Қазақстан Республикасының жол қозғалысының ережелерiн, көлiк құралдарын пайдалануға жiберу жөнiндегi негiзгi ережелер мен жол қозғалысының қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету бойынша лауазымды адамдар мен жол қозғалысына қатысушылардың мiндеттерiн және ережелері бойынша бағдарламасын құру

КIРIСПЕ
1 Delphi програмалау ортасына жалпы түсініктеме
1.1 Delphi.дi iске қосу
1.2 Delphi.дің қолдану саласы және ерекшеліктері
1.3 Программалау ортасының құрылымы және қасиеттері
1.4 Ұйымдастырушының ортасын икемдеу
1.5 Delphi программалау ортасының қосымша элементтері
2 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ЖОЛ ҚОЗҒАЛЫСЫ
ЕРЕЖЕЛЕРI
2.1 Қазақстан Республикасының жол қозғалысы саласындағы нормативтiк құқықтық ережелер
2.2 Delphi ортасының графикалық мүмкіндіктері
2.3 Программаның құрылымы
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Қазіргі таңда ғылыммен техниканың даму қарқыны оқу-ағарту саласының үрдісіне жаңа технологиялық әдістермен қондырғыларды кең көлемді қолдауды қажет етеді. Delphi-де қосымшаларды құру процессі қарапайымдандырылған. Біріншіден ол программаны құрғанда уақыттың 80% кететін интерфейсі. Мұнда сіз жай ғана керекті компонентерінізді Windows-терезесіне (Delphi-де оны форма деп атайды) орналастырып, арнайы инструмент (Object Inspector) көмегімен олардың қасиеттерін баптайсыз және де бұл компоненттердің оқиғаларын байланыстыра аласыз (батырманы басу, тышқанмен тізімнен элементті таңдау).
Borland корпорациясы аз ғана мерзім ішінде Delphi7-нің негізгі версиялары мен бірнеше модификацияларын шығарды. Delphi 7 версиясында өте көп өзгерістер енгізілген. Программалармен қамтамасыз етудің тиімді өңдеу құралдарын қажет ету “жылдам жасау” ортасы деп аталатын программалау жүйелерінің пайда болуына алып келді. Мұндай ортаға мысал ретінде Borland Delphi жатады. Жылдам жасау RAD – жүйесінде «Rapid Application Development» жүйесінің негізі визуалды жобалау және оқиғаны өндеуді программалар технологиясы жатады, оның мағынасын өңдеу үнемсіз жұмыстың көп бөлігін өзіне алады да, программистке диалогты терезелерді және оқиғаны өңдеу функциясын құрастыру жұмыстары қалады. Ортада қатаң типтелген объектіге бағдарлы тілі қолданылады, оның негізіне Object Pascal (Turbo Pascal жалғасы) жатады. Delphi әр түрлі программаларды құруға мүмкіндік береді: қарапайым біртерезелі қосымшалардан тармақталған дерекқорларды басқару программаларына дейін. Delphi-дің ұлғайтылған мүмкіндіктері графикпен, мультимедиямен, дерекқорларымен жұмыс істейтін және динамикалық құрылымдармен қосымшаларды құруға мүмкіндік береді. Delphi-дің айрықша ерекшелігі NET технологиясының сүйемелдеуі болып табылады.
Delphi-дi Паскаль программалау тiлiмен жұмыс iстеген адамдардың меңгеруi көп қиындық келтiрмейдi. Бiрақ, мұнда программалауды үйрену үшiн объект, оқиға, қасиет түсiнiк¬темелерiмен еркiн танысып, онда компоненттердi пайда¬лану және әдiстер деп аталатын түрлi командалардың жазылу түр¬лерiн бiлу қажет. Жалпы, Delphi-де пайдалылатын про¬цедуралар (әдiс¬тер) мен түрлi кластарға, компоненттерге енгiзулi мәндер меншiктелетiн қасиеттер көп. Нақты есептердi шешу програм¬маларын құруды үйрену арқылы ғана Delphi-де програм¬малауды үй¬ренуге болады. Ол үшiн кiтапқа енгiзiлген про¬грам¬маларды iс жүзiнде орын¬дап, оларға түрлi өзгерiстер ен¬гi¬зiп, жаттығу да мүмкiн. Жетiстiк тек тәжiрибеге байла¬нысты.

1. Архангельский А.Я. «Программирование в Delphi 7» издат. Бином – 2011г. 89 с.
2. Гради Буч. Объектно-ориентированный анализ и проектирование. 2-е изд. Rational Санта-Клара, Калифорния, 2010.
3. Гайсарян С.С. Объектно-ориентированные технологии проектирования прикладных программных систем. Центр Информационных Технологий. www.citforum.ru
4. Гантер Р. Методы управления проектированием программного обеспечения. М.: Мир, 2012.
5. Архангельский А.Я. Программирование в Delphi 6. М. Бином. 2013.
6. Гофман В.Э., Хомоненко А. Delphi 5:(Наиболее полное руководство).— Спб.: BHV — Санкт-Петербург, 2011.
7. Delphi 5. Справочник. Электронная версия.
8. Delphi 6. Справочник. Электронная версия.
9. Бобровский С. В. Delphi5. Учебный курс – СПб: Питер, 2010г.
10. Фаронов В. «Программирование баз данных в Delphi » издат. Питер – 2011 г. Санкт-Петербург. 42 с.
11. Архангельский А.Я. Язык SQL в Delphi5 – М.: ЗАО «издательство Бином», 2012г.
12. Баженова И.Ю. Delphi5. Самаучитель программиста – М.: КУДИЦ – ОБРАЗ, 2011 г.

Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 28 бет
Таңдаулыға:

КIРIСПЕ

Қазіргі таңда ғылыммен техниканың даму қарқыны оқу-ағарту саласының
үрдісіне жаңа технологиялық әдістермен қондырғыларды кең көлемді қолдауды
қажет етеді. Delphi-де қосымшаларды құру процессі қарапайымдандырылған.
Біріншіден ол программаны құрғанда уақыттың 80% кететін интерфейсі. Мұнда
сіз жай ғана керекті компонентерінізді Windows-терезесіне (Delphi-де оны
форма деп атайды) орналастырып, арнайы инструмент (Object Inspector)
көмегімен олардың қасиеттерін баптайсыз және де бұл компоненттердің
оқиғаларын байланыстыра аласыз (батырманы басу, тышқанмен тізімнен
элементті таңдау).
Borland корпорациясы аз ғана мерзім ішінде Delphi7-нің негізгі
версиялары мен бірнеше модификацияларын шығарды. Delphi 7 версиясында өте
көп өзгерістер енгізілген. Программалармен қамтамасыз етудің тиімді өңдеу
құралдарын қажет ету “жылдам жасау” ортасы деп аталатын программалау
жүйелерінің пайда болуына алып келді. Мұндай ортаға мысал ретінде Borland
Delphi жатады. Жылдам жасау RAD – жүйесінде Rapid Application Development
жүйесінің негізі визуалды жобалау және оқиғаны өндеуді программалар
технологиясы жатады, оның мағынасын өңдеу үнемсіз жұмыстың көп бөлігін
өзіне алады да, программистке диалогты терезелерді және оқиғаны өңдеу
функциясын құрастыру жұмыстары қалады. Ортада қатаң типтелген объектіге
бағдарлы тілі қолданылады, оның негізіне Object Pascal (Turbo Pascal
жалғасы) жатады. Delphi әр түрлі программаларды құруға мүмкіндік береді:
қарапайым біртерезелі қосымшалардан тармақталған дерекқорларды басқару
программаларына дейін. Delphi-дің ұлғайтылған мүмкіндіктері графикпен,
мультимедиямен, дерекқорларымен жұмыс істейтін және динамикалық
құрылымдармен қосымшаларды құруға мүмкіндік береді. Delphi-дің айрықша
ерекшелігі NET технологиясының сүйемелдеуі болып табылады.
Delphi-дi Паскаль программалау тiлiмен жұмыс iстеген адамдардың
меңгеруi көп қиындық келтiрмейдi. Бiрақ, мұнда программалауды үйрену
үшiн объект, оқиға, қасиет түсiнiктемелерiмен еркiн танысып, онда
компоненттердi пайдалану және әдiстер деп аталатын түрлi командалардың
жазылу түрлерiн бiлу қажет. Жалпы, Delphi-де пайдалылатын процедуралар
(әдiстер) мен түрлi кластарға, компоненттерге енгiзулi мәндер меншiктелетiн
қасиеттер көп. Нақты есептердi шешу программаларын құруды үйрену арқылы
ғана Delphi-де программалауды үйренуге болады. Ол үшiн кiтапқа енгiзiлген
программаларды iс жүзiнде орындап, оларға түрлi өзгерiстер енгiзiп, жаттығу
да мүмкiн. Жетiстiк тек тәжiрибеге байланысты.
Әлемдегі миллиондаған программистер Delphi-де жұмыс жасайды және
олардың көбісі Delphi-де мәліметтерді өңдеуге және сақтауға арналған
программалар құрады. Күнбе-күн коммерциялық және жеке мәліметтерді
санамағанда (адам аттары, мекен-жайлар, есепшоттар) визуальды интерфейс
көмегімен жұмыс істеу керек болатын көптеген ақпараттар бар: дыбыс
файлдары, видео көріністер, WEB –парақшалары және т.б. Осындай көп ақпарат
арасында өзімізге керекті мәліметтерді алу үшін, оларды өңдейтін
программалар қажет. Delphi типті жүйені тез және визуальды құру ортасы деп
атайды.Себебі ол өзіне компилятормен қоса редактор және көптеген дайын
программалар жиынтығын қамтиды. Delphi – де шамамен 200 – ге жуық дайын
компоненттер бар.
Delphi 7 Windows 95, Windows 98 немесе Windows NЕT операциялық
жүйесінің басқаруымен жұмыс істейді. Delphi 7 ерекшелігі: көптеген Delphi 7-
да құрылған программалар негізінен өндіріс және бизнес есептерін шешуге
бағытталған. Бұл мәлімметтер қорымен және есеп беру жұмыстары басты шешілу
керек есептер болып табылады.
Delphi 7-де басқа да қазіргі программалау ортасы сияқты, объектілі
бағытталған программаларға негізделген. Программа құру барысында дайын
компоненттерді, олардың қасиетін, әдістерін және алдын-ала анықталған
оқиғаларды пайдалану арқылы аз ғана программа кодымен айналып өтуге болады.
Программа құрушыға бұл өзінің программасының қолданушы интерфейсін құру
барысында көп уақыт үнемдеуді білдіреді.
Курстық жобаның мақсаты: Delphi мүмкіндіктерін қолайлы пайдалана
отырып, Қазақстан Республикасының Жол қозғалысының ережелерiн, Көлiк
құралдарын пайдалануға жiберу жөнiндегi негiзгi ережелер мен жол
қозғалысының қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету бойынша лауазымды адамдар мен жол
қозғалысына қатысушылардың мiндеттерiн және ережелері бойынша
бағдарламасын құру.
Курстық жобаның міндеттері:
1) Delphi мүмкіндіктерімен, яғни Delphi ортасымен жұмыс барысында танысу.
2) Delphi-де программалау синтаксисі мен компоненттерді қолдануды
үйрену.
3) Құралатын программаны қолданушыға түсінікті, әрі қызықты етіп жасау.
Зерттеу объектісі: Delphi программалау ортасы, процедуралар.
Зерттеу әдісі теориялық және практикалық мәселелердің негізі ретінде
анықталады. Теориялық бөлімде Delphi 7 программасының компоненттерімен,
терезелерімен және батырмаларымен танысу жүргізіледі. Ал практикалық
бөлімде программа алгоритімі мен программаның құрылу барысы көрсетілді.

1 Delphi програмалау ортасына жалпы түсініктеме
1.1 Delphi-дi iске қосу
Delphi програмасын iске қосу үшiн бiз ең алдымен Delphi програмасын
орнатуымыз керек. Егер программа орнатылған болса, онда оны әдеттегiдей
Iске қосу (Пуск) – Программалар (Программы) - Borland Delphi 7 ® - Delphi
7 командалары арқылы iске қосамыз.
Бұл кезде Delphi 7 программасы iске қосылады, (Сурет 1) көрсетілген.

Сурет 1. Delphi 7 программасының ашылуы.

Бұл программаны iске қосқанда ең алдымен Delphi програмасының негiзгi
5 терезесi экранда көрiнедi (сурет 2). Бұл терезелер:
1. Негізгі терезе (Project1)
2. Компоненттердің иерархиялық ағашы (Object TreeView).
3. Обьектілер инспекторының терезесі (Object inspector).
4. Форма конструкторының терезесі (Form1).
5. Кодтар редакторының терезесі (Unit1.pas).

Сурет 2. Программалау ортасының негізгі бөліктері

1. Негізгі терезе (Project1). Экранның жоғарғы бөлігінде негізгі терезе
орналасады. Онда құрал-саймандар тақтасы (Standard. View. Debug және
Custom) және компоненттер палитрасы орналасады. Негізгі терезе Delphi 7
ортасы жабылмайынша ашық тұрады. Негізгі терезені жабу арқылы Delphi 7-ны
жабамыз.
Тақырыбында қазіргі ашулы тұрған проектінің аты тұрады. Проекті
орындалу немесе проектілеу режимінде ашық тұруы мүмкін. Проект орындалу
режимінде ашық тұрса онда [Running] сөзі қосылып жазылады.
Мәзір жолағы программаны басқарудағы, тестілеуге және құруға керекті
командалардан тұрады.
Құрал-саймандар тақтасындағы түймелер мәзірдегі белгілі бір
командаға сәйкес келеді. Мысалы File менюіндегі Open командасын таңдасақ та
немесе Standard құрал-саймандар тақтасынан Open кнопкасын бассақ та бір
нәтижеге әкеледі.Құрал саймандар тақтасындағы пернелер көмекші
түсіндірмелермен (подсказка) жабдықталған.Егер тышқан курсорын перне қасына
жақындатсақ онда көмекші түсіндірме шығады. Қолданушы құрал саймандар
тақтасының орналасуын, көрініп немесе көрінбей тұруын Customize диалогтық
терезесі арқылы өз қалауынша өзгерте алады және оларды тышқан курсоры
арқылы жылжытуына болады. Customize терезесіндегі құрал-саймандар
тақтасының үлгісінен тышқанның оң жақ пернесін басу арқылы шақырылады.
Компоненттер палитрасындағы компоненттер арқылы программа құрылады.
Компоненттер Delphi программасының негізгі элементтері болып табылады. Олар
арқылы қолданбалы программаның қолданушы интерфейсін құруға көмек береді.
Ең бірінші Delphi-ді жүктегенде Standard палитрасы ашық тұрады. Қолданушы
өз қалауынша , компонеттер палитрасының орналасуын реттеуге болады. Осы
өзгерістердің барлығын Palette Properties терезесінде жүзеге асырылады [1].

Сурет 3. Негізгі терезе (Project1)

2. Компоненттердің иерархиялық ағашы (Object TreeView) (Сурет 4). Бұл
терезе объекттер ағашы. Бұл терезеде формадағы барлық компоненттердін
дізімі тұрады. + немесе - белгісі бұл компоненттің ішкі класында екінші
компоненттің бар екендігін білдіреді. Егерде компоненттің аты ерекшеленген
болса онда бұл компонент формада екпінді болғанын анықтайды.

Сурет 4. Object TreeView терезесі

3. Обьектілер инспекторының терезесі (Object Іnspector). Бұл терезе
объекттер инспекторы болып, мұнда объекттің негізгі параметрлері
енгізіледі. Оқиғалар тізімі жазылады. Мұны Viewobgect inspector немесе F1
клавиші арқылы экранға шығарамыз. Obgect Іnspector терезесі екі
жапсырмада тұрады (Сурет 5).
Propertiеs (қасиет)
Events (жағдай)
Propertiеs ( қасиет) терезе қасиеттері
Action қасиеті – TAction объектін анықтайды. Бұл объект
ActiveControl – дәл осы кезде енгізу фокусын иемденетін
Align – экранда қалыптың түзетілуін анықтайды. Бұл қасиет
alBottom – астыңғы шеті арқылы;
alClient – қолданушының барлық аймағы;
alCustom – түзетілу аналық объектінің тәсілін шақыру арқылы
alLeft – сол шеті арқылы;
alNone – түзетілусіз;
alRight – оң шеті арқылы;
alTop – үстіңгі шеті арқылы.
AlphaBlend – қалыптың мөлдірлігін қосады немесе өшіреді.
AlphaBlendValue – қалыптың көріну дәрежесі: 0 – қалып
Anchors – қалыпқа компоненттердің байланыстырылуының бағытын
анықтайды.
AutoScroll – қалыпта орын жетпегенде автоматты түрде айналдыру
AutoSize – қалыпта орналасқан элементтердің позицияларына сәйкес
қалыптың
BiDiMode – элементтің екіжақты көрінуін айқындайды. Жазудың бағыты
BorderIcons – терезенің тақырыбында көрініс табатын батырмаларды
айқындайды:
biSystemMenu – терезенің жүйелік мәзіріне (Alt+Space пернесімен
шақырылатын)
biMinimize – терезені минимизациялау батырмасы;
biMaximize – терезені жаю батырмасы;
biHelp – көмек шақыру батырмасы.
BorderStyle – терезе шекараларын және терезенің жалпы типін
bsDialog – диалогтік терезе (тақырыбында тек Жабу батырмасы
bsNone – таза парақ (терезенің шекаралары мен тақырыбы
bsSingle - өлшемдерін өзгертуге тыйым салынған қарапайым
терезе;
bsSizeable - өлшемдерін өзгертуге болатын қарапайым терезе
(үнсіз
bsSizeToolWin – тақырыбы кішірейтілген оңайлатылған терезе;
bsToolWindow - өлшемдерін өзгертуге тыйым салынған тақырыбы
кішірейтілген
BorderWidth – терезе енінің пикселдердегі өлшемі.
Caption – қалып тақырыбында көрініс табатын мәтін.
ClientHeight, ClientWidth – қалыптың қолданушылық аймағының өлшемі.
Color – қалып түсі.
Constraints – қалыптың пикселдердегі ені мен ұзындығының максимал
Ctl3D – қалыптың 3D- көрінісін анықтайды.
Cursor – тышқан курсорының форма аумағында орналасқандағы түрін
DefaultMonitor – қалып қай мониторда көрініс табатынын анықтайды
DockSite, DragKing и DragMode – Drag&Drop операциясын орындағанда
Enabled – қалыптың белсенділігін анықтайды.
Font – қалыпта қолданылатын шрифттті анықтайтын қасиет.
FormStyle – қалыптың стилі. Бұл қасиет келесідей мәндерге
fsNormal – қарапайым қалып (үнсіз келісім бойынша қойылады);
fsMDIChild – бағынышты қалып;
fsMDIForm – басты қалып;
fsStayOnTop – қалып басқа терезелердің үстінде орналасады.
Height – қалыптың биіктігі.
HelpContext, HelpFile, HelpKeyword, HelpType – қалыптың *.hlp
форматындағы
HorzScrollBar – көлденең айналдыру жолағын анықтайтын қасиет.
Icon – қалып тақырыбының сол жақ бұрышында көрінісі
Left – қалыптың сол жақ үстіңгі бұрышының позициясы.
Name – қалыптың объектілік аты.
PopupMenu – қалыптың контексттік мәзірін таңдауға мүмкіндік беретін
Position – қалыптың экрандағы бастапқы орнын анықтайды. Бұл
poDesigned – design-time-да көрсетілген орында пайда болады;
poDesktopCenter – жұмыс үстелінің ортасында;
poScreenCenter – экранның ортасында;
poMainFormCenter – қосымшаның басты қалыбының ортасында
PrintScale – қалып баспаға жіберілгендегі оның өлшемдерін анықтайды.
ScreenSnap. Егер бұл қасиет True мәнін иеленсе, онда
TransparentColor – қалыптың берілген түсінің мөлдірлігін қосатын
қасиеті.
VertScrollBar – тік айналдыру жолағын анықтайтын қасиет.
Visible – қалыптың экрандағы көрінуін анықтайтын қасиет.
Width – қалыптың енін анықтайды
WindowState – қалыптың келесі күйлерінің бірін анықтайды:
wsNormal – қарапайым күйі (экранның бір бөлігінде орналасады);
wsMinimized – терезе минимизацияланған;
wsMaximized – терезе барлық экранға көрсетіледі [2].

Сурет 5. Object Іnspector терезесі

4. Форма конструкторының терезесі (Form1). Біздің болашақ программа
жобасының терезесі. Алғашынды форма терезесі бос күйінде болады. Форма
бетінде ұсақ координаталық нүктелер болады, ол тек жұмыс барысында болады
(Сурет 6).

Сурет 6. Форма терезесі

5. Кодтар редакторының терезесі (Unit1.pas). Терезесі кодтар
редакторының терезесі болып табылады. Бұл терезеде формаға қойылған
компоненттердің тізімі, компоненттердің уақиғалар тізімі және сол уақиға
сәйкес командалар жазылады [3].

Сурет 7. Кодтар редакторының терезесі

Бір проектімен жұмыс қажеттілігіне қарай экранда басқа да терезелер
тұруы мүмкін. Жұмыс жасау барысында негізгі терезеден басқа терезелерді
алып тастауға, орын ауыстыруға болады. Көп терезелі болғанмен Delphi-де тек
қана бір уақытта жасауға болады.
Delphi-де құрылғының қосымша проекті түрінде жиналған бірнеше
элементтерден тұрады. Олар:
Проект коды (DPR кеңейтілген мен берген формада сақталады)
Форма сипаттамасы (DFM)
Форма модулі (PAS)
Модулдер (PAS)
Объектілер параметрі (ОРТ)
Ресурстар сипаттамасы

Копилтильда таңбасымен өзгеріс енгізеді. Ең қарапайым проектінің өзі
көп формадан тұрады. Сондықтан кез-келген проект құру барысында оның
барлық элементін сақтайтын каталог ашқан дұрыс.
Негізгі программа төмендегідей құрылымда болады:
Program project1;
Uses   Forms,
Unit1 in ‘Unit1. pas’{Form1},
Unit2 in ‘Unit2 . pas’{Form2};
{$R*.RES}
begin
Application. Initialize;
Application. Create Form(TForm1,Form1);
Application.CreateForm(TForm2,Form2 );
Application.Run;
End.

Проекті аты проекті файлының атымен   сәйкес келеді және дискіге
сақталу   барысында да ресурстар файлымен проектілер параметрлері файлы да
осы атпен аталады. Проект файлының атын өзгерткенде автоматты түрде осы
файл аттары өзгереді. Проектіні құру проект файлын компиляциялау барысында
орындалады және қосымшаның ехе файл проект атымен аталады.
Проект файлын қарауға және өңдеуге болады. Ол үшін Progectview Sourec
(проект) (просмотр источника) командасы арқылы ашылады. Формаларды қарау
үшін view Forms...shift+F12. формалар сипаты сақталған файлда форманың өзі
мен оның сипаттамасы беріледі. Форма модулінің файлында форма класының
сипаты беріледі. Ол форманы қолданғанда автоматты түрде ашады. Қажетті
модульді ашу үшін view-Units... немесе ctrl+F12 модульдер файлында кез келген
формамен байланыспаған модульдер сақталады. Олар объект pascal тілінде
жазылады. Оларды қолдану үшін Uses бөлігінде атты көрсету қажет. Ресурстар
файлының проект аты беріледі. Проектіні сақтағанда автоматты түрде
құрылады. Delphi-тен ресурстар файлымен жұмыс жасауға арналған графиктік
редактор қарастырылған. Бұл Toolsimage Editor3.0 командасы арқылы алынады.
Ресурстарға:
Компаненттер пиктограммасы (.DCR)
Расторлық бейнелер (.BMP)
Қосымшалар пиктограммалары (.ICD)
Курсорлар (.CUR)
Проект параметрлер файлында параметрлер мен олардың мәндері текстік
редактордың әр түрлі жолында орналастырылады.
Проектіні компиляциялау және орындау.
Проектіні компиляциялау барысында орындалуға дайын файл немесе
динамикалық кітапхана (Д44) құрылады. Компиляциялау процесі Progectcomplie
проект аты ctrlF9 командалары арқылы орындалады және мынандай жағдайлар
атқарылады. Соңғы рет компиляцияланғаннан кейін мәні өзгерген модульдердің
файлдары компиляцияланады. Нәтижесінде әрқайсысы үшін DCU кеңеймесімен
анықталған модулге өзгеріс енгізілген болса, онда осы модулге
пайдаланылатын модулге қайта компеляцияланады. Барлық модульдер
компиляцияланғаннан кейін проект файлы компиляцияанады да қосымша
орындалуға дайын файл құрылады. Проектіні Delphi немесе Windows жүйесінде
жүктейді. Delphi ортасында проектіні жүктеу үшін Run Run немесе F9 тетігі
басылады. Егер қосымша жұмыс жасамай қалса, Delphi ортасында Run Program
Reset немесе Crtl+F12 командалары арқылы тоқтатылады [4].
1.2 Delphi-дің қолдану саласы және ерекшеліктері

Бірінші кезекте Delphi корпоративті ақпараттық жүйелерді өңдейтін
кәсіби мамандарға арналған. Кейбір бағдарламаны (RAD - rapid application
development) жылдам өңдеуге арналған тауарлар оңай бағдарламаны жасау
барысында жақсы жұмыс жасайды. Бірақ өңдеуші бағдарламаны қиындатуға
тырысқанда байқамайтын қиындықтармен кездеседі. Delphi-дің өзі Delphi-де
өңделгені дәлелденген. Бірақ Delphi тек программист кәсіби мамандарға
арналған емес. Ұстаздар, дәрігерлер, ЖОО-ның мұғалімдері, бизнесмендер
т.б. қолданбалы мақсатта компьютерді қолданатындар, еш программисттің
көмегінсіз өз есептерін жылдам шешу үшін Delphi for Windows-ты қолданды.
Программалық тауарды иемденуге бөлетін құралдарды, өндірісті
басқарушылар жоспарланған инвестициялардың сатылатына сенімді болу керек.
Паскальді білетін кез келген программист Delphi-ді тез ұғады. Ертеде басқа
программалық тауарларды қолданған мамандарға қиындау болады, бірақ ең
бірінші жұмыс жасайтын бағдарламасын ол бір сағаттың ішінде Delphi-де
жазады. Delphi ашық технологиясы қуатты кепіл болғандықтан, Delphi-де
жасалған инвестициялар көп жылдар бойы сақталады.
InterBase локальді сервері – бұл тек автономды бағдарламаны қоя тұруға
арналған құрал-сайман. InterBase сұраныстары SQL өңдірушінің қысқартылған
нұсқасын өз ішінен көрсетеді, яғни қазіргі InterBase серверінің кейбір
мүмкіндіктері қосылмаған.Мұндай мүмкіндіктердің жетіспеушілігі, әсіресе,
автономды бағдарламаны қоя тұруды толықтырады [5].
Team Development Support – топтағы проектіні өңдеуді қолдайтын құрал.
Ірі проектілерді басқаруға жеңілдетеді. Бұл Delphi ортасына байланысты
Intersolve PVCS 5.1 тауарына қосылуға болатын мүмкіндігі түрінде жасалған.
Машиналық кодтағы жоғары өңделген компилятор – Паскаль
компиляторларының көбісі p-кодқа өткізуіне қарағанда, Delphi программалық
текстін машиналық кодқа компилияциялайды. Нәтижесінде Delphi бағдарламалары
10-20 есе жылдам орындалады. Дайын бағдарлама не орындалатын модуль түрінде
не динамикалық кітапхана түрінде дайындалуы мүмкін, яғни басқа программалау
тілдерінде жазылған бағдарламаларды қолдануға болады.
Желінің өсу рөлі қазіргі заманғы кәсіпорындарының электрондық
бизнесінің керекті элементі. Компанияда құжатты ақпараттармен алмасатыруды
тездететін, жақсартатын және автоматтандыратын прцестері Web Services
қосымшаларын талап етеді. Delphi 7 осы қосымшалардағы көбінесе қазіргі
заманғы индустриалды стандартқа сай болатын өңдеу ортасы.
Сіздің қолданатын деректеріңіздің тиімділігін максималдау үшін, Delphi
программасының қуатты және тиімді өңдеу ортасы толық құрал-жабдықтар
жиынтығына ие. Сіз қазіргі стандарт негізіндегі электрондық бизнес
бағдарламасын тез және тиімді құру мүмкіндігіне ие боласыз [6].

1.3 Программалау ортасының құрылымы және қасиеттері

Delphi программалау ортасының сыртқы көрінісі Windows терезесінен
көруге болатындардан ерекшеленеді. Мысалға, Borland Pascal for Windows 7.0,
Borland C++ 4.0, Word for Windows, Program Manager – бұлар MDI қосымшалары,
сондықтан Delphi-ге қарағанда өзгеше көрінеді. MDI (Multiple Document
Interface) – бір үлкен терезенің бірнеше ішкі терезелерін ерекше басқару
әістерін анықтайды.
Формаға қойылған әрбір компонент Инспектор Объектісінде (Object
Inspector) өзінің терезедегі келбетіне ие болады. Сіз білетіндей Object
Inspector-дың екі беті – Properties (қасиеттер) және Events (оқиғалар)
бар. Delphi-де программа құру формаға компонентті орналастырудан басталады
(қайсы, сонымен қатар компонент болып келеді) және өзаралық әрекеттестік
күйге келтіруі мына жолмен: Осы компоненттердің қасиеттерінің мағынасын
өзгерту Оқиғаларға барабар реакциялардың жазылуы. Қасиет – компоненттің
маңызды атрибуты болып келеді. Пайдаланушыға (программистке) қасиет қандай
болмасын құрылымның даласы ретінде, бір мағына білдіретін сияқты көрінеді.
Бірақ, айырмашылық қарапайым даланың, - өзгерту мағыналар – кейбір
компоненттердің қасиеттері өзгергенде - лезде компоненттің визуалды
мағынасын өзгертуіне ертіп әкеледі , сондықтан қасиет өзінің әдісін (
әрекетін ), даладағы оқылуы мен жазылуы байланыстырады ( қайсылар, өз
кезегінде өзінді қажетті қайта салуды қосады). Қасиеттер негізгі екі
мақсаттарға қызмет етеді. Біріншіден, олар форманың сырт пішін немесе
компонентін анықтайды. Ал екіншіден, қасиеттер форманың немесе компоненттің
мінез-құлқын анықтайды.
Қарапайым қасиеттер – сандар немесе жолдар маєынасында болып келеді.
Мысалы, Left және Top қасиеттері бүтін мағыналарды қабылдайды, компоненттің
немесе форманың жоғарғы сол бұрышының жағдайын анықтаушы. Caption және Name
қасиеттері өзімен жолды ұсынады және компонент немесе форманың аты мен
тақырыбын анықтайды.
Ішіне салынған қасиеттер – олар ішіне салынған мағыналарға сүйейді
(немесе объектілерге). Object Inspector қасиеттердің атының сол
жағында + белгіні бейнелейді. Осындай екі қасиеті болады: жиындар және
қиыстырылған мағына. Object Inspector жиындарды квадрат жақшаларда
бейнелейді. Егер жиын бос болса, ол [ ] түрде бейнеленеді. Түр ішіне
салынған құрудың жиын мағыналары Boolean үлгіде болады. Ең көп таралған
сондай қасиет Style қасиеті болып келеді. Әдеттегі ішіне салынғанмен
жиынмен - мағыналардың қасиеттеріне арналған . Қиыстырылған мағыналар
Инспектор Объектісінде (Object Inspector) кейбір мөлшерлердің коллекциясы
ретінде, әрбір өз үлгі құжатымен көрсетіледі. Кейбір қасиеттер, мысалы,
Font, өз мағынасын өзгертуі үшін Инспектор Объектісін шақыртуға
мүмкіншілігі бар. Ол үшін Инспектор Объектісінің оң жақ жолында кішкентай
үш нүктемен белгіленген батырманы шерту жеткілікті, тап осы қасиетті
көрсетуші [7].

1.4 Ұйымдастырушының ортасын икемдеу

Delphi – ді іске қосқан соң жоғарғы терезеде компанент палитрасының
иконкалары орналасады. Егер курсор бір иконкаға тоқтап қалса, оның астында
сары төрт бұрышта көмекші пайда болады.
Бұл компонент палитрасынан қосымшаларды ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.