесе көбеюі болып табылады. Меншікті капиталдың өзгеруінің осындай жиі рәсімдерін тікелей меншікті капитал шоттарында жүргізу тиімдірек болар еді. Осы жағдайда капиталдың өзгеруін бухгалтерлік кітапқа жазу меншікті капитал шотындағы түсінбеушілікке әкелер еді. Сонымен қатар жекелеген табыстар мен шығындардың мөлшерін және маңызды динамикаларды бөлу мүмкін емес болар еді. Сондықтан табыстар мен шығындар капиталдағы осыған ұқсас өзгерістер тіркелетін Бас кітаптың ерекше шотында жүргізіледі. Бұндай жағдайда, нәтижелік шоттың көмегімен кәсіпорынның жақсы қызметінің қызметінің себебін зерттеуге және баға беруге болады. Осылайша қорытынды шот меншікті капитал шотының аралық шоты болып табылады. Қорытынды шот тек капиталдағы өзгерістерді ғана есептейтіндіктен, олардың бастапқы қоры жоқ. Қорытынды шоттағы өзгерістер осы меншікті капитал шоты жағында жасалады.

− Табыстар табыстар шотының кредитінде капиталдың өсуі сияқты жүзеге асырылады.

− Шығындар капиталдың азаю сияқты шығындар шотының дебетінде жүзеге асырылады.

Аналитикалық есепте жазбалар есеп айырысу-ақша құжаттарының мәліметтері бойынша жүзеге асырылады.

Дербес шоттарда келесідей деректемелер басылып шығарылады.

− соңғы операциялардың жүзеге асқан күні

− операцияның нақты жүзеге асырылған күні

− құжат нөмері

− корреспондеттік шот нөмері.

− операциялар түрінің шартты цифрлы белгілері

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.