Ақпаратты өлшеу. Ақпарат және оны өрнектеу жолдары
Жоспар
I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім
1. Ақпарат және оны өрнектеу жолары
2. Ақпаратты өлшеу
3. Информатика ұғымы
4. Ақпараттық технологиялар және техника.
5. Есептеу техникасыны даму тарихы.
I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім
1. Ақпарат және оны өрнектеу жолары
2. Ақпаратты өлшеу
3. Информатика ұғымы
4. Ақпараттық технологиялар және техника.
5. Есептеу техникасыны даму тарихы.
"Ақпарат” термині латынның «INFORMATION» - түсіндіру, баяндау, білу деген сөзінен шыққан. Ақпаратты біз ауызша немесе жазбаша түрде, қимыл не қозғалыс түрінде бере аламыз. Кез- келген керекті ақпараттың мағынасын түсініп, оны басқаларға жеткізіп, соның негізінде белгілі бір ой түйеміз.
Жалпы тұрғыдан алғанда, ақпарат – таңбалар мен сигналдар түрінде берілген әлемнің, заттың бейнесі болып саналады. Ақпарат алу дегеніміз – бізді қоршаған құбылыстар мен нысандардың өзара байланыстары, құрылымы немесе олардың бір-біріне қатысуы жөнінде нақты мағлұматтар мен мәліметтер алу деген сөз. Ақпарат ұғымы күнделікті өмірден бастап техникалық салада пайдаланылатын көп мағыналы ұғым. Жалпы алғанда бұл ұғым шектеу, байланыс, бақылау, форма, инструкция, білiм, мағына, құрылым, бейнелеу, сезіну тағы басқа ұғымдармен тығыз байланысты. Көп адам бұл жайлы Білім дәуірі немесе білім қоғамы тудырған Ақпарат дәуірі туралы айта бастады; ақпараттық қоғам, ақпараттық технологиялар, тіпті информатика, ақпарат ғылымы және компьютер ғылымы назарға көп түсуде, ал “ақпарат” сөзі білдіре бастаған мағыналары ұқыпсыз пайдаланылуда. Сонымен, Ақпарат – белгілі бір нәрсе (адам, жануар, зат, құбылыс) туралы таңбалар мен сигналдар түрінде берілетін мағлұматтар. Ақпараттың түпкі заттық мазмұны оның негізгі қасиеттерін – дәлдігі мен толықтығын, бағалығы мен қажеттілігін, анықтылығы мен түсініктілігін ашуға көмектеседі. Ақпарат істің ақиқаттық жағдайын толық ашатын болса, оның дәл болғаны. Дәлдігі жоқ ақпарат оны түсінбеушілікке және соған байла нысты теріс шешім қабылдауға әкеліп соқтыруы мүмкін. Егер ақпарат оны түсінуге және белгілі бір шешім қабылдауға жеткілікті болса, онда оның толық болғаны. Ақпараттың толық болмауы ол жөнінде белгілі бір тұжырымға келуге кедергісін тигізіп, қателікке ұрындыруы мүмкін.
Ақпараттың бағалылығы – оны пайдалана отырып, қандай мәселелер шеше алатынымызға байланысты болады. Өзекті (дер кезінде берілген) ақпарат жұмыс шарттары өзгерген жағдайда өте қажет болады. Егер бағалы, әрі өзекті ақпарат түсініксіз сөздермен жазылса, оның пайдаға аспайтыны өзінен-ақ белгілі.
Ақпарат түрлері: мәтін, сурет, фотобейне, дыбыстық сигналдар, электрлік сигналдары, магниттік жазба және т.б.
Компьютердегі барлық ақпарат тек қана екiлiк санау жүйесінде өңделедi. Екiлiк санау жүйесінің сандарын Бит (Bit) деп айтамыз. 1 Байт (Byte) 8 Биттен тұрады. Ақпараттың негiзгi бiрлiгi Байт болып есептеледi. Байтта тек қана бiр символ сақталады.
1 байт = 8 бит
1000 байт;1 Кбайт (килобайт) = 1024 байт
1 миллион байт;1 Мбайт (мегабайт) = 1024 Кбайт
1 миллиард байт.1 Гбайт (гигабайт)= 1024 Мбайт
Жалпы тұрғыдан алғанда, ақпарат – таңбалар мен сигналдар түрінде берілген әлемнің, заттың бейнесі болып саналады. Ақпарат алу дегеніміз – бізді қоршаған құбылыстар мен нысандардың өзара байланыстары, құрылымы немесе олардың бір-біріне қатысуы жөнінде нақты мағлұматтар мен мәліметтер алу деген сөз. Ақпарат ұғымы күнделікті өмірден бастап техникалық салада пайдаланылатын көп мағыналы ұғым. Жалпы алғанда бұл ұғым шектеу, байланыс, бақылау, форма, инструкция, білiм, мағына, құрылым, бейнелеу, сезіну тағы басқа ұғымдармен тығыз байланысты. Көп адам бұл жайлы Білім дәуірі немесе білім қоғамы тудырған Ақпарат дәуірі туралы айта бастады; ақпараттық қоғам, ақпараттық технологиялар, тіпті информатика, ақпарат ғылымы және компьютер ғылымы назарға көп түсуде, ал “ақпарат” сөзі білдіре бастаған мағыналары ұқыпсыз пайдаланылуда. Сонымен, Ақпарат – белгілі бір нәрсе (адам, жануар, зат, құбылыс) туралы таңбалар мен сигналдар түрінде берілетін мағлұматтар. Ақпараттың түпкі заттық мазмұны оның негізгі қасиеттерін – дәлдігі мен толықтығын, бағалығы мен қажеттілігін, анықтылығы мен түсініктілігін ашуға көмектеседі. Ақпарат істің ақиқаттық жағдайын толық ашатын болса, оның дәл болғаны. Дәлдігі жоқ ақпарат оны түсінбеушілікке және соған байла нысты теріс шешім қабылдауға әкеліп соқтыруы мүмкін. Егер ақпарат оны түсінуге және белгілі бір шешім қабылдауға жеткілікті болса, онда оның толық болғаны. Ақпараттың толық болмауы ол жөнінде белгілі бір тұжырымға келуге кедергісін тигізіп, қателікке ұрындыруы мүмкін.
Ақпараттың бағалылығы – оны пайдалана отырып, қандай мәселелер шеше алатынымызға байланысты болады. Өзекті (дер кезінде берілген) ақпарат жұмыс шарттары өзгерген жағдайда өте қажет болады. Егер бағалы, әрі өзекті ақпарат түсініксіз сөздермен жазылса, оның пайдаға аспайтыны өзінен-ақ белгілі.
Ақпарат түрлері: мәтін, сурет, фотобейне, дыбыстық сигналдар, электрлік сигналдары, магниттік жазба және т.б.
Компьютердегі барлық ақпарат тек қана екiлiк санау жүйесінде өңделедi. Екiлiк санау жүйесінің сандарын Бит (Bit) деп айтамыз. 1 Байт (Byte) 8 Биттен тұрады. Ақпараттың негiзгi бiрлiгi Байт болып есептеледi. Байтта тек қана бiр символ сақталады.
1 байт = 8 бит
1000 байт;1 Кбайт (килобайт) = 1024 байт
1 миллион байт;1 Мбайт (мегабайт) = 1024 Кбайт
1 миллиард байт.1 Гбайт (гигабайт)= 1024 Мбайт
III. Пайдаланылған әдебиет
1. Биекенов К., Садырова М. Әлеуметтанудың түсіндірме сөздігі. — Алматы: Сөздік-Словарь, 2007. — 344 бет. ISBN 9965-822-10-7
2. Жоғарыға көтеріліңіз↑ Ермеков Н.Т., Стифутина Н.Ф. Информатика. Жалпы білім беретін мектептің 8-сыныбына арналған оқулық. Алматы: "Мектеп" баспасы, 2004. - 224 б.ISBN 9965-33-206-1
3. Жоғарыға көтеріліңіз↑ Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Ғылымтану. Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын- Павлодар: ҒӨФ «ЭКО», 2006 жыл. - 430 б. ISBN 9965-808-78-3
1. Биекенов К., Садырова М. Әлеуметтанудың түсіндірме сөздігі. — Алматы: Сөздік-Словарь, 2007. — 344 бет. ISBN 9965-822-10-7
2. Жоғарыға көтеріліңіз↑ Ермеков Н.Т., Стифутина Н.Ф. Информатика. Жалпы білім беретін мектептің 8-сыныбына арналған оқулық. Алматы: "Мектеп" баспасы, 2004. - 224 б.ISBN 9965-33-206-1
3. Жоғарыға көтеріліңіз↑ Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Ғылымтану. Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын- Павлодар: ҒӨФ «ЭКО», 2006 жыл. - 430 б. ISBN 9965-808-78-3
Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 11 бет
Таңдаулыға:
Қазақстан Республикасының Ғылым және білім министрлігі Семей қаласының
Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті
СӨЖ
Тексерген: Кайсанов.С.Б
Орындаған: Асетов.Н
Семей 2015 ж
Жоспар
I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім
1. Ақпарат және оны өрнектеу жолары
2. Ақпаратты өлшеу
3. Информатика ұғымы
4. Ақпараттық технологиялар және техника.
5. Есептеу техникасыны даму тарихы.
III. Пайдаланылған әдебиет
1. Биекенов К., Садырова М. Әлеуметтанудың түсіндірме сөздігі. — Алматы:
Сөздік-Словарь, 2007. — 344 бет. ISBN 9965-822-10-7
2. Жоғарыға көтеріліңіз↑ Ермеков Н.Т., Стифутина Н.Ф. Информатика. Жалпы
білім беретін мектептің 8-сыныбына арналған оқулық. Алматы: "Мектеп"
баспасы, 2004. - 224 б.ISBN 9965-33-206-1
3. Жоғарыға көтеріліңіз↑ Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Ғылымтану.
Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын- Павлодар: ҒӨФ
ЭКО, 2006 жыл. - 430 б. ISBN 9965-808-78-3
"Ақпарат” термині латынның INFORMATION - түсіндіру, баяндау, білу
деген сөзінен шыққан. Ақпаратты біз ауызша немесе жазбаша түрде, қимыл не
қозғалыс түрінде бере аламыз. Кез- келген керекті ақпараттың мағынасын
түсініп, оны басқаларға жеткізіп, соның негізінде белгілі бір ой түйеміз.
Жалпы тұрғыдан алғанда, ақпарат – таңбалар мен сигналдар түрінде берілген
әлемнің, заттың бейнесі болып саналады. Ақпарат алу дегеніміз – бізді
қоршаған құбылыстар мен нысандардың өзара байланыстары, құрылымы немесе
олардың бір-біріне қатысуы жөнінде нақты мағлұматтар мен мәліметтер алу
деген сөз. Ақпарат ұғымы күнделікті өмірден бастап техникалық салада
пайдаланылатын көп мағыналы ұғым. Жалпы алғанда бұл ұғым шектеу, байланыс,
бақылау, форма, инструкция, білiм, мағына, құрылым, бейнелеу, сезіну тағы
басқа ұғымдармен тығыз байланысты. Көп адам бұл жайлы Білім дәуірі немесе
білім қоғамы тудырған Ақпарат дәуірі туралы айта бастады; ақпараттық
қоғам, ақпараттық технологиялар, тіпті информатика, ақпарат ғылымы
және компьютер ғылымы назарға көп түсуде, ал “ақпарат” сөзі білдіре
бастаған мағыналары ұқыпсыз пайдаланылуда. Сонымен, Ақпарат – белгілі бір
нәрсе (адам, жануар, зат, құбылыс) туралы таңбалар мен сигналдар түрінде
берілетін мағлұматтар. Ақпараттың түпкі заттық мазмұны оның негізгі
қасиеттерін – дәлдігі мен толықтығын, бағалығы мен қажеттілігін, анықтылығы
мен түсініктілігін ашуға көмектеседі. Ақпарат істің ақиқаттық жағдайын
толық ашатын болса, оның дәл болғаны. Дәлдігі жоқ ақпарат оны
түсінбеушілікке және соған байла нысты теріс шешім қабылдауға әкеліп
соқтыруы мүмкін. Егер ақпарат оны түсінуге және белгілі бір шешім
қабылдауға жеткілікті болса, онда оның толық болғаны. Ақпараттың толық
болмауы ол жөнінде белгілі бір тұжырымға келуге кедергісін тигізіп,
қателікке ұрындыруы мүмкін.
Ақпараттың бағалылығы – оны пайдалана отырып, қандай мәселелер шеше
алатынымызға байланысты болады. Өзекті (дер кезінде берілген) ақпарат жұмыс
шарттары өзгерген жағдайда өте қажет болады. Егер бағалы, әрі өзекті
ақпарат түсініксіз сөздермен жазылса, оның пайдаға аспайтыны өзінен-ақ
белгілі.
Ақпарат түрлері: мәтін, сурет, фотобейне, дыбыстық сигналдар, электрлік
сигналдары, магниттік жазба және т.б.
Компьютердегі барлық ақпарат тек қана екiлiк санау жүйесінде өңделедi.
Екiлiк санау жүйесінің сандарын Бит (Bit) деп айтамыз. 1 Байт (Byte) 8
Биттен тұрады. Ақпараттың негiзгi бiрлiгi Байт болып есептеледi. Байтта тек
қана бiр символ сақталады.
1 байт = 8 бит
1000 байт;(1 Кбайт (килобайт) = 1024 байт
1 миллион байт;(1 Мбайт (мегабайт) = 1024 Кбайт
1 миллиард байт.(1 Гбайт (гигабайт)= 1024 Мбайт
Мысалы, 7 сыныптың информатика оқулығы 240 беттен тұрады, ал әр бетте 38
қатар, әр қатарда 68 символдан бар. Оқулықта ешқандай да сурет жоқ, тек
қана мәтіннен тұрады деп есептесек, онда 240*38*68=620 160 символ немесе
620 160 байт, яғни 620 Кбайт ақпараттық мәлімет бар.
Ақпараттың өлшем бірліктері арқылы әрбір ақпараттың бірлік уақытта таратылу
жылдамдығын анықтауға болады. Ақпараттың таратылу жылдамдығы бірліктерде
былай анықталады: битс, байтс, килобайтс және т.б. Мысалы, телефон
желісі арқылы таратылатын ақпарат жылдамдығы 4 Кбайтс-ке тең, ал адам
баласының мәтін оқу жылдамдығы 38 байтс, сөйлеу жылдамдығы шамамен 16
байтс-ке тең.
Ақпаратты өлшеу. Күнделікті тұрмыста адам үшін ақпарат дегеніміз - бұл бір
нәрселер жөнінде хабарлау және мағлуматтар беру. Ал кез келген хабар,
деректер үшін ақпарат бола ма? Мысалдар келтірейік: 1-мысал. Сенің досың:
"Күндіз - жарық, ал түнде - қараңғы" десе, бұл хабар сені тек таңғалдырар
еді, себебі ол белгілі нәрсе. Демек адам хабардан ақпарат алу үшін ол жаңа,
яғни белгісіз болуы керек. 2-мысал. "Каузалды схема - әлеуметтік қабылдауда
талдау, себептілік принциптерін белгілеу үшін қолданылатын ұғым". Бұл
"Каузалды схема" ұғымының анықтамасы әлеуметтік психологиядан алынған. Біз
бұл анықтаманы бірінші рет кездестірсек те, ол біз үшін ақпрат емес,
өйткені біз әлеуметтік психология ғылымымен таныс емеспіз әрі оның
терминдерін түсінбейміз. Демек хабар бізге ақпарат беру үшін, ол түсінікті
болуы, яғни біз оны толық қабылдау үшін, алдымен сол салада сәйкес
біліміміз болуы керек. Әрбір адам үшін берілген хабардың мәні әр түрлі
болуы мүмкін (жаңалығы, пайдалылығы, т.с.с. ) және сонымен байланысты
ақпарат болуы да, болмауы да мүмкін. Ал техникалық көзқарас бойынша әрбір
хабар ақпарат болып табылады. Сонымен ақпарат алу дегеніміз бізге түсінікті
жаңа мәлімет беруді, яғни білімді толықтыруды білдіреді. Мысалы, ақпарат
тек нұсқаулар мен фактілер ғана емес, ол біздің көңіл күйімізге әсер ете
алады: қуанышқа бөлейді, толғандырады, мұңайтады. Сөйлесу барысында алынған
мағлуматтардың жалпы көлемінің жартысынан көбі әңгімелесушінің дауыс
ырғағына, оның бет-әлпетінің құбылуына, қолының қимыл-қозғалысына, яғни
сөйлесудің жалпы жағдайына байланысты бағаланады. Ең күрделі мәселе
ақпаратты саны жағынан бағалау, яғни өлшеу мәселесі. Мысалы, ғылыми
жаңалықтардағы, жаңа музыкалық стильдегі, қоғамдық даму теориясындағы
ақпараттар көлемін бағалау өте қиын. Ақпаратты техникалық жағынан өлшеуге
болады. Техникада мамандарға хабар жіберу жүйесі арқылы ақпараттың қанша
мөлшері өтетінін, алдыңғы ақпарат жадта қанша орын алып тұрғанын, келесі
ақпаратқа қанша орын керек юолатынын анықтап отыру керек. Сондықтан
техникада жіберілетін хабардың мағынасына қарамай, адамның ақпаратты
бағалауын ескермей, өздерінің ақпаратты сандық бағалауын енгізеді. Технкада
сақталатын, өнделетін немесе жіберілетін таңбалар, символдар тізбегі
ақпарат деп саналды. Бұл ретте берілетін ақпараттың көлемі нақты хабардағы
символдар санын санау арқылы анықталады. Демек, хбардың ақпаратты көлемі
деп - хабардың ұзындығын, яғни хабарды жазу үшін пайдаланылған символдар
санын айтады. Есептеуіш техникда кез-келген хабардың жазылуы екілік
алфавитте жасалатыны бізге мәлім. Ендеше сақталатын, берілетін ақпарат
көлемі ондағы екілік белгілер санына тең. Осылай қарастырғанда хабардың ең
кіші өлшемі бір екілік разрядқа немесе битке тең болады. Ақпаратты өлшеу
бірлігі 1 битке тең. Одан қолайлырақ өлшем бірлігі - сегіз екілік разрядтың
жиынтығы - 1 байт, ол символдарды кодтауда жиі қолднылады. Бір байт 8 битке
тең. Ыңғайлы болу үшін биттер және байттармен қатар ақпарат көлемін
өлшеудің аса үлкен бірліктері енгізілген: 1 Кбайт (килобайт) = 1024 байт =
1000 байт 1 Мбайт (мегабайт) = 1024 Кбайт = 1 миллион байт 1 Гбайт
(гигабайт) = 1024 Мбайт = 1 миллиард байт Мысалы, кітапта 190-ға жуық бет
бар, бір бетте шамамен 38 жол, ал бір жолда 68 символ бар делік. Кітапта
суреттер жоқ және ол тек мәтінмен толтырылған деп есептесек, онда кітапта
190*38*68 = 490 960 символ болғаны, басқаша айтқанда, оқулықтың ақпараттық
көлемі 490 960 байтқа немесе = 500 Кбайтқа тең. Ақпаратты өлшеу бірлігі
белгілі болғаннан кейін, ол қандай жылдамдықпен берітеліндігін,яғни уақыт
бірлігінде ақпараттың қандай көлемі берілетіндігін анықтауға болады.
Ақпаратты жіберу жылдамдығы битс, байтс, килобайтс және т.б.
бірліктермен өлшенеді. Мысалы, телефон сымы арқылы жіберілетін ақпарт
жылдамдығы шамамен 4 Кбайтс, адамның мәтінді оқу жылдамдығы шамамен 38
байтс, ал сөйлеу жылдамдығы 16 батйс жуық болады. Хабарламаның ақпараттық
көлемі хабарламадағы символдар санына тең. Символдарды сегіз разрядтық
екілік сандармен, яғни байттармен ұсыну қабылданған. Көлемі жүз мегабайт
болатын жадқа: - 50 000 беттік мәтінді; -150 түрлі түсті слайдтарды; -1,5
сағаттық сөздік аудиожазбаны; -10 минуттық стереомузыкалық үзіндіні; -15
секундтық фильмді орналастыруға болады.
Информатика – есептеу техникасы құралдарының көмегімен ақпаратты
қабылдау, құру, сақтау, түрлендіру, өңдеу және жеткізу тәсілдерін жүйеге
келтіретін техникалық ғылыми пән. Яғни, Информатика – ақпараттық
процесстерді зерттейтін ғылым.
Ақпараттық процесстерді өңдейтін негізгі құрал – компьютер. Ақпаратты
автоматты өңдеу – бұл арнайы түзілген программа бойынша адамзат баласының
қатысуынсыз негізгі мәліметтерді енгізгеннен кейін қандай да бір нәтижеге
жеткенге дейінгі ақпараттың өңделуі.
Негізгі мәліметтер құрамы мыналардан тұрады:
Мәтіндік ақпарат – оқулықтағы мәлімет, дәптердегі шығарма, ауа райы, радио
арқылы таратылған мәлімет және т.б.;
Сандық ақпарат – көбейту кестесі, арифметикалық мысал, хоккей ойынының
есебі және т.б.;
Графикалық ақпарат – суреттер, схемалар, сызулар, фотосуреттер және т.б.;
Музыкалық (дыбыстық) ақпарат – дыбыс, музыка;
Бейнеақпарат – түрлі-түсті графика, дыбыс, көркем фильмдер, екі өлшемді, үш
өлшемді қозғалмалы объектілер.
Информатика пәніннің негізгі мәселесі – есептеу техникасының аппараттық
және программалық құралдарымен жұмыс істеу тәсілдерін жүйелеу. Ақпарат
технологиясы (ағылш. information technology, қысқ. IT) — объектінің,
процестің немесе құбылыстың күйі туралы жаңа ақпарат алу үшін мәліметтерді
жинау, өңдеу, жеткізу тәсілдері мен құралдарының жиынтығын пайдаланатын
процесс.
Ақпарат технологиясы дегеніміз компьютерді және телекоммуникациялық
жабдықтарды деректерді сақтау, шығару, тасымалдау және өзгертуге арналған
технология.[1]
Ақпарат технологиясы — ақпаратты өңдеу үшін
пайдаланылатын технологиялық элемен ттердің, құрылғылардың немесе әдістердің
жиынтығы. Ақпараттық технология (немесе көпшілікке IT атымен танымал ұғым)
— қазіргі компьютерлік технология негізінде ақпаратты жинау, сақтау, өндеу
және тасымалдау істерін қамтамасыз ететін математикалық және кибернетикалық
тәсілдер мен қазіргі техникалық құралдар жиыны.
Бұл термин ақпарат және технология деген екі ұғыммен байланысты.Технология
(грек тілінен аударғанда ) өнер, шеберлік, ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті
СӨЖ
Тексерген: Кайсанов.С.Б
Орындаған: Асетов.Н
Семей 2015 ж
Жоспар
I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім
1. Ақпарат және оны өрнектеу жолары
2. Ақпаратты өлшеу
3. Информатика ұғымы
4. Ақпараттық технологиялар және техника.
5. Есептеу техникасыны даму тарихы.
III. Пайдаланылған әдебиет
1. Биекенов К., Садырова М. Әлеуметтанудың түсіндірме сөздігі. — Алматы:
Сөздік-Словарь, 2007. — 344 бет. ISBN 9965-822-10-7
2. Жоғарыға көтеріліңіз↑ Ермеков Н.Т., Стифутина Н.Ф. Информатика. Жалпы
білім беретін мектептің 8-сыныбына арналған оқулық. Алматы: "Мектеп"
баспасы, 2004. - 224 б.ISBN 9965-33-206-1
3. Жоғарыға көтеріліңіз↑ Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Ғылымтану.
Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын- Павлодар: ҒӨФ
ЭКО, 2006 жыл. - 430 б. ISBN 9965-808-78-3
"Ақпарат” термині латынның INFORMATION - түсіндіру, баяндау, білу
деген сөзінен шыққан. Ақпаратты біз ауызша немесе жазбаша түрде, қимыл не
қозғалыс түрінде бере аламыз. Кез- келген керекті ақпараттың мағынасын
түсініп, оны басқаларға жеткізіп, соның негізінде белгілі бір ой түйеміз.
Жалпы тұрғыдан алғанда, ақпарат – таңбалар мен сигналдар түрінде берілген
әлемнің, заттың бейнесі болып саналады. Ақпарат алу дегеніміз – бізді
қоршаған құбылыстар мен нысандардың өзара байланыстары, құрылымы немесе
олардың бір-біріне қатысуы жөнінде нақты мағлұматтар мен мәліметтер алу
деген сөз. Ақпарат ұғымы күнделікті өмірден бастап техникалық салада
пайдаланылатын көп мағыналы ұғым. Жалпы алғанда бұл ұғым шектеу, байланыс,
бақылау, форма, инструкция, білiм, мағына, құрылым, бейнелеу, сезіну тағы
басқа ұғымдармен тығыз байланысты. Көп адам бұл жайлы Білім дәуірі немесе
білім қоғамы тудырған Ақпарат дәуірі туралы айта бастады; ақпараттық
қоғам, ақпараттық технологиялар, тіпті информатика, ақпарат ғылымы
және компьютер ғылымы назарға көп түсуде, ал “ақпарат” сөзі білдіре
бастаған мағыналары ұқыпсыз пайдаланылуда. Сонымен, Ақпарат – белгілі бір
нәрсе (адам, жануар, зат, құбылыс) туралы таңбалар мен сигналдар түрінде
берілетін мағлұматтар. Ақпараттың түпкі заттық мазмұны оның негізгі
қасиеттерін – дәлдігі мен толықтығын, бағалығы мен қажеттілігін, анықтылығы
мен түсініктілігін ашуға көмектеседі. Ақпарат істің ақиқаттық жағдайын
толық ашатын болса, оның дәл болғаны. Дәлдігі жоқ ақпарат оны
түсінбеушілікке және соған байла нысты теріс шешім қабылдауға әкеліп
соқтыруы мүмкін. Егер ақпарат оны түсінуге және белгілі бір шешім
қабылдауға жеткілікті болса, онда оның толық болғаны. Ақпараттың толық
болмауы ол жөнінде белгілі бір тұжырымға келуге кедергісін тигізіп,
қателікке ұрындыруы мүмкін.
Ақпараттың бағалылығы – оны пайдалана отырып, қандай мәселелер шеше
алатынымызға байланысты болады. Өзекті (дер кезінде берілген) ақпарат жұмыс
шарттары өзгерген жағдайда өте қажет болады. Егер бағалы, әрі өзекті
ақпарат түсініксіз сөздермен жазылса, оның пайдаға аспайтыны өзінен-ақ
белгілі.
Ақпарат түрлері: мәтін, сурет, фотобейне, дыбыстық сигналдар, электрлік
сигналдары, магниттік жазба және т.б.
Компьютердегі барлық ақпарат тек қана екiлiк санау жүйесінде өңделедi.
Екiлiк санау жүйесінің сандарын Бит (Bit) деп айтамыз. 1 Байт (Byte) 8
Биттен тұрады. Ақпараттың негiзгi бiрлiгi Байт болып есептеледi. Байтта тек
қана бiр символ сақталады.
1 байт = 8 бит
1000 байт;(1 Кбайт (килобайт) = 1024 байт
1 миллион байт;(1 Мбайт (мегабайт) = 1024 Кбайт
1 миллиард байт.(1 Гбайт (гигабайт)= 1024 Мбайт
Мысалы, 7 сыныптың информатика оқулығы 240 беттен тұрады, ал әр бетте 38
қатар, әр қатарда 68 символдан бар. Оқулықта ешқандай да сурет жоқ, тек
қана мәтіннен тұрады деп есептесек, онда 240*38*68=620 160 символ немесе
620 160 байт, яғни 620 Кбайт ақпараттық мәлімет бар.
Ақпараттың өлшем бірліктері арқылы әрбір ақпараттың бірлік уақытта таратылу
жылдамдығын анықтауға болады. Ақпараттың таратылу жылдамдығы бірліктерде
былай анықталады: битс, байтс, килобайтс және т.б. Мысалы, телефон
желісі арқылы таратылатын ақпарат жылдамдығы 4 Кбайтс-ке тең, ал адам
баласының мәтін оқу жылдамдығы 38 байтс, сөйлеу жылдамдығы шамамен 16
байтс-ке тең.
Ақпаратты өлшеу. Күнделікті тұрмыста адам үшін ақпарат дегеніміз - бұл бір
нәрселер жөнінде хабарлау және мағлуматтар беру. Ал кез келген хабар,
деректер үшін ақпарат бола ма? Мысалдар келтірейік: 1-мысал. Сенің досың:
"Күндіз - жарық, ал түнде - қараңғы" десе, бұл хабар сені тек таңғалдырар
еді, себебі ол белгілі нәрсе. Демек адам хабардан ақпарат алу үшін ол жаңа,
яғни белгісіз болуы керек. 2-мысал. "Каузалды схема - әлеуметтік қабылдауда
талдау, себептілік принциптерін белгілеу үшін қолданылатын ұғым". Бұл
"Каузалды схема" ұғымының анықтамасы әлеуметтік психологиядан алынған. Біз
бұл анықтаманы бірінші рет кездестірсек те, ол біз үшін ақпрат емес,
өйткені біз әлеуметтік психология ғылымымен таныс емеспіз әрі оның
терминдерін түсінбейміз. Демек хабар бізге ақпарат беру үшін, ол түсінікті
болуы, яғни біз оны толық қабылдау үшін, алдымен сол салада сәйкес
біліміміз болуы керек. Әрбір адам үшін берілген хабардың мәні әр түрлі
болуы мүмкін (жаңалығы, пайдалылығы, т.с.с. ) және сонымен байланысты
ақпарат болуы да, болмауы да мүмкін. Ал техникалық көзқарас бойынша әрбір
хабар ақпарат болып табылады. Сонымен ақпарат алу дегеніміз бізге түсінікті
жаңа мәлімет беруді, яғни білімді толықтыруды білдіреді. Мысалы, ақпарат
тек нұсқаулар мен фактілер ғана емес, ол біздің көңіл күйімізге әсер ете
алады: қуанышқа бөлейді, толғандырады, мұңайтады. Сөйлесу барысында алынған
мағлуматтардың жалпы көлемінің жартысынан көбі әңгімелесушінің дауыс
ырғағына, оның бет-әлпетінің құбылуына, қолының қимыл-қозғалысына, яғни
сөйлесудің жалпы жағдайына байланысты бағаланады. Ең күрделі мәселе
ақпаратты саны жағынан бағалау, яғни өлшеу мәселесі. Мысалы, ғылыми
жаңалықтардағы, жаңа музыкалық стильдегі, қоғамдық даму теориясындағы
ақпараттар көлемін бағалау өте қиын. Ақпаратты техникалық жағынан өлшеуге
болады. Техникада мамандарға хабар жіберу жүйесі арқылы ақпараттың қанша
мөлшері өтетінін, алдыңғы ақпарат жадта қанша орын алып тұрғанын, келесі
ақпаратқа қанша орын керек юолатынын анықтап отыру керек. Сондықтан
техникада жіберілетін хабардың мағынасына қарамай, адамның ақпаратты
бағалауын ескермей, өздерінің ақпаратты сандық бағалауын енгізеді. Технкада
сақталатын, өнделетін немесе жіберілетін таңбалар, символдар тізбегі
ақпарат деп саналды. Бұл ретте берілетін ақпараттың көлемі нақты хабардағы
символдар санын санау арқылы анықталады. Демек, хбардың ақпаратты көлемі
деп - хабардың ұзындығын, яғни хабарды жазу үшін пайдаланылған символдар
санын айтады. Есептеуіш техникда кез-келген хабардың жазылуы екілік
алфавитте жасалатыны бізге мәлім. Ендеше сақталатын, берілетін ақпарат
көлемі ондағы екілік белгілер санына тең. Осылай қарастырғанда хабардың ең
кіші өлшемі бір екілік разрядқа немесе битке тең болады. Ақпаратты өлшеу
бірлігі 1 битке тең. Одан қолайлырақ өлшем бірлігі - сегіз екілік разрядтың
жиынтығы - 1 байт, ол символдарды кодтауда жиі қолднылады. Бір байт 8 битке
тең. Ыңғайлы болу үшін биттер және байттармен қатар ақпарат көлемін
өлшеудің аса үлкен бірліктері енгізілген: 1 Кбайт (килобайт) = 1024 байт =
1000 байт 1 Мбайт (мегабайт) = 1024 Кбайт = 1 миллион байт 1 Гбайт
(гигабайт) = 1024 Мбайт = 1 миллиард байт Мысалы, кітапта 190-ға жуық бет
бар, бір бетте шамамен 38 жол, ал бір жолда 68 символ бар делік. Кітапта
суреттер жоқ және ол тек мәтінмен толтырылған деп есептесек, онда кітапта
190*38*68 = 490 960 символ болғаны, басқаша айтқанда, оқулықтың ақпараттық
көлемі 490 960 байтқа немесе = 500 Кбайтқа тең. Ақпаратты өлшеу бірлігі
белгілі болғаннан кейін, ол қандай жылдамдықпен берітеліндігін,яғни уақыт
бірлігінде ақпараттың қандай көлемі берілетіндігін анықтауға болады.
Ақпаратты жіберу жылдамдығы битс, байтс, килобайтс және т.б.
бірліктермен өлшенеді. Мысалы, телефон сымы арқылы жіберілетін ақпарт
жылдамдығы шамамен 4 Кбайтс, адамның мәтінді оқу жылдамдығы шамамен 38
байтс, ал сөйлеу жылдамдығы 16 батйс жуық болады. Хабарламаның ақпараттық
көлемі хабарламадағы символдар санына тең. Символдарды сегіз разрядтық
екілік сандармен, яғни байттармен ұсыну қабылданған. Көлемі жүз мегабайт
болатын жадқа: - 50 000 беттік мәтінді; -150 түрлі түсті слайдтарды; -1,5
сағаттық сөздік аудиожазбаны; -10 минуттық стереомузыкалық үзіндіні; -15
секундтық фильмді орналастыруға болады.
Информатика – есептеу техникасы құралдарының көмегімен ақпаратты
қабылдау, құру, сақтау, түрлендіру, өңдеу және жеткізу тәсілдерін жүйеге
келтіретін техникалық ғылыми пән. Яғни, Информатика – ақпараттық
процесстерді зерттейтін ғылым.
Ақпараттық процесстерді өңдейтін негізгі құрал – компьютер. Ақпаратты
автоматты өңдеу – бұл арнайы түзілген программа бойынша адамзат баласының
қатысуынсыз негізгі мәліметтерді енгізгеннен кейін қандай да бір нәтижеге
жеткенге дейінгі ақпараттың өңделуі.
Негізгі мәліметтер құрамы мыналардан тұрады:
Мәтіндік ақпарат – оқулықтағы мәлімет, дәптердегі шығарма, ауа райы, радио
арқылы таратылған мәлімет және т.б.;
Сандық ақпарат – көбейту кестесі, арифметикалық мысал, хоккей ойынының
есебі және т.б.;
Графикалық ақпарат – суреттер, схемалар, сызулар, фотосуреттер және т.б.;
Музыкалық (дыбыстық) ақпарат – дыбыс, музыка;
Бейнеақпарат – түрлі-түсті графика, дыбыс, көркем фильмдер, екі өлшемді, үш
өлшемді қозғалмалы объектілер.
Информатика пәніннің негізгі мәселесі – есептеу техникасының аппараттық
және программалық құралдарымен жұмыс істеу тәсілдерін жүйелеу. Ақпарат
технологиясы (ағылш. information technology, қысқ. IT) — объектінің,
процестің немесе құбылыстың күйі туралы жаңа ақпарат алу үшін мәліметтерді
жинау, өңдеу, жеткізу тәсілдері мен құралдарының жиынтығын пайдаланатын
процесс.
Ақпарат технологиясы дегеніміз компьютерді және телекоммуникациялық
жабдықтарды деректерді сақтау, шығару, тасымалдау және өзгертуге арналған
технология.[1]
Ақпарат технологиясы — ақпаратты өңдеу үшін
пайдаланылатын технологиялық элемен ттердің, құрылғылардың немесе әдістердің
жиынтығы. Ақпараттық технология (немесе көпшілікке IT атымен танымал ұғым)
— қазіргі компьютерлік технология негізінде ақпаратты жинау, сақтау, өндеу
және тасымалдау істерін қамтамасыз ететін математикалық және кибернетикалық
тәсілдер мен қазіргі техникалық құралдар жиыны.
Бұл термин ақпарат және технология деген екі ұғыммен байланысты.Технология
(грек тілінен аударғанда ) өнер, шеберлік, ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz