Инвестицияны басқарудағы даму приоритеттері

Бүгінгі таңда инвестициялар - нарықтық қатынастардың ажырамас құрамдас бөлігі және мемлекеттік саясатты жүзеге асырудың құралы болып отыр. Сондықтан инвестициялық қатынастарды реттеуде, инвестициялардың құқықтық мәртебесін анықтауда, инвестициялық қызметті мемлекеттік реттеу мен қолдауда мемлекеттің конституциялық құрылысы мен қоғамдағы қатынастарды құқықтық реттеудің конституциялық қағидалары өте маңызды рөл атқарады. Егер меншік пайда болғаннан кейін ол азаматтық құқықтың объектісі болып, мемлекеттің пайда болуының себебі болса, қаржы, яғни біздің тілмен айтқанда инвестиция мемлекеттің атрибуты, белгісі болды. Қазақстан Республикасының Конституциясы 1-бабының 1-тармағында Республика қызметінің түбегейлі принциптерінің бірі ретінде «...бүкіл халықтың игілігін көздейтін экономикалық даму», принципі бекітілген [1]. Ал бұл принцип меншіктің, әр түрлі меншік субъектілерінің инвестициялық қызметінің негізінде жүзеге асатындығы белгілі. Ресейлік белгілі ғалым А.Г. Богатыревтың пікірінше, «инвестициялық қатынастар, бұл ең алдымен меншік қатынастары» [2]. Бұл пікірмен біз де толық келісеміз. Демек инвестициялық қатынастарды конституциялық-құқықтық реттеудің басты нормалары Қазақстан Республикасы Конституциясының 6-бабының 1 және 2-тармақтары болып табылады. Онда «Қазақстан Республикасында мемлекеттік меншік пен жеке меншік танылады және бірдей қорғалады», «меншік міндет жүктейді, оны пайдалану сонымен қатар қоғам игілігіне де қызмет етуге тиіс. Меншік субъектілері мен объектілері, меншік иелерінің өз құқықтарын жүзеге асыру көлемі мен шектері, оларды қорғау кепілдіктері заңмен белгіленеді», деп бекітілген [1, 6-бап 1 және 2-тармақтар]. Қаржының және инвестицияның көмегімен мемлекет әлеуметтік-экономикалық проблемаларды шешіп, елдің қауіпсіздігін қамтамасыз етеді, мәдениет пен денсаулық сақтаудың мәселелерін шешуде. Инвестицияларды мемлекеттік реттеу мен инвестициялар саласындағы мемлекеттік басқарудың маңызы өте зор екендігі әсіресе әлемдік қаржы дағдарысы жағдайында белгілі болды. Алайда бұл қатынастарды реттеуде конституциялық қағидалар мен нормалардан ауытқымау керек. Қазіргі нарық заманында инвестициялар мемлекеттің өсіп дамуының материалдық негізі және оның міндеттері мен функцияларын ақшалай қамтамасыз етудің қайнар көзі болып есептелінеді. Инвестициялар қоғам және жекелеген азаматтардың өмірінен елеулі орын алады, сондай-ақ инвестициялық құралдар арқылы мемлекет еліміздің экономикасының өсіп дамуына белсенді және қарқынды түрде ықпалын тигізеді. Сондықтан инвестиция мемлекеттің материалдық тірегі, базасы болып табылады және базистің құрамына жатады.

1. Қазақстан Республикасының Конституциясы. 1-бап, 1-тармақ // Республикалық референдумда 30 тамыз 1995 жылы қабылданды. 7.10.1998 ж., №284-I; 21.05.2007ж. №254-III; 2.02.2011ж. №403-IV ҚР Заңдарымен енгізілген өзгерістер мен толықтырулармен.
2. Богатыров А.Г. Инвестиционное право // М, 1992 ж. -289-б.
3. Самуэлсен П. Экономика // М.,1997. - 421-б.
4. Кейнс Дж. Общая теория занятости, процента и денег // М. 1978.- 198-б.
5. Валюталық реттеу және валюталық бақылау туралы Қазақстан Республикасының 2005 жылғы 13 маусымдағы № 57-3 Заңы (2009 жылғы 4 шілдеде енгізілген толықтырулар мен өзгертулермен, 2009 жылғы 11 тамызда өз күшіне енді).// «Юрист» анықтама құқықтық жүйесі.
6. Инвестициялар туралы Қазақстан Республикасының 2013 ж. 8 қаңтардағы N 373-II Заңы (2014.31.01. берілген өзгерістер мен толықтырулармен) // «Юрист» анықтама құқықтық жүйесі.