ҚР тұтынушылар құқығының қорғаудың құқықтық аспектілері

I.Кіріспе
II.Негізгі бөлім
2.1 ҚР тұтынушылар құқықтарын қорғаудағы рөлі
2.2 ҚР тұтынушылар құқықтарын қорғау
III.Қорытынды
IV.Пайдаланған әдебиет

Тұтынушылар құқығын қорғау – тұтынушылардың тиісті сападағы, өмірі мен денсаулығына қауіпсіз тауарларды (орындалатын жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) сатып алу; тауарлар мен олардың дайындаушылары туралы ақпарат алу; тұтынушыларды ағарту; олардың мүдделерін мемл. және қоғамдық тұрғыда қорғау; тұтынушылардың қоғамдық ұйымдарға бірігу құқықтарын жүзеге асырудың мемлекет белгілеген тетігі.
Тұтынушылардың құқықтарын қорғайтын нормативтік құқықтық актілер құқық саласының әр қилы саласымен байланысты. Дегенмен нормативтік құқықтық актілер Конституциядан бастау алады.
Қазіргі таңда еліміздің Кеден одағына кіріп, одан әрі Дүниежүзілік сауда ұйымына кіруге талпыныс жасап жатқан уақытта тұтынушылардың құқығын қорғау маңызды мәселе болары сөзсіз. Бұл тұрғыда тұтынушылардың құқықтарын қорғайтын нормалар мен ұйымдардың қызметі мен ауқымын дамытпай тұтынушылардың құқықтарын қорғау мүмкін емес. Тұтынушылардың құқықтарын қорғайтын нормативтік құқықтық актілер құқық саласының әр қилы саласымен байланысты. Дегенмен нормативтік құқықтық актілер Конституциядан бастау алады. Себебі, Конституцияның өзінде, біздің еліміздің ең қымбат қазынасы — адам және адамның өмiрi, құқықтары мен бостандықтары болып табылады деп көрсетілген. Сонымен бірге Конституцияда әркімнің тынығу, денсаулығын, тұрғын үйін заңсыз қол сұғушылықтан қорғау, білім алу және өзге де құқықтары бекітілген. Бұл құқықтарға кепілдік беріледі, өйткені қолданыстағы заңнамада тұтынушының өмірінің қауіпсіздігін, қоршаған ортаны қорғауды қамтамасыз ететін тауарларға, жұмыстар мен қызметтерге қойылатын талаптар жүйесі, мемлекетік білім беру және денсаулық сақтау жүйесі, сонымен бірге тауарларды, жұмыс пен қызметтерді бақылау және қадағалау бекітілген. Ал тұтынушылардың құқықтарының бұзылуынан әкімшілік және қылмыстық құқықтық нормалар қорғайды.
Тұтынушыға қатысты қатынастарды реттеуде азаматтық заң шығармашылығы, атап айтқанда Азаматтық кодекс нормалары басты роль атқарады. Азаматтық кодекстің жалпы бөлімінде азаматтардың және ұйымдардың азаматтық айналымға қатысуының құқықтық негіздері, азаматтық-құқықтық шарттарды жасаудың негізгі талаптары анықталады.
Негізінен, тұтынушылардың құқықтарын қорғауға бағытталған заңнаманың құрамына Азаматтық кодекстен басқа әртүрлі дәрежедегі нормативтік құқықтық актілер енеді. Оларға 2010-жылғы 4-мамырда қабылданған «Тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы» Заң, Әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы кодекс, әрі өзге де заң актілері мен заңға тәуелді актілер жатады.
Алайда тұтынушылардың құқықтарын қорғау саласындағы ұлттық нормативтік базаның көлемі ауқымды болғанымен, олар әлі толығымен қалыптасып біткен жоқ, әрі қоғамдық қатынастар бір жерде тоқтап тұрмай өмір талабына сай үнемі дамып және өзгеріп отыратындықтан, нормативтік базаны да үнемі жетілдіріп отыру қажет.
Заң шығармашылығында, тұтынушылық қатынастарды реттейтін нормативтік актілердің екі тобын бөліп қарастыруға болады.

1.Баққұлов С. Құқық негіздері. Оқулық. Алматы :2004. – 248 б.
2.Қазақстан мемлекеті мен құқығының негіздері: Хрестоматия / Құрастырған Ғ.Сапарғалиев – Алматы: Атамұра, 1996 ж 225бет.