Ұйымдағы дағдарыстардың пайда болуы және қауіптілігі. Антикризистік басқарудың рөлі және функциялары

КІРІСПЕ
НЕГІЗГІ БӨЛІМ
1) Ұйымдағы дағдарыстардың пайда болуы және қауіптілігі
2) Антикризистік басқарудың рөлі және функциялары
3) Антикризистік менеджменттің жүйесі
ҚОРТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

Ұйымның жұмыстық ортада өмір сүруі, қимылдылығымен, бірқалыпты еместілігімен және болжамсыздығымен сипатталады. Сол себептен, ұйымның өмір сүру және дамуының ең басты шарты ол – қоршаған ортаға бейімделу және сол ортадағы өзгерістерге қалыптасуы болып саналады.

Ұйым неғұрлым күрделірек және сыртқы орта неғұрлым жылдамдырақ болса, сол себепті қарым – қатынасы мен тәуелділігі күрделірек және басқаруы қимылды және икемді болуы тиіс. Антикризистік басқарудың осындай шарттарда қалыптасуы менеджердің ұйымдық процестерді қажетті тұрақтылықпен қамтамасыз етуі елеулі орын алады.

Кез – келген ұйымның өмір сүруі мен дамуында қарама – қайшылықтардың туындауы мен оларды шешуімен және қандай да бір ішкі және сыртқы күрестерімен сипатталынады. Кейбір кезде қарама – қайшылықтар соншалықты өткір, қарама- қарсы бағыттарында, мақсаттарында қызығушылық және екі немесе одан да көп адамдардың көз - қарастарында қақтығыс соқтығысына әкелуі мүмкін. Бұндай жағдайларда, қақтығыс – қарсы күрес, қорғанушылық болып сипатталады немесе сондай бейнеде болады. Сондықтан да, мұндай жағдайларды дер кезінде тоқтату және мүмкіндігінше алыстату қажет, себебі мұндай жағдай кәсіпорын тұрақтылығы үшін өте қауіпті. Алайда, қақтығыс болуының басқа да көз – қарасы бар, соған байланысты қақтығыстың даму процесінің қарым – қатынасы бола алады. Бұл көз – қарасқа сүйенетіндер тартысты ұстап тұру оның дамуына қарағанда әлдеқайда жаман және күрделі деп ойлайды, ал тартыстың өзі кәсіпорын дамуында бірқатар артықшылықтарғы ие.

Осылайша, мамандар ұйымды басқаруда кейбір кезде қақтығыстардың тиімділігін мойындайды, яғни қақтығыстар болуы мүмкін ғана емес, сонымен қатар қажетті, себебі, әртүрлі көз – қарастарды естуге, көптеген мәселелерді және оларды шешу нұсқаларын, тағы басқаны көруге көмек береді. Мәселен, бірге еңбек етуде емес, яғни басшы мен жұмысшылар арасындағы өз көз – қарастарын айту және тиімді шешім қабылдау мүмкіндігінде. Мұндай тұжырымдамалардың соқтығысы дау – жанжал болып табылады, бірақ ол қиратушы емес (деструктивті) керісінше орнықтырушы (конструктивті) болып келеді.

Дау – жанжалдың конструктивті және деструктивті түрлерін дәл анықтау қиындық туғызады. Ол позитив және негатив функцияларын атқаруы мүмкін, сонымен қатар ол теріс және оң жағдай салдарымен байланысты, басшылықтың дау – жанжалға қаншалықты зейін салып көңіл бөлеуі және оларды қаншалықты іскерлікпен басқаруында.

1. Қазақстан Республикасының Индустриялық-инновациялық дамуының 2004-2015 жылдарға арналған стратегиясы туралы Қазақстан Республикасы Президентінің 2004 ж. 17 мамырдағы N 1096 Жарлығы. Астана,2004.
2. Антикризисное управление подред. Э.М. Короткова - Инфра - М, 2001.
3. Антикризисный менеджмент под ред. А. Г. Грязновой - М.: Экмос 1999.
4. Нурмуханова Л.К. Природа кризисных явлений в рыночной экономике // Мысль. - 2004. -№ 3. - с. 52-60.
5. Нурмуханова Л.К. Концептуальные подходы к организаций антикризис-ного управления // Саясат. - 2004. - № 3-4. - с. 102-107
6. Мухамбетов Т. И., Нукушев А. Г. Банкротство и антикриэисное управ-ление предприятием Учебник: Алматы, 2000.
7. Е. В. Новоселов, В. И. Харламов Введение в специальность «Антикри-зисное управление» «Дело» М. 2001.
8. Н. В. Родионова Антикризисный менеджмент Уч. пособие ЮНИТИ М: 2000.
9. Питер Дойль Менеджмент стратегия и тактика. Питер: С-Петербург, Москва, Минск 1999.
10. 9. Шумпетер Й. Теория Экономического развития. М.: Прогресс, 1982.
Ю.Буайе Робер. Теория регуляции: Критический анализ: Пер. с фр. М.:РГГУ, 1997.
11. Стратегия и тактика антикризисного управления: Учебник. / Под ред. С.Г.Беляева, В.И.Кошкина. М.: ЮНИТИ, 1996.

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 14 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ
НЕГІЗГІ БӨЛІМ
1) Ұйымдағы дағдарыстардың пайда болуы және қауіптілігі
2) Антикризистік басқарудың рөлі және функциялары
3) Антикризистік менеджменттің жүйесі
ҚОРТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

КІРІСПЕ
Ұйымның жұмыстық ортада өмір сүруі, қимылдылығымен, бірқалыпты еместілігімен және болжамсыздығымен сипатталады. Сол себептен, ұйымның өмір сүру және дамуының ең басты шарты ол - қоршаған ортаға бейімделу және сол ортадағы өзгерістерге қалыптасуы болып саналады.

Ұйым неғұрлым күрделірек және сыртқы орта неғұрлым жылдамдырақ болса, сол себепті қарым - қатынасы мен тәуелділігі күрделірек және басқаруы қимылды және икемді болуы тиіс. Антикризистік басқарудың осындай шарттарда қалыптасуы менеджердің ұйымдық процестерді қажетті тұрақтылықпен қамтамасыз етуі елеулі орын алады.

Кез - келген ұйымның өмір сүруі мен дамуында қарама - қайшылықтардың туындауы мен оларды шешуімен және қандай да бір ішкі және сыртқы күрестерімен сипатталынады. Кейбір кезде қарама - қайшылықтар соншалықты өткір, қарама- қарсы бағыттарында, мақсаттарында қызығушылық және екі немесе одан да көп адамдардың көз - қарастарында қақтығыс соқтығысына әкелуі мүмкін. Бұндай жағдайларда, қақтығыс - қарсы күрес, қорғанушылық болып сипатталады немесе сондай бейнеде болады. Сондықтан да, мұндай жағдайларды дер кезінде тоқтату және мүмкіндігінше алыстату қажет, себебі мұндай жағдай кәсіпорын тұрақтылығы үшін өте қауіпті. Алайда, қақтығыс болуының басқа да көз - қарасы бар, соған байланысты қақтығыстың даму процесінің қарым - қатынасы бола алады. Бұл көз - қарасқа сүйенетіндер тартысты ұстап тұру оның дамуына қарағанда әлдеқайда жаман және күрделі деп ойлайды, ал тартыстың өзі кәсіпорын дамуында бірқатар артықшылықтарғы ие.

Осылайша, мамандар ұйымды басқаруда кейбір кезде қақтығыстардың тиімділігін мойындайды, яғни қақтығыстар болуы мүмкін ғана емес, сонымен қатар қажетті, себебі, әртүрлі көз - қарастарды естуге, көптеген мәселелерді және оларды шешу нұсқаларын, тағы басқаны көруге көмек береді. Мәселен, бірге еңбек етуде емес, яғни басшы мен жұмысшылар арасындағы өз көз - қарастарын айту және тиімді шешім қабылдау мүмкіндігінде. Мұндай тұжырымдамалардың соқтығысы дау - жанжал болып табылады, бірақ ол қиратушы емес (деструктивті) керісінше орнықтырушы (конструктивті) болып келеді.

Дау - жанжалдың конструктивті және деструктивті түрлерін дәл анықтау қиындық туғызады. Ол позитив және негатив функцияларын атқаруы мүмкін, сонымен қатар ол теріс және оң жағдай салдарымен байланысты, басшылықтың дау - жанжалға қаншалықты зейін салып көңіл бөлеуі және оларды қаншалықты іскерлікпен басқаруында.

Ұйымдағы дағдарыстардың пайда болуы және қауіптілігі
Қазіргі заманғы әдебиетте менеджмент бойынша ұйым түсінігі қоғамдық еңбектің жалпы бөліну жүйесіндегі жеке құрылымдық бөлім ретінде қарастырылады. Мұндай бөлінудің критерийлері болып экономикалық тәуелсіздік, ұйымдық тұтастық, басқару жүйесінің болуы, жұмыстың жалпы нәтижесі табылады.
Жеке ұйымның қызметінде дағдарыстардың пайда болуы мүмкін бе? Қазіргі заманғы басқарудың проблематикасындағы өте маңызды мәселе болып табылады.
Дағдарыстық дамуға әсер ететін факторлардың жиынтығы - сыртқы және ішкі, жалпы және арнайы факторлар ретінде көрсетуге болады.
Ұйымда дағдарыстардың пайда болу себептері әр түрлі болуы мүмкін. Бірақ антикризистік басқару бағдарламасын мерзімінде пайдалану үшін дағдарыстық дамудың симптомдарын анықтау қажет. Дағдарыстың факторларын, симптомдарын және себептерін ажырату қажет. (сурет 4.2.)
Факторлар - қозғаушы күштер.
Симптомдар - дағдарыстық құбылыстардың көрінуі.
Себептер - дағдарыстардың пайда болу көздері.
Дағдарыстарды анықтау - симптомдардың, факторлардың және себептерін табу, олардың мазмұнын, қасиеттерін және сипатын анықтау.
Дағдарыстарды анықтау құралдары - интуиция, тәжірибе, арнайы білімдер, талдау, зерттеу, диагностика.
Симптом дегеніміз - дағдарыстардің шынайы себебін әрдайым сипаттайтын дағдарыстық құбылыстардың сыртқы, бастапқы көрінісі.
Дағдарыстарды тек оның симптомдары арқылы ғана емес, оның себептері мен негізгі факторлары арқылы бағалау қажет.
Мысалы, инфляция дағдарыстың факторы болып табылады, инфляцияның себебі болып мемлекеттік қарыздың ұлғайып кетуі және оларды белгілі мерзімде жаба алмау мүмкіндігіне байланысты ақша массасының ұлғаюы табылады.
Дағдарыстардың симптомдары болып, мысалы, есептік операцияларда доллардың қолдануы, жалақының өсімі, бағаның өсуі және т.б.
Ұйымда дағдарыстардің факторлары болып өнім сапасының төмендеуі, технологиялық тәртіптің бұзылуы, технологиялық құралдардың ескіруі, несиелер бойынша үлкен қарыз табылады. Себептері қаржылық - экономикалық жаңылыстар, экономиканың жалпы жағдайы, персоналдың төмен біліктілігі, мотивация жүйесінің кемшіліктері. Дағдарыстың симптомдары - кері тенденциялардың алғашқы белгілерінің көрінуі, осы тенденциялардың тұрақтылығы, іскерлік даулар, қаржылық проблемалардың ұлғаюы және т.б.
Ұйым дамуындағы дағдарыстардың қауіптілігі
Дағдарыстардың мүмкіндігі және олардың пайда болу ықтималдығының өсуі фирманың дамуындағы өтпелі кезеңдерінде пайда болады.
Бірінші өтпелі кезең - даму потенциалының тууы.
Бұл кезеңде жаңа фирманың пайда болу үрдісі сипатталады. Бұл үрдістер оның өмірлік қызметіне кейде ауыр, кейде игі әсер етеді.
Бұл кезеңдегі дағдарыстар жаңару, ізденіс, жылдам даму дағдарыстары болып бөлінеді.
Екінші өтпелі кезең - қалыптасу (становление): экономикалық ортада нарықтық позициясын және заңдылық құжаттамасы бар жаңа фирманың тәуелсіз ұйым ретінде нақты пайда болуы. Бұл жерде ұйымдастырушылық және адами потенциалдардың проблемалары көрініп, дами бастайды.
Патиенттер эксплереинттен өсіп шығып, виоленттерге сәйкес бола бастайды.
Патиенттер өздерінің іс - әрекеттерінде өте агрессивті болады және қоршаған ортаға еш назар аудармайды, өйткені олар нарықтың белгілі орнын (ниша) қағып алу әрекетін жүзеге асырады және өздерінің тұрақтылығын дәлелдейді.
Бұл фирмалар дағдарыстарді болдырмау көзқарасынан алғанда өте қиын басқарылатын ұйымдар болып табылады.
Үшінші өтпелі кезең - бекіту: нарықтағы фирма позициясының бекітілуі, оның белгілі бір бәсекелестік артықшылықтарының пайда болуы және нарықтағы іс - әрекетінде олардың жүзеге асырылуы. Бұл кезеңде осы фирмалардың ішкі даму үрдістерінде басқа фирманың бөлініп шығуы немесе тәуелсіз фирмаларға бөлшектенуі мүмкін.
Өйткені виоленттер нарықтық жағдайларға маңызды әсер ететін ірі фирмалар болып табылады, және оларға дағдарыстың қауіптілігі әрдайым төніп тұрады.
Ең алдымен дағдарыс ұғымын терең түсіну қажет. Кризис дегеніміз жүйенің өмір сүру қабілетіне қауіп төндіретін және әлеуметтік-экономикалық өмір сүру қызметіндегі қайшылықтардың тым өршуін білдіреді. Әлемдегі кризистік құбылыстарға деген қатынас үш ғасыр бойы түбегейлі өзгерістерді бастан кешіреді. Экономистер үш кезеңді бөліп көрсетеді.
1 кезең. XVIII ғасырдан бастап XX ғасырдың 30 жылдардаға дейін қамтыды Жан Батистсей, Давидо Рекардо, Рабертос пікірлері бойынша келесідей көрінген:
Экономикалық кризистер , капитализмдар мүмкін емес немесе олар кездейсоқ сипатқа ие.
XX ғасырдың 30-60 жылдарға дейін Кейнстің теориясы кең мағынада қолданылады. Оның пікірі бойынша экономикалық кризистер классикалық капитализм жағдайында болады және оған тән нарық табиғатынан бөлініп шығады. Ал кері салдардатүзетіп отыруға болады. Сонымен қатар Кейнс экономиканың тиімді жиынтық сұранысты ынталандыру мақсатымен мемлекеттің араласу идеясын ұсынды.
Антициклдық реттеу табысқа салынатын салық жұмыссыздық бойынша төлемақылар, пайдаға салынатын салық ауыл шаруашылық өніміне бағаларды қолдау субсидиялары және тағы басқа сияқты автоматты құрылған тұрақтандырғышты қолдануында негізделген үкіметтің деңгейге сай экономикалық саясатын өндеу және жүзеге асыруында көрінеді.
Экономиканы антикризистік реттеудің теориялық негізі болып, тиімді сұранысты ынталандырады Кейнсандық үлгісі табылады. М, инфляциялық қызу кезінде дефляциялық саясат жүргізіледі жетіспейтін жиынтық сұраныс кезінде ақша және қаржы экспансиясын жүргізіледі.
Антициклдық реттеудің 1929-1933 жж. пайда болған әлемдік экономикалық кризис салдарын женуге арналды, сондай-ақ 2-ші дүние жүзілік соғыстан кейін кең түрде қолданылуы және АҚШ, Ұлыбритания,Франция елдеріндегі 60 жж. дейін қолданцлған.
3 кезең. 60-70 жж. экономиканың әлемдік қызмет көрсету шарттарының өзгеруінен басталды. Экономиканы атициклдық реттеу (кәсіпорынды басқару) міндеттерінің модификациясына әкеліп соқты.
Қазіргі заманғы жағдайда қысқа мерзімді шаралардан пайдалануды қосатын кешенді бағдарламалардың құрылуына ауысуда мемлекет деңгейінде бұлар әкімшілік, салықтық-бюджеттік, несиелік-ақшалық, инвестициялық және т.б. реттеу бағасы болса, кәсіпорын деңгейінде антикризистік басқару ивестициялық қаржылық, кадрлық және т.б. басқару шараларын мазмұндайтын бағдарламалар болады.
Әртүрлі бағыттағы ғалымдар циклдардың келесі түрлерін ұсынады.
1.Кондратьев циклдары -40-60 жж. қамтиды. Және де бұл ағымдар қоғамдық өндірістің техникалық базасындағы радикалдық өзгерістер және оның қайта құрылуы табылады.
2.Кузнец циклдары 20 жылды қамтиды, мұнда өндірістің ұдайы өндіру құрылымында жылжу қозғаушы күші болып табылады.
3.Джиглер циклдары 7-11 жж. кезеңді қамтиды мұнда көптеген ақшалай несиелік факторлардың өзара әрекеттесу нәтижесі болып табылады.
4.Китчин циклдары 3-5 жж. бойы болуы мүмкін және ол кәсіпорындағы тауарлық-материалдық құндылықтар қорларының салыстырмалы шамасының динамикасынан туындайды.
Жеке шаруашылық циклдар1-12 жж. кезеңді қамтиды және инвестициялық белсенділік ауытқулармен байланысты өмір сүруі.
Кәсіпорынның кризистің тереңдігін сипаттау экономиканың толқынды дамуының прогрестің артынан регресс келеді, яғни кризистер келеді. Кризистер экономикадағы заңды құбылыс. Кризистік жағдайды анықтау үшін олардың типологиясын білу үлкен мәнге ие. Олар экономиканың барлық аяларын қамти отырып үлкен тереңдікке жалғасымдылығына ие болады.
Кризистер - тұрақты және тұрақсыздық деп екіге бөлінеді.
Тұрақсыз кризистер аралық, жеке сомалық құрылымдық болып бөлінеді.
Аралық кризис - тұрақты кризиске қарағанда терең емес және жалғасымдылығы қысқа.
Жеке кризис - экономиканың барлығын қамтымайды, тек жеке аяларын қамтиды. М, банк кризис.
Құрылымдық кризис - қоғамдық өндірістің пропорционалды даму заңдылықтарының бұзылу салдарынан туындаған кризис.

Антикризистік басқарудың рөлі және функциялары
Антикризистік реттеу - бұл үкіметтің кәсіпорындардағы дағдарыстар мен банкрот болуынан қорғайтын саясаты. Ол мезо- және макродеңгейде жүзеге асырылады. Реттеу регламенттелген заңшығарушылық және шығармашылық деп болуы мүмкін.
Антикризистік реттеу үшін сенімді мәліметтер базасы, зерттеулердің ерекше әдістемесін құру, жоғары білікті мамандарты тарту, сонымен қатар, экономиканың жай-күін тұрақтандыратын шараларды қабылдау және жүзеге асыру қажет. Бұл бағытта мемлекеттік органдар реттеудің келесі түрлерін жүзеге асырады:
- құқықтық - антикризистік реттеудің құқықтық негізін құру, жалған немесе қасақана банкроттық жағдайын анықтау пәніне сараптама жүргізу;
- әдістемелік - кәсіпорын жай-күйіне мониторинг жүргізуді қамтамасыз ету, олардың банкроттығын алдын алу, сондай-ақ, дәрменсіздік фактісі пайда болған жағдайда санация жүргізу;
- экономикалық және әкімшілік - экономикаға оны тұрақтандыру мақсатымен ықпал ету әдістері мен шараларын қолдану;
- ұйымдық - дәрменсіз борышкердің жағдайы бойынша барлық мәселелерді өркениетті түрде шешу үшін жағдайлар жасау;
- әлеуметтік - кәсіпорын - банкроттың жұмыскерлерін әлеуметтік қорғау;
кадрлық - кәсіпорындарды антикризистік басқару бойынша мамандарды іздеу және дайындау, олардың біліктігінің деңгейін арттыру;
- экологиялық-экономиканы тұрақтандыру мақсатымен кәсіпорындардың жағдайына мемлекеттік ықпал етудің келесі әдістері қолданылады:
Экономикалық - салықтар, табыстар мен ресурстарды қайта бөлу бағаны белгілеу несиелік-қаржылық механизмдер жекешелендіру.
Қарыздарды қайта құрылымдау және т.б.
Әкімшілік - заңдарды қабылдау және түзету және олардың орындалуын бақылау.
Мемлекеттік реттеу экономикалық саясатты әртүрлі бағытта жүргізілуін жорамалдайды.
1.Фискалды (бюджетті саясат) дегеніміз - мемлекет бюджет және салық салу көлемімен реттеу, яғни кәсіпорынның бюджеттен белгілі бір деңгейде тәуекелді болу дәрежесін қарастыру, мынадай саясат келесідей көрінеді.
- өндірістің құлдырау кезеңінде;
- қоғамдық жұмыстарды қаржыландыру экономика үшін маңызды кәсіпорындарды қолдау бойынша мемлекеттік бағдарламалардың көлемін ұлғайту
- өсу кезеңінде халықтан және кәсіпорында салықтарды азайту бұл тұрғындардың төлем қабілетті сұранысын арттыруға және кәсіпорындардың инвестицияларға мүмкіндіктерін арттыруға әкеледі.
3.Кез келген кезеңде - кәсіпорындар үшін жеңілдіктерді ұлғайтудан көрінетін салықтық реттеу, техникалық қайта жабдықтау немесе жұмыс істеп тұрғын өндірісті кеңейту қарыздарды бөліп төлеу немесе қарыздарды бөліп төлеу немесе кейінге қалдыруды ұсыну салықтық несиелерді алу мүмкіндіктерін беру.
Антикризистік реттеу бұл Үкіметтің кәсіпорынды кризистік жағдайлардан қорғауға және оларды банкроттықтан бодырмауға бағытталған саясат ол мизо және макро жүйеде жүзеге асырылады. Реттеу ереже бойынша регламенттелеген заң шығарушылық және шығармашылық болып бөлінеді. Антикризистік реттеу үшін сенімді мәліметтер базасы арнайы зерттеу әдістемесінің құрылуы жоғары білікті мамандардың ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.